Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 sierpnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSR Krzysztof Prutis

Protokolant: Anita Piekutin

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2016 roku w Bielsku Podlaskim

na rozprawie

sprawy z powództwa B. B., K. B., U. B., M. Z., J. Z. i N. Z.

przeciwko Č. P. a.s. w P. prowadząca działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki B. B. kwotę 40.000 złotych (czterdzieści tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

II.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki M. Z. kwotę 40.000 złotych (czterdzieści tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

III.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki K. B. kwotę 10.000 złotych (dziesięć tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

IV.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki U. B. kwotę 10.000 złotych (dziesięć tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

V.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powoda J. Z. kwotę 10.000 złotych (dziesięć tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

VI.  Zasądza od pozwanej Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki N. Z. kwotę 10.000 złotych (dziesięć tysięcy) z odsetkami ustawowymi w wysokości 8% w stosunku rocznym od dnia 10.09.2015 roku do dnia 31.12.2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 roku do dnia zapłaty;

VII.  Oddala powództwa w pozostałym zakresie;

VIII.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki B. B. kwotę 3261,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego;

IX.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki M. Z. kwotę 3261,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego.

X.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki K. B. kwotę 1361,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego;

XI.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki U. B. kwotę 1361,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego;

XII.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda J. Z. kwotę 1361,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego;

XIII.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki N. Z. kwotę 1361,22 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego;

XIV.  Nakazuje pobrać od każdego z powodów na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim) kwotę 50,37 zł tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków;

XV.  Nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim) kwotę 604,45 zł tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków.

Sygn. akt I C 1820/15

UZASADNIENIE

Powodowie J. Z., B. B., M. Z., K. B., U. B., N. Z. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwoty odpowiednio po 15.000 zł, 60.000 zł, 60.000 zł, 15.000 zł, 15.000 zł, 15.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 10 września 2015 roku do dnia zapłaty oraz domagali się zasądzenia na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazali, że kwoty dochodzone pozwem stanowią zadośćuczynienie za śmierć odpowiednio matki i babci, która w dniu 25 marca 2015 roku zginęła w wypadku komunikacyjnym. Argumentowali, że sprawcą przedmiotowego zdarzenia był D. P. mający zawartą polisę z pozwanym zakładem ubezpieczeń. W ocenie powodów śmierć matki, a jednocześnie babci doprowadziła do zerwania więzi rodzinnych. Z uzasadnienia pozwu wynika także, że ubezpieczyciel wypłacił powódkom B. B. i M. Z. kwoty po 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć matki, odmówił wypłaty zadośćuczynienia na rzecz wnuków zmarłej.

Pozwany Č. P. a.s. w P. prowadzącej działalność w Polsce poprzez (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Uznawał swoją odpowiedzialność w związku z przedmiotowym wypadkiem, podniósł jednak, że wypłacił powódkom B. B. i M. Z. kwoty po 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć matki i te kwoty odpowiadają rozmiarowi doznanej krzywdy. Jednocześnie pozwany wskazywał, że powodowie będący wnukami zmarłej nie wykazali okoliczności uzasadniających przyznanie zadośćuczynienia.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Bezsporne w sprawie jest, że w dniu 25 marca 2015 roku w G., gmina B. doszło do zdarzenia komunikacyjnego, w wyniku którego zginęła J. K.. Sprawcą przedmiotowego wypadku był D. P. posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Nie była sporna kwestia, że jego wina za skutki zaistniałego zdarzenia została potwierdzona prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w B.z dnia 15.12.2015 w sprawie (...).

J. K. w chwili śmierci miała 60 lat, była emerytką. Pozostawiła męża i córkę B. B. i jej dzieci, a swoje wnuki K. B. i U. B. oraz córkę M. Z. i jej dzieci, a swoje wnuki N. Z. i J. Z..

Powódka B. B. ma lat 36, posiada wykształcenie średnie nie ma zawodu, jest w związku małżeńskim, ma 2 córki w wieku 17 i 15 lat. W dacie śmierci matki mieszkała z rodziną oddzielnie od matki - w odległości około 7 kilometrów. Utrzymywała z matką stałe kontakty, jeździła do matki w niedzielę, ale i w ciągu tygodnia, również matka ich odwiedzała, pomagała w opiece nad dziećmi. B. B. po śmierci matki nie korzystała z pomocy psychologa ani psychiatry, nie brała leków uspokajających. Przeżyła jednak bardzo śmierć matki,

Powódka M. Z. ma lat 38, posiada wykształcenie zawodowe - rolnik. W dacie śmierci matki mieszkała z mężem i 3 dzieci, 8 kilometrów od miejsca zamieszkania rodziców. Z matką utrzymywała częste kontakty, pomagała jej ona w opiece nad wnukami. Śmierć matki przeżywa do dzisiaj. Nie korzystała z pomocy psychologa, psychiatry.

W ocenie sądu powództwo było częściowo zasadne. Odpowiedzialność pozwanego za zaistniałe zdarzenie nie była kwestionowana, wynikała z art. 822§1 kc, sporna była sama wysokość zadośćuczynienia. Zgodnie z art. 446§4 kc sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Oceniając żądanie zadośćuczynienia oparte na w/w artykule wskazać należy, że ustawodawca nie sprecyzował kryteriów jego ustalenia, pozostawiając w tym zakresie swobodę sądowi orzekającemu. Każdy przypadek należy traktować indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Zadośćuczynienie jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego. Jedynie zatem rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka „stopy życiowej” ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawić zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego wymiar. Pomocniczo, co do ustalenia kryteriów zadośćuczynienia dostarcza uzasadnienie nowelizacji kodeksu cywilnego wprowadzającej przepis art. 446§4 kc. Wskazano w nim, że skoro zadośćuczynienie istnieje w sytuacji naruszenia dóbr osobistych, o których mowa w art. 23 kc, to tym bardziej taka możliwość powinna istnieć w przypadku śmierci osoby bliskiej, co w istotny sposób narusza sferę psychicznych odczuć jednostki. Dlatego uzasadniony jest wniosek, że polskie prawo idzie śladem tych systemów prawa cywilnego, których zasadniczym przedmiotem zainteresowania i ochrony jest człowiek i jego przeżycia psychiczne, a nie tylko majątek. Skoro zaś kodeks cywilny zawęża grupę osób, które mogą otrzymać zadośćuczynienie za śmierć, wyłącznie do członków najbliższej rodziny, tym samym zadośćuczynienie ma kompensować nie tyle doznany ból spowodowany śmiercią osoby bliskiej, lecz przedwczesną utratę członka rodziny. Dobrem osobistym, którego naruszenie wymaga rekompensaty, jest zatem prawo do życia w rodzinie. W orzecznictwie sądowym i doktrynie zostały wypracowane kryteria ustalania zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych. Sąd orzekając w przedmiocie takiego żądania musi wziąć pod uwagę kompensacyjny charakter zadośćuczynienia i rodzaj naruszonego dobra - ciężar gatunkowy poszczególnych dóbr osobistych nie jest bowiem jednakowy i nie wszystkie dobra osobiste zasługują na jednakowy poziom ochrony za pomocą środków o charakterze majątkowym.

Przenosząc powyższe na realia niniejszej sprawy wskazać trzeba, że śmierć J. K. skutkowała naruszeniem dobra osobistego wszystkich powodów w postaci zerwania więzi rodzinnej. J. K. utrzymywała stały, regularny kontakt ze swoimi córkami, pomagała w opiece nad wnukami. Córki i matka mieszkały niedaleko od siebie, pomoc babci w opiece nad wnukami, zwłaszcza w środowisku wiejskim wydaje się oczywista. Z zeznań świadków W. B. (k. 377-377v), I. B. (k. 377v) i A. Z. (k. 377v-378) wynika, że J. K. miała dobre relacje z córkami, rodzina była zżyta, cała rodzina spędzała razem święta, dzieci przebywały u babci w ferie i wakacje. Oczywiście babcia pomagała też w codziennej opiece nad dziećmi. Córki zmarłej do tej pory przeżywają jej śmierć, płaczą, są smutne, okres ich żałoby jeszcze nie minął. Te okoliczności potwierdziły same powódki B. B., M. Z. w swoich zeznaniach (k. 395v).

Zeznania w/w świadków jak też stron postępowania uznać należy za wiarygodne. Są one zgodne i zbieżne ze sobą oraz z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

W przedmiocie ustalenia więzi łączących powodów ze zmarłą oraz jak owa śmierć wpłynęła na powodów, sąd na wniosek powodów, dopuścił dowód z opinii biegłego psychologa. W swojej opinii biegła psycholog M. P. (k. 330-344) potwierdziła fakt silnego związania emocjonalnego B. B. i M. Z. z matką wynikający chociażby z częstego kontaktu. Konsekwencją tego była też silna więź emocjonalna ich dzieci z babcią. Zmarła zajmowała ważne miejsce w życiu wszystkich powodów. Nagła śmierć J. K. musiała zatem wywrzeć duży wpływ na stan psychiczny jej rodziny, powodowała jego pogorszenie, wywołała smutek, szok, niedowierzanie, problemy ze snem, w przypadku dzieci też płacz. Śmierć wpłynęła też na aktywność życiową powodów, ograniczenie spotkań towarzyskich.

W ocenie Sądu opinia biegłej jako fachowa i rzeczowa jest w pełni wiarygodna.

Zdaniem Sądu wszyscy powodowie na skutek śmierci J. K. doznali krzywdy wywołanej zerwaniem więzi rodzinnych z matką i babcią. Przed śmiercią cała rodzina była ze sobą zżyta, spędzała wspólnie święta, dzieci jeździły do babci na wakacje ferie, rodzina odwiedzała się w weekendy i w ciągu tygodnia. Nagła śmierć J. K. pociągała za sobą zmianę dotychczasowego stylu życia. Wywołała u wszystkich powodów smutek i przygnębienie. Ze śmiercią człowieka zawsze łączy się ból i cierpienie osób bliskich, lecz gdy śmierć ma charakter nagły, wywołany przyczyną zewnętrzną, a nie chorobą samoistną, to u osób bliskich w pełni uzasadnione jest przekonanie, że gdyby do tego zdarzenia nie doszło to osoba ta mogłaby żyć jeszcze wiele lat w bliskości z rodziną. Takie zdarzenie pozostawia ślad w psychice ludzkiej.

Mając powyższe na uwadze, oceniając rozmiar krzywdy powodów Sąd przyjął, że kwota 50.000 złotych w przypadku B. B. i M. Z. nie jest zadośćuczynieniem rażąco zawyżonym i może być uznana za odpowiednią w rozumieniu art. 446§4 kc. W przypadku wnuków zmarłej, sąd uznał, że odpowiednia kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę to 10.000 zł. W ocenie Sądu orzekającego kwoty te uwzględniają rozmiar cierpień powodów, spełniając tym samym w należytym stopniu swoją funkcję kompensacyjną, a jednocześnie odpowiadają aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa i nie prowadzą do nieuzasadnionego wzbogacenia pokrzywdzonych. W pozostałym zakresie sąd powództwa oddalił. Pamiętać trzeba, że żadne z powodów w dacie śmierci J. K. już z nią nie mieszkało. Z uwagi na to, że powódki B. B. i M. Z. uzyskały już od pozwanego kwoty po 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia zasądzić należało na ich rzecz kwoty po 40.000 zł.

Mając na względzie powyższe, Sąd orzekł na podstawie art. 446§4 kc w zw. z art. 23 kc i art. 24 kc jak w sentencji wyroku. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481§1 kc w zw. z w zw. art. 14 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku (Dz. U. 2003r., nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zgodnie z żądaniem. O kosztach procesu - opłacie sądowej od pozwu, kosztach zastępstwa procesowego pełnomocników stron, Sąd orzekł w myśl art. 98 kpc w zw. z § 6 pkt 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. (DZ. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) i § 6 pkt 5 i 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (DZ. U. Nr 163, poz. 1348 z późn.zm.), a także na podst. art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 j.t.) stosownie do wyniku postępowania. Powodowie wygrali sprawę w 66,666%, zatem powinni ponieść koszty postępowania w 33,333%. Opłatę od pozwu i koszty zastępstwa procesowego każdego z powodów należało rozliczyć oddzielnie przy czym całkowity koszt opinii biegłej został podzielony na 6 części. Stosownie do wyniku postępowania rozliczono również nieuiszczone wydatki w sprawie.

W tym miejscu podnieść należy, że Sąd nie znalazł podstaw do przyznania na rzecz powodów kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości. Ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za udział w postępowaniach, rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków profesjonalnego pomocnika procesowego. W przedmiotowej sprawie żadne szczególne okoliczności nie zachodzą, nakład pracy pełnomocnika uznać należy za przeciętny.