Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Grażyna Kobus

Sędziowie: SO Alicja Chrzan

SO Piotr Rajczakowski

Protokolant: Alicja Marciniak

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z wniosku S. Ż.

przy udziale G. K.

o podział majątku

na skutek apelacji wnioskodawcy i uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wałbrzychu

z dnia 25 stycznia 2013r., sygn. akt I Ns 578/10

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie, znieść postępowanie objęte rozprawą

w dniu 25 stycznia 2013r. i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu

w Wałbrzychu do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt II Ca 726/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Wałbrzychu ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawcy S. Ż. i uczestniczki postępowania G. K. wchodzi prawo użytkowania wieczystego działki gruntu nr (...) położonej w W. przy ul. (...) wraz z prawem własności budynku stanowiącego odrębną nieruchomość, dla której to działki Sąd Rejonowy w Wałbrzychu prowadzi księgę wieczystą o nr (...) o wartości 150. 000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych). Ustalił, że wnioskodawca S. Ż. poniósł nakłady na składnik majątku wspólnego stron wskazany w punkcie I postanowienia w wysokości 733,70 zł (siedemset trzydzieści trzy złote siedemdziesiąt groszy). Dokonał podziału majątku wspólnego opisanego w punkcie I postanowienia w ten sposób, że przyznać wnioskodawcy S. Ż. wskazany w pkt. I postanowienia składnik majątku wspólnego. Zasądził od wnioskodawcy S. Ż. na rzecz uczestniczki postępowania G. K. kwotę 74. 633,15 zł (siedemdziesiąt cztery tysiące sześćset trzydzieści trzy złote piętnaście groszy) tytułem spłaty, przy czym rozłożyć zasądzoną należność na 10 rat, w tym 9 pierwszych rat w wysokości po 7. 463 zł (siedem tysięcy czterysta sześćdziesiąt trzy złote) każda, a ostatnia rata w wysokości 7. 466,15 zł (siedem tysięcy czterysta sześćdziesiąt sześć złotych piętnaście groszy), płatne do 31 grudnia każdego następującego po sobie roku kalendarzowego począwszy do 31 grudnia 2013 roku, wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat. Oddalić wniosek o podział majątku w pozostałym zakresie oraz nakazał uczestniczce postępowania G. K. wydać wnioskodawcy S. Ż. w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia składnik majątku opisany w pkt I niniejszego postanowienia. Nakazał uczestniczce postępowania G. K. uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Wałbrzychu kwotę 7.233,46 zł (siedem tysięcy dwieście trzydzieści trzy złote czterdzieści sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa i ddalił wniosek uczestniczki postępowania o zasądzenie od wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania,

Przyznał adwokatowi J. L. ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wałbrzychu kwotę 6.642 zł (w tym podatek VAT w wysokości 1.242 zł) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu w postępowaniu przed Sądem I i II instancji.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca S. Ż. w okresie od 20 kwietnia 1977 r. do 09.02.1990 r. był zatrudniony na stanowisku złotnika uzyskując na ostatnio zajmowanym stanowisku wynagrodzenie statystyczne w wysokości 300.000 zł. W okresie od maja 1990 roku do 31 grudnia 1998 roku ( z przerwami) wnioskodawca był objęty ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Uczestniczka postępowania G. Ż.była zatrudniona w (...)w W.w okresie od 01 stycznia 1976 r. do dnia 31 maja 1990 roku, w ostatnim okresie na stanowisku złotnika, otrzymując w ramach wynagrodzenia za zasadach zryczałtowanego rozrachunku płacę statystyczną w wysokości 262.500 zł.

Strony zawarły małżeństwo w dniu 12 lipca 1975 roku. Dla wnioskodawcy było to drugie małżeństwo, z pierwszego związku miał córkę, na rzecz której płacił alimenty. W czasie trwania małżeństwa stron małżonkowie wybudowali dom jednorodzinny oraz szklarnie na działce położonej w W. przy ul. (...), pozyskiwali środki na budowę domu z zaciągniętego kredytu, jak również ze środków uzyskiwanych przez strony w ramach wynagrodzenia za pracę. Z powyższego związku stron narodziły się dwie córki P. i B. Ż..

Wyrokiem z dnia 20 marca 1987 r. Sąd Rejonowy w Wałbrzychu w sprawie o sygn. akt V RC 1256/86 rozwiązał małżeństwo zawarte dnia 12 lipca 1975 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w W. za nr (...) – przez S. Ż. (…) z G. Ż. – przez rozwód bez orzekania o winie stron, powierzył G. Ż. wykonywanie władzy nad małoletnimi B. i P. Ż. zastrzegając dla S. Ż. nadzór nad wychowaniem i wykształceniem i możność utrzymywania kontaktów z małoletnimi, ustalił obowiązek alimentacyjny S. Ż. wobec małoletnich, jak również ustalił sposób korzystania z domu stron położonego w W. przy ul. (...) w ten sposób, że powódce przyznał do wyłącznego użytkowania piętro domu, pozwanemu parter domu zaś pozostałe pomieszczenia pozostawia do wspólnego zamieszkiwania stron oraz orzekł o kosztach procesu.

Wnioskiem z dnia 28 sierpnia 1987 roku G. Ż. (obecnie K.) wnosiła o podział majątku wspólnego zgromadzonego wraz ze S. Ż.. W toku toczącego się postępowania wnioskodawczyni cofnęła powyższy wniosek, a Sąd umorzył postępowanie w sprawie.

Pismem z dnia 22 grudnia 1992 roku wnioskodawca wezwał uczestniczkę postępowania do dobrowolnej zapłaty w sprawie podziału majątku sygn. akt I Ns 878/91 i przesłania pieniędzy przekazem pocztowym pod rygorem skierowania sprawy do Sądu.

Uczestniczka postępowania wyjechała do Republiki Federalnej Niemiec, gdzie zamieszkuje do chwili obecnej.

Decyzją z dnia 19 października 2004 r. Prezydent Miasta W.działając na wniosek S. Ż.wymeldował G. K.z miejsca pobytu stałego w W.przy ul. (...)z uwagi na opuszczenie przez ww. miejsca pobytu stałego trwającego ponad 2 miesiące.

Zarządzeniem nr (...)z dnia 21 listopada 2005 roku Prezydent Miasta W.wyraził zgodę na umorzenie zaległości z tytułu wieczystego użytkowania terenu za 2005 rok wraz z odsetkami w łącznej kwocie 26,23 zł.

Po opuszczeniu kraju przez uczestniczkę postępowania wnioskodawca zajmujący pomieszczenia na parterze zabił gwoździami drzwi prowadzące na pierwsze piętro budynku.

W 2008 roku wnioskodawca złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez G. K.polegającym na złożeniu fałszywych zeznań, powyższe postępowanie zakończyło się postanowieniem o odmowie wszczęcia śledztwa. Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2008 roku Sąd Rejonowy w Wałbrzychu nie uwzględnił zażalenia S. Ż.i utrzymał w mocy wydane postanowienie Prokuratora Rejonowego (sygn. akt II Kp 300/08). W dniu 29 grudnia 2008 roku S. Ż.złożył pismo do Prokuratury Rejonowej w W. wnosząc o podjęcie zakończonego prawomocnie postanowienia.

W dniu 17 marca 2008 roku wnioskodawca złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez uczestniczkę postępowania G. K. polegającym na złożeniu fałszywych zeznań. W powyższej sprawie w dniu 17 października 2008 r. wydano postanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia wobec braku znamion czynu zabronionego, postanowienie to w związku z nieuwzględnieniem w dniu 15 kwietnia 2009 roku przez Sąd Rejonowy w Wałbrzychu zażalenia stało się prawomocne.

W dniu 13 września 2011 roku S. Ż. złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa polegającego na kradzieży energii elektrycznej na jego szkodę popełnionego w latach 1987 – 2000 r. przez G. K.. W związku z tym, iż było to kolejne zawiadomione tożsame podmiotowo i przedmiotowo z poprzednim, a zawiadamiający nie wskazał żadnych nowych okoliczności postanowieniem z dnia 20 października 2011 roku odmówiono wszczęcia postępowania w sprawie. Postanowieniem z dnia 14 marca 2012 roku Sąd Rejonowy w Wałbrzychu po rozpoznaniu zażalenia S. Ż. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W 2009 roku wnioskodawca przeszedł zabieg amputacji kończyny dolnej na wysokości biodra, z tego też względu został zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym.

W 2009 roku wnioskodawca uregulował opłatę za wieczyste użytkowanie gruntu znajdującego się w W. przy ul. (...) w wysokości 24,33 zł.

Wnioskodawca S. Ż. poniósł nakłady na nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego już po rozwodzie stron w wysokości 733,70 zł.

Sąd Rejonowy wydając powyższe postanowienie wskazał na treść art. 31 - 33, art. 43 – 46 i art. 56 k.r. i o., art. 207, art. 211, art. 1035 -1046 oraz art. 213 – 218 w zw. z art. 1070 k.c., art. 217 k.p.c., art. 230 i 233 k.p.c., art. 566 i 567 k.p.c., art. 680 – 689 k.p.c., art. 617 – 625 k.p.c.

Wnioskodawca zaskarżając apelacją w całości powyższe postanowienie zarzucił naruszenie art. 214 k.p.c., art. 567 § 1 k.p.c., art. 233 k.p.c., art. 379 k.p.c. i wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 214 kpc poprzez nieuwzględnienie wniosku adwokata z urzędu J. L. o odroczenie rozprawy wyznaczonej w dniu 25.01.2013r., datowane przez Sąd 24.01.2013r. z uwagi na chorobę pełnomocnika potwierdzoną zaświadczeniem lekarskim wystawionym przez biegłego lekarza sądowego, powoduje z przepisu prawa nieważność Sądu postanowienia w całości ogłoszonego w dniu 25.01.2013r.

2.  art. 567 § 1 kpc poprzez odstąpienie Sądu od przeprowadzenia postępowania o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym,

3.  art. 233 kpc poprzez niezrealizowanie przez Sąd zaleceń postanowienia o sygnaturze akt II Ca 245/10 z dnia 21.05.2010r. Sądu Okręgowego w Świdnicy na skutek apelacji wnioskodawcy,

4.  art. 379 kpc poprzez odstąpienie przez Sąd I instancji od przesłuchania stron celem złożenia wyjaśnień uzupełniających.

Uczestniczka postępowania zaskarżając apelacją punkt III i IV powyższego postanowienia zarzuciła naruszenie art. 212 § 2 k.p.c., art. 211 k.p.c. oraz błąd w ustaleniach faktycznych i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia ewentualnie o jego zmianę i nakazanie sprzedaży przedmiotowej działki wraz z budynkiem oraz o zasądzenie kosztów sądowych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Skoro pełnomocnik wnioskodawcy w piśmie z dnia 23 stycznia 2013 roku złożył wniosek o odroczenie rozprawy z tej przyczyny, że doznał złamania kości śródstopia (vide: k. 929) i na tę okoliczność przedłożył zwolnienie lekarza sądowego na okres od 21 stycznia do 28 lutego 2013 roku (vide: k. 930), to Sąd Rejonowy oddalając powyższy wniosek na rozprawie w dniu 25 stycznia 2013 roku, poprzedzającej wydanie postanowienia (vide: k. 931) naruszył art. 214 k.p.c. nakazujący odroczenie rozprawy, jeżeli nieobecność strony jest wywołana m.in. znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć. W niniejszej sprawie podkreślić należy, że zawiadomienie o rozprawie w dniu 25 stycznia 2013 roku otrzymał pełnomocnik wnioskodawcy (vide: k.901), natomiast wnioskodawca nie został wezwany przez Sąd w celu przesłuchania. Wydanie w takiej sytuacji orzeczenia powoduje nieważność postępowania na skutek pozbawienia strony możności obrony swych praw (porównaj wyrok S.N. z dnia 15 marca 2012 roku w sprawie sygn. akt I CSK 321/11).

Ze względu na skutki stwierdzonej nieważności postępowania przed Sądem Rejonowym bezprzedmiotowa stała się ocena zasadności naruszenia pozostałych przepisów wskazanych w apelacji wnioskodawcy i w apelacji uczestniczki postępowania.

Dodać należy, że postępowanie w niniejszej sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami toczy się zgodnie z treścią art. 566 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie, zniósł postępowanie dotknięte nieważnością na rozprawie w dniu 25 stycznia 2013 roku i przekazał sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 108 § 2 k.p.c. pozostawia sądowi pierwszej instancji rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.