Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący – SSR Piotr Piekielny

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Monika Militowska

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016r. w Kaliszu na rozprawie sprawy z powództwa D. M. przeciwko J. P. o podwyższenie alimentów oraz z powództwa wzajemnego J. P. przeciwko D. M. o stwierdzenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

1.Zmienia obowiązek alimentacyjny pozwanego ( powoda wzajemnego ) J. P. wobec powódki ( pozwanej wzajemnej ) D. M., ustalony przed Sądem Rejonowym w Kaliszu w sprawie IIIRC 1131/94 w ten sposób, że dotychczasową rentę alimentacyjną na jej rzecz podwyższa do kwoty po 600zł m-cznie ( sześćset ), poczynając od 25 kwietnia 2016r., płatnej z góry do dnia 10 – tego każdego m-ca do rąk powódki, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat.

2.W pozostałym zakresie powództwo oddala.

3.Oddala powództwo wzajemne w niniejszej sprawie.

4.Wyrokowi w punkcie 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności i klauzulę wykonalności.

5.Nakazuje ściągnąć od pozwanego ( powoda wzajemnego ) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu kwotę 324zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

6.Nie obciąża stron obowiązkiem zwrotu Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Kaliszu pozostałych nieuiszczonych kosztów sądowych w sprawie.

7.Koszty zastępstwa procesowego między stronami wzajemnie znosi.

(...) 193/16

UZASADNIENIE

D. M. wniosła o podwyższenie alimentów należnych jej od ojca J. P. do kwoty po 800zł m-cznie ( k. 2 ).

J. P. nie tylko zażądał oddalenia powództwa w sprawie, ale też złożył pozew wzajemny, w którym domagał się stwierdzenia wygaśnięcia swojego obowiązku alimentacyjnego względem córki z dniem 20 czerwca 2016r. ( k. 33-34 ).

Sąd ustalił co następuje:

Ugodą z dnia 7 grudnia 1994r. w sprawie IIIRC 1231/94 rodzice małoletniej wówczas D. M. uzgodnili, że ojciec będzie łożył na nią alimenty po 600.000 ówczesnych złotych m-cznie.

dowód – akta IIIRC 1231/94 – k. 10v ugoda

D. mieszkała wtedy z matką ( z zawodu technikiem ekonomistą ), która przebywała na urlopie wychowawczym. Otrzymywała ona w tamtym czasie 1.750.000zł m-cznie zasiłku wychowawczego + 167.000zł zasiłku rodzinnego + 400.000zł dobrowolnych alimentów od pozwanego.

Obie kobiety mieszkały wtedy razem z rodzicami matki D. oraz jej siostrą, prowadząc z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Dziadkowie powódki pracowali wtedy zawodowo, zarabiali razem poniżej średniej krajowej. Siostra matki D. nie miała w tamtym czasie żadnej pracy.

Sama powódka chorowała i z tej przyczyny nie mogła chodzić do żłobka.

dowód – akta IIIRC 1231/94 – k. 10 zeznania matki powódki, zob. też k. 1-1v pozew

J. P. ( z zawodu tokarz ) był wtedy żonaty. Pracował jako sanitariusz w Wojewódzkiej (...) w K., gdzie zarabiał brutto po ok. 3.964.000 ówczesnych złotych m-cznie.

Oprócz D. miał jeszcze na utrzymaniu dwoje dzieci w wieku 12 i 14 lat.

dowód – akta IIIRC 1231/94 – k. 9 zaświadczenie, k. 10 zeznania pozwanego

Obecnie D. M. jest studentką magisterskich studiów dziennych na Wydziale B. Ochrony (...) ( kierunek biologia ) U. (...), które skończy w czerwcu lub październiku 2017r. Oprócz tego uczęszcza na dodatkowe szkolenia zawodowe finansowane ze środków UE, których ukończenie podniesie jej atrakcyjność na rynku pracy po ukończeniu studiów. Zajęcia z tym związane odbywają się w weekendy

Wymieniona mieszka razem ze swoim partnerem ( kolega z tego samego kierunku studiów ) w wynajmowanym mieszkaniu. Ponoszą po połowie wszystkie opłaty ( każde z nich po 500zł m-cznie ). (...) powódki jest na utrzymaniu swoich rodziców.

Sama powódka pokrywa koszty własnego utrzymania z pieniędzy, jakie dostaje od matki ( 600-700zł m-cznie ) oraz od ojca, który od pewnego czasu przekazuje córce po 400zł m-cznie.

Nie posiada żadnych własnych dochodów. W ostatnie wakacje pracowała dorywczo jako sprzedawca i zarobiła 3500zł. Przeznaczyła te pieniądze na zakup potrzebnego dla siebie implantu, na inne własne bieżące potrzeby. Dołożyła też matce 100zł do remontu mieszkania. Pozostało jej więc obecnie z w/w pieniędzy jedynie 100zł. Nie otrzymuje też stypendium socjalnego ( ze względu na wysokość dochodów matki ), ani naukowego ( bo ma za niską średnią ocen ). Nie ma też długów poza debetem 100zł na karcie kredytowej, którą dostała od banku przy okazji pożyczenia kwoty 200zł na opłacenie wizyty u dentysty.

dowód – akta IIIRC 193/16 – k. 5 umowa, k. 6 faktura, k. 8 umowa, k. 9 zaświadczenie,

k. 10 asc, k. 12-14 paragony, k. 15 bilet, k. 16-18 paragony, k. 19-20 wykaz,

k. 21 faktura, k. 22-23 wykaz, k. 24 czynsz, k. 89 zeznania powódki

Pozwany pracuje nadal w pogotowiu w K., gdzie zarabia przeciętnie netto po ok. 2620zł m-cznie. Poza tym nie posiada innych źródeł dochodów. Około 4 lata temu dorabiał sobie na umowę zlecenia w pogotowiu w O. W.. Leczy się po wypadku.

Jego żona przebywa na rencie, z tytułu której otrzymuje po ok. 748zł m-cznie. Poza tym nie pracuje, bo ma już 55 lat, choruje, także leczy się i trudno byłoby jej znaleźć zatrudnienie.

Małżonkowie posiadają stary samochód marki S., którego utrzymanie kosztuje ich: ubezpieczenie 600zł rocznie, przegląd okresowy 100zł rocznie, naprawy 100zł m-cznie, paliwo 200zł m-cznie.

Mieszkają sami. Na utrzymanie mieszkania wydają łącznie po 1200zł m-cznie. Na swoje własne potrzeby każde z nich przeznacza ogółem po 400zł m-cznie. Oprócz tego pozwany przeznacza na leki i lekarzy po 60-70zł m-cznie.

P. spłacają przy pomocy teściowej kredyt mieszkaniowy z ratą po 430zł m-cznie. Ponadto żona pozwanego opłaca swoje własne ubezpieczenie ( po 160zł na kwartał ). Miała też kredyt na kuchnię, ale ostatnią ratę 200zł uregulowała na koniec listopada b.r.

Posiadają 2 pełnoletnie córki mężatki. Pomagają im materialnie kupując odzież wnukom. Przeznaczają na to przeciętnie po 200zł m-cznie.

dowód – k. 39 orzeczenie, k. 40-41 wyciąg bankowy, k. 42 zawiadomienie, k. 43 faktura,

k. 45 rachunki, k. 46 decyzja, k. 47 orzeczenie, k. 48-50 faktury, k. 51 składki,

k. 52 faktura, k. 54 czynsz, k. 55 zaświadczenie, k. 87-88 zeznania św. E. P.,

k. 88-89 zeznania pozwanego

Pozwany od bardzo dawna nie utrzymuje z powódką żadnych kontaktów. Ogranicza się do przekazywania jej alimentów, które od pewnego czasu podniósł do kwoty po 400zł m-cznie.

dowód – okoliczności niesporne

Sąd uznał za wiarygodne zeznania stron i przesłuchanego w sprawie świadka w części, w jakiej były one zgodne z ustalonym powyżej stanem faktycznym sprawy.

Zeznania te, w opisanym przed chwilą zakresie, były logiczne, konsekwentne, przekonujące, pozbawione wzajemnych sprzeczności między sobą. W odpowiednich fragmentach znajdowały potwierdzenie w treści zaliczonych w poczet dowodów dokumentów. Dotyczyły przy tym jedynie konkretnych okoliczności istotnychdla meritum niniejszej sprawy. Ich zgodność z prawdą nie została wreszcie skutecznie zakwestionowana procesowo przez stronę przeciwną ( obie strony występowały w sprawie z profesjonalnymi pełnomocnikami z wyboru ).

W związku z tym omawiane zeznania nie budziły uzasadnionych wątpliwości co do swojej zgodności z prawdą z punktu widzenia przesłanek określonych w art.233§1kpc, zasad doświadczenia życiowego Sądu, a wreszcie przydatności do właściwego rozstrzygnięcia tej sprawy.

Pozostałe zeznania wskazanych przed chwilą osób, jako nie spełniające łącznie wszystkich w/w warunków, Sąd pominął.

W szczególności dotyczyło to twierdzenia świadka E. P., że mąż zarabia po ok. 2300-2400zł m-cznie ( k. 88 ). Z przekazanego Sądowi przez pracodawcę pozwanego aktualnego zaświadczenia o jego zarobkach ( zob. w aktach po protokole rozprawy z 29 listopada b.r. ) wynikało bowiem wprost, że przeciętne dochody netto pozwanego w bieżącym roku wynosiły po ok. 2620zł m-cznie.

Sąd nie dał także wiary zarzutowi pozwanego, jakoby powódka żyła w konkubinacie z kolegą ze studiów i korzystała z jego pomocy materialnej ( k. 36 ). Zarzut ten nie został w jakikolwiek sposób potwierdzony procesowo zgodnie z regułami wynikającymi z art.6kc i art.232kpc. Ponadto powódka stanowczo zaprzeczyła, aby pozostawała na częściowym utrzymaniu swojego kolegi. Wyjaśniła przy tym sensownie, jaki jest charakter ich związku. Dodała też, iż kolega jest utrzymywany przez swoich rodziców ( k. 89 ).

Uznania Sądu nie zyskała wreszcie sugestia pozwanego, iż córka może i powinna podjąć już obecnie pracę zarobkową, a w ślad za tym, że jest zdolna do samodzielnego utrzymania ( k. 36 i 89 ). Szczegółowo o tym poniżej w dalszej części tego uzasadnienia.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art.133§1kro rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Z definicji w/w obowiązku wynika, że ustaje on dopiero wtedy, gdy dziecko osiągnie taką samodzielność życiową, która pozwala jemu na samodzielne utrzymanie, co z reguły łączy się z możliwością podjęcia stałej pracy zrobkowej.

Zdolność taka nie może być jednak rozważana w oderwaniu od osobistej i życiowej sytuacji uprawnionego do alimentów. Jeżeli bowiem kontynuuje on dalej naukę, zwłaszcza w zakresie posiadanego już zawodu, to za uzasadnione należy uznać dalsze jego alimentowanie przez rodziców, do chwili ostatecznego zakończenia edukacji ( tak IIICKN 257/97, (...) 499/97, IIICKN 199/99, IICKN 502/97 ).

Wykładnia art.133§1kro nie może bowiem pozostawać w oderwaniu od art.94kro, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należyte przygotowanie go do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień.

W ślad za tym, w judykaturze i doktrynie ugruntował się pogląd, że fakt ukończenia przez dziecko studiów I stopnia ( licencjackich ), nie powoduje automatycznie ustania obowiązku alimentacyjnego jego rodziców, jeżeli niezwłocznie po nich podejmuje ono dalsze studia (...) stopnia ( magisterskie ), będące kontynuacją poprzednich.

Sytuacja taka zachodziła w niniejszej sprawie. Powódka ( pozwana wzajemna ) w 2012r. rozpoczęła stacjonarne studia licencjackie na Wydziale B.i Ochrony (...) ( kierunek Ochrona (...)) (...). Zaraz po ich zakończeniu w 2015r. podjęła na tym samym Wydziale stacjonarne studia magisterskie, stanowiące kontynuację tych pierwszych, których planowe zakończenie przypada ostatecznie najpóźniej na 31 października 2017r.

Pozwany ( powód wzajemny ) działając z profesjonalnym pełnomocnikiem z wyboru, nie kontestował w żaden sposób w/w okoliczności. Nie powoływał się zwłaszcza na jakiekolwiek zawinione zaniedbania córki w terminowym przebiegu i zaliczaniu jej aktualnych studiów, nie wspominając już nawet o konieczności procesowego udowodnienia takiego faktu ( art.6kc, art.232kpc ).

Wbrew zatem odmiennemu stanowisku pozwanego ( powoda wzajemnego ) D. A. nie uzyskała jeszcze zdolności do samodzielnego utrzymania w opisanym powyżej znaczeniu. W szczególności nie świadczyło o tym ukończenie przez nią studiów licencjackich I stopnia. Jak przekonująco wyjaśniła bowiem powódka ( pozwana wzajemna ) oprócz studiów magisterskich, uczestniczy ona jeszcze w dodatkowych szkoleniach, finansowanych ze środków UE, które mają podnieść jej atrakcyjność na rynku pracy po definitywnym ukończeniu studiów. Zajęcia z tym związane odbywają się w weekendy, co uniemożliwia jej ew. podjęcie w tym czasie pracy zarobkowej ( k. 89 ). Dowodem zdolności powódki ( pozwanej wzajemnej ) do samodzielnego utrzymania w przywołanym wcześniej rozumieniu, nie był też jednorazowy fakt podjęcia przez nią sezonowej pracy w trakcie ostatnich wakacji letnich. Jak zeznała sensownie przed Sądem, chciała w ten sposób zarobić sobie na wakacje, kupno potrzebnego jej implantu, oraz na swoje inne, bieżące potrzeby, na co przeznaczyła praktycznie wszystkie uzyskane przez siebie w trakcie wakacji pieniądze ( k. 89 ).

Pełnomocnik pozwanego ( powoda wzajemnego ), powoływał się wprawdzie w tym zakresie także na art.133§3kro, który stanowi, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem pełnoletniego dziecka, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla nich, albo jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się.

Z materiału dowodowego sprawy nie wynikało w żadnym razie, aby można było przypisać powódce ( pozwanej wzajemnej ) jakiekolwiek zawinione przez nią zachowania w sferze braku należytych starań o terminowe realizowanie toku jej obecnych studiów. Materiał ten nie dawał też podstaw do przyjęcia, że dalsza realizacja przez J. P. jego obowiązku alimentacyjnego względem córki ( i to nawet w szerszym niż do tej pory zakresie ), mogłaby skutkować nadmiernym uszczerbkiem dla niego w rozumieniu art.133§3kro, o czym szczegółowo w dalszej części tego uzasadnienia.

Uwzględniając zatem wszystkie przywołane do tej pory okoliczności Sąd uznał, że należało oddalićpowództwo wzajemne o stwierdzenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego pozwanego ( powoda wzajemnego ) wobec powódki ( pozwanej wzajemnej ) z dniem 20 czerwca 2016r., czyli z datą ukończenia przez nią stacjonarnych studiów licencjackich I stopnia ( punkt 3 wyroku ).

Stosownie do art.138kro w zw. z art.133§1 i art.135§1kro, w razie zmiany stosunków można m.in. żądać podwyższenia dotychczasowych alimentów dla dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, w zakresie odpowiadającym jego aktualnym, usprawiedliwionym potrzebom, oraz bieżącym możliwościom płatniczym zobowiązanego rodzica.

Bezspornym było w niniejszej sprawie, że usprawiedliwione potrzeby powódki wzrosły od czasu poprzedniej sprawy alimentacyjnej. Są one nieporównywalne w stosunku do tych z 1994r. Wynoszą zaś aktualnie po ok. 1100-1200zł m-cznie, w tym bieżące utrzymanie powódki 600-700zł m-cznie, jej udział w kosztach utrzymania mieszkania 500zł m-cznie.

Należy podkreślić, że strona pozwana nie kwestionowała w trakcie procesu żadnej z w/w okoliczności. Nie formułowała też w tej mierze jakichkolwiek zarzutów, które stanowiłyby podstawę faktyczną jej stanowiska procesowego w sprawie. Powoływała się jedynie na uzyskanie przez powódkę samodzielności oraz art.133§3kro.

Powódka ( pozwana wzajemna ) otrzymuje od swojej matki po przeciętnie po 650zł m-cnie, a od ojca po 400zł m-cznie, czyli razem po ok. 1050zł m-cznie ( k. 89 ). Do pełnego zaspokojenia jej usprawiedliwionych potrzeb jak wyżej, brak więc maksymalnie po ok. 150zł m-cznie.

Pozwany aktualnie zarabia przeciętnie po ok. 2620zł netto m-cznie ( por. stan faktyczny sprawy ). Na swoje własne utrzymanie wydaje łącznie ( według zeznań swojej żony – św. E. P. ) po ok. 400zł m-cznie ( k. 87 ). Jego udział w opłatach mieszkaniowych wynosi po ok. 600zł m-cznie ( 1200zł : 2 osoby ) – k. 88. Do tego należy doliczyć kwotę 60-70zł m-czne na leki i lekarza ( k. 88 ), sumę po ok. 180zł zł m-cznie z tytułu jego udziału w eksploatacji wspólnego samochodu ( 600zł rocznie ubezpieczenie + 100zł rocznie przegląd = 700zł rocznie : 12 m-cy = ok.60zł m-cznie : 2 osoby = 30zł m-cznie na osobę, dalej 200zł m-cznie paliwo + 100zł m-cznie naprawy = 300zł m-cznie : 2 osoby = 150zł m-cznie na osobę ), a także po 400zł m-cznie dotychczasowych faktycznie łożonych alimentów na rzecz D. ( okoliczność niesporna ). Łącznie zatem, po odliczeniu wszystkich wymienionych obciążeń, pozwanemu ( powodowi wzajemnemu ), pozostaje zatem wolna kwota po 970zł m-cznie.

Wymieniony posiada również razem z żoną kredyt hipoteczny, z ratą po 430zł m-cznie, który spłaca przy pomocy swojej teściowej ( k. 88 ). Przyjmując jednak nawet, że wszystkie bieżące raty tego kredytu są płacone wyłącznie ze środków finansowych samego pozwanego

( powoda wzajemnego ), to pozostaje mu nadal wolne po 540zł m-cznie.

Pełnomocnik J. P. nie sugerowałw ogóle podczas procesu, aby jego klient parycypował w większym niż przyjęto powyżej zakresie w bieżących kosztach utrzymania jego żony ( w tym w jej własnych potrzebach, jej udziale w opłatach mieszkaniowych czy utrzymaniu samochodu etc. ), a zwłaszcza, aby pokrywał w całości wszystkie, lub niektóre należące do tych potrzeb wydatki.

Podnosił on wprawdzie, że pozwany ( powód wzajemny ) razem z żoną pomaga finansowo swoim wnukom kwotą po 200zł m-cznie ( k. 87 ), ale okoliczność ta nie miała istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy z uwagi na treść art.129§1kro. Przepis ten stanowi, że obowiązek alimentacyjny obciąża w pierwszej kolejności bliższych stopniem przed dalszymi. Wynikało więc z niego wprost, że pozwany ( powód wzajemny ) nie mógł powoływać się w tej sprawie na niemożność większej alimentacji córki z tego powodu, że część swoich dochodów przeznacza na utrzymanie swoich wnuków. Są oni przecież osobami uprawnionymi wdalszej kolejności do ew. świadczeń z jego strony i to jedynie w sytuacji określonej przesłankami zawartymi w art.132kro, na które strona pozwana nie powoływała się zresztą wcale w tym procesie.

W związku z powyższym Sąd uznał, że pozwany ( powód wzajemny ) może i powinien płacić obecnie córce alimenty w kwocie po 600zł m-cznie, czyli tyle samo ile wykłada aktualnie jej matka ( punkt 1-2 wyroku ).

Zważywszy na fakt, że powódka ( pozwana wzajemna ) działając także z profesjonalnym penomocnikiem z wyboru, nie powoływała się w trakcie procesu na treść art.135§2kro, Sąd odstąpił od rozważenia, czy jej matka nie powinna skorzystać z dobrodziejstwa tego przepisu poprzez obciążenie jej mniejszym w porównaniu do ojca zakresem świadczeń alimentacyjnych.

Przemawiał też za tym fakt, że sama powódka nie twierdziła przed Sądem, aby w trakcie roku akademickiego często i systematycznie odwiedzała matkę w K., a przebywając w Ł. korzystała z jakichś form jej osobistych starań o zaspokajanie swoich potrzeb. Nadto jej potrzeby za okres wakacji zostały zaspokojone z zarobionych wtedy przez nią samą pieniędzy

( por. stan faktyczny ).

Rygor natychmiastowej wykonalności i klauzulę wykonalności ( punkt 4 wyroku ) nadano na podstawie art.333§1pkt.1kpc i art.1082kpc.

O kosztach sądowych w sprawie ( punkt 5-6 wyroku ) rozstrzygnięto na podstawie art. art.96ust.1pkt.2, art.113ust.1 Ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U. 2010, Nr 90, poz. 594 ze zm. ), natomiast o kosztach zastępstwa adwokackiego w oparciu o art.100zd.1kpc ( punkt 7 wyroku ). Sąd uwzględnił w tej mierze, iż pozwany ( powód wzajemny ) nie wnosił o ew. zwolnienie go od kosztów sądowych w niniejszej sprawie.