Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu 09 września 2016 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania M. L. PPHU (...) w S.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania M. L. PPHU (...) w S. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 30 grudnia 2014 r. Nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w jej pkt 2 w ten sposób, że obniża wymierzoną M. L. PPHU (...) w S. karę pieniężną z kwoty 30000 (trzydzieści tysięcy złotych) do kwoty 10000 zł (dziesięć tysięcy złotych),

2.  zasądza od M. L. PPHU (...) w S. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 27/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 grudnia 2014 r. Nr (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej M. L. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...)w S. (powodowi) w związku z ujawnieniem w prowadzonej przez ww. przedsiębiorcę koncesjonowanej działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, nieprawidłowości polegających na nieprzestrzeganiu obowiązków wynikających z koncesji poprzez wprowadzanie do obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z norm określonych prawem, co stanowi naruszenie warunku 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej przedsiębiorcy decyzją z dnia 14 grudnia 2004 r. nr (...) (warunku 2.2.3. obecnie obowiązującej koncesji z dnia 9 października 2013 r. nr (...)a tym samym – wypełnienie dyspozycji art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne orzekł, że powód naruszył warunek 2.2.1. koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 14 grudnia 2004 r. nr (...) (warunek 2.2.3. obecnie obowiązującej koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją z dnia 9 października 2013 r. nr (...)), w ten sposób, iż wprowadził do obrotu poprzez stację paliw mieszczącą się w S. przy ul. (...), olej napędowy o jakości niezgodnej z przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. z 2013 r., poz. 1058) – pkt 1 decyzji.

W pkt 2 decyzji Prezes URE wymierzył powodowi za działanie opisane w pkt 1 karę pieniężną w wysokości 30000 zł, co stanowi (...)przychodu ww. przedsiębiorcy, osiągniętego z działalności koncesjonowanej w 2013 r.

Od ww. decyzji powód złożył odwołanie. Zaskarżył decyzję w całości oraz wniósł o jej uchylenie ewentualnie o zmianę przez odstąpienie od nałożenia na odwołującego się kary pieniężnej. Powód wniósł również o zasądzenie od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Powód zgłosił także wniosek o wystąpienie do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w B. o złożenie do akt sprawy protokołów kontroli paliwa przeprowadzonych w okresie od 01 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2014 r. na stacji paliw przy ul. (...) w S., należącej do powoda i dopuszczenie dowodu z tych dokumentów na okoliczność, że nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości.

W uzasadnieniu powód podał, iż wydając decyzję z powołaniem się na art. 104 k.p.a. Prezes URE zobowiązany jest sporządzić uzasadnienie decyzji zgodnie z postanowieniem art. 107 § 3 k.p.a. Z powołanego unormowania jednoznacznie wynika, że uzasadnienie rozstrzygnięcia powinno być skonstruowane w sposób umożliwiający realizację zasady ogólnej przekonywania (art. 11 k.p.a.), a także objaśniać tok myślenia prowadzący do konkretnego rozstrzygnięcia w sprawie. Motywy rozstrzygnięcia muszą być tak ujęte, aby strona zainteresowana mogła zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, którymi kierował się organ przy jej wydaniu. Prezes URE nie sprostał powyższemu obowiązkowi o czym świadczy zaniechanie wskazania faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.

Zdaniem powoda Prezes URE wydając zaskarżoną decyzję wprost uchybił art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a poprzez zaniechanie przeprowadzenia wszystkich czynności dowodowych niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy jako warunku niezbędnego wydania decyzji o przekonującej treści, w szczególności bezzasadne pominięcie wyników kontroli przeprowadzonych przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej w B., które nie wykazały jakichkolwiek nieprawidłowości oraz bezzasadne pominięcie zgłoszonych przez powoda nieprawidłowości w przedmiocie przeprowadzonej w dniu 14 grudnia 2012 r. kontroli paliwa i pobranych próbek. Powód podniósł przy tym, że nie zgadza się z wynikami badania próbki pobranego od niego paliwa w czasie wspomnianej wyżej kontroli.

Powód zwrócił również uwagę na okoliczność, iż w sprawie istnieją przesłanki do odstąpienia od wymierzenia kary określone w art. 56 ust. 6a ustawy z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, ponieważ powód dokłada należytej staranności w prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, które stale nabywa od jednego dostawcy, jak i posiada stosowne orzeczenia laboratoryjne potwierdzające należytą jakość paliwa przy czym jeśli doszło do popełnienia zarzucanego mu czynu to stopień jego szkodliwości zasługuje na uznanie, że był znikomy.

W odpowiedzi na odwołanie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany wniósł również o oddalenie wniosków dowodowych zawartych w odwołaniu.
Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił i zważył, co następuje.

Decyzją z dnia z dnia 14 grudnia 2004 r. nr (...) udzielono M. L. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...)z siedzibą w S., ul. (...) koncesji na obrót paliwami ciekłymi na okres od 20 grudnia 2004 r. do 20 grudnia 2014 r. (K 17 – 22 akt administracyjnych). W dniu 9 października 2013 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki udzielił powodowi nowej koncesji na obrót paliwami ciekłymi (decyzja nr (...)) z terminem obowiązywania od dnia 21 grudnia 2014 r. do 31 grudnia 2030 r. (K 10 – 16 akt administracyjnych).

Zgodnie z brzmieniem warunku 2.2.1. zdanie pierwsze koncesji udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 14 grudnia 2004 r. koncesjonariuszowi nie wolno czynić przedmiotem obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z zawartych umów i norm określonych obowiązującymi przepisami.

Pismem z dnia 18 czerwca 2014 r. (znak: (...)) Naczelnik Urzędu Celnego w S. poinformował Prezesa URE o wynikach kontroli wyrobów energetycznych - paliw ciekłych przeprowadzonej w dniu 14 grudnia 2012 r. przez funkcjonariuszy celnych Referatu Dozoru Urzędu Celnego w S., na prowadzonej przez powoda stacji paliw położonej w S., przy ul. (...). W piśmie powyższym wskazano, iż pobrane próbki paliwa (oleju napędowego) - przesłano do Izby Celnej w B. Wydział Laboratorium (...) w K. w celu ich zbadania. W dniu 14.02.2013 r. nadeszło sprawozdanie z badań nr (...)z dnia 8 lutego 2013 roku, które potwierdziło złą jakość paliwa „Próbka w zakresie zawartości siarki nie spełnia wymagań jakościowych dla oleju napędowego zawartych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych [...].” Ujawniony olej napędowy miał zawartość siarki w ilości 0,084%m/m czyli 0,084 % wagowo. Wymagania jakościowe dla oleju napędowego stosowanego w pojazdach, ciągnikach rolniczych, a także maszynach nieporuszających się po drogach, wyposażonych w silniki z zapłonem samoczynnym zostały określone w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych.

Normy zawartości siarki w oleju napędowym wynoszą maksimum 10 mg/kg czyli 0,001% wagowo. Przekroczona wielokrotnie zawartość siarki w badanym w dniu 14.12.2012 r. paliwie jednoznacznie wskazała, że partia badanego paliwa pochodziła z nielegalnego obrotu handlowego. (K 1 - 2 akt administracyjnych. Do ww. pisma dołączono protokół kontroli doraźnej przeprowadzonej przez funkcjonariuszy celnych w dniu 14 grudnia 2012 r. na prowadzonej przez powoda stacji paliw w S. przy ul. (...) oraz sprawozdanie z badań laboratoryjnych próbki pobranego podczas ww. kontroli paliwa ciekłego - oleju napędowego sporządzone przez Izbę Celną w B. Wydział Laboratorium (...) w K. w dniu 8 lutego 2013 r. (nr (...)), w którym stwierdzono, iż próbka w zakresie zawartości siarki nie spełnia wymagań jakościowych dla oleju napędowego, zawartych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (K 3 – 8 akt administracyjnych). W sprawozdaniu powyższym wskazano, że zawartość siarki w badanym oleju napędowym wynosiła 84 mg/kg przy maksymalnych wymaganiach jakościowych określonych w ww. rozporządzeniu na 10 mg/kg.

Mając na uwadze treść dokumentów otrzymanych od Naczelnika Urzędu Celnego w S. dotyczących przeprowadzonej na należącej do powoda Stacji Paliw kontroli jakości paliwa i badań laboratoryjnych tego paliwa - Prezes URE w dniu 3 lipca 2014 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z ujawnieniem w prowadzonej przez przedsiębiorcę koncesjonowanej działalności gospodarczej, polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, nieprawidłowości polegających na nieprzestrzeganiu obowiązków wynikających z koncesji poprzez wprowadzanie do obrotu paliw ciekłych, których parametry jakościowe są niezgodne z parametrami wynikającymi z norm określonych prawem (K 24 – 26 akt administracyjnych).

W piśmie z dnia 14 lipca 2014 r. powód wskazał, iż był kilkakrotnie kontrolowany przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w B. i za każdym razem kontrole wykazywały paliwo dobrej jakości. Ponadto poinformował, iż protokołu z badania przez Urząd Celny w S. nie otrzymał, a o złej jakości paliwa dowiedział się dopiero jak zadzwoniono do niego w sprawie przeprowadzenia kontroli podatkowej w lutym 2014 r. W protokole końcowym Urzędu Celnego w S. nie stwierdzono uchybień, jedynie naliczono opłatę akcyzową i paliwową za paliwo złej jakości (K 29 – 30 akt administracyjnych).

W dniu 25 listopada 2014 r. do Prezesa URE wpłynęło pismo Urzędu Celnego w S., w którym wskazano, iż w dniu 14 grudnia 2012 r. pobrano 3 próbki oleju napędowego: jedną próbkę przekazano do laboratorium w celu zbadania (sprawozdanie z badań nr (...) z dnia 8 lutego 2013 r.), drugą pozostawiono kontrolowanemu, a trzecia próbka znalazła się w magazynie depozytowym Izby Celnej w B.. Na podstawie przeprowadzonej kontroli podatkowej Naczelnik Urzędu Celnego w S. wydał decyzję nr (...) z dnia 29 października 2014 r. określającą zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym za miesiąc grudzień 2012 r. w kwocie 5 041, od której podatnik wniósł odwołanie (K 64 - 75 akt administracyjnych).

Na rozprawie w dniu 09 września 2016 r. Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda złożony w odwołaniu o wystąpienie do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w B. i zobowiązanie do złożenia do akt niniejszej sprawy protokołów kontroli paliwa, przeprowadzonych w okresie od dnia 01 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2014 r. na stacji paliw przy ul. (...) w S. należącej do odwołującego z uwagi na to, iż nie ma ten dowód związku z istotą sprawy.

W odwołaniu powód nie zgodził się z wynikami badania paliwa przeprowadzonego przez Izbę Celną w B. Wydział Laboratorium (...) w K. z 08 lutego 2013 r. Nie kwestionował natomiast prawidłowości pobrania próbek paliwa.

W tym miejscu należało zważyć, że w związku z tym, że postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem pierwszoinstancyjnym to powód w odwołaniu i do zakończenia rozprawy powinien na poparcie swoich twierdzeń składać wnioski dowodowe istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Powód nie zgłosił Sądowi jakiegokolwiek wniosku dowodowego mającego na celu poparcie twierdzeń odwołania, który miałby istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Z tego względu powoływanie się przed Sądem na uchybienia w zakresie przeprowadzenia dowodów w postępowaniu administracyjnym, nie mogło odnieść korzystnego dla powoda skutku.

W szczególności nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia dowody zgłoszone w odwołaniu, gdyż z protokołów kontroli paliwa przeprowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w B. od stycznia 2011 r. do grudnia 2014 r. na stacji powoda, które odbyły się 25 stycznia 2011 r. oraz 06 maja 2013 r. nie sposób ustalić, że kontrolowana była ta sama partia paliwa, która była przedmiotem kontroli w dniu 14 grudnia 2012 r.

Podkreślić należy, że wprowadzenie do obrotu oleju napędowego nie spełniającego wymagań jakościowych stanowi delikt administracyjny, do którego ma zastosowanie koncepcja winy obiektywnej, która w konkretnej sprawie polega na przypisaniu odpowiedzialności za samo zaistnienie obiektywnego faktu naruszenia normy prawnej.

Samo podanie, że strona nie zgadza się z wynikami badania paliwa nie jest równoznaczne z wykazaniem, że paliwo to było odpowiedniej jakości.

W świetle powyższego Sąd uznał, że w sprawie nie został zgłoszony przeciwdowód dla obalenia przeprowadzonego w postępowaniu administracyjnym dowodu z badania próbki paliwa przez Laboratorium Izby Celnej w B. pobranego na Stacji Paliw w S..

W związku z tym należało uznać na podstawie wyników badań laboratoryjnych, że paliwo nie spełniało norm jakościowych w zakresie zawartości siarki, która w pobranym oleju napędowym wynosiła 84 Mg/kg , a zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (Dz.U. nr 221, poz. 1441 ze zm.) nie powinna przekraczać 10 Mg/kg.

Powód nie przeprowadził samodzielnie badania paliwa, które oferował do sprzedaży. Opierał się wyłącznie na zaufaniu do swojego jedynego dostawcy, a to nie może być dowodem należytej jakości paliwa sprzedawanego na stacji paliw odbiorcom końcowym.

Tak więc okoliczności faktyczne uzasadniały postawienie zarzutu niezachowania należytej staranności wymaganej w stosunkach danego rodzaju. Nienależyta staranność to inaczej niedbalstwo, a więc postać winy nieumyślnej. Jednakże nawet wykazując sprawie brak winy powód nie mógł uwolnić się od odpowiedzialności za odchylenie jakościowe z kontrolowanej partii paliwa. Jest ona bowiem odpowiedzialnością ukształtowaną na zasadzie ryzyka, tj. za samo dojście do skutku zdarzenia uznanego za delikt administracyjny.

Spoczywał na nim obowiązek stworzenia takiej organizacji obrotu, aby wykluczyć możliwość sprzedawania paliwa nie odpowiadającego normom ustalonym w cytowanym rozporządzeniu.

Jak wskazała przeprowadzona kontrola paliwo zawierało wielokrotnie wyższy poziom siarki od wartości dopuszczalnej. Wskazuje to na wysoki stopień szkodliwości czynu co musiało spotkać się z zastosowaniem wobec przedsiębiorcy kary pieniężnej. Wyklucza to z kolei możliwość zastosowania w sprawie art. 56 ust. 6a Prawa energetycznego pozwalającego przy stwierdzeniu deliktu mniejszej wagi na odstąpienie od wymierzenia kary.

Nie oznacza to jednak, że kara ta została w decyzji wymierzona w wysokości adekwatnej do możliwości finansowych powoda (vide art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego). Zdaniem Sądu jest ona za wysoka, stanowi prawie (...) osiągniętego w 2013 r. dochodu i z tego powodu jest w ocenie Sądu zbyt dolegliwa dla zapewnienia realizacji funkcji represyjnej, prewencyjnej i wychowawczej. W konkretnym wypadku wystarczające jest wymierzenie kary pieniężnej w kwocie 10000 zł.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z wyrażoną w art. 100 zdanie drugie k.p.c. przyjmując, że na koszty należne Prezesowi URE złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 360 zł, ustalone na podstawie § 14 ust. 3 pkt 3 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. ws. opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w związku z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Zastosowanie art. 100 k.p.c. było uzasadnione okolicznością, że pozwany Prezes URE uległ tylko w nieznacznej części zaskarżonej przez powoda decyzji, która co do faktu popełnienia deliktu i części wymierzonej kary pieniężnej została podtrzymana przez Sąd.