Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka Przedsiębiorstwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. domagała się zasądzenia od pozwanego R. B. kwoty 326.696,29 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 lipca 2012 r. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego i pełnomocnictwa, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wyjaśniła, iż dochodzi od pozwanego zapłaty wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane na podstawie umowy zawartej z pozwanym w S. dnia 19 stycznia 2012 r., dotyczącej wykonania projektu „Budowa (...) handlowo-usługowego (...) w miejscowości O.”. Powódka wskazała, iż wykonała roboty budowlane, do których wykonania została obowiązana, w związku z czym 21 czerwca 2012 r. wystawiła pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 332.100 zł z terminem płatności do dnia 16 lipca 2012 r. Pozwany, pomimo wezwania do dobrowolnej zapłaty, nie dokonał płatności na rzecz powódki. Powódka wyjaśniła, iż dochodzi od pozwanego kwoty 326.969,29 zł, bowiem z należnym jej wynagrodzeniem potrąciła uznaną przez siebie wierzytelność pozwanego w kwocie 5.403,71 zł, wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 20 września 2012 r.

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 14 grudnia 2012 r. (k. 72-81, 199) pozwany R. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zakwestionował dochodzone przez powoda roszczenie zarówno co do zasady, jak i wysokości. Jednocześnie, na wypadek stwierdzenia podstaw do uznania powództwa, pozwany podniósł zarzut potrącenia kwoty 501.529,72 zł, na którą miały składać się:

-

166.050 zł tytułem kary umownej za nieterminową naprawę wad i usterek wykonanych przez powódkę robót budowlanych,

-

50.349 zł tytułem kosztów, jakie pozwany poniósł w związku ze zleceniem napraw innych podmiotom,

-

190,72 zł tytułem kosztów wody zużytych przez powódkę w czasie wykonywania prac,

-

284.940 zł tytułem obniżenia wysokości przysługującego powódce wynagrodzenia.

Pozwany wyjaśnił, iż roboty wykonywane przez powódkę stanowiły przedmiot umowy zawartej w dniu 29 sierpnia 2011 r. pomiędzy nim a (...) S.A., która określała termin, w którym pozwany miał oddać obiekt budowlany do użytkowania, pod rygorem zapłaty wysokich kar umownych. Wskazał, iż ustalony między nim a powódką termin zakończenia robót był wyznaczony na dzień 31 maja 2012 r., podczas gdy faktyczne zakończenie robót przez powódkę miało miejsce w dniu 15 czerwca 2012 r. Przy odbiorze robót zostało stwierdzone wiele wad, usterek i braków, w związku z czym pozwany wezwał powódkę do ich usunięcia. Wyznaczony powódce termin na usunięcie ww. nieprawidłowości upłynął bezskutecznie. Pozwany wyznaczył kolejny termin do dnia 31 lipca 2012 r. i tym razem powódka podjęła się usunięcia nieprawidłowości. Niemniej, podczas kontroli w dniu 31 lipca 2012 r. pozwany stwierdził, iż powódka większości usterek nie usunęła. Ponowne wezwanie powódki do usunięcia usterek było bezskuteczne, w związku z czym pozwany pismem z dnia 4 września 2012 r. odmówił powódce zapłaty i domagał się obniżenia jej wynagrodzenia o kwotę 300.000 zł. W związku z tym, iż usterki nie zostały przez powódkę usunięte, pozwany samodzielnie dokonał napraw usterek. Pismem z dnia 3 października 2012 r. pozwany wezwał powódkę do zapłaty poniesionych przez niego z tego tytułu kosztów oraz kosztów nadzoru autorskiego, a także kwoty 190,72 zł tytułem kosztów wody zużytej przez powódkę w toku wykonywania robót budowlanych, które zgodnie z umową miała powódka uregulować. Powódka odmówiła pozwanemu zapłaty. W tych okolicznościach pozwany wyjaśnił, iż powódka obliczyła należne jej wynagrodzenie niezgodnie z zakresem i wartością wykonanych faktycznie robót. Skoro zaś powódka uchylała się od usunięcia wad i usterek, pozwany miał możność wstrzymania się od zapłaty (art. 488 § 2 k.c.). Ponadto powódka nie zgłosiła pozwanemu udziału podwykonawców, w związku z czym pozwany mógł się wstrzymać – na podstawie umowy – z zapłatą ze względu na występowanie uzasadnionych roszczeń podwykonawców. Z uwagi zaś na nieterminowe usuwanie usterek pozwany obciążał powódkę zgodnie z umową karą umowną w wysokości 2.200 zł dziennie (za 76 dni zwłoki), aż do kwoty 166.050 zł, stanowiącej granicę naliczania kary umownej. W tym zakresie pozwany ujął również szkodę poniesioną w związku z koniecznością sporządzenia opinii technicznej. Łączny koszt usunięcia usterek wyniósł 50.349 zł, obejmując koszty zakupu i montażu baterii kondensatorów mocy biernej (9.298 zł), zmiany zastosowanych opraw oświetleniowych wewnętrznych (4.190 zł), naprawy pieca c.o. (2.000 zł), usunięcie usterek dachu (861 zł), wykonanie studni wodomierzowej (34.000 zł). W zakresie potrącenia kwoty 284.940 zł pozwany powołał się na przepisy art. 560 w zw. z art. 638 i 565 k.c.

W toku procesu została ogłoszona upadłość powodowej spółki, a w jej miejsce do toczącego się postępowania wstąpił syndyk masy upadłości Przedsiębiorstwo (...) spółki akcyjnej w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w S..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorstwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w S. (dalej: (...) S.A.) prowadziła działalność gospodarczą, której przedmiotem było w szczególności wykonywanie robót budowlanych. (...) S.A. znajduje się w upadłości obejmującej likwidację jej majątku.

Niesporne.

R. B. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) R. B.. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej pozwany wykonuje roboty budowlane.

Niesporne.

W dniu 19 stycznia 2012 r. w S. pozwany zawarł z (...) S.A. umowę, na podstawie której (...) S.A. miała wykonać roboty budowlane objęte zadaniem „Budowa (...) handlowo-usługowego (...) w miejscowości O.”. Sama umowa nie określała zakresu robót, lecz wskazywała, iż zakres robót składających się na przedmiot umowy określa specyfikacja techniczna, stanowiąca załącznik nr 1 do umowy. Ponadto załącznikiem nr 2 do umowy, stanowiącym integralną część umowy, były wytyczne z dnia 7 września 2011 r., określające warunki i sposób realizacji robót. W umowie zastrzeżono natomiast, iż zakres robót nie obejmuje wykonania sieci zewnętrznych elektrycznych i sanitarnych, znajdujących się poza granicami terenu będącego przedmiotem opracowania projektu. Roboty miały zostać zrealizowane zgodnie ze sztuką budowlaną, a także wymogami prawa budowlanego, BHP oraz przeciwpożarowych (§1 i §7 umowy).

Za wykonanie umowy (...) S.A. miała otrzymać wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 2.700.000 zł netto, którą należało powiększyć o podatek VAT. (...) S.A. miała przy tym ponieść koszt zużycia wody i energii elektrycznej, powstały podczas wykonywania umowy. Miała również ponieść koszt odpowiedniego przyłączenia. Ewentualne roboty dodatkowe miały być wykonywane przez (...) S.A. na podstawie odrębnych umów, na podstawie protokołów konieczności zatwierdzonych przez pozwanego (§4 umowy). Płatność wynagrodzenia miała następować w oparciu o faktury częściowe, a następnie o fakturę końcową. Ostateczne rozliczenie w oparciu o fakturę końcową wymagało protokołu końcowego odbioru robót i zestawienia wartości wykonanych robót. Podstawą zapłaty faktury końcowej było również złożenie oświadczenia o rozliczeniu zgłoszonych podwykonawców. Faktura końcowa miała zostać opłacona w terminie 21 dni od daty doręczenia (§5 umowy). Wynagrodzenie płatne wykonawcy mogło nastąpić w przypadku uzasadnionych roszczeń podwykonawców w stosunku do wykonawcy za wykonane roboty w ramach zawartej umowy (§7 umowy).

Roboty budowlane miały się rozpocząć w dniu przekazania terenu budowy, tj. w dniu 20 stycznia 2012 r., zaś termin zakończenia robót został wyznaczony: dla robót wewnętrznych – 15 maja 2012 r., a dla zewnętrznych – 31 maja 2012 r. W umowie przewidziano, iż termin wykonania robót może zostać wydłużony z różnych przyczyn, w tym m. in. z uwagi na warunki atmosferyczne (np. temperatura poniżej -5 ^oC), warunki geologiczne, archeologiczne lub terenowe (np. odmienne warunki terenowe od warunków przyjętych w dokumentacji projektowej), przyczyny leżące po stronie pozwanego (np. wstrzymanie z przyczyn niezależnych od wykonawcy, konieczność usunięcia błędów lub wprowadzenia zmian do dokumentacji projektowej), działanie organów administracji (np. odmowa wydania decyzji czy zezwoleń), czy wreszcie przyczyny zewnętrzne, niezależne od stron umowy, skutkujące niemożliwością prowadzenia prac. Termin wykonania robót miał zostać wówczas odpowiednio przedłużony o czas niezbędny do należytego wykonania umowy. O konieczności przedłużenia terminu wykonania robót wykonawca miał niezwłocznie powiadomić pozwanego na piśmie – pod rygorem nieważności. Warunki atmosferycznie uzasadniające przedłużenie robót wymagały odnotowania w „Dzienniku zdarzeń pogodowych” z potwierdzeniem obu stron. W umowie strony ustaliły również możliwość przyjęcia zmian w sposobie wykonania robót (§3 umowy).

Strony miały dokonywać odbioru robót. W przypadku stwierdzenia w toku czynności odbioru wad nienadających się do usunięcia pozwany miał prawo obniżyć wynagrodzenie wykonawcy – jeżeli wady nie uniemożliwiają użytkowania przedmiotu umowy zgodnie z przeznaczeniem, odpowiednio do utraconej wartości użytkowej, technicznej czy estetycznej) albo odstąpić od umowy – jeżeli wady uniemożliwiają użytkowanie (§ 8 umowy).

W umowie strony zastrzegły kary umowne za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, w tym m. in. karę umowną wykonawcy względem pozwanego za każdy dzień zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy lub w usunięciu wad stwierdzonych w okresie rękojmi – w kwocie 2.200 zł za każdy dzień zwłoki. Strony ustaliły, iż łączna wysokość kar umownych każdej ze stron nie może przekroczyć 5% wynagrodzenia umownego brutto (166.050 zł brutto), lecz strony mają prawo dochodzić odszkodowania przewyższającego wysokość kar umownych (§9 umowy).

W umowie strony również przewidziały możliwość odstąpienia od umowy (§10 umowy), a wykonawca udzielił pozwanemu gwarancji (§11 umowy). Wszelkie zmiany umowy wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności (§12 umowy).

Inspektorem nadzoru inwestorskiego (z ramienia pozwanego) został wyznaczony Z. S., a kierownikiem budowy (z ramienia wykonawcy) został L. M. (§7 umowy). Roboty budowlane miały być wykonywane przez (...) S.A. w oparciu o ustalony przez nią harmonogram rzeczowo-finansowy.

W toku robót budowlanych kierownikiem budowy w miejsce L. M. został S. P..

Dowód:

-

umowa z dnia 19 stycznia 2012 r. (k. 14-16, 123-128),

-

harmonogram rzeczowo-finansowy (k. 18),

-

standardy wykonania sklepu (...) (k. 230-232),

-

zeznania świadka L. M. (k. 315, 318),

-

zeznania świadka Z. S. (k. 314-315, 318, 381),

-

zeznania świadka S. P. (k. 315, 318, 382),

-

zeznania świadka B. Z. (k. 380-381),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Inwestorem opisanego zadania, z którym pozwanego łączyła umowa o wykonanie ww. robót, była (...) S.A.

Niesporne.

Dokumentację projektową (projekt budowlany, projekt instalacji etc.) sporządzał na podstawie umowy zawartej z pozwanym (...) sp. z o.o. sp. k., na podstawie umowy z dnia 28 czerwca 2011 r. zawartej między (...) sp. z o.o. sp. k. z innym podmiotem, w którego miejsce na podstawie aneksu nr (...) wstąpił pozwany. (...) sp. z o.o. sp. k. z wcześniejszym kontrahentem ustalił, iż w ramach ustalonego wynagrodzenia za projekt budowlany będzie sprawowany nadzór autorski.

Pozwany i ww. spółka zawarły następnie aneks nr (...) do umowy, na podstawie którego ww. spółka miała sprawować również w ramach procesu budowlanego nadzór autorski. Za sprawowanie nadzoru autorskiego pozwany zapłacił ww. spółce na podstawie faktur VAT nr (...) z dnia 30 maja 2012 r. kwotę 12.300 zł brutto.

Dowód:

-

umowa nr (...) z dnia 28 czerwca 2011 r. wraz z aneksami (k. 324-330),

-

faktura VAT nr (...) z dnia 30 maja 2012 r. (k. 145),

-

dziennik budowy (k. 331),

-

zeznania świadka K. H. (k. 379-380),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

(...) S.A. przez pozwanego terenu i placu budowy w O. nastąpiło protokolarnie w dniu 19 stycznia 2012 r. Tego samego dnia pozwany przekazał (...) S.A. część dokumentacji projektowej, tj. aneks do projektu budowlanego oraz projekt powykonawczy.

Dowód:

-

protokół przekazania terenu i placu budowy (k. 17),

-

protokół przekazania dokumentacji (k. 19).

W dniach od 26 stycznia do 14 lutego 2012 r. (...) S.A. nie wykonywała prac budowlanych, w związku z niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi (temperatura poniżej -5 ^oC, opady śniegu). W okresie tym informacje o aktualnej temperaturze i opadach śniegu uwzględniono w „Dzienniku zdarzeń pogodowych”. Dokonane wpisy zostały potwierdzone przez inspektora nadzoru inwestorskiego. O przerwie w wykonywaniu robót (...) S.A. poinformowała pozwanego pismem z dnia 16 lutego 2012 r., wyjaśniając iż postara się dotrzymać termin zakończenia robót, ale nie wyklucza konieczności przedłużenia tego terminu o czas zaistniałej przerwy.

Dowód:

-

pismo z dnia 16 lutego 2012 r. (k. 20, 146),

-

wyciąg z „dziennika zdarzeń pogodowych” (k. 21-23),

-

dziennik budowy (k. 331),

-

zeznania świadka B. Z. (k. 380-381),

-

zeznania świadka S. P. (k. 315, 318, 382),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

W trakcie wykonywania robót (...) S.A., pozwany oraz (...) S.A. pozostawały w kontakcie korespondencyjnym. Pozwany ponaglał (...) S.A. co do wykonywania robót budowlanych, wskazywał na konieczność zwiększenia liczby pracowników, a także informował, iż jego zdaniem przestój w okresie od 26 stycznia do 14 lutego 2012 r wymagał wcześniejszego zgłoszenia. Ponadto pismem z dnia 16 maja 2012 r. pozwany zwrócił uwagę, iż nie zostały przez (...) S.A. wykonane przyłącza wody, kanalizacji sanitarnej i deszczowej. W odpowiedzi na powyższe pismem wysłanym w dniu 17 maja 2012 r. (...) S.A. wskazała, iż wykonanie przyłączy znajdujących się poza terenem będącym przedmiotem projektu nie jest objęty zakresem robót przewidzianych w ramach umowy. W związku z tym zaproponowała wykonanie prac dodatkowych.

(...) S.A., pozwany oraz (...) S.A. w trakcie wykonywania robót prowadzili między sobą korespondencję, w której m. in. zwracano (...) S.A. uwagę na zbyt krótki czas pracy pracowników wykonujących roboty.

Dowód:

-

pismo z dnia 16 kwietnia (maja) 2012 r. (k. 24),

-

pismo z dnia 16 maja 2012 (k. 25),

-

pismo z dnia 16 maja 2012 r. (k. 26),

-

oferta z dnia 23 marca 2012 r. (k. 142),

-

dowód nadania (k. 234),

-

e-mail z dnia 24 kwietnia 2012 r. (k. 306),

-

zeznania świadka R. F. (k. 380),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

W trakcie wykonywania przez (...) S.A. robót budowlanych były stwierdzane nieprawidłowości dokumentacji projektowej, która musiała kilkakrotnie podlegać zmianom (np. poszerzenie otworu drzwiowego). Kilkakrotnie dokonywano zmian w stosunku do projektu.

Dowód:

-

e-mail z dnia 11 kwietnia 2012 r. (k. 294),

-

dziennik budowy (k. 331),

-

zeznania świadka Z. S. (k. 314-315, 318, 381),

-

zeznania świadka K. H. (k. 379-380),

-

zeznania świadka S. P. (k. 315, 318, 382),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Pismem z dnia 31 maja 2012 r. (...) S.A. poinformowała pozwanego, że (...) S.A. zakończyła zagospodarowanie wnętrza obiektu, po dokonaniu odpowiednich robót wewnętrznych. Wskazała przy tym, iż kolejnego dnia zostaną zakończone prace porządkowe, a obiekt zostanie zamknięty przed osobami postronnymi. Pismem z dnia 8 czerwca 2012 r. (...) S.A. powiadomiła pozwanego, iż zakończyła roboty budowlane i prosi o rozpisanie odbioru robót

Wykonanie przez (...) S.A. robót zostało potwierdzone przez inspektora nadzoru inwestorskiego wpisem do dziennika budowy w dniu 11 czerwca 2012 r..

Dowód:

-

pismo z dnia 31 maja 2012 r. (k. 27),

-

pismo z dnia 8 czerwca 2012 r. (k. 28),

-

dziennik budowy (k. 331),

-

zeznania świadka S. P. (k. 315, 318, 382),

Wykonany przez (...) S.A. obiekt budowlany został poddany odpowiednim kontrolom. W dniu 8 czerwca 2012 r. została przeprowadzona kontrola przez Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w G., w wyniku której nie zgłoszono zastrzeżeń co do wymogów bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Również Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w G. w wyniku kontroli przeprowadzonej w dniu 12 czerwca 2012 r. nie zgłosił co do wykonanego obiektu żadnych zastrzeżeń. Z kolei kontrola w dniu 14 czerwca 2012 r. przeprowadzona przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w S. skutkowała ustaleniem, iż obiekt budowlany został wykonany zgodnie z projektem budowlanym, w sposób prawidłowy, a obiekt spełnia warunki niezbędne do wydania decyzji o pozwoleniu na jego użytkowanie. W wyniku przeprowadzonej w dniu 2 czerwca 2012 r. przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego kontroli ustalono, iż użytkowanie wybudowanego obiektu zgodnie z przeznaczeniem nie powinno spowodować zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.

Dowód:

-

protokół z dnia 8 czerwca 2012 r. (k. 29-30),

-

protokół z dnia 12 czerwca 2012 r. (k. 31-32),

-

protokół z dnia 14 czerwca 2012 r. (k. 33-34),

-

opinia sanitarna z dnia 12 czerwca 2012 r. (k. 35).

W dniu 15 czerwca 2012 r. protokolarnie został przeprowadzony odbiór obiektu wykonanego przez (...) S.A., w którym to odbiorze uczestniczyli pozwany, inspektor nadzoru inwestorskiego, kierownik budowy oraz przedstawiciel (...) S.A.

W protokole odbioru stwierdzono, iż wykonany przez (...) S.A. obiekt nadaje się do użytkowania. (...) S.A. przekazała przedstawicielowi (...) S.A. komplet kluczy do obiektu. W trakcie odbioru w wykonanym obiekcie stwierdzone zostały usterki, w tym m. in. nienależyte ułożenie płytek ściennych i podłogowych na zapleczu, nieodpowiednie ułożenie płytek elewacyjnych, brak instalacji grzewczej w rynnach oraz brak płatków przeciwśniegowych, brak wykonania studni wodomierzowej (wykonana przez inwestora), wadliwie wykonany separator tłuszczów na parkingu, zastosowanie niewłaściwych lamp oświetleniowych, niewłaściwe wykonanie kabla zasilającego (aluminium zamiast miedzi). Uzupełnieniem protokołu miał być osobny protokół przeglądu instalacji elektrycznej. W trakcie odbioru dokonano również odczytów mediów, które miały obciążać (...) S.A.. Licznik wody wykazał zużycie 64 m ³, a licznik energii elektrycznej wykazał 18.0.02 – 29,729 kVh, 58.0.02 – 0,220 kV arh, 88.0.02 – 4,556 kV arh.

Ostatecznie wykonane przez (...) S.A. roboty zostały odebrane, a obiekt przekazany do użytkowania.

Przekazanie przez (...) S.A. kompletu dokumentów miało nastąpić w dniu 19 czerwca 2012 r., a pozwany miał w terminie do 22 czerwca 2016 r. zapoznać się z tymi dokumentami. Termin ten nie został zachowany z powodu konieczności przeszkolenia personelu (...) S.A. w dniu 20 czerwca 2012 r. Pismem z dnia 21 czerwca 2012 r. (...) S.A. poinformowała jednak, że jest już gotowa do przekazania dokumentów.

W dniu 15 czerwca 2012 r. odrębny protokół odbioru sporządzono pomiędzy pozwanym oraz inwestorem (...) S.A. Przy sporządzaniu tego protokołu był obecny przedstawiciel (...) S.A. S. P. W protokole również wskazano na występowanie usterek w wykonanych robotach budowlanych i wyznaczono termin na ich usunięcie do dnia 30 czerwca 2012 r. Protokół ten stanowił załącznik do protokołu sporządzanego między pozwanym a (...) S.A. Kopie tego protokołu zostały rozdane uczestnikom odbioru.

Dowód:

-

protokół odbioru z dnia 15 czerwca 2012 r. (k. 36-39, 129-132),

-

pismo z dnia 21 czerwca 2012 r. (k. 41),

-

protokół z dnia 15 czerwca 2012 r. (k. 296-302),

-

zeznania świadka R. F. (k. 380),

-

zeznania świadka B. Z. (k. 380-381),

-

zeznania świadka Z. S. (k. 314-315, 318, 381),

-

zeznania świadka S. P. (k. 315, 318, 382),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Decyzją z dnia 18 czerwca 2012 r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. udzielił pozwolenia na użytkowanie wykonanego przez powódkę obiektu, stwierdzając że obiekt został wykonany zgodnie z zatwierdzonym projektem, wszystkie urządzenia i elementy wykonano w sposób umożliwiający na użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem, zostały przedstawione dokumenty świadczące o dopuszczeniu zastosowanych materiałów w budownictwie, a teren budowy i przyległy został uporządkowany.

Dowód:

-

decyzja z dnia 18 czerwca 2012 r. (k. 40).

W dniu 21 czerwca 2012 r. został dokonany końcowy odbiór robót, w którym stwierdzono wykonanie całości robót zgodnie z umową. Ustalono również, że wartość ostatniej części wynagrodzenia powódki wynosi 270.000 zł netto. W konsekwencji (...) S.A. na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 21 czerwca 2012 r. obciążyła pozwanego kwotą 332.100 zł brutto tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.

W dniu 1 lipca 2012 r. pozwany poprzez wiadomość e-mail przypomniał (...) S.A., iż 30 czerwca 2012 r. upłynął ustalony termin usunięcia usterek, w związku z czym oczekuje na ustalenie terminu odbioru usunięcia usterek.

Z kolei w odpowiedzi na otrzymaną fakturę pozwany pismem z dnia 17 lipca 2012 r. poinformował, iż wstrzymuje się z zapłatą kwoty wynikającej z dostarczonej faktury ze względu na liczne usterki w wykonanym obiekcie, a także z powodu odstępstw od dokumentacji projektowej. Jednocześnie pozwany wyznaczył (...) S.A. termin ostatecznego usunięcia usterek na dzień 31 lipca 2012 r.

Wobec braku zapłaty przez pozwanego na rzecz (...) S.A. kwoty 332.100 zł, (...) S.A. kilkakrotnie wzywała pozwanego do zapłaty ww. kwoty, w tym m. in. pismem z dnia 18 lipca 2012 r.

Dowód:

-

faktura VAT nr (...) z dnia 21 czerwca 2012 r. (k. 42),

-

protokół z dnia 21 czerwca 2012 r. (k. 43),

-

potwierdzenie nadania (k. 44),

-

wezwanie do zapłaty z dnia 18 lipca 2012 r. (k. 45),

-

potwierdzenie nadania (k. 46),

-

pismo z dnia 1 sierpnia 2012 r. (k. 50),

-

pismo z dnia 17 lipca 2012 r. (k. 83, 140),

-

wezwanie do zapłaty z dnia 18 lipca 2012 r. (k. 141),

-

wiadomość e-mail z dnia 1 lipca 2012 r. (k. 295).

Pozwany i (...) S.A. wymieniali korespondencję związaną z kwestią usunięcia przez (...) S.A. występujących usterek.

W piśmie z dnia 23 lipca 2012 r. (...) S.A. poinformowała pozwanego, iż usterki stwierdzone w protokole odbioru z dnia 15 czerwca 2012 r. zostały przez nią usunięte. Jednocześnie poinformowała, że roboty związane z wykonaniem płotków przeciwśniegowych oraz ogrzewaniem rynien, które nie były zawarte w dokumentacji albo były niedostatecznie sprecyzowane, zostaną wykonane do dnia 10 sierpnia 2012 r.

W dniu 25 lipca 2012 r. pozwany i przedstawiciel (...) S.A. w wykonanym przez (...) S.A. obiekcie stwierdzili wykonanie przez nią naprawy części zgłaszanych usterek. Ustalili, iż termin naprawy wszystkich usterek ma nastąpić do 30 sierpnia 2012 r. Po tym spotkaniu pozwany w piśmie z dnia 26 lipca 2012 r. poinformował (...) S.A., że w dniu 31 lipca 2012 r. odbędzie się na byłym placu budowy spotkanie celem zweryfikowania usunięcia usterek. Jednocześnie wskazał, iż w jego ocenie wskazywane przez (...) S.A. prace powinny zostać już wykonane.

Dowód:

-

pismo z dnia 23 lipca 2012 r. wraz z załącznikami (k. 47-48, 133-135),

-

pismo z dnia 26 lipca 2012 r. (k. 49),

-

pismo z dnia 13 sierpnia 2012 r. wraz z załącznikami (k. 51-52),

-

notatka służbowa z dnia 25 lipca 2012 r. (k. 136).

W dniu 31 lipca 2012 r. na terenie wykonanego obiektu odbyło się spotkanie, w którym uczestniczyli pozwany, były inspektor nadzoru inwestorskiego oraz przedstawiciel (...) S.A. Ze spotkania sporządzony został protokół, w którym stwierdzono, iż (...) S.A. usunęła jedynie część zgłaszanych usterek. W protokole ujęto również nadal występujące usterki (m. in. zastosowanie aluminiowego kabla zasilającego zamiast kabla miedzianego, występowanie przecieków z dachów, brak deklaracji zgodności niektórych elementów). Ponadto zanotowano, iż (...) S.A. nie wykonała studni wodomierzowej i wykonał ją zastępczo pozwany. W dalszej korespondencji pozwany wskazał, iż kosztami tymi obciąży (...) S.A. zgodnie z postanowieniami umowy.

Dowód:

-

protokół z dnia 31 lipca 2012 r. (k. 84-86),

-

pismo z dnia 24 sierpnia 2012 r. (k. 53-54, 137-139),

-

oświadczenie z dnia 1 sierpnia 2012 r. (k. 233),

-

pismo z dnia 10 września 2012 r. (k. 235-236),

-

zeznania świadka D. Z. (k. 316, 318).

W sierpniu 2012 r. do pozwanego zgłosił się podwykonawca, z którego usług korzystała (...) S.A. przy wykonywaniu robót budowlanych dla pozwanego. Poinformował pozwanego, iż (...) S.A. nie uregulowała należnego mu wynagrodzenia (227.016,19 zł), w związku z czym prosi o interwencję u (...) S.A., gdyż w przypadku dalszego braku zapłaty będzie kierował swoje roszczenie do pozwanego.

Dowód:

-

pismo z dnia 7 sierpnia 2012 r. (k. 92),

-

pismo z dnia 10 września 2012 r. (k. 235-236).

Pozwany w piśmie z dnia 4 września 2012 r. domagał się obniżenia żądanego przez (...) S.A. wynagrodzenia o kwotę 300.000 zł i dostarczenia skorygowanej faktury do dnia 20 września 2012 r., na co (...) S.A. nie wyraziła zgody.

W dniu 20 września 2012 r. pozwany obciążył (...) S.A. na podstawie : faktury VAT nr (...)/b kwotą 5.403,71 zł brutto tytułem zużytej energii elektrycznej podczas wykonywania robót, faktury VAT nr (...)/b kwotą 12.300 brutto tytułem nadzoru autorskiego, faktury VAT nr (...)/b kwotą 190,72 zł brutto tytułem zużycia przez (...) S.A. w okresie wykonywania robót 64 m ³ wody.

W piśmie z dnia 26 września 2012 r. (...) S.A. oświadczyła, iż wyraża zgodę na dokonanie kompensaty kwoty 5.403,71 zł brutto z faktury VAT nr (...)/b z dnia 20 września 2012 r. z należnym jej wynagrodzeniem. (...) S.A. odmówiła pozwanemu uznania pozostałych kwot, wynikających z innych faktur. Jednocześnie poinformowała, iż sukcesywnie usuwa usterki występujące w wykonanym obiekcie.

(...) S.A. zgłaszała pozwanemu wady i usterki wykonanych robót.

Dowód:

-

pismo z dnia 14 września 2012 r. (k. 55-56),

-

pismo z dnia 26 września 2012 r. (k. 57),

-

pismo z dnia 4 września 2012 r. (k. 87, 144),

-

pismo z dnia 3 października 2012 r. (k. 88-89,309-310),

-

pismo z dnia 25 października 2012 r. (k. 90-91),

-

faktura VAT nr (...)/b z dnia 20 września 2012 r. wraz z załącznikami (k. 95-97),

-

wiadomość e-mail z dnia 25 września 2012 r. (k. 304-305).

W dniu 4 października 2012 r. doszło do spotkania pozwanego i przedstawiciela (...) S.A. Na spotkaniu stwierdzono, iż pozwany usunął usterki występujące w instalacji c.o. poprzez naprawę pieca.

Dowód:

-

notatka z dnia 4 października 2012 r. (k. 143),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Poprzez wiadomość e-mail z dnia 9 października 2012 r. pozwany wezwał (...) S.A. do usunięcia usterek budowlanych zawartych w protokole odbioru, przypominając o ustalonym terminie do dnia 15 października 2012 r. Jednocześnie wezwał do usunięcia wad w postaci pęknięć ścian, odbojów w magazynach, wdzierania się wody do magazynu przez bramy magazynowe, naprawienie nagrzewnic w magazynach.

Dowód:

-

wiadomość e-mail z dnia 9 października 2012 r. (k. 307),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Pozwany zlecił innemu wykonawcy usunięcie usterek robót wykonanych przez powoda w zakresie przecieków dachu, w związku z czym w dniu 22 listopada 2012 r. poniósł koszt w kwocie 861 zł brutto.

Dowód:

-

faktura VAT nr (...) z dnia 22 listopada 2012 r. (k. 94),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

Pozwany w dniu 17 sierpnia 2012 r. zakupił baterię do kompensacji mocy biernej za kwotę 4.700 zł brutto. Za jej montaż w wykonanym przez (...) S.A. obiekcie zapłacił w dniu 19 września 2012 r. kwotę 2.460 zł brutto. Tego samego dnia zapłacił kwotę 738 zł brutto za lokalizację i naprawę obwodów gniazd (...). W dniu 19 października 2012 r. pozwany zapłacił natomiast kwotę 1.400 zł brutto za regulację ww. baterii oraz przegląd rozdzielni głównej.

Dowód:

-

faktura VAT nr (...) z dnia 19 września 2012 r. (k. 147),

-

faktura VAT nr (...) z dnia 17 sierpnia 2012 r. (k. 148),

-

rachunek nr (...) z dnia 19 października 2012 r. (k. 149),

-

notatka z dnia 15 września 2012 r. (k. 152-153),

-

zeznania pozwanego R. B. (k. 382-383).

W październiku 2012 r. pozwany zlecił M. U. sporządzenie opinii technicznej wykonanego przez (...) S.A. obiektu wraz z kosztorysem usunięcia usterek i wad. Za sporządzenie ww. opinii pozwany zapłacił w dniu 5 grudnia 2012 r. kwotę 12.300 zł brutto. W sporządzonej na zlecenie pozwanego opinii stwierdzono wady w wykonanych przez (...) S.A. robotach budowlanych, niewykonanie części prac, a także konieczność zlecenia przez pozwanego nadzoru autorskiego. Łączną kwotę przysługującego pozwanemu wobec (...) S.A. roszczenia opiniujący określił na kwotę 346.130 zł.

Dowód:

-

faktura VAT nr (...) z dnia 5 grudnia 2012 r. (k. 93),

-

opinia techniczna (k. 99-122),

-

oświadczenie z dnia 20 października 2012 r. (k. 150-151),

-

notatka z dnia 15 września 2012 r. (k. 152-153),

-

kosztorys (k. 154-198).

W dniu 5 grudnia 2012 r. przedstawiciel (...) S.A. usunął występujące w obiekcie usterki polegające na zarysowaniach na ścianach oraz wyeliminował nieszczelności miedzy płytami. Sporządzono tego dnia notatkę, w której kierownik funkcjonującego sklepu (...) potwierdził, iż na ten dzień nie stwierdza innych usterek. Pismem z dnia 21 grudnia 2012 r. (...) S.A. poinformowało pozwanego, iż nadal występują usterki w wykonanym obiekcie, a usunięcie usterek w dniu 5 grudnia 2012 r. nie było prawidłowe, gdyż kierownik sklepu nie był osobą kompetentną do dokonania odbioru, a nadto nie sporządzono odpowiedniego protokołu.

Dowód:

-

notatka z dnia 5 grudnia 2012 r. (k. 229),

-

pismo z dnia 21 grudnia 2012 r. (k. 308).

Wykonanie studni wodomierzowej było objęte zakresem prac, które miała wykonać (...) S.A. na podstawie umowy z pozwanym.

Wykonane przez (...) S.A. roboty budowlane dotknięte były wadami w zakresie: płytek podłogowych, płytek ściennych, płytek elewacyjnych, braku systemu przeciwoblodzeniowego, odbojników wewnętrznych stalowych, blachy ryflowanej na ścianie, parapetów zewnętrznych, krawężników, kostki betonowej, odwodnienia liniowego, balustrady zewnętrznej, kabla zasilającego, muru oporowego rampy oraz kabla do oświetlenia zewnętrznego.

Rynkowa wartość robót (w zakresie, do którego odnosiły się wady) bez uwzględnienia wad wynosi kwotę 360.403,30 zł netto; roboty z uwzględnieniem wad miały wartość rynkową 214.020 zł netto. Różnica w wartości rynkowej wynosi 146.383,30 zł netto 180.051,46 zł brutto).

Zastosowany przez (...) S.A. w obiekcie separator kolescencyjny nie był tym samym, który został wskazany w projekcie, jednak spełniał wymagania przewidziane w dokumentacji projektowej, a przy tym zastosowany separator był droższy o 170 zł netto. Wymagania w zakresie wytrzymałości, wynikające z tej dokumentacji, trudno ocenić, gdyż dokumentacja ich nie zawiera. Z kolei wymaganie co do pokrywy betonowej (włazów) zostało spełnione.

Przecieki pojawiające się z dachu obiektu przy odpowietrznikach kanalizacji i rurach wentylacyjnych stanowiły wady w wykonanych przez (...) S.A. robotach, jednak wady te zostały usunięte pod koniec 2012 r. Wady te uzasadniają zmniejszenia wynagrodzenia wykonawcy o kwotę 700 zł netto (861 zł brutto).

Dowód:

-

opinia biegłego sądowego R. S. (k. 437-451),

-

uzupełniająca opinia biegłego sądowego R. S. (k. 526-529, 531),

-

opinia biegłego sądowego B. S. (k. 659-668),

-

uzupełniająca opinia biegłego sądowego B. S. (k. 681-683, 685).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podstawę powództwa stanowi przepis art. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia

Ustalenia faktyczne zostały dokonane na podstawie licznych dokumentów złożonych do akt, których autentyczność nie była przez strony kwestionowana, zeznań świadków i stron oraz opinii biegłych z zakresu budownictwa R. S. i B. S.. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia wiarygodności zeznań świadków, które w znacznej mierze korespondowały z dowodami z dokumentów. Obydwie opinie biegłych były przedmiotem ustnych wyjaśnień, co dało podstawę do przyjęcia wniosków przedstawionych przez biegłych. Sąd nie uwzględnił wniosku powoda, zgłoszonego na ostatnim posiedzeniu, o powołanie innego biegłego w celu weryfikacji opinii biegłego R. S., uznając go, podobnie jak i zarzuty odnośnie tej opinii, za spóźniony. Wraz z doręczeniem stronom odpisów opinii biegłego R. S. wyznaczono termin na zgłoszenie ewentualnych zarzutów, w którym powód nie przedstawił żadnych uwag, podobnie zresztą jak po ustnym wyjaśnieniu tej opinii.

Sama wysokość wynagrodzenia należnego powodowi na podstawie umowy o roboty budowlane nie była przedmiotem sporu. Spór między stronami odnosił się do tego, czy stronie pozwanej przysługiwało prawo do obniżenia wynagrodzenia z tytułu wad istniejących w wykonanych przez powoda robót budowlanych, a także, czy skuteczny był zarzut potrącenia wzajemnych wierzytelności, jakie przysługiwały pozwanemu względem powoda, w szczególności, czy pozwanemu przysługiwały wierzytelności przedstawione do potrącenia. Wprawdzie pozwany ujął kwotę, o którą, jego zdaniem, należało obniżyć wynagrodzenie powoda, także w łącznej kwocie wierzytelności zgłoszonej do potrącenia, jednakże biorąc pod uwagę, iż podstawę obniżenia stanowiły przepisy o rękojmi za wady, czynność ta była zbędna. Skorzystania z uprawnień z tytułu rękojmi poprzez obniżenie wynagrodzenia (oczywiście przy założeniu uzasadnionych podstaw) następuje bowiem w chwili złożenia oświadczenia woli drugiej stronie.

Sąd uznał przy tym, że zgłoszony przez pozwanego w toku procesu zarzut potrącenia obejmował także oświadczenie materialno-prawne i tym samym doszło do skutecznego potrącenia wzajemnych wierzytelności. Zauważyć bowiem trzeba, że na potrącenie powołano się nie tylko w odpowiedzi na pozew, ale także na rozprawie, (przede wszystkim pierwszym posiedzeniu), w której uczestniczył, oprócz pełnomocnika procesowego, także reprezentant powoda. Jednocześnie nie budzi wątpliwości, że złożenie oświadczenia materialno – prawnego o potrąceniu, jako czynność korzystna dla pozwanego, objęte jest także umocowaniem pełnomocnika procesowego pozwanego. W konsekwencji za skuteczne uznać należało także złożenie powodowi oświadczenia materialno – prawnego o potrąceniu.

Na kwotę przedstawioną do potrącenia składało się kilka wierzytelności, w tym przede wszystkim kara umowna za zwłokę w usunięciu wad obliczona na podstawie § 9 pkt 1 c umowy. Niesporne było, ze w protokole z dnia 15 czerwca 2012 r. zostały wskazane usterki w robotach wykonanych przez powoda. Co prawda protokół nie określał terminu usunięcia usterek, niemniej w punkcie 4 odwołano się do załącznika, którym był protokół sporządzony w tym samym dniu z udziałem inwestora. W tamtym zaś protokole wskazano, iż termin do usunięcia usterek upływa z dniem 30 czerwca 2012 r. Jednocześnie Sąd dał wiarę zeznaniom świadków R. F. i Z. S., z których wynikało, iż kierownik budowy S. P. uczestniczył w czynnościach odbiorowych, w tym przeprowadzonych z udziałem inwestora, a ów załącznik między inwestorem a pozwanym był kserowany i rozdawany wszystkim uczestnikom odbioru. Stąd należało przyjąć, iż powód znał termin usunięcia usterek (30 czerwca 2012 r.) Nawet jednakże gdyby termin nie został określony, co pozostawałoby w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego, usterki te należałoby usunąć niezwłocznie od dokonania odbioru, kiedy wezwano do ich usunięcia. Termin 2 tygodni byłby zatem uzasadniony także i w takim przypadku. Za przyjęciem tezy o wyznaczeniu terminu świadczy także fakt, że w piśmie z 23 lipca 2012 r. ponaglono powoda do usunięcia usterek i wyznaczono ostateczny termin 30 lipca 2012 r.

W konsekwencji Sąd przyjął, iż od 1 lipca 2012 r. powód pozostawał w zwłoce w usunięciu wad w wykonanych przez siebie robotach, co dawało podstawę do obciążenia go karą umowną.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Kara umowna pełni ona funkcję zarówno represyjną, jak i kompensacyjną, stanowiąc surogat odszkodowania. Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.). Zastrzeżenie kary umownej powoduje modyfikację ogólnych reguł odpowiedzialności w tym sensie, że dla zaistnienia obowiązku zapłaty kary umownej niezbędne jest łączne wystąpienie tylko dwóch przesłanek pozytywnych. Pierwszą z nich jest istnienie skutecznego postanowienia umownego, z którego wynika obowiązek świadczenia kary umownej, drugą – niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania lub obowiązku, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (tak też Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Rzetecka – Gil, Lex/el. 2011 i cytowana tam literatura; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2005r., sygn. II CK 420/04, Lex nr 301769; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2005r., sygn. V CK 869/04, Lex nr 150649).

Zdaniem Sądu nie było jednakże podstaw do naliczenia kary umownej w maksymalnej wysokości 166.050 zł, gdyż nie było przesłanek do przyjęcia, że okres zwłoki powoda, uzasadniający karę, biegnie aż do chwili wniesienia pozwu. Nie sposób w szczególności przyjąć, że powód pozostawał w zwłoce także w okresie, w którym pozwany nie oczekiwał na usunięcie usterek, zlecając wykonanie napraw we własnym zakresie. Momentem granicznym tego okresu jest czas, w którym pozwany informuje powoda o tym, że korzysta, czy to z uprawnienia z tytułu rękojmi do obniżenia ceny, czy też z wykonania zastępczego. Od chwili poinformowania powódki przez pozwanego, że bądź sam wykona prace naprawcze i potrąci ewentualnie wierzytelności z wynagrodzenia, bądź obniży wynagrodzenie, brak było podstaw do dalszego naliczania kary umownej za zwłokę.

Sąd miał na uwadze to, że w piśmie z dnia 4 września 2012 r.(k.87) pozwany poinformował powódkę o obniżeniu wynagrodzenia z tytułu wad wykonanych robót, a szacunkowy koszt obniżenia i usunięcia wad określił na około 230.000 zł. Z chwilą dotarcia pisma do powódki oczywiste było, iż pozwany nie oczekuje od powódki usunięcia wad. W konsekwencji, przyjmując, że najpóźniej 8 września 2012 r. pismo zostało doręczone stronie powodowej, karę umowną można było naliczać od 1 lipca do 8 września 2012 r., tj. za okres 70 dni. Kara umowna za ten okres wynosi 154.000 zł.

Zasadny okazał się jednak zarzut zmiarkowania tej kary ze względu na jej rażące wygórowanie. Takie żądanie przysługiwało powodowi na podstawie art. 484§ 2 k.c., który dopuszcza możliwość zmiarkowania kary umownej gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane lub gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.

W rozpoznawanej sprawie istniały podstawy do obniżenia kary umownej, gdyż sposób jej obliczenia (2.200 zł/dzień) nie uwzględniał tego, ile jest wad oraz, czy są to wady istotne. Z opinii biegłego R. S. wynika, iż wadami dotknięte były roboty o wartości ponad 360.000 zł, w istocie zaś wartość obniżki wskazywanej przez biegłego wynosiła 146.383 zł, czyli 13% łącznej wartości umownej robót (2.700.000 zł). Zestawienie wadliwych robót z całością robót wskazuje, iż wady dotyczyły jedynie niewielkiej części robót. Kolejnym argumentem przemawiającym za obniżeniem kary umownej jest to, iż nie wykazano, aby występujące wady uniemożliwiały korzystanie z obiektu. Wprost przeciwnie, z dokumentów znajdujących się w aktach wynika, iż obiekt został dopuszczony do użytku, co pozwala wnosi, że wady nie miały charakteru istotnego. Nie wykazano też, iż wskutek zwłoki w usunięciu wad pozwana poniosła jakąś znaczną szkodę. Z tych względów Sąd zmniejszył karę umowną o połowę, uznając, iż pozwanemu przysługuje kwota 77.000 zł, która stanowi 21 % wartości robót, w których stwierdzono wady.

Sąd uznał też w części za uzasadniony zarzut potrącenia w zakresie niektórych kosztów usunięcia wad w robotach wykonanych przez powoda. Żądanie pozwanego w tym zakresie znajdowało podstawę w przepisie art. 471 k.c., statuującym odpowiedzialność dłużnika za szkodę z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że koszty poniesione przez pozwanego nie mogą być zarazem podstawą obniżenia wynagrodzenia powódki.

Za zasadne uznał Sąd żądanie zwrotu kosztów zakupu baterii kondensatorów mocy biernej w kwocie 7.160 zł, (nieco niższej, niż żądał pozwany), gdyż na taką łącznie kwotę (4700 zł i 2460 zł) opiewały rachunki (zakup i montaż) załączone do prywatnej opinii technicznej (k.147 -148). Załączono również rachunek za „regulację i przegląd”, ale nie wykazano związku tych kosztów z nienależytym wykonaniem umowy przez powódkę. Powódka wprawdzie przedstawiła pismo z 13 sierpnia 2012 r., z którego wynikało, że była gotowa kupić i samodzielnie zamontować baterie, ale Sąd podzielił stanowisko pozwanego, że powódka powinna uczynić to już do 30 maja 2012 r.; to z uwagi na bezczynność powódki pozwany zdecydował ostatecznie o zakupie i montażu baterii, po uprzednim wezwaniu w lipcu 2012 r. Powódka nie wykazała też, że do montażu były potrzebne dane dotyczące zużycia energii. Pozwany temu zaprzeczał, a są to zagadnienia wymagające wiedzy fachowej, wobec czego Sąd uznał te okoliczności za nieudowodnione.

Sąd uwzględnił również koszty związane z usunięciem przecieków z dachu na kwotę 861 zł z rachunku z 22 listopada 2012 r. k. 94. Powódka twierdziła, iż usunęła te usterki, ale data rachunku wskazuje, iż były to czynności podjęte później, już po opuszczeniu placu robót przez powódkę. Wady te musiały występować zatem nadal. Z opinii biegłego poza tym wynika, iż kwota ta nie była wygórowana i odpowiadała standardowym stawkom.

Sąd uwzględnił również kwotę 190,72 zł za zużycie 64 m3, gdyż zużycie to wynikało z protokołu odbioru z 15 czerwca 2012 r. Powódka twierdziła, iż rachunek dostawcy wody dotyczy zużycia wody w okresie od 1 września, ale Sąd podzielił zdanie pozwanego, iż rachunki dołączone do odpowiedzi na pozew miały na celu jedynie zobrazowanie ceny przyjętej do obliczenia należności za wodę.

Za niezasadne Sąd uznał wierzytelności pozwanego z tytułu zmiany zastosowanych opraw oświetleniowych wewnętrznych (4.190 zł), naprawy pieca c.o. (2.000 zł), nadzoru autorskiego (12.013 zł). Pozwany nie wykazał w toku postępowania, iż poniósł koszty zastosowania innych ram oświetleniowych i naprawy pieca. Nie przedstawił rachunków dotyczących prac; koszty te były jedynie przedmiotem szacowania w prywatnej opinii, która w postępowaniu sądowym nie ma waloru opinii biegłego.

Odnośnie kosztów nadzoru autorskiego w kwocie 12.013 zł brak jest podstaw do przyjęcia, by pomiędzy tym wydatkiem a nienależytym wykonaniem robót przez powoda zachodził związek przyczynowy. Z dokumentów – w szczególności z aneksu do umowy między pozwanym a biurem (...) – nie wynika, kiedy dokładnie wprowadzono obowiązek nadzoru autorskiego. Nie można zatem przyjąć, iż nastąpiło to na skutek działania strony powodowej przez zgłaszanie zmian do projektu. Podkreślenia wymaga, iż z zeznań świadka K. H. (reprezentanta P.) wynika, iż obowiązek nadzoru autorskiego ciążył na nim już od początku obowiązywania umowy. W stanowisku pozwanego dostrzec też można pewną sprzeczność; z jednej strony zarzuca wprowadzenie samowolnie przez powoda zmian, z drugiej zaś powołuje się na konieczność uzgodnień z projektantem w tym zakresie). Sąd miał też na uwadze fakt, iż dokonywanie zmian i ustaleń z projektantem nie należy do rzadkości przy prowadzeniu jakichkolwiek robót budowlanych. Przeciwnie, w większości inwestycji pewne zmiany w dokumentacji projektowej występują, a różnią się tylko tym, czy są istotne i wymagają zmiany pozwolenia na budowę, czy też nie. Konieczność uzgadniania ich z projektantem można zatem i należy przewidywać. Uznając, że są zwykłe koszty, ponoszone zwykle przez zamawiającego w procesie budowlanym, Sąd nie uwzględnił wierzytelności odszkodowawczej pozwanego w tym zakresie.

Jeżeli chodzi o studnię wodomierzową o wartości 34.000 zł, to Sąd uwzględnił tę kwotę, ale w kwocie łącznej zgłoszonej przez pozwanego z tytułu obniżenia wynagrodzenia. Obniżenie wynagrodzenia z tytułu rękojmi za wady w robotach wykonanych przez powoda znajduje uzasadnienie w przepisach art. 637 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 638 i art. 656 § 1 k.c. Wysokość obniżki z tytułu poszczególnych wad Sąd ustalił na podstawie opinii biegłego, której wniosków strony skutecznie nie podważyły.

Odnośnie spornej kwestii separatora Sąd przyjął, kierując się ustaleniami opinii dwóch biegłych, że nie ma podstaw do przyjęcia, iż zastosowany przez powoda separator nie spełnia swej funkcji i musi zostać wymieniony. Z opinii biegłego B. S. wynika, iż może on mieć nawet niektóre właściwości lepsze od tego zaprojektowanego. Różnica w zasadzie dotyczy jedynie kwoty zakupu w części 170 zł i taką kwotę Sąd uwzględnił przy obniżeniu wynagrodzenia.

Takie same argumenty przemawiały za uwzględnieniem przy obniżeniu ceny różnicy kosztów zakupu kabli aluminiowych zamiast miedzianych.

Ostatecznie zatem Sąd uwzględnił kwotę obniżki, na jaką wskazywała opinia biegłego R. S., tj. łącznie 146.383,30 zł, przy czym podwyższył ją o stawkę 23% VAT, co dało kwotę do 180.051,46 zł.

Sąd uwzględnił przy obniżeniu wynagrodzenia jedynie te usterki, które zostały wymienione w protokole z 15 czerwca 2012 r. oraz w piśmie z 23 sierpnia 2012 r. z powołaniem się na notatkę z 31 lipca 2012 r.. Takie stanowisko wynikało z faktu, iż uprawnienia z tytułu rękojmi są obwarowane pewnymi wymaganiami, wynikającymi w szczególności z przepisu art. 563 § 2 k.c. stosowanym w związku z art. 638 i 656 §1 k.c.

Pierwszy z powołanych przepisów ( w brzmieniu obowiązującym w 2012 r.) stanowi, że przy sprzedaży między osobami prowadzącymi działalność gospodarczą utrata uprawnień z tytułu rękojmi następuje, jeżeli kupujący nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o dostrzeżonej wadzie, a w wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej wykryciu. Do zachowania terminów zawiadomienia o wadach rzeczy sprzedanej wystarczy wysłanie przed upływem tych terminów listu poleconego(§ 3).

Z tego względu możliwe było tylko uwzględnienie tych usterek, które wskazano w protokole odbiory, gdyż wówczas należało dokonać przeglądu wykonanych przez powoda prac i zgłoszenia wad. Gdy wady ujawniły się w późniejszym okresie, mogłyby stanowić przedmiot uprawnień z rękojmi tylko wtedy, gdyby pozwany wykazał, że nie miał możliwości stwierdzenia tych wad wcześniej. Takich zaś okoliczności pozwany nie wykazał. Z przepisów dotyczących rękojmi za wady wynika, iż pozwany powinien niezwłocznie powiadomić powódkę o wystąpieniu nowych wad. W tej sprawie pozwany powoływał się na wady późniejsze, ujawnione po protokole odbioru (pęknięcia ścian, zabezpieczenia więźby stropu), jednak w aktach nie ma pism, z których wynikałoby, iż w istocie zgłosił spółce (...) fakt pojawienia się tego rodzaju usterek. Powołał się jedynie na opinię prywatną załączoną do odpowiedzi na pozew. Fakt ten nie był jednak wystarczający do uznania, że doszło do zgłoszenia usterek. Odpowiedź na pozew doręczona bowiem została pełnomocnikowi procesowemu, a nie stronie. Tymczasem to właśnie samej stronie należało zgłosić reklamacje dotyczące wykonanych robót. Pozwany nie wykazał przy tym, z jakich przyczyn nie zgłosił wykonawcy, w szczególności przed otrzymaniem pozwu, ww. wad.

Mając na uwadze przytoczona argumentację Sąd stwierdził, iż wynagrodzenie( w kwocie brutto) należne powodowi należy pomniejszyć o 180.051,46 zł tytułem obniżenia wynagrodzenia z tytułu wad oraz wierzytelności potrącone z wierzytelnością powoda : 77.000 zł tytułem kary umownej, 7.160 zł za baterie kondensatorów, 861 zł tytułem naprawy dachu oraz 190,72 zł tytułem zużycia wody, tj. łącznie 265.263,18 zł. Ostatecznie od pozwanego zasądzono zatem 61.433,11 zł, a w pozostałej części powództwo oddalono jako niezasadne.

Powództwo uwzględniono w jedynie 18%, a zatem w takim stosunku na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielono między stronami koszty procesu. Powód poniósł koszty opłaty od pozwu 16.335 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł i wynagrodzenia pełnomocnika 7200 zł, ustalonego w oparciu o przepisy § 6 pkt 7 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t. jedn. Dz. U. 2013 r., poz. 490 ze zm.). Pozwany poniósł koszty zaliczki na biegłego w kwotach 2000 zł, 128,3 zł i 196,62 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 1 zł, wynagrodzenia pełnomocnika 7200 zł . Suma kosztów procesu wyniosła 33.093,92 zł, z czego pozwany powinien ponieść 18%, tj. kwotę (...),9 zł. Wobec tego, ze pozwany poniósł 9.541,92 zł należało od powoda na rzecz pozwanego zasądzić różnicę w kwocie 3.585 zł.

Sygn akt VIII GC 208/15

ZARZĄDZENIA:

1.  (...)

2.  (...)

-

(...)

-

(...)

3.  (...)

(...)

(...)

S., (...)