Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Trzeja-Wagner

Protokolant Marzena Mocek

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2016 r.

przy udziale Pawła Zdunka

Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Ż.

sprawy P. N. ur. (...) w W.,

syna J. i Z.

oskarżonego z art. 286§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 lutego 2016 r. sygnatura akt IX K 1084/14

na mocy art. 437§ 1 kpk, art. 636 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki za postępowanie odwoławcze w kwocie 20 (dwadzieścia) złotych i wymierza mu opłatę za II instancję w kwocie 200 (dwieście) złotych.

Sygn. akt: VI Ka 587/16

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 26 lutego 2016 r. (sygn. akt IX K 1084/14) apelację wniósł obrońca oskarżonego P. N..

Obrońca oskarżonego zarzucił wyrokowi I instancji:

1.  obrazę przepisów postępowania, a to art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k., mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegającą na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów i zastąpieniu jej oceną dowolną, co doprowadziło do błędów w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, polegających na:

a.  uznaniu za wiarygodne zeznania R. G. (1) i R. L. w zakresie w jakim wskazali oni, że przekazali pieniądze oskarżonemu, podczas gdy o kwestii przekazania jakichkolwiek pieniędzy nie zeznali podczas pierwszych przesłuchań w postępowaniu przygotowawczym,

b.  uznaniu za wiarygodne zeznania R. G. (1), R. L. i A. J. w zakresie w jakim świadkowie wskazali, że przekazania pieniędzy oskarżonemu dokonał R. G. (1), który miał wyłożyć pieniądze za siebie i pozostałych świadków, podczas gdy zeznania świadków w tym zakresie są niespójne i sprzeczne, zwłaszcza w kontekście tego, że na rozprawie głównej A. J. stwierdził, że R. G. nie wykładał za niego pieniędzy,

c.  uznaniu za wiarygodne zeznania S. G. i R. L. w zakresie dokonania potrącenia z wynagrodzenia R. L., podczas gdy zeznania świadków w tej kwestii są niespójne, nie znajdują potwierdzenia w innych zgromadzonych dowodach, a w szczególności zeznaniach R. G. (1), a nadto obowiązujące przepisy prawa pracy uniemożliwiały dokonanie rzeczonego potrącenia,

d.  uznaniu, że pokrzywdzeni i S. G. nie mieli interesu w obciążaniu oskarżonego, podczas gdy istnieje między nimi konflikt związany z pracami pokrzywdzonych, z ramienia firmy prowadzonej przez S. G., wykonanymi w fabryce (...) w G.,

e.  uznaniu za niewiarygodne zeznania świadka A. R. w zakresie w jakim świadek wskazała, że to ona pokryła opłatę za egzamin w Urzędzie Dozoru Technicznego, podczas gdy wystawiony przez UDT rachunek (k. 90) wyraźnie wskazuje kto i kiedy dokonał opłaty.

Nadto na mocy art. 447 § 4 k.p.k. obrońca oskarżonego zaskarżył postanowienie z dnia 12 lutego 2016 r. w przedmiocie oddalenia wniosku dowodowego o zobowiązanie prokuratora prowadzącego niniejsze postępowanie na etapie dochodzenia do zwrócenia się do Sądu Okręgowego w Gliwicach z wnioskiem o zwolnienie banku (...) S.A. z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej w zakresie udzielenia informacji czy A. J. posiada w banku (...) S.A. rachunek bankowy czy jako osoba fizyczna czy jako prowadzący działalność gospodarczą, a w przypadku gdyby posiadał rachunek w rzeczonym banku o wskazanie czy w okresie od 31 lipca 2013 r. do dnia 1 sierpnia 2013 r. dokonywano z tego rachunku bankowych wypłat gotówkowych w bankomatach, a jeśli tak to kiedy i w jakiej wysokości jako dowodu niedopuszczalnego, zarzucając:

- obrazę przepisów postępowania, a to art. 170 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 106 b ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe polegającą na niezasadnym uznaniu przeprowadzenia powyższego dowodu za niedopuszczalne, podczas gdy wskazany przepis nie zakazuje przeprowadzania przedmiotowego dowodu na etapie postępowania sądowego, która to obraza przepisów postępowania mogła mieć wpływ na treść wyroku, gdyż przeprowadzenie przedmiotowego dowodu mogło wpłynąć na ocenę wiarygodności zeznań świadka A. J..

Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy, w zakresie zarzutów i wniosków w niej zawartych, nie zasługuje na uwzględnienie w całości. Również argumenty podniesione w tym środku zaskarżenia na poparcie wniosków nie znalazły uznania w oczach Sądu odwoławczego.

W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd a quo właściwie, wszechstronnie i wnikliwie rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku zarówno postępowania przygotowawczego, jak i jurysdykcyjnego. Na ich podstawie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz trafnie przypisał sprawstwo, jak i winę oskarżonemu. Sporządzone przez Sąd I instancji uzasadnienie wyroku czyni w pełni zadość wymogom określonym w art. 424 k.p.k. wskazując, jakie fakty i zgromadzone w sprawie dowody Sąd uznał za udowodnione, a jakim takiego przymiotu odmówił. Sąd Rejonowy przedstawił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku logiczny i spójny stan faktyczny potwierdzony przez zebrany w sprawie materiał dowodowy, a także dokument dotyczący niekaralności oskarżonego.

Podnoszony w apelacji zarzut, jakoby Sąd meriti, uznając za wiarygodne zeznania świadków R. G. (1), R. L., A. J. i S. G. kierował się dowolną a nie swobodną oceną dowodów, należy uznać za całkowicie chybiony.

Gdy chodzi o błąd "dowolności" w dokonanych ustaleniach, to może on być wynikiem niepełnej znajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7 k.p.k.), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. W orzecznictwie trafnie podnosi się, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas, "gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania", nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu (wyrok SN z dnia 24 marca 1975 r., II KR 355/74, OSNPG 1995, nr 9, poz. 84). Z kolei przekonanie sądu o wiarygodności lub niewiarygodności określonych dowodów pozostaje pod ochroną zasady wyrażonej w art. 7 k.p.k. wtedy tylko, kiedy spełnione są warunki: ujawnienia całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.), rozważenia wszystkich okoliczności zgodnie z zasadą określoną w art. 4 k.p.k. oraz wyczerpującego i logicznego - z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – uzasadnienia przekonania sądu (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.) (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.12.2006 roku w sprawie III KK 415/06 OSNwSK 2006/1/2452).

Słusznie wskazał Sąd I instancji, iż wyjaśnienia oskarżonego P. N., który nie przyznawał się do popełnienia zarzucanego mu czynu były wynikiem przyjętej przez niego linii obrony. R. G. (1), R. L. i A. J. na etapie całego postępowania zeznawali zbieżnie i logicznie. Występujące między nimi drobne rozbieżności zostały przeanalizowane przez Sąd Rejonowy, który słusznie stwierdził, iż nie mają kluczowego znaczenia dla sprawy i tym samym pozostają bez wpływu na ocenę wiarygodności. Obrońca podnosi, iż za niewiarygodnością zeznań tych świadków przemawia fakt, iż podczas pierwszych przesłuchań w toku postępowania przygotowawczego nie zeznali o kwestii przekazania jakichkolwiek pieniędzy. Z takim stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Składając zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa (k. 3) świadkowie ci podali, że dali oskarżonemu pieniądze i była to kwota 1800 złotych. W toku pierwszych przesłuchań na etapie postępowania przygotowawczego świadkowie ci faktycznie nie powiedzieli wprost, że przekazali oskarżonemu pieniądze w takiej kwocie, jednakże jak wynika to z analizy ich zeznań oraz zawiadomienia o przestępstwie kontekst ich wypowiedzi był jednoznaczny i wynikało z niego, że pieniądze w tej wysokości zostały przez nich przekazane oskarżonemu. Przesłuchujący ich funkcjonariusz nie zadawał szczegółowych pytań w tym zakresie zatem nie opisywali drobiazgowo tej czynności. Trudno z tego faktu wyprowadzać wniosek o niewiarygodności ich relacji. Ponadto obrońca podnosi, iż mieli oni motyw by składać obciążające oskarżonego zeznania, którego źródłem był konflikt związany z pracami wykonanymi przez pokrzywdzonych w fabryce (...) w G.. Na okoliczność tą zresztą zostały przeprowadzone na wniosek obrońcy dowody na etapie postępowania odwoławczego z wyroku Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej z dnia 24 września 2015 r. sygn. akt V GC 220/14 wraz z uzasadnieniem oraz protokołu kontroli przeprowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy w firmie (...) s.c. z dnia 16.01.2014 r. Sąd Rejonowy dokonując oceny wiarygodności pokrzywdzonych rozważał motyw „zemsty” z ich strony na oskarżonym. Jednakże zdaniem Sądu I instancji powody takiej „zemsty” wskazywane przez oskarżonego nie mogłyby doprowadzić pokrzywdzonych do złożenia obciążających go zeznań. Sąd odwoławczy w pełni te rozważania akceptuje i nie ma potrzeby ich powtarzania. Na podkreślenie zasługuje jedynie okoliczność, iż zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w niniejszej sprawie zostało złożone w dniu 19.12.2013 r., a zatem przed pozwem w sprawie V GC 220/14, który wniesiono 22.01.2014 r., a wyrok w tej sprawie został wydany dopiero 24.09.2015 r. Trudno przyjąć jak tego domaga się apelujący by działania pokrzywdzonych w tym treść składanych przez nich zeznań w toku całego postępowania była podyktowana chęcią „zemsty” na oskarżonym i dlatego uknuli intrygę związaną z zapłatą za egzamin w Urzędzie Dozoru Technicznego. Zdaniem Sądu odwoławczego dowody przeprowadzone na etapie postępowania odwoławczego nie wpływają na ocenę wiarygodności zeznań pokrzywdzonych i S. G.. Nie sposób doszukać się korzyści, jakie przyniosłyby pokrzywdzonym rzekome bezpodstawne pomawianie oskarżonego.

Niemniej jednak Sąd meriti, wziął pod uwagę drobne rozbieżności w zeznaniach pokrzywdzonych w toku całego postępowania, i bardzo dokładnie uzasadnił swoje stanowisko odnośnie zakresu zeznań, które uznał za wiarygodne i przyczyny takiej oceny. Chybiony pozostaje zatem zarzut obrońcy, iż Sąd badając wiarygodność zeznań tych świadków nie wziął pod uwagę rozbieżności. Powoływanie się również na przepisy kodeksu pracy odnośnie potrącenia jest niezasadne. Świadkowie mówiąc o potrąceniu mieli na myśli potoczne znaczenie tego słowa, a nie prawne regulacje zawarte w kodeksie pracy. Z zeznań S. G., która zresztą dokładnie nie pamiętała szczegółów odnośnie zwrotu pieniędzy przez R. L. wynikało, że niekoniecznie doszło do potrącenia z pensji, a możliwym jest, że po otrzymaniu wynagrodzenia R. L. zwracał im w ratach pieniądze. Świadek będąc przesłuchiwana na rozprawie wyraźnie stwierdziła, że tego nie pamięta. Upływ czasu faktycznie mógł spowodować, że nie była w stanie precyzyjnie wskazać w jaki sposób nastąpił zwrot pieniędzy, nie były to kwestie istotne dla S. G..

Obrońca oskarżonego w apelacji kwestionuje decyzję Sądu Rejonowego o oddaleniu wniosku dowodowego o zobowiązanie prokuratora prowadzącego niniejsze postępowanie na etapie dochodzenia do zwrócenia się do Sądu Okręgowego w Gliwicach z wnioskiem o zwolnienie banku (...) S.A. z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej w zakresie udzielenia informacji czy A. J. posiada w tymże banku rachunek bankowy jako osoba fizyczna czy jako prowadzący działalność gospodarczą, w przypadku gdyby posiadał rachunek w rzeczonym banku o wskazanie czy w okresie od 31 lipca 2013 r. do dnia 1 sierpnia 2013 r. dokonywano z tego rachunku bankowych wypłat gotówkowych w bankomatach, a jeśli tak to kiedy i w jakiej wysokości jako dowodu niedopuszczalnego. Postanowienie sądu w przedmiocie wniosku dowodowego nie podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia, co nie oznacza jednak, że jego trafność nie podlega kontroli odwoławczej. Faktycznie obrońca oskarżonego ma rację, iż niezasadnym było oddalenie tegoż wniosku dowodowego na podstawie art. 170 § 1 pkt 1 k.p.k. z uzasadnieniem, iż niedopuszczalne jest na etapie postępowania sądowego przeprowadzenie takiego dowodu. Skorzystanie przez prokuratora z uprawnień określonych w art. 106b ust. 1 ustawy prawo bankowe w oczywisty sposób możliwe jest także poza postępowaniem przygotowawczym np. w postępowaniu sądowym. Niemniej podstawa prawna oddalenia wniosku dowodowego była prawidłowa, jednakże z innych powodów aniżeli te, które wskazał Sąd Rejonowy. Przewidziana w art. 106 b ustawy prawo bankowe instytucja zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy bankowej ma charakter gwarancyjny, co oznacza, że zgodę na ujawnienie danych objętych tajemnicą bankową można udzielić jedynie wówczas gdy jest to niezbędne dla realizacji celów toczącego się postępowania i gdy brak jest możliwości dokonania ustaleń w oparciu o dostępne w innej drodze dowody. Celem wnioskowanego przez obrońcę dowodu było wykazanie, że zeznania świadka A. J. są niewiarygodne, co miało doprowadzić do uniewinnienia oskarżonego. Ujawnienie informacji dyskrecjonalnych innej osoby niż oskarżony jest niedopuszczalne. Zatem podstawa prawna oddalenia wniosku dowodowego była prawidłowa jedynie uzasadnienie takiego rozstrzygnięcia było nieprawidłowe, jednakże uchybienie to nie miało wpływu na treść wyroku, bowiem ocena zeznań świadka A. J. została dokonana prawidłowo, a przeprowadzenie wnioskowanego przez obrońcę dowodu było niedopuszczalne, jednakże z innych powodów aniżeli te które wskazał Sąd Rejonowy.

Sąd a quo, prawidłowo ocenił również zeznania świadków A. Z. i A. R. uznając je za wiarygodne jedynie w nieznacznym zakresie. Zeznania tych świadków i wyjaśnienia oskarżonego nie tworzą jak to stwierdził Sąd Rejonowy spójnej i logicznej całości.

Bezprzedmiotowe są zatem twierdzenia obrońcy, iż sąd popełnił błąd w ustaleniach faktycznych, przyjmując, iż oskarżony wypełnił swoim zachowaniem znamiona zarzucanego mu czynu, bowiem zeznania pokrzywdzonych w sposób jednoznaczny wskazują, że Sąd meriti dokonał ustaleń rzetelnie i wedle wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Reasumując Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego uznając, że Sąd Rejonowy dokonał błędu w ustaleniach faktycznych. Sąd I instancji przeprowadził pełne postępowanie dowodowe, dokonując prawidłowej, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny dowodów, która doprowadziła do poczynienia prawidłowej i trafnej oceny prawnej zachowania oskarżonego.

Prawidłowa jest też przyjęta przez Sąd I instancji kwalifikacja prawna przypisanego oskarżonemu przestępstwa.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił też i należycie ocenił stopień społecznej szkodliwości. Wymierzając oskarżonemu karę uwzględnił okoliczności łagodzące, jakie po jego stronie występują, a także kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 k.k., co jasno wynika z uzasadnienia wyroku, zaś argumenty tam przedstawione w pełni zasługują na uwzględnienie.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji na mocy przepisów powołanych w części dyspozytywnej wyroku, orzeczono jak na wstępie.