Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi, V Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia S.O. Zbigniew Mierzejewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Matecka

przy udziale Prokuratora Krystyny Miszczak - Borkowskiej

po rozpoznaniu w sprawie

A. R.

oskarżonego o czyn z art. 107 § 1 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s. w zw. z art. 9 § 3 k.k.s.

zażalenia Naczelnika Urzędu Celnego II w Ł.

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi

z dnia 7 września 2015 roku, sygn. akt V K 1209/14

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 22 § 1 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. oraz art. 437 § 1 i 2 k.p.k., art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s.

postanawia:

1.  podjąć zawieszone postępowanie;

2.  uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi do merytorycznego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Postanowieniem 7 września 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 113 § 1 k.k.s. umorzył postępowanie przeciwko oskarżonemu podnosząc, iż przepisy ustawy o grach hazardowych wypełniające blankietową normę art. 107 § 1 k.k.s. jako mające tzw. charakter techniczny nie mogły być stosowane w związku z brakiem ich notyfikacji Komisji Europejskiej.

Postanowienie Sądu Rejonowego zaskarżył w całości zażaleniem na niekorzyść oskarżonego oskarżyciel publiczny – Naczelnik Urzędu Celnego II w Ł. zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu obrazę art. 107 § 1 k.k.s., polegającą na błędnym przyjęciu, że przepis ten, jako mający charakter blankietowy, nie może być wypełniony przepisami art. 6 i 14 ustawy o grach hazardowych i jednocześnie nie może stać się podstawą odpowiedzialności oskarżonego.

Podnosząc powyższe zarzuty oskarżyciel publiczny wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Postanowieniem z dnia 9 grudnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Łodzi zawiesił postępowanie w przedmiotowej sprawie do czasu udzielenia odpowiedzi przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej na pytanie prejudycjalne Sądu Okręgowego w Łodzi dotyczące możliwości zróżnicowania skutków braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

W przedmiotowej sprawie odpadła przesłanka zawieszenia postępowania, bowiem w dniu 13 października 2016 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C 303/15 udzielił odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Sądu Okręgowego w Łodzi stwierdzając, iż art. 1 dyrektywy 98/34 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.U. 1998, L 204, s. 37 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 13, t. 20, s. 337), zmienionej dyrektywą 98/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lipca 1998 r., należy interpretować w ten sposób, że przepis krajowy, taki jak art. 6 ustawy o grach hazardowych, nie wchodzi w zakres pojęcia „przepisów technicznych” w rozumieniu tej dyrektywy, podlegających obowiązkowi notyfikacji.

Odnosząc się natomiast do zażalenia Naczelnika Urzędu Celnego II w Ł. należy uznać, że było ono zasadne.

Argumenty podniesione w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego o braku możliwości stosowania wobec oskarżonego nienotyfikowanych przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych siłą rzeczy nie mogą zostać uznane za trafne, bowiem powołany przez Sąd Rejonowy przepis art. 6 ustawy o grach hazardowych nie posiada charakteru przepisu technicznego w rozumieniu dyrektywy 98/34.

Jako nie zasługujące na uwzględnienie uznać należy stwierdzenie Sądu Rejonowego, zawarte na k. 1180 v. uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, iż nie sposób przyjąć, aby jakikolwiek podmiot mógł mieć świadomość karalności zachowania związanego z naruszeniem przepisów ustawy o grach hazardowych.

Ustawa Kodeks karny skarbowy jak i ustawa o grach hazardowych nigdy nie zostały skutecznie wyeliminowane z porządku prawnego np. poprzez orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.

Redakcja przepisu art. 107 § 1 k.k.s. jak i przepisów art. 6 i 14 ustawy o grach hazardowych jest jasna i nie może budzić żadnych wątpliwości interpretacyjnych, jak wywodzi Sąd Rejonowy powołując się na rzekomo niski stopień jasności wskazanych przepisów.

Powoływane przez Sąd Rejonowy poglądy przedstawicieli doktryny oraz orzeczenia niektórych sądów wyrażane na gruncie ewentualnego technicznego charakteru przepisu art. 14 ustawy o grach hazardowych, nie sprowadzały się do twierdzenia o nieobowiązywaniu ustawy o grach hazardowych, ale odnosiły się do braku możliwości stosowania nienotyfikwoanego przepisu technicznego wobec obywatela w konkretnej sprawie.

Kwestii tej w żadnym razie nie można utożsamiać, jak zdaje się czynić Sąd Rejonowy, z przekonaniem o niekaralności za przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. czy też „nieobowiązywaniem” ustawy o grach hazardowych.

Przepis art. 107 § 1 k.k.s. penalizuje zachowanie polegające na urządzaniu lub prowadzeniu gry losowej, gry na automacie lub zakładu wzajemnego wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia. Poprzez odesłanie do ustawy o grach hazardowych stanowi on zatem normę blankietową. Brak jest natomiast jakichkolwiek wątpliwości co do jego jasności redakcyjnej.

Przepis art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych formułuje obowiązek urządzania gier cylindrycznych, gier w karty, w tym turniejów gry pokera, gier w kości oraz gier na automatach wyłącznie w kasynach gry na zasadach i warunkach określonych w zatwierdzonym regulaminie i udzielonej koncesji lub udzielonym zezwoleniu. Natomiast przepis art. 6 ustawy o grach hazardowych, którego techniczny charakter wykluczył TSUE w orzeczeniu w sprawie C- 303/15, przewiduje wymóg prowadzenia działalności w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach tylko na podstawie udzielonej koncesji na prowadzenie kasyna gry. Także w zakresie redakcji i wykładni tego przepisu nie można odpowiedzialnie wskazać na występowanie wątpliwości, które utrudniałyby jego wykładnię.

Sąd Okręgowy nie podziela argumentów podnoszonych przez obrońcę oskarżonego, iż mimo orzeczenia TSUE w sprawie C 303/15 techniczny charakter przepisu art. 6, jako rozumianego w ścisłym związku z przepisem art. 14 ustawy o grach hazardowych w zakresie dotyczącym warunków określonych przez wymaganą przepisem art. 6 koncesję, nie budzi wątpliwości.

Podnoszony przez obrońcę oskarżonego argument, że poprzez użycie w orzeczeniu C 303/15 określenia „przepis taki jak” trybunał nie wypowiadał się o przepisie polskiej ustawy o grach hazardowych jest tyle trafny, że TSUE nie wypowiada się na temat wykładni przepisów krajowych. Nie ma on jednak znaczenia dla odmiennej oceny zaskarżonego postanowienia. TSUE nie dokonywał wykładni prawa polskiego tj. ustawy o grach hazardowych, ale zajmował się wykładnią dyrektywy 98/34 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, stąd użycie w orzeczeniu sformułowania „przepis taki jak”.

Naruszenie obowiązku wynikającego z przepisu art. 6 ustawy o grach hazardowych, a zatem urządzanie gier na automatach bez wymaganej koncesji, może wypełniać blankietową normę art. 107 § 1 k.k.s. skutkując odpowiedzialności karną za zarzucane oskarżonemu zachowanie.

Kwestia skutków ewentualnego braku notyfikacji przepisu art. 6 ustawy o grach hazardowych, polegających na niemożności jego stosowania w konkretnej sprawie przy założeniu, że potencjalnie mógłby on mieć charakter techniczny, w żadnym razie nie może być interpretowana jako błąd co do prawa lub błąd co do wykładni skutkujący nieodpowiedzialnością oskarżonego. Jedyną instytucją powołaną do wykładni przepisów prawa europejskiego jest bowiem Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Samodzielna ocena dokonywana przez podmiot do tego nieuprawniony skutkowałaby bowiem całkowicie dowolnym stosowaniem się bądź nie do obowiązujących przepisów prawa prowadząc do chaosu i anarchii. Oskarżony w przedmiotowej sprawie nie podejmował żadnych działań mających na celu uzyskanie od Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedzi na pytanie co do ewentualnego technicznego charakteru przepisu art. 6 ustawy o grach hazardowych. Nie powstrzymał się także ze swoją działalnością do czasu udzielenia takiej odpowiedzi co najmniej godząc się na to, że swoim zachowaniem narusza przepis art. 6 ustawy o grach hazardowych, a przez to popełnia przestępstwo skarbowe z art. 107 § 1 k.k.s.

Umorzenie postępowania przed rozpoczęciem rozprawy w oparciu o przyjęcie, że czyn oskarżonego nie wypełniał ustawowych znamion czynu zabronionego było zatem błędne.

Sąd Rejonowy winien skierować przedmiotową sprawę do rozpoznania na rozprawie celem przeprowadzenia postępowania dowodowego, a następnie dokonać jego oceny i wydać rozstrzygnięcie.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie przekazując sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi do merytorycznego rozpoznania.