Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku B. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołań B. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 10 sierpnia 2016 r. i 26 sierpnia 2016 r.

znak (...)

I.  oddala odwołania,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt V U 893/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 sierpnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy B. G. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony udowodnił 10 lat, 1 miesiąc i 19 dni takiej pracy, wobec wymaganych 15 lat. Organ rentowy nie uznał wnioskodawcy za pracę w warunkach szczególnych okresu jego zatrudnienia w czasie od 02 listopada 1971 r. do 30 września 1988 r. w Gminnej Spółdzielni (...) w G., ponieważ stanowisko pracy wymienione w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 10 czerwca 2005 r. zostało określone w oparciu o przepisy resortowe, które utraciły moc prawną.

W odwołaniu od powyższej decyzji B. G. wniósł i jej zmianę.

W odpowiedzi na powyższe odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

W związku z przedłożeniem korekty wcześniej złożonego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach organ rentowy decyzją z dnia 26 sierpnia 2016 r. skorygował ustalony staż pracy w szczególnych warunkach przyjmując za udokumentowany okres wykonywania takiej pracy w wymiarze 10 lat, 2 miesięcy i 16 dni.

Także decyzję z dnia 26 sierpnia 2016 r. ubezpieczony zakwestionował, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury od dnia 14 lipca 2016 r. W uzasadnieniu wskazał, że w okresie zatrudnienia od 02 listopada 1971 r. do 30 września 1988 r. w Gminnej Spółdzielni (...) w G. wykonywał pracę w szczególnych warunkach, polegającą na bieżącej konserwacji urządzeń i agregatów, a także pracach budowlano-montażowych. Obsługiwał bowiem urządzenia wytwarzające acetylen, agregaty spawalnicze i urządzenia cielno-energetyczne w postaci wymienników ciepła. Dokonywał konserwacji agregatów chłodniczych, jak również wykonywał roboty budowlano-montażowe w piekarniach, elewatorach i suszarniach.

W odpowiedzi na powyższe odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. G. ur. (...), na dzień 01.01.1999 r. wykazał ponad 27 lat okresów składkowych, przystąpił do OFE ale wniósł o przekazanie środków na dochody budżetu państwa a ponadto także udowodnił 10 lat, 2 miesiące i 16 dni wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w okresie od 03 października 1988 r. do 31 grudnia 1998 r. (po wyłączeniu okresów nieskładkowych), w (...) S.A. Oddział Huta (...) w O..

D o w ó d: akta ubezpieczeniowe wnioskodawcy (niesporne).

W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych z dnia 10 czerwca 2005 r. Gminna Spółdzielnia (...) w G. wskazała, iż w okresie od 02 listopada 1971 r. do 30 września 1988 r. B. G. na stanowisku ślusarz wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace wymienione w stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia 55 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach (Dz.U. (...) nr 3 poz.7), polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe.

dowód: świadectwo, k.13 akt emerytalnych.

Faktycznie jednak, w okresie od 02 listopada 1971 r. do 31 stycznia 1974 r. ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku ucznia ślusarskiego, zaś od 01 lutego 1974 r. pracował jako ślusarz w warsztacie kowalsko-ślusarskim. Wnioskodawca uczył się zaocznie i uczestniczył w zajęciach szkolnych w soboty i niedziele. Do osiągnięcia 16 roku życia pracował w wymiarze 6 godzin na dobę, zaś po osiągnięciu tego wieku pracę wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy.

D o w ó d: zeznania świadków:

- F. L., k. 52v-53, e-protokół: 00:17:00-00:36:00,

- J. P., k. 53, e-protokół: 00:37:00-00:53:00,

w aktach osobowych - charakterystyka kandydata na radnego.

W czasie zatrudnienia w Spółdzielni, w okresie od 23 kwietnia 1976 r. do 11 kwietnia 1978 r. B. G. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(n i e s p o r n e)

Pracę ślusarza wnioskodawca wykonywał na obiektach pracującej na dwie zmiany masarni z ubojnią i piekarni, w której produkcja odbywała się przy udziale około 20 pracowników w ruchu ciągłym. Jako podstawowe w masarni wykonywano prace polegające na uboju zwierząt oraz prace związane z przerobem mięsa i wytwarzaniem z niego wyrobów. B. G. wraz z J. P. usuwali awarie oraz dokonywali przeglądów pracujących w masarni takich urządzeń jak kotły i piece parowe, wymienniki ciepła, pompy hydroforowe głębinowe. W piekarni, gdzie zatrudnionych było około 20 piekarzy, byli odpowiedzialni za sprawną pracę pieca typowo węglowego z wymiennikami ciepła oraz pieca elektrycznego, który był piecem awaryjnym na wypadek awarii pieca węglowego. Poza tym w piekarni usuwali awarie np. bojlera i instalacji c.o.

D o w ó d: zeznania świadków:

- R. B., k. 52v., e-protokół: 00:04:00-00:16:00,

- F. L., k. 52v-53, e-protokół: 00:17:00-00:36:00,

- J. P., k. 53, e-protokół: 00:37:00-00:53:00.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem ustalenie zaskarżonej decyzji wskazujące na brak wymaganych do najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z par. 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr. 10, poz. 49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

W sprawie bezspornym był fakt iż na dzień 01.01.1999 r. wnioskodawca wykazał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w dacie wydania decyzji przez organ emerytalny miał skończone 60 lat, był członkiem OFE ale złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku funduszu, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Sporną kwestią wymagają ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiadał nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach; według ustaleń zaskarżonych decyzji wnioskodawca udokumentował ostatecznie 10 lat, 2 miesiące i 16 dni okresów wykonywania pracy w takich warunkach.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczony nie spełnił warunków wskazanych w treści przepisu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Z przyczyn wskazanych w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie uznał wskazanych w niej jako wykonywane w szczególnych warunkach okresów wykonywania pracy.

Na wstępie, w odniesieniu do argumentacji organu rentowego, należy wskazać, że kluczowe w sprawie o wcześniejszą emeryturę dla oceny charakteru wykonywanej pracy znaczenie ma rodzaj faktycznie wykonywanej pracy, niezależnie od treści świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w tym także wskazanej w tym świadectwie podstawy prawnej. Z tego względu należało przede wszystkim rozważyć, jakiego rodzaju prace wnioskodawca wykonywał w spornym okresie zatrudnienia i czy prace jakie wykonywał są wymienione w stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 07 lutego 1983 r. wykazie A.

W świetle zebranego w sprawie materiału, w okresie od 02 listopada 1971 r. do 30 września 1989 r., wbrew ustaleniom przedłożonego do akt emerytalnego świadectwa pracy z dnia 10 czerwca 2005 r., B. G. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach w rozumieniu wskazanych powyżej przepisów, szczególnie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W świetle treści tego świadectwa, ubezpieczony wykonywał prace wymienione w Dziale XIV, poz. 25 wykazu A, tj. prace związane z bieżącą konserwacją agregatów i urządzeń oraz pracami budowlano-montażowymi i budowlano-remontowymi ani też budowlano-remontowymi na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. W świetle zaś zebranego w sprawie materiału pracująca na dwie zmiany masarnia, w której wnioskodawca wykonywał prace przy usuwaniu awarii i wykonywaniu przeglądów, nie jest oddziałem będącym w ruchu. Jako podstawowe wykonywane w masarni były prace związane z ubojem zwierząt a także prace polegające na produkcji z uzyskanego na skutek uboju zwierząt mięsa wyrobów masarskich. Spośród tych prac, w wykazie A wymienione są tylko prace wykonywane bezpośrednio przy uboju zwierząt. Brak jest przy tym jakichkolwiek danych, które wskazywałyby na konieczność używania do uboju zwierząt takich agregatów czy też urządzeń, które wymagałyby bieżącej konserwacji. Jakkolwiek zatem w masarni były wykonywane kwalifikowane jako prace w szczególnych warunkach prace bezpośrednio przy uboju zwierząt, to prace te nie wymagały ze strony wnioskodawcy, szczególnie bieżącej, konserwacji używanych do uboju urządzeń. Pozostałe wykonywane w masarni jako podstawowe poza ubojem zwierząt prace związane z produkcją wyrobów mięsnych nie są pracami w szczególnych warunkach. W wyroku z dnia 06 sierpnia 2013 r., II UK 9/13 (LEX nr 1388598) Sąd Najwyższy wskazał, że czynności związane z rozdzielaniem, wykrawaniem mięsa, jego porcjowaniem, jak również prace związane z produkcją i wytwarzaniem wędlin nie należą do kategorii prac związanych bezpośrednio z ubojem zwierząt.

W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na to, że zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Zebrany natomiast w sprawie materiał uzasadnia wniosek, że wykonując prace zarówno w masarni jak i w piekarni, ubezpieczony prac w szczególnych warunkach nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Część bowiem czasu jego pracy była związana z dokonywaniem napraw i przeglądów w masarni i ze wskazanych wyżej przyczyn nie była to praca w szczególnych warunkach. Ustalenie w zaistniałej sytuacji, że takie kwalifikowane zatrudnienie B. G. wykonywał w piekarni, nie spowoduje, że sporny okres zatrudnienia jest okresem pracy w szczególnych warunkach. Z całą bowiem pewnością, na co wskazuje zebrany w sprawie materiał, zatrudnienie w piekarni nie było wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jakkolwiek zatem w wydanym świadectwie pracodawca stwierdził wykonywanie przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach, to z przyczyn wyżej wskazanych obiektywnie w spornym okresie pracy takiej nie wykonywał. Sąd w pełni podziela wyrażony w uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 maja 2014 r., III AUa 1539/13 (LEX nr 1493753) pogląd, że świadectwo pracy w szczególnych warunkach, jak każdy dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., podlega kontroli zarówno co do prawidłowości wskazanych w nim faktów, jak i co do powołanej podstawy prawnej. Sądy nie są w żaden sposób związane oceną charakteru zatrudnienia dokonaną przez pracodawcę, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych służy celom dowodowym i podlega takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód. Wydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi skutków materialnoprawnych, a określenie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia RM z dnia 07 lutego 1983 r. należy do kompetencji organu rentowego i sądów ubezpieczeń społecznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 06 lutego 2013 r., III AUa 1343/12, LEX nr 1289745).

W świetle powyższych rozważań, niespornie na etapie toczącego się przed organem rentowym postępowania administracyjnego wnioskodawca wykazał 10 lat, 2 miesiące i 16 dni okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Przeprowadzone w sprawie postepowanie sądowe uzasadnia ocenę, że do niespornie już udokumentowanego okresu nie może być doliczony sporny okres pracy.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Sąd nie podzielił argumentów odwołania i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie oddalił.