Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 7 listopada 2013r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia: SO Mieczysław H. Kamiński

Sędzia SO Ewa Adamczyk (sprawozdawca)

Sędzia SR del. Barbara Zelek

Protokolant: sekr. sąd. Anna Burnagiel

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2013r.

na rozprawie

sprawy z wniosku A. A.

przy uczestnictwie Gminy K., Skarbu Państwa – Starosty (...)

o zasiedzenie nieruchomości

w wyniku skargi Gminy K. o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt Ns 440/12 zakończonego prawomocnym postanowieniem z dnia 11 września 2012r.

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Limanowej

z dnia 7 czerwca 2013 r., sygn. akt I Ns 793/12

p o s t a n a w i a :

1.  oddalić apelację;

2.  orzec, że wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą koszty postępowania apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie;

3.  przyznać adwokatowi K. W. ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Limanowej) kwotę 738 zł brutto (siedemset trzydzieści osiem złotych) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III Ca 632/13

UZASADNIENIE

Gmina K. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w Limanowej z dnia 11 września 2012 r., sygn. I Ns 440/12 i zmianę w całości tego postanowienia przez oddalenie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości i o zasądzenie na rzecz Gminy kosztów postępowania.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 7 czerwca 2013 r. uznał skargę za zasadną. Przychylił się do zawartego w niej wniosku i zmienił zaskarżone postanowienie oddalając wniosek o zasiedzenie (pkt 1). Ustalił, że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie (pkt 2). Przyznał ze środków budżetowych Skarbu Państwa na rzecz adw. K. W. kwotę 1200 zł netto oraz kwotę 276 zł tytułem podatku od towarów i usług według stawki 23 %, to jest łącznie 1 476 zł brutto tytułem pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcy z urzędu” (pkt 3).

Sąd Rejonowy ustalił m.in., że przedmiotem postępowania jest działka ewid. (...) położona w K.. W terenie stanowi ona podmokły nieużytek znajdujący się bezpośrednio przy drodze wojewódzkiej Z.- M. i drodze gminnej K.- Z.. Droga wojewódzka położona jest kilka metrów powyżej tej działki. Po drugiej stronie działki położone są trzy budynki mieszkalne.

Przedmiot wniosku to długi pas gruntu o nieregularnym kształcie . Częściowo stanowi podmokły teren a w pozostałej części w sąsiedztwie działki (...) jest porośnięty drzewami. Jest przecięty dojazdami do dwóch domów położonych na działkach (...), a także dojazdem do osiedla kilku domów położonego w głębi na działkach (...). Cały teren jest nierówny, istnieją tam wąwozy i nierówności terenu.

W przeszłości przedmiot wniosku nie był w posiadaniu samoistnym żadnej osoby. Po części wypasała na nim krowy A. A., w części stanowił dojazdy do posesji położonych za nim. Był także sprzątany przez lokalną społeczność.

W 2002 r.A. A.złożyła wniosek o stwierdzenie, że nabyła w drodze ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych własność nieruchomości opisanych we wniosku. Sprawa toczyła się pod sygn. I NS 410/02. W postępowaniu opinię wydał biegły geodeta oraz przeprowadzono szereg innych dowodów. Postanowieniem z dnia 29 maja 2002 r. Sad Rejonowy w Limanowej stwierdził nabycie przez A. A. i J. A. własności nieruchomości rolnej o łącznej pow. 7, 28 ha na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Oddalił wniosek w części dotyczącej działki (...). W postępowaniu tym Gmina K. nie brała udziału.

W czerwcu 2012 r. A. A.złożyła wniosek o stwierdzenie, że nabyła z dniem 2 października 2005 r. przez zasiedzenie własność działki ewid. nr (...). W trakcie postępowania Sąd dopuścił do udziału w nim Gminę K., która stała się właścicielem przedmiotu wniosku na skutek komunalizacji. Postanowieniem z dnia 11 września 2012 r. Sąd stwierdził, żeA. A.nabyła własność dz. ewid. (...) przez zasiedzenie z dniem 2 października 2005 r.

W 1995 r. córka A. A.– G. A.zawarła z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej umowę dzierżawy działki (...) na okres 10 lat. W 1999 r. do umowy tej strony podpisały aneks dotyczący płatności czynszu dzierżawnego. Pismem z dnia 18 grudnia 2000 r. wydzierżawiający poinformował G. A. o tym, że w związku z przejęciem przedmiotu dzierżawy przez Starostwo Powiatowe na podstawie odpowiedniej decyzji umowa dzierżawy wygasła.

W oparciu o powyższe Sąd uznał, że brak było przesłanek do stwierdzenia, że A. A.nabyła przez zasiedzenie własność działki ewid. nr(...). W ocenie Sądu zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdza aby była ona samoistnym posiadaczem tej nieruchomości w okresie prowadzącym do zasiedzenia. Wskazał Sąd tu m.in. na przeprowadzone w sprawie oględziny, których wynik przeczy twierdzeniu wnioskodawczyni o samoistnym posiadaniu oraz na zeznania świadków, które również prowadza do podobnych wniosków.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 520 § 1 kpc.

Postanowienie to wnioskodawczyni zaskarżyła w całości apelacją.

Zarzuciła:

1)  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, poprzez pominięcie dowodów w postaci zeznań świadków J. K., E. P., J. C. i Z. K. (1) na okoliczność identyfikacji przedmiotu wniosku oraz charakteru i czasu jego posiadania przez wnioskodawczynię,

2)  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, iż przedmiot wniosku nie był w samoistnym posiadaniu przez okres prowadzący do zasiedzenia nieruchomości, bowiem był przedmiotem dzierżawy, podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy nie wskazuje by była to nieruchomość objęta wnioskiem i by dzierżawiła ją wnioskodawczyni.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie skargi o wznowienie a ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy w Limanowej.

W pisemnym uzasadnieniu apelujaca sprecyzowała m.in., że w przeprowadzonym postępowaniu nie wyjaśniono w sposób nie budzący wątpliwości czy dz. ewid, nr (...) jest tożsama z przedmiotem dzierżawy opisanym w umowie dzierżawy z dnia 10.03.1995 r. Zarzuciła, że na tę okoliczność w sprawie Ns 410/02 nie przeprowadzono oględzin. Nie okazywano także wnioskodawczyni, świadkom i uczestnikom działki na mapie. Wskazując na materiał dowodowy z którego wynika, że przedmiotowa działka leżała odłogiem za nielogiczne uznała apelująca przyjęcie aby była ona przedmiotem dzierżawy. Kwestionowała brak przesłuchania na tę okoliczność G. A.. Podniosła, że Sąd oddalając jej wnioski dowodowe z powołaniem się na prekluzję dowodową działał w sposób zbyt formalistyczny- nie uwzględnił przyczyn niedotrzymania terminów do złożenia wniosków dowodowych w wyznaczonym terminie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Postanowienie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

Nie zachodzą uchybienia, które Sąd Okręgowy bierze pod uwagę z urzędu, a których skutkiem byłaby nieważność postępowania – art. 378 § 1 kpc.

Sąd Rejonowy wbrew podnoszonym zarzutom wyjaśnił wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia i dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Ustalenia te Sąd Okręgowy akceptuje w całości i przyjmuje za własne. To samo dotyczy wyprowadzonych w oparciu o te ustalenia wniosków prawnych.

Zarzucając niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy istotnych dla rozstrzygnięcia wskazywała apelująca na brak zidentyfikowania przedmiotu wniosku oraz charakteru i czasu jego posiadania. W jej ocenie celem wyjaśnienia tych okoliczności Sąd Rejonowy powinien dopuścić wnioskowane przez nią dowody z przesłuchania świadków J. K., E. P., J. C. i Z. K. (1).

Powyższe twierdzenie nie zasługuje na aprobatę. Zważenia wymaga, że na rozprawie w dniu 4 grudnia 2012 r., na której obecny był pełnomocnik apelującej Sąd zakreślił stronom termin 14 dni do składania ostatecznych wniosków dowodowych na poparcie ich twierdzeń pod rygorem ich pominięcia po tym terminie (k. 41). Apelująca tymczasem wniosek o przesłuchanie wyżej wymienionych świadków złożyła w dniu 19 grudnia 2012 r. a zatem po upływie zakreślonego terminu, czego zresztą nie kwestionuje. Także po terminie tym został złożony przez apelującą wniosek o przesłuchanie świadka Z. K. (2) (k. 68). W związku z powyższym pełnomocnik Gminy podczas oględzin wniósł o pominięcie tych dowodów a Sąd do wniosku tego się przychylił.

Bezzasadnie apelująca podnosi, że Sąd zbyt formalistycznie podszedł do zasady prekluzji dowodowej i nie uwzględnił przyczyn przekroczenia wyznaczonych terminów. Zgodnie z art. 162 kpc strony mogą w toku posiedzenia, a jeżeli nie były obecne, na najbliższym posiedzeniu zwrócić uwagę sądu na uchybienia przepisom postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Stronie, która zastrzeżenia nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na takie uchybienia w dalszym toku postępowania, chyba że chodzi o przepisy postępowania, których naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu, albo że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy. Skoro apelująca ani jej pełnomocnik obecni na tych oględzinach nie zgłosili takiego zastrzeżenia przedmiotowy zarzut ocenić trzeba jako bezskuteczny.

Również zarzut dokonania ustaleń faktycznych w sposób sprzeczny z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez ustalenie, iż przedmiot wniosku nie był w samoistnym posiadaniu przez okres prowadzący do zasiedzenia nieruchomości ocenić trzeba jako chybiony. Apelująca słuchana w trybie art. 304 kpc w postępowaniu uwłaszczeniowym, prowadzonym w sprawie o sygn. I Ns 410/02 w sposób wyraźny podała, że działka (...) należy do Zarządu Wodnego oraz, że ją użytkuje od 1945 r. płacąc czynsz dzierżawny (k. 84, 141).

Podnosząc zarzut jak powyżej bezskutecznie apelująca usiłowała przeforsować z kolei stanowisko, że zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia aby objęta wnioskiem działka była tożsama z działką stanowiącą przedmiot umowy dzierżawy. W postępowaniu uwłaszczeniowym wydana została opinia biegłego geodety. Biegły w opinii tej z uwzględnieniem okazań stron w terenie oraz zebranych w sprawie map wskazał położenie w terenie m.in. działki (...) objętej niniejszym postępowaniem. W postępowaniu tym ilekroć była mowa o przedmiotowej działce brak było wątpliwości co do tego, o którą konkretnie działkę chodzi. Nie wskazywano żadnych innych działek. Okoliczności te w powiązaniu z pismem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia 18 grudnia 2000 r. z którego wynika, że umowa dzierżawy wygasła tworzą zatem jedną spójną całość, pozwalającą wątpliwości apelującej co do właściwej identyfikacji przedmiotu wniosku ocenić jako bezzasadne.

Apelująca nie może też odnieść zamierzonych skutków powołując się na wnioski dowodowe przedłożone w postępowaniu apelacyjnym.

I tak przedłożona przez apelującą decyzja Nadleśnictwa w L. z dnia 13 lutego 1985 r. w żaden sposób nie potwierdza tego aby apelująca była samoistnym posiadaczem przedmiotu wniosku. Decyzja ta, zawierająca nakaz odnowienia gruntu została skierowana do męża apelującej i dotyczyła niezidentyfikowanego obszaru oznakowanego jako działka -(...) o pow. 0, 17 ha. Na podstawie takiego jej zapisu w żaden sposób nie można przyjąć aby dotyczyła ona właśnie działki objętej niniejszym postępowaniem.

Z kolei przedłożona przez apelującą umowa dzierżawy z 2006 r. nie pozwala na uwzględnienie zarzutu, że przedmiot wniosku nie jest tożsamy z przedmiotem umowy dzierżawy z 1995 r. Apelująca, jak wynika z pisma zawierającego przedmiotowy wniosek dowodowy, usiłowała przeforsować stanowisko, że przedłożona przez nią umowa stanowi przedłużenie umowy z 1995 r. Do wniosków takich treść tej umowy nie może jednak prowadzić. Przedłożona umowa dotyczy bowiem działki nr (...), która jest położona w zupełnie innym miejscu aniżeli działka (...) oraz ma zupełnie inną konfigurację. W umowie dzierżawy z 1995 r. nie posłużono się co prawda tym ostatnim oznaczeniem spornej działki, ale w piśmie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia 18 grudnia 2000 r. dotyczącym wygaśnięcia umowy dzierżawy takie jej oznaczenie jednak już występuje. Wskazać w tym miejscu natomiast należy, że pismo to ponad wszelką wątpliwość odnosi się do umowy z 1995 r. Posłużono się nim nr (...)zgodnym z numerem tej umowy.

Zważenia wymaga, że umowa ta jako zawarta na okres pokrywający się czasowo z okresem przyjętym jako prowadzący do zasiedzenia wyklucza możliwość przyjęcia aby do zasiedzenia faktycznie doszło. Do nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie konieczne jest jej samoistne posiadanie. Umowa dzierżawy wiąże się natomiast z posiadaniem zależnym.

W tym miejscu za nieistotny ocenić trzeba fakt podnoszony przez apelującą, że w umowie dzierżawy z 1995 r. jako jej strona figuruje nie ona sama lecz jej córka.

Jak sama apelująca podała w postępowaniu uwłaszczeniowym od 1994 r. wszystkimi jej sprawami związanymi z użytkowaniem działki zajmuje się jej córka. Nie nasuwa zatem wątpliwości, że sama umowa widniała na G. A.. Niezależnie od tego fakt zawarcia umowy dzierżawy przez córkę wyklucza w okolicznościach niniejszej sprawy samoistność posiadania po stronie wnioskodawczyni. Podała ona bowiem, że wszystkie czynności w stosunku do tej działki podejmuje ta ostatnia.

Mając na uwadze wszystko powyższe orzeczono jak w pkt I sentencji na zasadzie art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na zasadzie art. 520 § 1 kpc.

Na zasadzie art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. (Dz. U. 09. 146.1188 j.t.) przyznano adwokatowi K. W. kwotę 738 zł brutto tytułem pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. Kwota ta została obliczona zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 8 pkt 1) w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 i w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Z 2002 r., nr 163, poz. 1348).

(...)