Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: sekr. sądowy Monika Hryciuk

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2013r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania C. R.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 21 grudnia 2012r. znak: (...)

o świadczenie przedemerytalne

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy C. R. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 26 października 2012r.;

II.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III.  zasądza od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na rzecz wnioskodawcy C. R. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IV U 287/13

UZASADNIENIE

Skarżący C. R. wniósł odwołanie do decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 21 grudnia 2012 roku znak: (...), odmawiającej mu prawa do świadczenia przedemerytalnego wskutek wniosku złożonego dnia 25 października 2012r. Skarżący podniósł, że przyczyna rozwiązania umowy o pracę leżała po stronie pracodawcy i była spowodowana likwidacją stanowiska pracy. Wyjaśnił, iż w świadectwie pracy omyłkowo został podany jako dzień jego odbioru data 13 kwietnia 2012r. Faktycznie świadectwo pracy ubezpieczony otrzymał w siedzibie pracodawcy w dniu 14 kwietnia 2012r. Podkreślił, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy jest prawdziwa, a świadczy o tym fakt, że likwidacja stanowisk pracy nie dotyczyła tylko jego osoby, lecz również pozostałych pracowników. Na początku 2012 roku pracodawca zatrudniał 4 osoby, a w grudniu 2012 roku nikogo już nie zatrudniał. Ze względu na trudną sytuację pracodawca zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na okres od dnia 1 stycznia 2013r. do dnia 1 stycznia 2015r. Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu według norm prawem przepisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedz na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy zakwestionował przyczynę rozwiązania umowy o pracę. Zdaniem pozwanego powodem rozwiązania stosunku pracy skarżącego w dniu 13 kwietnia 2012r. nie było – jak podały strony stosunku pracy – zmniejszenie zatrudnienia w zakładzie pracy z przyczyn ekonomicznych, tj. likwidacja stanowiska pracy, a wyczerpanie okresu zasiłkowego i następnie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dał wiary wyjaśnieniom pracodawcy, jakoby data rozwiązanie stosunku pracy była przypadkowa i nie była związana z datą zaprzestania pobierania przez ubezpieczonego świadczenia rehabilitacyjnego. Zdaniem organu rentowego nie bez znaczenia jest fakt, że jako datę odbioru świadectwa pracy C. R. wskazał dzień 13 kwietnia 2012r., tj. dzień poprzedzający złożenie przez strony oświadczenia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę. Organ nie przyjął argumentacji pracodawcy, że data ta została podana omyłkowo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca urodził się w dniu (...), zatem w dniu (...) 2011r. ukończył 60 lat.

(bezpsorne)

W okresie od dnia 15 listopada 2010r. do dnia 13 kwietnia 2011r. wnioskodawca był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mechanika samochodowego w Przedsiębiorstwie (...) J. C. (1) w B.. Do zakresu obowiązków ubezpieczonego należała naprawa i dokonywanie przeglądów samochodów i innych pojazdów mechanicznych, ich elementów, narzędzi, akcesoriów kontrola stanu technicznego pojazdów zespołów, podzespołów i układów. Stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron. W porozumieniu datowanym na dzień 14 kwietnia 2012r. wskazano, że rozwiązanie umowy o pracę zawartej w dniu 15 listopada 2010r. nastąpiło z powodu zmniejszenia zatrudnienia w zakładzie pracy z przyczyn ekonomicznych – likwidacja stanowiska pracy (z winy pracodawcy). W świadectwie pracy wskazano, że stosunek pracy ustał w dniu 13 kwietnia 2012r. w wyniku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron (art. 30§1 pkt 1 kp) z powodu zmniejszenia zatrudnienia – z przyczyn ekonomicznych (likwidacja stanowiska pracy). Świadectwo pracy zostało wystawione 14 kwietnia 2012r. Omyłkowo ubezpieczony wskazał na nim, że otrzymał je w dniu 13 kwietnia 2012r.

Na dzień rozwiązania stosunku pracy wnioskodawca legitymował się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym 37 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Od dnia 16 kwietnia 2012 roku ubezpieczony jest zarejestrowany w Powiatowym Urzędzie Pracy w B., z prawem do zasiłku od dnia 24 kwietnia 2012 roku, wynoszącym 120% zasiłku dla bezrobotnych. W okresie pobierania zasiłku nie omówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia żadnej z form aktywizacji zawodowej.

(co do treści dokumentów i stażu ubezpieczeniowego bezsporne, co do pozostałych okoliczności umowa o pracę k.25 akt ZUS, świadectwo pracy k.5 akt ZUS, rozwiązanie umowy o pracę k.26 akt ZUS, zaświadczenie z PUP w B. z dnia 25 maja 2012r. k.4 akt ZUS, zeznania świadków A. R., J. C. i M. K. z rozprawy w dniu 10 maja 2013r., zakres czynności w aktach osobowych wnioskodawcy cz. B)

W dniu 18 kwietnia 2011r. ubezpieczony uległ wypadkowi wobec czego ustanie stosunku pracy poprzedzone było okresem pobierania wynagrodzenia za czas choroby, potem zasiłku chorobowego, a wreszcie (tj. do dnia rozwiązania stosunku pracy) – świadczenia rehabilitacyjnego.

(bezsporne, ponadto świadectwo pracy k.8 akt ZUS, zestawienie o pobieraniu świadczeń k.15 akt ZUS)

W roku 2011 pracodawca wnioskodawcy J. C. (1) zatrudniał od stycznia do marca 11 pracowników. W dniu 8 kwietnia 2011r., a więc jeszcze przed wypadkiem ubezpieczonego, J. C. (1), zatrudnił nową pracownicę M. K. (2), która pracowała u niego do 31 sierpnia 2011r. Niedługo po wypadku ubezpieczonego (w dniu 22 kwietnia 2011r. i następnie w dniu 27 lipca 2011r.) pracodawca wypowiedział stosunek pracy dwóm pracownikom wskutek likwidacji stanowisk pracy – przedstawicielowi handlowemu i kierowcy. Podczas nieobecności ubezpieczonego w pracy, pracodawca nie zatrudnił nikogo na jego miejsce ani nie powierzył jego obowiązków żadnemu z pozostałych pracowników. Od kwietnia 2011r. ilość zatrudnionych u pracodawcy osób ulegała sukcesywnemu zmniejszeniu. W grudniu 2011r. ilość zatrudnionych pracowników wyniosła 5. W styczniu 2012r. pracodawca zatrudniał 4 osoby, zaś w lutym i w marcu 5 osób. Natomiast od kwietnia 2012r. J. C. (1) rozpoczął redukcję zatrudnienia. W grudniu 2012r. P.W. (...) M. J. C. (1) nie zatrudniało żadnego pracownika. Sytuacja finansowa pracodawcy w 2012 roku pogorszyła się na tyle, że z dniem 1 stycznia 2013r. zawiesił on wykonywanie działalności gospodarczej. W opisywanym okresie J. C. (1) zaczął sprzedawać środki trwałe. W 2011r. dokonał sprzedaży trzech samochodów i naczepy, natomiast w 2012 roku sprzedał resztę posiadanych samochodów, wózek widłowy oraz magazyn w miejscowości O..

(rozwiązanie umowy o pracę i świadectwo pracy w aktach osobowych J. C. cz. C, rozwiązanie umowy o pracę i świadectwo pracy w aktach osobowych Z. B. cz. C, umowa o pracę i świadectwo pracy w aktach osobowych M. K. cz. B, wydruk z (...) k. 7, stan zatrudnienia k. 33, bilans k. 34 – 39, zeznania świadka J. C. k. 42 i 71 – 72, zeznania świadka M. K. k. 41 - 42, zestawienie osób zgłoszonych do ubezpieczenia k. 82 akt sprawy, wykaz środków trwałych k.69-70, stanowiska pozostałych pracowników J. C. – w ich aktach osobowe)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Warunki przyznania prawa do świadczenia emerytalnego określone zostały w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r. poz. 170). Z art. 2 powołanej ustawy wynika, iż jedną z przesłanek przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego jest rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2013r. poz. 647 ze zmianami – dalej powoływana jako ustawa o promocji zatrudnienia).

Ustawa o promocji zatrudnienia w art. 2 ust. 1 pkt 29 przewiduje, że gdy w ustawie jest mowa o przyczynach dotyczących zakładu pracy – oznacza to m.in. rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych. Kwestią sporną w niniejszej sprawie było to, czy odwołujący się spełnia przesłankę w postaci rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Poza sporem pozostawało spełnienie przez ubezpieczonego pozostałych przesłanek, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, a mianowicie – w przypadku mężczyzny – ukończenia co najmniej 60 lat, posiadania udokumentowanego stażu ubezpieczeniowego wynoszącego co najmniej 35 lat, zatrudnienia u ostatniego pracodawcy przez okres co najmniej 6 miesięcy przed dniem rozwiązania stosunku pracy.

Skarżący bezspornie spełniał również warunki przyznania spornego świadczenia związane z rejestracją jako osoba bezrobotna. Z art. 2 ust. 3 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych wynika, że przedmiotowe świadczenie przysługuje osobie po upływie okresu co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia (w wypadku ubezpieczonego okres ten upłynął w dniu 24 października 2012r.), jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna,

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia,

3)  złożył wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez Powiatowy Urząd Pracy dokumentu poświadczającego sześciomiesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Odnośnie sporne przesłanki przyznania wnioskowanego prawa, a mianowicie ustania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, należy wskazać, że w ocenie Sądu stanowisko organu rentowego kwestionujące przyczynę rozwiązania stosunku pracy z winy pracodawcy, okazało się nieuzasadnione. Zdaniem organu rentowego rozwiązanie stosunku pracy z pracodawcą Przedsiębiorstwem (...) J. C. (1) w B. nastąpiło w związku z wyczerpaniem szeroko rozumianego okresu zasiłkowego, tj. zakończonego pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego, a nie jak wynika za świadectwa pracy z dnia 14 kwietnia 2012r. – w związku z likwidacją stanowiska pracy. Z zebranych dokumentów oraz z korespondujących z nimi zeznań świadków, logicznie wyjaśniających (A R.) kwestię daty na świadectwie pracy i stopniowego zmniejszania zakresu działalności pracodawcy skarżącego (J. C., M. K.), wynika, że sytuacja ekonomiczna pracodawcy w 2011r. zaczęła znacząco się pogarszać. Na początku 2011r. J. C. (1) zatrudniał 11 pracowników i liczba to stopniowo malała. Przy tym podczas nieobecności ubezpieczonego w pracy nie było osoby, która w zakresie czynności miałaby dokonywanie napraw samochodów, mimo czego J. C. nie zdecydował się zatrudnić nikogo w zastępstwie nieobecnego mechanika. Już zresztą przed wypadkiem ubezpieczonego i związaną z tym jego nieobecnością w pracy, pracodawca rozpoczął sprzedaż należących o niego pojazdów samochodowych, których naprawą zajmował się dotąd skarżący. Zatem już na początku 2011r. jasnym było, że ta gałąź działalności pracodawcy będzie przez niego likwidowana, a w konsekwencji stanowisko pracy ubezpieczonego nie będzie mogło się ostać. Rozwiązanie umowy o pracę z ubezpieczonym z powodu likwidacji stanowiska pracy byłaby więc uzasadniona nawet wcześniej, tyle że przeszkodę do tego stanowiła usprawiedliwiona nieobecność wnioskodawcy w pracy. Podkreślenia wymaga to, że w dacie rozwiązywania umowy o pracę między wyżej wymienionymi, J. C. miał już tylko dwa samochody, które niedługo potem zostały zbyte (w dniach 28 sierpnia i 10 października 2012r.). Uznanie, iż przyczyna rozwiązania umowy o pracę leżała tylko po stronie skarżącego (przedłużająca się nieobecność w pracy), nie znajduje potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Zdaniem Sadu, z punktu widzenia J. C. rzeczywiście nie było żadnych uzasadnionych ekonomicznie podstaw do utrzymywania w firmie stanowiska mechanika samochodowego w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo ograniczało ilość używanych samochodów i zakres działalności. Warto zauważyć, że z zeznań świadka J. C. wynika, iż odnotowując spadek dochodów i zmniejszenie koniunktury na rynku, zaczął on w znacznym stopniu zawężać prowadzoną działalności gospodarczą. Pogarszająca się sytuacja finansowa firmy doprowadziła do likwidowania stanowisk pracy. Potwierdzają to zeznania M. K. i dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, zarówno bilanse na koniec 2011i 2012r., jak i zestawienie środków trwałych oraz zestawienie pracowników. Redukcja zatrudnienia była zdecydowana i dotyczyła wszystkich pracowników, także tych, których można określić jako strategiczni (księgowa, kierownicy). Dotyczyło do również likwidacji środków trwałych i jednoznacznie świadczyło o złej sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa. Wobec powyższego należy uznać, że do ustania stosunku pracy doszło z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia.

Trzeba ponadto wyjaśnić, że w ocenie Sądu nie ma żadnej sprzeczności między świadectwem pracy ubezpieczonego, a porozumieniem w sprawie rozwiązania umowy pracę, gdyż oba te dokumenty zostały sporządzone w jednej dacie, tj. 14 kwietnia 2012r., nie ma więc podstaw, aby wywodzić stąd konstatację o wskazaniu w świadectwie pracy nieprawdziwej przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Z zeznań świadka A. R. (k. 41) wynika, że pracodawca kontaktował się z nią telefonicznie w sprawie rozwiązania umowy o pracę z ubezpieczonym, uzasadniając swoją decyzję likwidacją stanowiska pracy skarżącego. Świadek zeznała, że jej mąż w dniu 14 kwietnia 2012r. udał się do siedziby firmy, żeby podpisać dokumenty i odebrać świadectwo pracy. Zdaniem tego świadka jako datę otrzymania świadectwa pracy mąż wpisał dzień 13 kwietnia 2012r. w wyniku pomyłki. Okoliczność podpisania i odbioru dokumentów przez ubezpieczonego w dniu 14 kwietnia 2012r. potwierdzają zgodne zeznania M. K. i J. C.. Nadmienić należy, że nie budzi wątpliwości i to, że w dniu 14 kwietnia 2012r. była sobota, skoro w tym czasie świadek M. K. nie pracowała już u J. C. i dokumenty dotyczące wnioskodawcy wypełniała grzecznościowo, z uwagi na znajomość sytuacji stron stosunku pracy. Podkreślić należy, że zarówno M. K. jak i J. C. byli obecni w chwili odbioru przedmiotowych dokumentów w dniu 14 kwietnia 2012r. w siedzibie przedsiębiorstwa. Zeznania świadków w tym zakresie są spójne i rzeczowe oraz zgodne z zeznaniami A. R.. Brak jest między nimi sprzeczności, a nie ujawniły się inne okoliczności, które mogłyby wskazywać na ich niewiarygodność. W ocenie Sądu zeznania wyżej wymienionych świadków dostatecznie wyjaśniły okoliczności wskazane przez ubezpieczonego, iż data otrzymania świadectwa pracy została podana przez niego omyłkowo.

Sąd pominął dowód z przesłuchania ubezpieczonego z uwagi na niestawienie się go na rozprawę. Nie można jednak z odmowy przedstawienia tego dowodu wywodzić dla skarżącego negatywnych konsekwencji na podstawie art. 233§2 kpc, skoro stan faktyczny sprawy w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia dało się ustalić w oparciu o pozostałe dowody.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego uzależnione jest od łącznego spełnienia wszystkich warunków przewidzianych przepisami ustawy o świadczeniach przedemerytalnych. Ubezpieczony wykazał w toku postępowania, że spełnia wszystkie przesłanki do przyznania wnioskowanego prawa, wobec czego Sąd zmienił zaskarżoną decyzję na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc i przyznał wnioskodawcy to prawo od dnia 26 października 2012r, tj. od dnia następnego po dniu złożenia wniosku, tj. zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (pkt I. wyroku).

Z uwagi na to, że wątpliwości co do rzeczywistej przyczyny rozwiązania stosunku pracy mogły być uzasadnione na etapie postępowania administracyjnego, co wymagało przeprowadzenia w toku procesu istotnego postępowania dowodowego, w tym zgromadzenia dowodów dotyczących zakresu działalności J. C., co do nieuzyskania których nie można czynić pozwanemu zarzutu, na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, orzeczono jak w punkcie II. wyroku, tj. stwierdzono, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 ust. 1 i 3 i art. 99 kpc oraz §11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 490). Zasądzona na rzecz skarżącego kwota to stawka minimalna wynagrodzenia radcy prawnego w sprawie rozpatrywanego rodzaju (pkt III. wyroku).