Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 1086/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 01 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Bartłomiej Rajca

Protokolant Mirosława Mękarska

po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2016 r. w Środzie Śląskiej na rozprawie

sprawy z powództwa S. Fabryka (...), S. P. sp. j. z/s w Ś.

przeciwko D. Z.

o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną

I. uznaje za bezskuteczną wobec strony powodowej S. Fabryka (...), S. P. sp. j. z/s w Ś. umowę darowizny z dnia 23.11.2011 r. zawartej przed notariuszem A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 pomiędzy M. Z. (1) i Z. Z. (1) a pozwanym D. Z., mocą której M. Z. (1) i Z. Z. (1) przenieśli na pozwanego przysługujące im na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), wobec strony powodowej której przysługują wobec dłużnika Z. Z. (2) wierzytelności wynikające z tytułów wykonawczych: nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 16.11.2011 r. sygn. akt XGNc 739/11 z klauzula wykonalności z dnia 16.12.2011 r. oraz nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 28.12.2011 r. sygn. akt VGnc 5818/11 z klauzulą wykonalności z dnia 29.02.2012 r.;

II. nie obciąża pozwanego kosztami procesu.

Zarządzenia:

1. odnotować;

2. kal. 21 dni.

01.12.2016 r.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Okręgowego we Wrocławiu w dniu 22 lipca 2015 r. strona powodowa S. Fabryka (...), S. P. sp. j. z/s w Ś. wniosła o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej umowy darowizny z dnia 23.11.2011 r. zawartej przed notariuszem A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 pomiędzy M. Z. (1) i Z. Z. (1) a pozwanym D. Z., mocą której M. Z. (1) i Z. Z. (1) przenieśli na pozwanego przysługujące im na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), z pokrzywdzeniem strony powodowej, której przysługują wobec dłużnika Z. Z. (2) wierzytelności wynikające z tytułów wykonawczych: nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 16.11.2011 r. sygn. akt XGNc 739/11 z klauzulą wykonalności z dnia 16.12.2011 r. oraz nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 28.12.2011 r. sygn. akt VGnc 5818/11 z klauzulą wykonalności z dnia 29.02.2012 r. Nadto strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kwoty 17 zł tytułem poniesionej przez powodów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i w wykonaniu złożonego u strony powodowej przez Z. Z. (2) (ojca pozwanego) zamówienia strona powodowa dostarczała mu beton i zaprawę murarską oraz świadczyła na jego rzecz usługi przepompowania betonu, wystawiając mu za te usługi faktury VAT.

Wobec bezskutecznego upływu terminu płatności ww. faktur VAT strona powodowa skierowała przeciwko Z. Z. pozwy – o część należności do Sądu Okręgowego we Wrocławiu oraz a pozostałą część należności do Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej.

W dniu 16.11.2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu w sprawie o sygn. akt X GNc 739/11 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od Z. Z. na rzecz powódki kwotę 171.494,35 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi od poszczególnych należności, a także koszty procesu. Ww. nakaz nie został zaskarżony przez Z. Z. i w dniu 16.12.2011 r. jako prawomocny, został opatrzony klauzulą wykonalności.

Następnie, w dniu 28.12.2011 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w sprawie o sygn.. akt V GNc 5818/11 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od Z. Z. na rzecz strony powodowej kwotę 74.938,99 zł tytułem należności głównej wraz odsetkami i kosztami procesu. Ww. nakaz również nie został zaskarżony przez Z. Z. i w dniu 29.02.2012 r. jako prawomocny, został opatrzony klauzulą wykonalności.

Wobec niedokonania przez Z. Z. zapłaty należności wskazanych w ww. nakazach zapłaty, strona powodowa skierowała wnioski o wszczęcie egzekucji, odpowiednio w dniach 3 stycznia 2012 r. i 26 września 2012 r. , które to postępowania początkowo prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy G. O. (1), a następnie z uwagi na zbieg egzekucji, przekazano je do prowadzenia Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej, który prowadził je pod sygn.. Km 1787/12 i Km 1786/12.

W toku prowadzonych postępowań egzekucyjnych Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy wyegzekwował na rzecz strony powodowej łączną kwotę 8.164,11 zł, zaś Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej kwotę 13.431,12 zł w postępowaniu prowadzonym pod sygn.. akt Km 1786/12 i kwotę 5.940,97 zł w postępowaniu prowadzonym pod sygn.. akt Km 1787/12. Na niezaspokojoną do tej pory wierzytelność strony powodowej składają się: z nakazu zapłaty SO we Wrocławiu z 16.11.2011 r. X GNc 739/11 należność główna w wysokości 162.614,55 zł wraz z odsetkami ustawowymi od poszczególnych kwot oraz z nakazu zapłaty SR dla Wrocławia-Fabrycznej z 28.12.2011 r. należność główna w wysokości 73.127,64 zł wraz z odsetkami ustawowymi od poszczególnych kwot.

W toku ww. postępowań strona powodowa uzyskała informację, że Z. Z. posiada udział w prawie własności nieruchomości, wspólnie z małżonką M. Z. (2) , jednak jak dowiedziała się strona powodowa, nieruchomość ta jest obciążona hipotekami do kwoty ponad 235.000 franków szwajcarskich na rzecz innych wierzycieli, i z uwagi na to strona powodowa uznała wszczęcie egzekucji z ww. składnika majątku dłużnika za bezcelowe.

Strona powodowa uzyskała też informację, że Z. Z. wspólnie z małżonką M. Z. (1) darowali przysługujące im na zasadzie wspólności małżeńskiej majątkowej prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Przeniesienie własności nastąpiło na podstawie umowy darowizny z dnia 23.11.2011 r. zawartej przed notariuszem A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 pomiędzy M. Z. (1) i Z. Z. (1) a pozwanym D. Z.. Nieruchomość nie posiada jakichkolwiek obciążeń rzeczowych, mogących być ujawnionymi w działach III i IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości.

Strona powodowa wskazała, że wskutek tej umowy, zawartej – co istotne - pod tytułem darmym, pomniejszył się w sposób znaczący majątek Z. Z., uniemożliwiając tym samym w praktyce pokrycie przysługującej stronie powodowej wierzytelności. Strona powodowa podniosła, że w dacie zawarcia umowy darowizny Z. Z. posiadał wiedzę, że przeniesienie przysługującego mu prawa własności nieruchomości skutkować będzie pokrzywdzeniem strony powodowej, gdyż pomimo niezwłocznego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, strona powodowa nie uzyskała zaspokojenia swoich wymagalnych należności od ponad 4 lat. Strona powodowa podniosła, że Z. Z. nie uzyskał żadnego ekwiwalentu z tytułu przeniesienia własności do nieruchomości i świadomie działał z pokrzywdzeniem, w rozumieniu art. 527 § 2 Kc strony powodowej jako wierzyciela, co skutkowało powstaniem u niego stanu niewypłacalności. Nadto darowana pozwanemu nieruchomość nie posiada jakichkolwiek obciążeń rzeczowych. Strona powodowa podniosła, że pozwany dysponował wiedzą o sytuacji majątkowej Z. Z., z racji łączącego ich pokrewieństwa i pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym. Fakt bliskich więzi rodzinnych tworzy domniemanie świadomości działania z pokrzywdzeniem wierzycieli po stronie osoby otrzymującej korzyść majątkową, zgodnie z art. 527 § 3 Kpc.

Strona powodowa wniosła również o udzielenie jej zabezpieczenia poprzez ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości w W., będącej przedmiotem sprawy.

Postanowieniem z dnia 07.09.2015 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Środzie Śląskiej jako właściwemu rzeczowo i miejscowo ze względu na ustalenie, ze wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosi 45.900 zł.

Postanowieniem z dnia 29.12.2015 r. tut. Sąd udzielił stronie powodowej zabezpieczenia stronie powodowej poprzez ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości będącej przedmiotem sprawy – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w niniejszej sprawie.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 4.800 zł.

Pozwany wskazał w uzasadnieniu, że nieruchomość w W., będąca przedmiotem sprawy została uprzednio nabyta przez jego rodziców M. i Z. Z. (1) na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej za pieniądze, które pozwany otrzymywał od swoich dziadków w czasie, kiedy był jeszcze małoletni, z taki zamiarem, że gdy osiągnie pełnoletność, jej własność zostanie przeniesiona na niego mocą umowy darowizny.

Ze względu jednak na pogarszający się stan zdrowia ojca pozwanego Z. Z. oraz ewentualną obawę rychłej jego śmierci (a także konieczność uniknięcia ewentualnego postępowania spadkowego oraz innych czynności po ewentualnej jego śmierci, a także potencjalną przeszkodę do dokonania czynności notarialnej przez Z. Z. jeszcze za jego życia, ze względu na mogący się uwydatnić, związany z pogarszaniem się stanu zdrowia brak świadomości czy swobody, który uniemożliwiłby przystąpienie do aktu notarialnego) rodzice pozwanego (pomimo braku osiągnięcia przez pozwanego pełnoletności) postanowili przyśpieszyć wcześniej zaplanowaną darowiznę i mocą umowy z dnia 23.11.2011 r. przenieśli własność nieruchomości objętej żądaniem pozwu na rzecz pozwanego, który wówczas był w wieku 17 lat. Powyższe zostało podyktowane okolicznością, że ojciec pozwanego Z. Z. (2) uprzednio został dotknięty dwukrotnie chorobą nowotworową, a także leczył się odwykowo na Oddziale (...). Już po dokonanej darowiźnie w 2012 r. wykryto u niego kolejny nowotwór, a stan jego zdrowia się nie poprawiał. Z. Z. powracał na leczenie do (...) oraz Całodobowego Oddziału (...) oraz pojawiły się u niego zaburzenia psychiczne w postaci depresji, leczonej szpitalnie.

Nadto pozwany podniósł, że w dacie otrzymania darowizny miał 17 lat i pomimo tego, że zamieszkiwał z rodzicami we wspólnym gospodarstwie domowym, to nie posiadał żadnej wiedzy na temat istnienia wierzytelności strony powodowej oraz na temat ewentualnej sytuacji finansowej ojca dotyczącej prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, którą pozwany – jako niepełnoletni - nie interesował się, albowiem okoliczność zadłużenia względem strony powodowej ojciec utrzymywał „w tajemnicy” nie tylko przed pozwanym, ale także przed pozostałą częścią rodziny.

Nadto pozwany podniósł, że brak jest związku pomiędzy czynnością, której uznania za bezskuteczną żąda strona powodowa a niewypłacalnością dłużnika, o którym mowa w art. 527 § 2 Kc, gdyż niezależnie od tego czy dokonał darowizny, rozporządzając składnikiem należącym do jego majątku wspólnego czy też nie, strona powodowa i tak nie mogłaby uzyskać zaspokojenia swojej wierzytelności albowiem: po pierwsze nieruchomość, będąca przedmiotem sprawy stanowiła majątek wspólny małżonków – rodziców pozwanego, a po drugie wartość udziału w tej nieruchomości , który ewentualnie przypadłby na dłużnika strony powodowej jako jednego z małżonków – według ceny rynkowej nieruchomości stanowiącej wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie wynosi 22.950 zł (1/2 z 45.900 zł), tymczasem z pozwu wynika, że wierzytelność niezaspokojona na dzień wniesienia pozwu wynosi 235.742,19 zł wraz z odsetkami za opóźnienie, a ewentualna sprzedaż tego udziału w drodze przymusowego postępowania egzekucyjnego, z uwzględnieniem art. 965 Kpc i 983 Kpc, spowodowałaby, że strona powodowa uzyskałaby nieznaczną sumę na zaspokojenie swoich roszczeń, a zatem stan niewypłacalności nie jest wcale oczywisty, a fakt uszczuplenia majątku dłużnika pozostaje bez znaczenia dla ewentualnego stanu niewypłacalności dłużnika, albowiem składnik majątkowy, który wyszedł z majątku Z. Z., nie stanowi w świetle powyższego dla strony powodowej znacznej wartości egzekucyjnej.

Nadto pozwany podniósł, że pokrzywdzenie wierzyciela nie występuje wówczas, gdy istnieje inny składnik majątku dłużnika, z którego może zostać skutecznie przeprowadzona egzekucja, a sama strona powodowa podaje w pozwie, że dłużnik Z. Z. (wraz z żoną na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej) jest współwłaścicielem innego składnika majątkowego w postaci nieruchomości o nr (...), nie zważając w ogóle na okoliczność, że jedynym wierzycielem hipotecznym jest Bank (...) SA (uprzednio: (...) SA),a w ocenie pozwanego jedyną i obiektywną przeszkodą utrudniającą skuteczne prowadzenie postępowania egzekucyjnego jest brak uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika.

W ustosunkowaniu się do tego stanowiska strona powodowa podniosła, że twierdzenia pozwanego, że nieruchomość należąca obecnie do niego, a uprzednio do jego rodziców została nabyta ze środków pochodzących z darowizn od dziadków pozwanego, które ten miał otrzymywać w czasie swojej małoletności należy uznać za niewiarygodne i nieudowodnione przez pozwanego a nadto jako pozostające bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Strona powodowa podkreśliła, że dłużnik Z. Z. dokonując darowizny na rzecz pozwanego wiedział o istnieniu wierzytelności strony powodowej, jak i jej wysokości, gdyż doprowadził do bezpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz pozwanego już po wydaniu przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazu zapłaty w sprawie XGNc 739/11, a w krótkim czasie po dokonaniu darowizny wydany został kolejny nakaz zapłaty przeciwko dłużnikowi, przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w sprawie V Gnc 5818/11, przy czym dłużnik jednocześnie nie zaskarżył żadnego z tych nakazów, zdając sobie zapewne sprawę z daremności jego obrony w tych sprawach. O okolicznościach tych wiedziała również żona Z. M. Z..

Strona pozwana podniosła, że za nie wiarygodne można uznać również twierdzenia pozwanego odnośnie przyczyn i okoliczności, w jakich doszło do zawarcia spornej umowy darowizny.

Ponadto strona powodowa podniosła, że pozwany w dacie dokonania darowizny wprawdzie pozostawał małoletni, jednak osiągnięcie pełnoletności było na tyle nieodległe, że trudno uznać pozwanego za osobę niedojrzałą i nieświadomą problemów finansowych ojca.

Strona powodowa podniosła, że z treści samego aktu notarialnego wynika, że Z. i M. Z. przystąpili do tego aktu działając równolegle w imieniu własnym jako darczyńcy oraz w imieniu małoletniego pozwanego, jako jego przedstawiciele ustawowi. Skoro dłużnik i jego małżonka byli zarówno nadawcami, jak i odbiorcami oświadczeń woli, to wiedza pozwanego winna być oceniana przez pryzmat wiedzy jego ustawowych przedstawicieli.

Ponadto strona powodowa podniosła, że nie zdecydowała się na wszczęcie postępowania egzekucyjnego z nieruchomości położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), gdyż wierzyciel hipoteczny – Bank (...) SA - który prowadzi postępowanie egzekucyjne z tej nieruchomości, posiada na niej zabezpieczenie do kwoty 235.000 CHF a zatem oczywistym jest, iż strona powodowa w toku takiej egzekucji nie uzyska zaspokojenia swoich należności, z uwagi na wysokość zobowiązania kredytowego dłużnika i przeciętną cenę franka szwajcarskiego oscylującą w granicach 4 zł. Przeciwko Z. Z. prowadzonych było na dzień wniesienia pozwu około dziesięć postępowań egzekucyjnych na łączną kwotę 886.684,67 zł. W czasie trwania postępowania egzekucyjnego przez okres około 4 lat, będącego nadal w toku, jedynym skutecznym sposobem egzekucji jest egzekucja ze świadczenia z ZUS. Z tych przyczyn skuteczną, prowadzącą do częściowego choćby zaspokojenia roszczeń strony powodowej, byłaby egzekucja z nieruchomości darowanej pozwanemu. Fakt, że nieruchomość ta objęta była wspólnością majątkową małżonków nie stanowi natomiast bezwzględnej i nieusuwalnej przeszkody do przeprowadzenia skutecznej egzekucji z udziału należącego do Z. Z.. Nawet przyjęcie, że wartość tego udziału stanowi kwotę 22.950 zł i może on zostać zbyty za kwotę niższą w toku licytacji, nie prowadzi do uznania, by opisywany składnik pozbawiony był realnej i odczuwalnej przez stronę powodową wartości.

Ponadto strona pozwana nie zgodziła się z pozwanym, że darowizna nie spowodowała zwiększenia się stanu niewypłacalności dłużnika. Gdyby dłużnik posiadał nadal darowany pozwanemu składnik majątku, to strona powodowa miałaby możliwość skierowania do niego egzekucji, a co za tym idzie możliwość zaspokojenia swoich roszczeń w większym stopniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej i w wykonaniu złożonego u strony powodowej przez Z. Z. (2) (ojca pozwanego) zamówienia strona powodowa dostarczała mu beton i zaprawę murarską oraz świadczyła na jego rzecz usługi przepompowania betonu, wystawiając mu za te usługi faktury VAT.

Dowód: - faktury VAT dołączone do pozwu – k. 19-56

Dowód: - nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16.11.2011 r. w sprawie o sygn. akt X GNc 739/11 – k. 57

Dowód: - nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 28.12.2011 r. w sprawie o sygn. akt V GNc 5818/11 – k.58

Wobec niedokonania przez Z. Z. zapłaty należności wskazanych w ww. nakazach zapłaty, strona powodowa skierowała wnioski o wszczęcie egzekucji, odpowiednio w dniach 3 stycznia 2012 r. i 26 września 2012 r., które to postępowania początkowo prowadził Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy G. O. (1), a następnie z uwagi na zbieg egzekucji, przekazano je do prowadzenia Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej, który prowadził je pod sygn.. Km 1787/12 i Km 1786/12.

W czasie trwania postępowania egzekucyjnego przez okres około 4 lat, będącego nadal w toku, jedynym skutecznym sposobem egzekucji jest egzekucja ze świadczenia z ZUS. Przeciwko Z. Z. prowadzonych było na chwilę złożenia pozwu około dziesięć postępowań egzekucyjnych na łączną kwotę 886.684,67 zł. W chwili obecnej w kancelarii (...). P. prowadzonych jest łącznie 22 postępowania egzekucyjne, w tym 2 sprawy uprzywilejowane. Łączne zadłużenie we wszystkich sprawach wynosi ok. 1.380.000 zł, w tym na rzecz wierzycieli uprzywilejowanych ok. 8.000 zł. Egzekucja na rzecz wszystkich wierzycieli jest skuteczna jedynie do wysokości ok. 250 zł miesięcznie ze świadczenia ZUS.

Dowód: - wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z dnia 03.01.2013 r. – k.59-60,

- wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z dnia 26.09.2012 r. – k. 61-62,

- postanowienie o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy G. O. w sprawie Km 2079/12 – k. 63,

- postanowienie o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Oleśnicy G. O. w sprawie Km 17/12 – k.64,

- postanowienie o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej A. P. w sprawie Km 1787/12 – k.66,

- postanowienie o wszczęciu egzekucji przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej A. P. w sprawie Km 1786/12 – k.65,

- informacja Komornika G. O. o wysokości kwot wyegzekwowanych w toku egzekucji Km 17/12 i Km 2079/12 – k.69

- informacja Komornika A. P. o wysokości kwot wyegzekwowanych w toku egzekucji Km 1786/12 i Km 1787/12 – k. 67-68

- wydruk elektronicznej księgi wieczystej nr (...) – k.73-78

- zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat w sprawie Km 1786/12 – k. 79

- zawiadomienie o zajęciu rachunku bankowego i zakazie wypłat w sprawie Km 1787/12 – k.80

- zawiadomienia o przekazaniu akt do sądu w związku ze zbiegiem egzekucji administracyjnej z dnia 07.05.2015 r. w sprawie Km 1786/12 i (...) – k.81-82

- zawiadomienie o stanie egzekucji z 23.08.2016 r. – k.296

Z. Z. wspólnie z małżonką M. Z. (1) darowali przysługujące im na zasadzie wspólności małżeńskiej majątkowej prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Przeniesienie własności nastąpiło na podstawie umowy darowizny z dnia 23.11.2011 r. zawartej przed notariuszem A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 pomiędzy M. Z. (1) i Z. Z. (1) a pozwanym D. Z.. Nieruchomość nie posiada jakichkolwiek obciążeń rzeczowych, mogących być ujawnionymi w działach III i IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. Z. i M. Z. przystąpili do tego aktu działając równolegle w imieniu własnym jako darczyńcy oraz w imieniu małoletniego pozwanego, jako jego przedstawiciele ustawowi.

Dowód: - wydruk elektronicznej księgi wieczystej nr (...) – k.70-72

- wypis z aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 – k. 253-254

- odpis zupełny księgi wieczystej nr (...) – k.257-261

Dłużnik Z. Z. (2) - ojciec pozwanego uprzednio został dotknięty dwukrotnie chorobą nowotworową; w 2006 r. nowotworem płuc (usunięto lewe płuco) a w 2009 r. nowotworem kręgosłupa (co skutkowało cementowaniem kręgosłupa), a także leczył się odwykowo na Oddziale (...), posiadał cechy uzależnienia od alkoholu i leków zmieniających nastrój, w następstwie czego zdiagnozowano u niego zespół uzależnienia spowodowany używaniem kilku substancji psychoaktywnych (alkoholu i leków). Już po dokonanej darowiźnie w 2012 r. wykryto u niego kolejny nowotwór, który spowodował pęknięcie kości prawego kolana , a stan jego zdrowia się nie poprawiał. Z. Z. powracał na leczenie do (...) oraz Całodobowego Oddziału (...) oraz pojawiły się u niego zaburzenia psychiczne w postaci depresji, leczonej szpitalnie w okresie od 04.09 do 02.10.2014 r.

Dowód: - dokumentacja lekarska dotycząca Z. Z. złożona przy odpowiedzi na pozew – k. 120-221

Dłużnik dokonując darowizny na rzecz pozwanego wiedział o istnieniu wierzytelności strony powodowej, jak i jej wysokości. W dniu 09.11.2011 r. dłużnik odebrał wezwanie do zapłaty z dnia 04.11.2011 r. , skierowane do niego przez stronę powodową, na kwotę 246.433,34 zł wraz z odsetkami za opóźnienie. Dłużnik osobiście zaciągał zobowiązania u strony powodowej, przed wszczęciem postępowania sadowego wielokrotnie rozmawiał osobiście o tym zadłużeniu z przedstawicielami strony powodowej, odbierał też inne kierowane do niego wezwania do zapłaty. O okolicznościach tych wiedziała również żona Z. M. Z., matka pozwanego.

Dowód: - wezwanie do zapłaty z dnia 04.11.2011 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k.236-238

- zeznania świadka W. S. – nośnik zapisu – k. 268

W dacie otrzymania darowizny miał 17 lat i pomimo tego, że zamieszkiwał z rodzicami we wspólnym gospodarstwie domowym, to nie posiadał żadnej wiedzy na temat istnienia wierzytelności strony powodowej oraz na temat ewentualnej sytuacji finansowej ojca dotyczącej prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, którą pozwany – jako niepełnoletni - nie interesował się,

Dowód: - zeznania świadków M. Z. i Z. Z. – nośnik zapisu k. 268

- przesłuchanie pozwanego – nośnik zapisu k. 302

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 527 § 1 Kc gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Zgodnie z § 2 tego przepisu czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.

Zgodnie z § 3 tego przepisu jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Zgodnie z art. 528 Kc jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Jak wynika z powyższych przepisów, dla uznania roszczenia opartego na tym przepisie za zasadne, konieczne jest ustalenie, że osoba trzecia, która dokonała czynności prawnej z dłużnikiem uzyskała dzięki niej korzyść majątkową oraz, że zawierając umowę wiedziała, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli lub mogła się o tym dowiedzieć przy zachowaniu należytej staranności, chyba że czynność prawna była bezpłatna (po tytułem darmym) wówczas dobra czy zła wiara wiara osoby trzeciej co do działania dłużnika nie ma w sprawie znaczenia. Z tzw. ochrony pauliańskiej można skorzystać gdy: istnieje wierzytelność; dłużnik dokonał czynności prawnej z osobą trzecią; wierzyciel został pokrzywdzony wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika; dłużnik dokonał czynności ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela; osoba trzecia uzyskała wskutek tej czynności korzyść majątkową; działano w złej wierze, chyba że czynność prawna była bezpłatna. Dla zastosowania skargi pauliańskiej wszystkie ww. przesłanki muszą wystąpić kumulatywnie, a ciężar ich udowodnienia co do zasady obciąża – zgodnie z regułą dowodową z art. 6 Kc – wierzyciela.

W ocenie Sądu zachodzą w niniejszej sprawie wszystkie ww. przesłanki zastosowania przepisu art. 527 Kpc albowiem były one albo w istocie bezsporne albo zostały wykazane przez stronę powodową, a pozwany nie wykazał okoliczności tamujących lub niweczących roszczenie strony powodowej.

Bezsporne było bowiem istnienie wierzytelności strony powodowej wynikającej z tytułów wykonawczych - nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 16.11.2011 r. sygn. akt XGNc 739/11 z klauzulą wykonalności z dnia 16.12.2011 r. oraz nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 28.12.2011 r. sygn. akt VGnc 5818/11 z klauzulą wykonalności z dnia 29.02.2012 r.

Bezsporne było również dokonanie czynności prawnej przez dłużnika z osobą trzecią – pozwanego - w postaci umowy darowizny z dnia 23.11.2011 r. zawartej przed notariuszem A. C. w Kancelarii Notarialnej we W. rep. A nr 5388/2011 pomiędzy M. Z. (1) i Z. Z. (1) a pozwanym D. Z..

Bezsprzecznie również w ocenie Sądu osoba trzecia – pozwany – uzyskała w wyniku dokonania tej czynności z dłużnikiem korzyść majątkową, mocą tej umowy bowiem M. Z. (1) i Z. Z. (1) przenieśli na pozwanego w drodze umowy darowizny, a więc bezpłatnie przysługujące im na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej prawo własności nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...), położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) .

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała też, że jako wierzyciel została pokrzywdzenia wskutek ww. czynności prawnej dokonanej przez dłużnika i M. Z., dłużnik i Z. Z. dokonali tej czynności ze świadomością pokrzywdzenia strony powodowej jako wierzyciela, przy czym z uwagi na bezpłatny (pod tytułem darmym) charakter tej czynności bez znaczenia pozostawało, czy pozwany wiedział, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, w tym strony powodowej, lub czy przy zachowaniu należytej staranność pozwany mógł się o tym dowiedzieć.

W ocenie Sądu strona powodowa wykazała, że wskutek tej umowy, zawartej – co istotne - pod tytułem darmym, pomniejszył się w sposób znaczący majątek Z. Z., uniemożliwiając tym samym w praktyce pokrycie przysługującej stronie powodowej wierzytelności. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego data sporządzenia ww. aktu notarialnego wskazuje, że do dokonania darowizny doszło już po wydaniu przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu ww. nakazu zapłaty oraz po dacie wymagalności należności zasądzonych ww. nakazem zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej, oraz po otrzymaniu przez dłużnika wezwania do zapłaty z dnia 04.11.2011 r., skierowanego przez stronę powodową do pozwanego, kwoty 246.433,34 zł wraz z odsetkami, a więc należy przyjąć, że w dacie zawarcia umowy darowizny Z. Z. posiadał wiedzę, że przeniesienie przysługującego mu prawa własności nieruchomości skutkować będzie pokrzywdzeniem strony powodowej, gdyż pomimo niezwłocznego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, strona powodowa nie uzyskała zaspokojenia swoich wymagalnych należności od ponad 4 lat. Ponieważ czynność z pozwanym miała charakter bezpłatny, gdyż była umową darowizny, Z. Z. nie uzyskał żadnego ekwiwalentu z tytułu przeniesienia własności do nieruchomości i świadomie działał z pokrzywdzeniem, w rozumieniu art. 527 § 2 Kc strony powodowej jako wierzyciela, co skutkowało powstaniem u niego stanu niewypłacalności w rozumieniu art. 527 § 2 Kc. Zgodnie z poglądami wyrażonymi w orzecznictwie (tak SA w Krakowie z 24.02.2015 r. I ACa 1707/14) nawet jeżeli egzekucja komornicza świadczenia pieniężnego przeprowadzona z jednej choćby części składowej majątku dłużnika okaże się nieskuteczna jest to wystarczające do przyjęcia, że wykazana została w ten sposób niewypłacalność dłużnika. Czynność prawna może być zaskarżona także wtedy, gdy nie jest jedyną, ale jedną z przyczyn niewypłacalności dłużnika. Nadto w orzecznictwie wyrażony został również pogląd (tak SA w Krakowie z 17.07.2014 r. I ACa 566/14), iż bezskuteczność egzekucji nie jest wcale przesłanką dopuszczalności skargi pauliańskiej. Wystarczającym jest bowiem, aby czynność prawna dłużnika, w konsekwencji której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, dokonana została z pokrzywdzeniem wierzyciela. Czynność prawa nie krzywdzi wierzyciela wówczas, jeżeli dłużnik w zamian za swoje świadczenie uzyskał ekwiwalent, który nadal znajduje się w jego majątku lub posłużył mu do zaspokojenia wierzycieli. W orzecznictwie sformułowano również pogląd, że pokrzywdzenie wierzyciela powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (tak wyrok SN z 28.11.2001 r., IV CKN 525/00, wyrok SN z 29.06.2004 r., II CK 3367/03). W wyroku w sprawie I ACa 361/14 z dnia 22.05.2014 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wskazał natomiast, że pogłębienie stanu niewypłacalności dłużnika ma miejsce także wtedy, gdyż niemożliwość zaspokojenia wierzyciela wymaga znacznego nakładu czasu i ryzyka. Podwyższenie stopnia niewypłacalności, jako jedna z przesłanek skuteczności skargi pauliańskiej, następuje również w razie istotnego utrudnienia egzekucji w następstwie skarżonej czynności prawnej. Powstanie niewypłacalności po stronie Z. Z. wskutek dokonania darowizny znajduje potwierdzenie w braku możliwości uzyskania przez stronę powodową zaspokojenia jej wierzytelności w toku prowadzonego przez ponad 4 lata postępowania egzekucyjnego. Co istotne darowana pozwanemu nieruchomość nie posiada jakichkolwiek obciążeń rzeczowych, mogących być ujawnionymi w działach III i IV księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości. Nawet fakt, że pozwany nie dysponował wiedzą o ówczesnej sytuacji majątkowej Z. Z. (albowiem Sąd dał wiarę w tym zakresie zeznaniom świadków Z. Z. i M. Z. oraz zeznaniom samego pozwanego, że z uwagi na młody wiek w chwili darowizny pozwany mógł nie posiadać wiedzy na temat sytuacji finansowej swojego ojca jako przedsiębiorcy oraz że ojciec pozwanego mógł rzeczywiście utrzymywać w tajemnicy przed pozwanym tę sytuację), oraz fakt, że nie ma związku z tym zastosowania domniemanie z art. 527 § 3 Kc, nie ma w sprawie istotnego znaczenia, gdyż jak już wskazano, nie tamuje to możliwości żądania przez stronę powodową uznania dokonanej darowizny za bezskuteczną, gdyż z uwagi na treść art. 528 Kc i bezpłatny przecież charakter umowy darowizny strona powodowa może tego żądać nawet w takiej sytuacji.

Zgodzić się należy ze stroną powodową, że twierdzenia pozwanego, że nieruchomość należąca obecnie do niego, a uprzednio do jego rodziców została nabyta ze środków pochodzących z darowizn od dziadków pozwanego, które ten miał otrzymywać w czasie swojej małoletności należy uznać za niewiarygodne i nieudowodnione przez pozwanego a nadto jako pozostające bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Gdyby w istocie środki te były przeznaczone na poczet nabycia nieruchomości, która miała wejść w skład majątku małoletniego, to nie istniały jakiekolwiek przeszkody do skutecznego jej nabycia bezpośrednio przez małoletniego, tak jak do majątku małoletniego wówczas pozwanego weszła nieruchomość będąca przedmiotem sprawy. Dlatego Sąd odmówił w tym zakresie wiarygodności zeznaniom świadków Z. i M. Z. oraz zeznaniom samego pozwanego, nie zostały one bowiem poparte żadnymi innymi, wiarygodnymi środkami dowodowymi. Dla oceny zasadności powództwa w niniejszej sprawie nie ma zresztą znaczenia to, czy pozwany otrzymywał jakieś darowizny od swoich dziadków, jak i to z jakich środków dokonano zakupu nieruchomości będącej przedmiotem sprawy. Istotne jest to, że nabyli ją rodzice pozwanego do swojego majątku oraz ich świadomość działania z pokrzywdzeniem wierzycieli (w tym strony powodowej), która miała miejsce w niniejszej sprawie. Podkreślić ponownie należy, że dłużnik Z. Z. doprowadził do bezpłatnego przeniesienia własności nieruchomości na rzecz pozwanego już po wydaniu przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazu zapłaty w sprawie XGNc 739/11, a w krótkim czasie po dokonaniu darowizny wydany został kolejny nakaz zapłaty przeciwko dłużnikowi, przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w sprawie V Gnc 5818/11, przy czym dłużnik jednocześnie nie zaskarżył żadnego z tych nakazów, zdając sobie zapewne sprawę z daremności jego obrony w tych sprawach.

Zgodzić się też należy ze stroną powodową, że za nie wiarygodne należy uznać również twierdzenia pozwanego odnośnie przyczyn i okoliczności, w jakich doszło do zawarcia spornej umowy darowizny. Dokładna analiza dokumentacji medycznej załączonej do odpowiedzi na pozew wskazuje, że jedynie znikoma jej część dotyczy okresu bezpośrednio poprzedzającego lub następującego po dacie zawarcia umowy darowizny (dotyczy to takich dokumentów jak: badanie układu tętniczego kończyn dolnych z 10.11.2011 r., badanie scyntygraficzne z dnia 31.05.2010 r., badanie USG z dnia 02.02.2010 r., badanie echokardiograficzne z dnia 08.09.2011 r. i 13.09.2011 r., karta informacyjna z dnia 20.01.2010 r., badanie tomograficzne z 27.05.2010 r.), a wyniki te nie wskazują na pogorszenie się stanu zdrowia Z. Z., lecz na jego stabilizację, co prowadzi do wniosku, że stan zdrowia dłużnika był taki sam zarówno w okresie zaciągania zobowiązań u strony powodowej i ich wymagalności, jak i dokonywania czynności darowizny. Nielogiczny jest też argument pozwanego, jakoby za koniecznością dokonania darowizny przemawiała również chęć uniknięcia postępowania spadkowego i trudności z nim związanych. Nabycie majątku w drodze spadkobrania pozwoliłoby uzyskać ten sam skutek prawnorzeczowy, z drugiej zaś, ewentualne postępowanie spadkowe po śmierci Z. Z. spadkobiercy i tak zmuszeni byliby przeprowadzić. Jedyna oczywista różnica pomiędzy ww. sposobami nabycia własności polegałaby na równoległym dziedziczeniu nie tylko aktywów, ale i pasywów Z. Z.. W przypadku wcześniejszego uzyskania darowizny spadkobiercy mogliby spadek odrzucić, jeśli jego masa miałaby saldo ujemne. Okoliczność ta, w kontekście twierdzeń pozwanego co do dokonania darowizny w celu zapobiegnięcia prowadzeniu postępowania spadkowego także może wskazywać, że dokonanie darowizny miało na celu uniknięcie zaspokojenia wierzytelności strony powodowej, gdyż te podlegałyby zaspokojeniu także z masy spadkowej; tę zaś wskutek darowizny uszczuplono.

Strona powodowa słusznie podniosła też, że z treści samego aktu notarialnego wynika, że Z. i M. Z. przystąpili do tego aktu działając równolegle w imieniu własnym jako darczyńcy oraz w imieniu małoletniego pozwanego, jako jego przedstawiciele ustawowi. Skoro dłużnik i jego małżonka byli zarówno nadawcami, jak i odbiorcami oświadczeń woli, to wiedza pozwanego winna być oceniana przez pryzmat wiedzy jego ustawowych przedstawicieli Jak wskazuje się w doktrynie prawniczej w przypadku osoby działającej przez przedstawiciela dominuje pogląd (wynikający z oparcia konstrukcji przedstawicielstwa na teorii reprezentacji), iż należy badać dobrą lub złą wiarę przedstawiciela, a nie osoby przez niego zastępowanej (tak P. Machnikowski, Komentarz do art. 7 Kc w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, C.H. Beck 2016). Pogląd powyższy znajduje analogiczne zastosowanie do spełnienia przesłanek podmiotowych wiedzy osoby trzeciej o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela (tak P. Machnikowski, Komentarz do art. 527 Kc w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, C.H. Beck 2016). Jak wskazuje się w orzecznictwie „świadomość pokrzywdzenia wierzycieli istnieje, gdy dłużnik wie, że na skutek czynności prawnej określone walory wyjdą z jego majątku a wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem. Wystarczy świadomość, że dokonana czynność prawna może spowodować dla ogółu wierzycieli niemożność zaspokojenia się (tak SA w K. w wyroku z 11.03.2015 r. w sprawie I ACa 1007/14, publ. L.). Niezależnie jednak od powyższego treść art. 528 Kc pozwala uniknąć konieczności korzystania z domniemania braku wiedzy osoby, na rzecz której przysporzenie nastąpiło, o działaniu dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeśli przysporzenie to miało charakter nieodpłatny, tak jak w niniejszej sprawie. Pozwany uzyskał korzyść majątkową nieodpłatnie, a zatem powtórzyć należy, że jego wiedza w tym zakresie, względnie jej brak, pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Ponadto nie sposób się zgodzić z twierdzeniami pozwanego, że w niniejszej sprawie do pokrzywdzenia strony powodowej czynnością dłużnika i pozwanego nie doszło z uwagi na to, że dłużnik Z. Z. (wraz z żoną na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej) jest współwłaścicielem innego składnika majątkowego w postaci nieruchomości położonej w W. o nr (...), do egzekucji której strona powodowa świadomie nie przyłączyła się. Zrozumiałe jest bowiem w ocenie Sądu, że strona powodowa nie zdecydowała się na prowadzenie postępowania egzekucyjnego z nieruchomości położonej w W., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), gdyż wierzyciel hipoteczny – Bank (...) SA - który prowadzi postępowanie egzekucyjne z tej nieruchomości, posiada na niej zabezpieczenie do kwoty 235.000 CHF, a zatem oczywistym jest, iż strona powodowa w toku takiej egzekucji nie uzyska zaspokojenia swoich należności, z uwagi na wysokość zobowiązania kredytowego dłużnika i przeciętną cenę franka szwajcarskiego oscylującą w granicach 4 zł. Nadto aktualnie przeciwko Z. Z. prowadzonych jest 22 postępowań egzekucyjnych na łączną kwotę ok. 1.380.000 zł. W czasie trwania postępowania egzekucyjnego przez okres około 4 lat, będącego nadal w toku, jedynym skutecznym sposobem egzekucji jest egzekucja ze świadczenia z ZUS, z której uzyskiwana jest kwota 250 zł do podziału pomiędzy wszystkich wierzycieli. Z tych przyczyn skuteczną, prowadzącą do częściowego choćby zaspokojenia roszczeń strony powodowej, mogłaby być egzekucja z nieruchomości darowanej pozwanemu. Fakt, że nieruchomość ta objęta była wspólnością majątkową małżonków nie stanowi natomiast bezwzględnej i nieusuwalnej przeszkody do przeprowadzenia skutecznej egzekucji z tej nieruchomości. Uzyskanie bądź nie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika nie stanowi bowiem ustawowej przesłanki do uwzględnienia skargi pauliańskiej, a rozstrzygnięcie w zakresie tej klauzuli jest kwestią przyszłości, którego nie należy z tego powodu antycypować. Nawet przyjęcie, że wartość samego ewentualnego udziału dłużnika, mogącego podlegać egzekucji, stanowi kwotę 22.950 zł i może on zostać zbyty za kwotę niższą w toku licytacji, nie prowadzi do uznania, by opisywany składnik pozbawiony był realnej i odczuwalnej przez stronę powodową wartości.

Ponadto nie sposób zgodzić się z pozwanym, że darowizna nie spowodowała zwiększenia się stanu niewypłacalności dłużnika. Związek pomiędzy dokonaną czynnością, objętą skargą pauliańską a powstaniem lub pogłębieniem się stanu niewypłacalności dłużnika musi istnieć, lecz nie musi być związkiem adekwatnym. Zgodzić się należy ze stroną powodową, że gdyby dłużnik posiadał nadal darowany pozwanemu składnik majątku, to strona powodowa miałaby możliwość skierowania do niego egzekucji, a co za tym idzie możliwość zaspokojenia swoich roszczeń w większym stopniu. Związek ten został zatem wykazany przez stronę powodową.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 102 Kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może nie obciążać strony przegrywającej (którą był w niniejszej sprawie pozwana) w ogóle kosztami. W art. 102 Kpc ustawodawca odwołuje się do pojęcia "wypadków szczególnie uzasadnionych". Należą do nich zarówno fakty związane z samym procesem, jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, stanu majątkowego stron, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego, w świetle których uzasadniona jest ocena, że chodzi o wypadek szczególnie uzasadniony. Skorzystanie z możliwości zastosowania tego przepisu ustawodawca pozostawia uznaniu sądu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 20 września 2012 r., IV CZ 54/12; postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., V CZ 132/12; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia z dnia 30 sierpnia 2013 r., I ACa 449/13). Kwestia zastosowania art. 102 Kpc pozostawiona jest orzekającemu sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności (zob. postanowienie SN z dnia 10 października 2012 r., I CZ 66/12). Sąd nie obciążając pozwanego kosztami procesu w niniejszej sprawie miał na uwadze, że pozwany w istocie jedynie formalnie był stroną umowy darowizny z dnia 23.11.2011 r., zawartej z pokrzywdzeniem strony powodowej, gdyż dłużnik Z. Z. i jego małżonka przystąpili do tego aktu działając równolegle w imieniu własnym jako darczyńcy oraz w imieniu małoletniego pozwanego, jako jego przedstawiciele ustawowi i ze względów formalnych to on musiał być stroną postępowania w niniejszej sprawie, nie ma jednak żadnych podstaw do przyjęcia że to jego osobiste działania były przyczyną dokonania czynności w postaci ww. umowy darowizny, a młody wiek pozwanego oraz okoliczność, że pozwany nadal się uczy, wskazują że, zdaniem Sąd, egzekucja tych kosztów byłaby dla niego nazbyt obciążająca.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji wyroku.

I C 1086/15

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE