Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 listopada 2013 r. w O.

sprawy z odwołania A. G. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania A. G. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 8 kwietnia 2013r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. G. (1) prawo do emerytury od 1 lutego 2013r.;

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt. III U 799/13

UZASADNIENIE

A. G. (1) złożył odwołanie od decyzji (...) Oddział w P. z dnia 8.04.2013r. znak (...), którą to decyzją organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury.

Zaskarżonej decyzji odwołujący zarzucał naruszenie prawa materialnego tj. § 2 ust 2 oraz § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji wadliwe ich zastosowanie.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że pomimo iż jego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach są wadliwe pod względami formalnymi, a same świadectwo pracy z dnia 3.09.2000r. nie wskazuje aby wykonywana praca zaliczana była do pracy w warunkach szczególnych - jednak te błędy poczynione przez pracodawcę nie mogą w sposób negatywny oddziaływać na jego prawa emerytalne. Zdaniem odwołującego praca jaką wykonywał dla przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w W. była pracą w szczególnych warunkach. Wnioskodawca podnosił również okoliczność, że okres zatrudnienia w wojsku należy doliczyć mu do okresów prac w warunkach szczególnych, gdyż okres ten przypadał w trakcie zatrudnienia na stanowisku związanym z pracą w szczególnych warunkach, a po zakończeniu służby wojskowej w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do pracy. Odwołujący utrzymywał, że posiada w swoim dorobku ponad 30 lat pracy oraz 17 letni okres zatrudnienia w warunkach szczególnych, a także spełnia wszystkie pozostałe warunki uprawniającego go do emerytury.

Odwołujący wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu świadczeń emerytalnych.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o jego oddaleni podnosząc, że A. G. (1) nie spełnia wszystkich warunków niezbędnych do nabycia emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych gdyż pomimo, że osiągnął wiek emerytalny, nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz zgromadził na dzień 1.01.1999r. 25 letni staż pracy to jednak nie legitymuje się 15 -letnim okresem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Sąd ustalił, co następuje:

A. G. (1) (ur. (...)) w dniu 5.02.2013r. wystapił do (...) Oddziału w P. Inspektoratu w P. z wnioskiem o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Po analizie przedstawionych prze ubezpieczonego dokumentacji ZUS uznał za udowodniony a dzień 1.01.1999r. okres pracy wynoszący 26 lat 10 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 26 lat 8 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące i 1 dzień okresów nieskładkowych.

Organ rentowy nie uznał okresu od 3.11.1977r. do 25.11.1977r. ponieważ okres zwolnienia ze służby wojskowej do dnia podjęcia pracy u pracodawcy nie jest wymieniony w ustawie z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jako okres składkowy lub nieskładkowy.

ZUS nie uwzględnił ponadto okresów od 15.12.1972r. do 14.05.1973r. , od 15.05.1973r. do 12.06.1975r. oraz od 26.11.1977r. do 31.10.1979r. i od 1.11.1979 do 20.01.1993r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. jako pracy w warunkach szczególnych gdyż w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z 30.09.2000r. wystawionym przez (...) Sp. z o.o. w W. (następcy prawnego zakładu pracy odwołującego) nie podano charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r., a podane stanowiska pracy nie odpowiadają stanowiskom pracy wykazanym w zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30.05.1985r.

Ponadto na w/w okresy zostało wystawione przez (...) S.A. w W. świadectwo wykonywania prac szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 30.01.2013r. Z wyjaśnień przedstawionych przez (...) S.A. w W. wynika, że spółka ta nie jest następca prawnym po (...) Sp. z o.o. w W. a jedynie przechowawcą dokumentacji po tym zakładzie, a tym samym (...) nie jest władne do wystawiania świadectw pracy w szczególnych warunkach dla pracowników (...) Sp. z o.o.

Mając na uwadze powyższe ustalenia ZUS wydał zaskarżoną decyzję.

A. G. (1) był zatrudniony w Fabryce (...) S.A. Zakład (...) w W., następcą którego byli kolejno (...) Sp. z o.o. w (...) Sp. z o.o. w W. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy:

- od 15.12.1972r. do dnia 14.05.1973r. jako przerabiacz mas formierskich i rdzeniowych;

- od 15.05.1973r. do dnia 12.06.1975r. i od 25.11.1977 do dnia 31.10.1979r. jako zalewacz form (kokilowy);

- od 1.11.1979r. do 20.01.1993r. jako wytapiacz metali.

W okresie od 28.10.1975r. do 2.11.1977r. odwołujący się odbywał służbę wojskową.

We wszystkich w/w okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

( dowód: zeznania świadków S. C. (k. 28 adnotacja 21:43) i M. W. (k.27, adnotacja 4:11) oraz odwołującego słuchanego w charakterze strony (k. 42, adnotacja 0:52), dokumentacja znajdująca się w aktach osobowych A. G. oraz emerytalnych (...)).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. G. (1) jest zasadne.

A. G. (1) urodził się (...) podstawą ubiegania się prze niego prawa do emerytury w obniżonym wieku są przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a w szczególności art. 184 tej ustawy w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z przytoczonymi przepisami ubezpieczony urodzony po 31.12.1948r. który łącznie spełnił następujące warunki:

1.  Osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn,

2.  nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego lub złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dochody budżetu państwa,

W dniu wejścia w życie ustawy (tj. 1.01.1999r.) udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn w tym co najmniej 15 lat okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obwiązującym na danym stanowisku pracy.

Odwołujący wymagany wiek 60 lat osiągnął w dniu 2.01.2013r., nie był członkiem OFE, a na dzień 1.01.1999r. udowodnił łączny okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 26 lat 10 miesięcy i 24 dni. Odwołujący zdaniem ZUS nie zgromadził jednak na dzień 1.01.1999r. żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach gdyż nie uznał okresów od 15.12.1972r. do 14.05.1973r., od 15.05.1973r. do 12.06.1975r. oraz od 26.11.1977r. do 31.10.1979r. i od 1.11.1979 do 20.01.1993r. z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w W. jako pracy w szczególnych warunkach.

Kwestią sporną a zarazem podstawą do oceny zasadności odwołania było ustalenie, czy A. G. (1) w spornych okresach pracował w warunkach szczególnych.

Organ rentowy nie uznał w/w okresów pracy odwołującego jako pracy w warunkach szczególnych gdyż przedstawione przez ubezpieczonego świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 30.09.2000r. zawierało braki formalne (nie podano charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. a podane stanowiska pracy nie odpowiadały stanowiskom pracy podanym w Zarządzeniu nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.05.1985r.), natomiast świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30.01.2013r. zostało wystawione przez nieupoważniony do tego podmiot.

Sąd mając na względzie powszechne stanowisko judykatury uznające, że dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, a rodzaj powierzonych i rzeczywiście wykonywanych zadań (por. orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21.03.2013r. Sygn. akt.III AUa 1613/12) oraz brak ograniczeń dotyczących środków dowodowych na potwierdzenie okoliczności ustalenia zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dopuścił dowód z zeznań świadków M. W. oraz S. C. oraz dowód z dokumentacji osobowej A. G. (1) dotyczącej pracy w spornych okresach.

Z zeznań świadków M. W. oraz S. C., pracujących razem z odwołującym w (...) na oddziale Nr (...) wynika, że odwołujący początkowo pracował jako przerabiacz masy. Warunki pracy były szkodliwe ze względu na hałas, wysokie temperatury i opary. Praca odwołującego polegała na przewozie piachu i wsypywaniu go do silosu gdzie był mieszany z żywicą, a następnie wsypywaniu przygotowanego materiału do maszyny. Świadkowie zeznali, że odwołujący pracował także jako zalewacz kokilowy gdzie ręcznie zalewał rdzeń piaskowy za pomocą gorącego metalu w bardzo wysokiej temperaturze ponad 700 stopni. Praca ta była szkodliwa ze względu na wysoką temperaturę znajdującego się w pobliżu rozgrzanego pieca, w oparach aluminium i dużym hałasie. Kolejno odwołujący kierował wózkiem akumulatorowym, a w późniejszym okresie spalinowym i pobierał za jego pomocą metale i dostarczał ich do pieca. Jako piecowy odwołujący ładował metal do rozgrzanego pieca, aby go stopić a następnie płynny metal był pobierany przez podgrzewaczy. Płynny metal był poddawany oczyszczeniu (rafinacji) która była wykonywana ręcznie. Praca odwołującego polegała także na oczyszczeniu pieca oraz pojemników na metal była to bardzo ciężka praca wykonywana za pomocą substancji toksycznych. A. G. (1) pracował także jako odlewacz gdzie przygotowywał maszynę do odlewania głowic z użyciem płynnego metalu, następnie czyścił maszyny za pomocą azbestu w późniejszym okresie za pomocą innych środków czystości, praca wymagała bardzo często obecności w dni wolne soboty i niedziele. Odwołujący pracował także jako zalewacz przewodów, praca na tym stanowisku polegała na zalewaniu metalem płynnym za pomocą ręcznej łyżki przewodów. Świadkowie zeznali, że z tytułu pracy w oddziale na którym wykonywali pracę z odwołującym otrzymywali dodatki żywieniowe w postaci mleka i napojów za szkodliwe warunki panujące w pracy.

Świadkowie ponadto potwierdzili, że obaj otrzymali świadczenia emerytalne w obniżonym wieku 60 lat w związku z pracą w warunkach szczególnych. W obu przypadkach Sąd zapoznał się z dokumentacją rentową świadków i z dokumentacji tej wynikało, że ich okresy pracy w (...) nie były kwestionowane przy ustalaniu uprawnień emerytalnych. Z akt ZUS wynika, że S. C. pracował w (...) od 1966-1999r. w okresie od 31.08.1966 do 31.03.1974 –oczyszczacz odlewów (dział III poz.23 pkt 2), od 1.04.1974- 31.07.1977 zalewacz kokilowy (dział. III poz.22 pkt 21 ) i od 1.08.1977do 30.11.1999 jako wytapiacz metali nieżel. (dział III poz.22 pkt20). Natomiast M. W. pracował od 22.01.1969 do 30.04.2003r. W okresie 22.01.69- 31.05.1975 jako zalewacz kokilowy, a od 1.06.1975- 30.04.2003r. jako ustawiacz maszyn i urządzeń odlewniczych( dział III poz.21 pkt 33 wykazu).

Zeznania świadków korespondują z zeznaniami A. G. (1) złożonymi w charakterze strony. Odwołujący potwierdził, że najpierw pracował jako przerabiacz mas formierskich i rdzeniowych następnie pracował jako zalewacz kokilowy, gdzie za pomocą ręcznych łyżek zalewał płynnym metalem kokile - głowice. Pracował również jako piecowy i wytapiacz gdzie nagrzewał piec, a następnie płynny metal oczyszczał i przewoził do podgrzewaczy skąd był używany przez kokilarzy. Praca odwołującego była wykonywa w pełnym wymiarze czasu pracy, a jako piecowy często musiał pracować w soboty i niedziele.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków były one spójne i logiczne, wzajemnie się uzupełniają a nadto znajdują potwierdzenie w zgromadzonej dokumentacji. Świadkowie składali zeznania w sposób swobodny i niewymuszony, Sąd nie znalazł w ich zeznaniach śladów zafałszowania czy skłonności do przebarwienia rzeczywistości lub konfabulacji. Świadkowie mieli wiedzę na temat warunków i charakteru pracy odwołującego, gdyż pracowali w tym samym zespole na jednym oddziale w zbliżonych okresach i podobnych stanowiskach. Wiarygodności ich zeznaniom dodaje fakt, że są oni osobami obcymi dla odwołującego.

Sąd po zapoznaniu się z zeznaniami świadków oraz dokumentacją osobową odwołującego uznał, że A. G. (1) wykonywał pracę przerabiacza masy w okresie od 15.12.1972r. do 14.05.1973r., które to stanowisko odpowiada stanowisku wymienionym w załączniku do Zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30.05.1985r. dziale III poz. 45 pkt 5 jako przerabiacz mas formierskich i rdzeniowych. W okresie od 15.05.1973r. do 12.06.1975r. i od 25.11.1977 do 31.10.1979r. wykonywał pracę zalewacza kokilowego, która to praca odpowiada stanowisku wymienionym w załączniku do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu z 30.05.1985r. w dziale III poz 43 pkt 19 jako zalewacz form . Natomiast w okresie od 1.11.1979r. do 20.01.1993r. pracował jako wytapiacz metali nieżelaznych, które to stanowisko odpowiada Działowi III poz 43 pkt 17 załącznika do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu z 30.05.1985r. jako wytapiacz metali nieżelaznych.

Wszystkie wymienione okresy pracy i stanowiska odwołującego na mocy §1 Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i (...) z 30.05.1985r. w zw. z §4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są taktowane jako okresy pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i uprawniają pracownika do nabycia prawa do emerytury w wieku 60 lat w przypadku mężczyzn a tym samym Sąd ustalił, że na dzień 1.01.1999r. A. G. (1) zgromadził łącznie 17 lat 3 miesiące i 7 dni okresów pracy w warunkach szczególnych z tytułu pracy w (...) w W..

Również okres służby wojskowej od 28.10.1975r. do 2.11.1977r. należy zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych, choć nie ma to znaczenia dla przyznania spornego świadczenia z uwagi na legitymowanie się 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych w zakładach (...) i jej następcach. Zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem w zakresie zatrudnienia żołnierz czynnej służby wojskowej jest pracownikiem wykonującym prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jeżeli wykonywał ja w taki sam sposób (stale i pełnym wymiarze) przed powołaniem do służby i do zatrudnienia tego powrócił po jej zakończeniu w przepisanym terminie( por. wyrok SN z dn. 24.05.2012r. UK 265/2011). Tak było w przypadku odwołującego.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. G. (1) prawo do emerytury począwszy od 1 lutego 2013r.

Odwołujący wiek emerytalny osiągnął już (...) jednak jego wniosek o ustalenie i wypłatę świadczeń emerytalnych wpłynął do ZUS dopiero(...) a zgodnie z przepisami tj. art. 129 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS początek miesiąca, w którym złożono wniosek do ZUS o ustalenie świadczeń jest najwcześniejszym terminem od którego można rozpocząć wypłatę należnych świadczeń. Z uwagi na przytoczone przepisy Sąd przyznał odwołującemu prawo do emerytury od 1.02.2013r. tj. od początkowego dnia miesiąca, w który A. G. (1) złożył wniosek o emeryturę.

Stosownie do treści art.118 ust.1 a w/w ustawy – Sąd, orzekając o prawie do emerytury, ma obowiązek stwierdzenia, czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji i przyznanie tego prawa na etapie postępowania administracyjnego. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ZUS nie ponosi takiej odpowiedzialności. Dopiero bowiem przeprowadzenie szerszego postępowania przed Sądem umożliwiło stwierdzenie, że w spornym okresie odwołujący pracował w szczególnych warunkach. Zgromadzony na etapie postępowania przed organem rentowym materiał dowodowy w postaci świadectw pracy oraz świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie pozwalały jednoznacznie na ustalenie czy odwołujący spełnił wszelkie wymagane prawem warunki uprawniające do prawa do emerytury. Ograniczenia nałożone przez ustawodawcę nie pozwalały organowi rentowemu na nieograniczone postępowanie dowodowe w zakresie świadczeń emerytalno rentowych i dopiero na etapie postępowania sądowego możliwe było przeprowadzenie niektórych dowodów celem ustalenia rzeczywistego charakteru pracy odwołującego oraz uznania spornych okresów pracy za pracę w warunkach szczególnych.

Z uwagi na powyższe Sąd orzekł jak w pkt 2 wyroku.