Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda

Sędziowie: SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.)

SR (del.) Maryla Majewska-Lewandowska

Protokolant Agnieszka Wołoch

po rozpoznaniu w dniu 27 października 2016 r. na rozprawie sprawy

z wniosku M. H.

z udziałem Skarbu Państwa - Agencji Nieruchomości Rolnych

o zasiedzenie

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt I Ns 199/15

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 2400 (dwa tysiące czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Maryla Majewska -Lewandowska SSO Andrzej Dyrda SSO Magdalena Balion - Hajduk

Sygn. III Ca 952/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 9 marca 2016 roku Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim oddalił wniosek M. H. o ustalenie że z dniem 1 marca 2013 roku nabyła w drodze zasiedzenia własność nieruchomości obejmującej działki o numerach (...) obręb O. wchodzący w skład zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił, iż nieruchomość obejmująca działki (...) opisana jest w księdze wieczystej GL (...) Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, w której jako właściciel ujawniony jest Skarb Państwa. Działki te do1975 roku wchodziły w skład gospodarstwa rolnego (...) - dziadka wnioskodawczyni, który zrzekł się prawa własności tej nieruchomości w zamian za rentę. Przejście prawa własności na rzecz Skarbu Państwa nastąpiło na podstawie decyzji Naczelnika Gminy G. z dnia 12 września 1975 roku. Aktem notarialnym z dnia 18 czerwca 1984 roku B. W. przekazał prawo własności pozostałych nieruchomości składających się z działek o numerach (...) wchodzących w skład gospodarstwa rolnego córce A. R. i mężowi W. R.. W dniu 3 marca 2009 roku A. R. darowała na rzecz wnioskodawczyni prawo własności nieruchomości . Na mocy decyzji Wicewojewody (...) z dnia 17 marca 1993 roku nieruchomości będące we władaniu Państwowego Funduszu Ziemi zostały przekazane na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Faktyczne wydanie nastąpiło na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego z 9 września 1998 roku w oparciu o wypis z rejestru gruntu.

Po przekazaniu działek na rzecz Skarbu Państwa były one za zgodą ówczesnych władz gminy nadal użytkowane przez dziadka wnioskodawczyni i jego rodzinę. Od chwili przekazania B. W. i następcy prawni nie opłacali podatku od nieruchomości, nie ponosili żadnych opłat związanych z użytkowaniem działek. Dopiero wnioskodawczyni po śmierci ojca była w gminie zapytać o podatek, ale nie udzielono jej informacji. Działki objęte wnioskiem nie posiadają dostępu do drogi publicznej. Wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni uprawiali tam zboże i rzepak. Skarb Państwa nie zgłaszał roszczeń do tych działek, dopiero jak wnioskodawczyni wykazała działki będące w jej władaniu, ubiegając się od o dotacje.

Sąd Rejonowy w tak ustalonym stanie faktycznym, powołując się na treść art. 172 k.c., wskazał że do nabycia prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia konieczne jest łącznie spełnienie dwóch przesłanek to jest samoistnego posiadania oraz upływ czasu 20 lat 30 lat. Postępowanie dowodowe nie wykazało, aby wnioskodawczyni lub jej poprzednicy prawni posiadali działki objęte wnioskiem jako posiadacze samoistni. Wnioskodawczyni stała się właścicielką gospodarstwa rolnego w 2009 roku, a wcześniej prawo to przysługiwało jej matce, a do 1984 roku do dziadka wnioskodawczyni. Dziadek wnioskodawczyni zrzekł się dobrowolnie w 1975 roku prawa własności. Zrzekając się dobrowolnie prawa własności działek objętych wnioskiem stanowiących część jego gospodarstwa, nie był samoistnym posiadaczem, użytkował nadal te działki, a także jego następcy prawni, ale za zezwoleniem ówczesnych władz. Sąd Rejonowy podkreślił, że ani wnioskodawczyni ani poprzednicy prawni nie opłacali podatku od tej nieruchomość, nie mogli podejmować swobodnie decyzji co do jej przeznaczenia, zagospodarowania, rozporządzenia. Sąd Rejonowy wskazał także, że nie nastąpiła zmiana charakteru posiadania w okresie gdy gospodarstwo rolne były prowadzone B. W., a następnie A. R.. Dopiero wnioskodawczyni, wykazując sporne działki będące w jej władaniu przy ubieganiu się dotacje zamanifestowała w sposób wyraźny i widoczny dla otoczenia wolę posiadania tych działek, co spotkało się ze zdecydowaną reakcją właściciela i ukaraniem wnioskodawczyni karą finansową.

Wnioskodawczyni w apelacji zarzuciła obrazę prawa materialnego to jest art. 6 k.c. w związku z art. 339 przez jego niezastosowanie albowiem w materiale dowodowym brak dowodów dla obalenia domniemania, że ten kto faktycznie włada rzeczą jest posiadaczem samoistnym, naruszenie art. 336 k.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że warunkiem koniecznym uznania samoistności posiadania jest opłacenie podatku od nieruchomości i ponoszenie innych opłat oraz naruszenie prawa procesowego to jest art. 233 k.p.c. przez uznanie, że posiadanie spornej nieruchomości było posiadaniem zależnym za zgodą ówczesnych władz, naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. przez lakoniczne określenie na jakich dowodach sąd dokonał ustaleń faktycznych, a także sprzeczność ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegającą na przyjęciu że wnioskodawczyni i jej poprzednicy prawni użytkowali nieruchomość za zezwoleniem władz, ustalając posiadanie jako zależne w okresie biegu terminu, w przy jednoczesnym ustaleniu, że gdy wnioskodawczyni wykazała działki we władaniu została ukarana za bezumowne korzystanie i wezwana do zaprzestania użytkowania.

Wnioskodawczyni wniosła o zmianę postanowienia uwzględnienie wniosku ewentualnie uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego.

Uczestnik postępowania wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła odnieść skutku.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy. Ocena dowodów nie narusza dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c., sąd odwoławczy ustalenia te podziela i przyjmuje za własne. Sąd Rejonowy zastosował także prawidłowo przepisy prawa materialnego i rozważania prawne Sądu pierwszej instancji należy w całości podzielić.

Odnosząc się do zarzutów apelacji podnieść należy w szczególności, iż domniemanie samoistności posiadania wynikające z art. 339 k.c. zostało w toku postępowania obalone zeznaniami świadka A. R.. Z zeznań tych wynika, że zarówno ona jak i jej mąż użytkowali te nieruchomości bez żadnej umowy, wiedząc że nie są ich własnością, ale „w gminie powiedzieli tacie” czyli dziadkowi wnioskodawczyni że może je dalej użytkować. Taki stan rzeczy trwał do momentu przekazania nieruchomości na własność wnioskodawczyni, która faktycznie, tak jak to wskazał Sąd Rejonowy, działki wykazała jak swoją własność we wniosku o dotacje, co wskazuje że dopiero ona objęła działki w posiadanie samoistne, manifestując swój charakter posiadania wobec otoczenia i właściciela wieczystoksięgowego. Było to jednak dopiero w 2009 roku, a zatem nie upłynął okres konieczny do stwierdzenia nabycia własności przez zasiedzenie. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia dość dużą wagę przywiązał do faktu nieopłacania przez wnioskodawczynię i poprzedników prawnych podatku od nieruchomości, co nie może automatycznie skutkować brakiem samoistności posiadania. Należy zgodzić się z argumentacja skarżącej w tym zakresie, ale niemniej jednak nie była to jedyna okoliczność świadcząca o braku samoistności posiadania. Przede wszystkim domniemanie samoistności posiadania wynikające z art. 339 k.c. zostało w niniejszej sprawie obalone zeznaniami świadka A. R., które wyżej przytoczono. Dziadek wnioskodawczyni przekazał działki, których dotyczy wniosek Skarbowi Państwa, wiedział że nie należą do niego, wiedziała o tym także jego córka , której przekazał pozostałą swoją nieruchomość. W urzędzie gminy zezwolono mu na dalsze użytkowanie, a zatem objął działki o nr (...) w posiadanie zależne. Taki stan rzeczy trwał aż do 2009 roku.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 385 k.p.c., w związku z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji. Wobec okoliczności, iż interesy pomiędzy wnioskodawczynią a uczestnikiem postępowania były sprzeczne na mocy art. 520 § 2 k.p.c. Sąd zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika koszty postępowania odwoławczego, na które złożyły się wynagrodzenie pełnomocnika powoda w kwocie 2400zł.