Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Świnoujściu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Wioletta Paprotna

Protokolant: Kamila Sienkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2017 r. w Świnoujściu na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniej N. W.

przeciwko J. W.

o alimenty

I.  Powództwo oddala.

II.  Odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu.

SSR Wioletta Paprotna

Sygn. akt III RC 23/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8.02.2016r., małoletnia powódka N. W. reprezentowana przez matkę – E. W., wystąpiła z powództwem przeciwko pozwanej – J. W. o alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie, płatnych z góry do 15-go dnia każdego miesiąca, poczynając od 1 lutego 2016r. z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat. Powódka wniosła również o zasądzenie na jej rzecz, kosztów procesu według norm przepisanych oraz o udzielenie zabezpieczenia powództwa poprzez zobowiązanie pozwanej do uiszczania po 500 zł miesięcznie do czasu ukończenia procesu. W uzasadnieniu wskazała, że jest wnuczką pozwanej i w obecnej chwili nie ma możliwości zaspokojenia swoich usprawiedliwionych potrzeb życiowych, z uwagi na niepłacenie przez R. W., jej ojca, zasądzonych alimentów. Na zaspokojenie podstawowych usprawiedliwionych potrzeb potrzebuje minimum 1.530 zł – 1.590 zł miesięcznie, w tym wyżywienie 600 zł – 660 zł, wydatki związane z edukacją 120 zł, zakup dzieży i obuwia – 120 zł, opieka medyczna i lekarstwa 70 zł, środki higieny osobistej 70 zł, koszty gospodarstwa domowego przypadające na małoletnią powódkę 400 zł oraz środki na zorganizowanie wypoczynku, rozrywki edukacyjnej 150 zł. Podała , iż nie posiada majątku, z którego mogłaby zaspokoić swoje niezbędne potrzeby życiowe, a ojciec uchyla się od płacenia alimentów, jako osoba zobowiązana w pierwszej kolejności do świadczenia na rzecz córki. ( pozew k. – 2-4).

W odpowiedzi na pozew, J. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości, wskazując, że matka powódki odrzuciła propozycję pozwanej, polegającej na opiece nad powódką, ugotowaniem dla niej obiadu i pomocy w odrabianiu lekcji. Pozwana zanegowała koszty przedstawione przez powódkę, stwierdzając za zawyżone w części dotyczącej edukacji, opieki medycznej i lekarstw, wydatków mieszkaniowych oraz rozrywki edukacyjnej. Pozwana podniosła, że utrzymuje się z renty rodzinnej w kwocie 1.700 zł, ponosząc wydatki na swoje utrzymanie w kwocie 1.100 zł i nie posiada odpowiednich możliwości płatniczych, aby świadczyć na rzecz wnuczki kwotę 500 zł miesięcznie (odpowiedź na pozew k. – 17-19).

Na rozprawie w dniu 4 października 2016r. powódka podtrzymała swoje żądanie z tym, że przedstawicielka ustawowa wyraziła gotowość zawarcia ugody, pod warunkiem wykupywania przez pozwaną karnetu na jazdę konną dla małoletniej. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Na rozprawie w dniu 14 stycznia 2017r. strony podtrzymała swoje stanowiska w sprawie. (k. – 56-62, k.75).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia powódka – N. W. urodzona (...) jest dzieckiem R. W. i E. W..

Bezsporne, a nadto dowód: - odpis zupełny aktu urodzenia – k. 13

Wyrokiem z dnia 21 listopada 2016r. Sąd (...) podwyższył rentę alimentacyjną zasądzoną przez Sąd Rejonowy w Świnoujściu wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2014r. w sprawie (...), z kwoty po 1.000 zł miesięcznie do 1.350 zł miesięcznie, płatną z góry do 15-go dnia każdego miesiąca, do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniej wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia uprawomocnienia się wyroku, co nastąpiło 13 grudnia 2016r. oraz zasądził dodatkowo od R. W. alimenty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie na rzecz E. W., płatne do 15-go dnia każdego miesiąca. Powyższy wyrok jest prawomocny.

Bezsporne, a nadto dowód: - wyrok Sądu (...)– k. 73,

Matka małoletniej – E. W. wystąpiła o egzekucje alimentów od ojca na dziecko i siebie . W związku z bezskuteczną egzekucją świadczeń alimentacyjnych przez Komornika Sądowego przy (...) wystąpiła o świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Ojciec powódki posiadał na dzień 02.02.2016r. zadłużenie w kwocie 3.413,41 zł a na dzień 12.01.2017r. około 30.000zł.

Decyzją nr (...) z dnia 27 stycznia 2016r. na rzecz powódki zostało przyznana kwota po 500 zł miesięcznie, świadczenie z funduszu alimentacyjnego. Powódka i jej przedstawiciel ustawowy mają zasądzone alimenty w łącznej kwocie 2.350 zł miesięcznie.

Dowód: - zaświadczenie Komornika Sądowego – k. 7, 72,

- decyzja nr (...) z 27.01.2016r. – k. 8-9

Matka małoletniej powódki otrzymuje świadczenie na córkę z programu Rodzina 500+ w kwocie po 500 zł miesięcznie oraz jak oświadczyła zarabia 1.000 zł. E. W. pracowała do grudnia 2016r. na umowę zlecenie w Ośrodku (...) jako masażysta, gdzie zarabiała około 1000zł plus napiwki od 100 zł do 150 zł. Matka małoletniej pracowała 5 dni w tygodniu w różnych godzinach, średnio 4 godziny dziennie. Ponownie od lutego będzie pracować w tym samych ośrodku.

Przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki podniosła, że prowadziła działalność gospodarczą z zakresu medycyny naturalnej, którą musiała zakończyć z powodu utraty płynności finansowej związanej z rozwodem. Pomimo zakończenia i wykreślenia działalności z rejestru dnia 16 lutego 2016r., E. W. nadal prowadzi stronę internetową firmy (...) Witryna internetowa jest codziennie aktualizowana, a dodatkowo dnia 7 listopada 2016r. została poszerzona oferta o masaże.

Przedstawiciel ustawowy małoletniej powódki ma przyznany dodatkowo zasiłek okresowy od stycznia 2017r. do marca 2017r. z powodu bezrobocia w kwocie po 186,71 zł miesięcznie oraz zasiłek okresowy od stycznia 2017r. do marca 2017r. w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w kwocie po 450 zł miesięcznie oraz po 250 zł miesięcznie jako dofinansowanie do opłat na za gaz i energię elektryczną. W styczniu 2017r. E. W. otrzymała 500 zł jako jednorazową zapomogę na zakup odzieży i obuwia zimowego. Dziadkowie powódki od strony matki pomagają w utrzymaniu poprzez opiekę nad małoletnią oraz gotowaniem obiadów. Czasami wesprą przedstawicielkę ustawową małoletniej symboliczną kwotą.

Matka powódki potrzebuje alimentów od pozwanej na jedzenie, odzież, książki, opłaty .

Dowód: - zaświadczenie Komornika Sądowego. – k. 72,

- wysłuchanie E. W. – k. 57—61,

- protokół z rozprawy z 24 stycznia 2017r. – k. 75-78,

- decyzja nr (...). (...).166-o/17 – k. 70,

- decyzja nr (...). (...).165-c/17 – k. 71,

- wydruki - k.13,

Małoletnia powódka N. W. ma 12 lat. Obecnie uczęszcza do 6 klasy szkoły podstawowej, chodzi na bezpłatne zajęcia z koszykówki. Na podręczniki jej matka wydała 300zł, przybory 100zł, składka klasowa roczna 150zł. Powódka nie chodzi na dodatkowe zajęcia płatne. Miesięczne ponosi wydatki na wyżywienie 600zł, odzież 100zł, leki 40 zł. Małoletni lubi malować i matka kupuje jej jak twierdzi , co dwa miesiąc kredki za 50zł. Utrzymanie mieszkania, w którym mieszka powódka z matką wynosi: czynsz 350zł, prąd 160zł co 2 m-ce, gaz 40-50zł co 2 m-ce.

Matka małoletniej spłaca kredyt mieszkaniowy zaciągnięty razem z byłym mężem, z miesięczną ratą w kwocie 1400zł. R. W. obecnie nie partycypuje w spłacie kredytu.

Małoletnia ma zaspokojone wszelki potrzeby , nie znajduje się w niedostatku .

Na małoletnią jej matka otrzymuje kwotę 500zł z programu 500+ oraz kwotę 500zł z funduszu alimentacyjnego, tak więc na utrzymanie córki ma 1000zł , którą powinna przeznaczać na potrzeby dziecka.

Dowód: - wysłuchanie E. W. – k. 57—61,

Pozwana J. W. jest biologiczną babką małoletniej N. W.. Mieszka sama w 3 pokojowym mieszkaniu do którego przysługuje jej lokatorskie prawo spółdzielcze. Pozwana ma 70 lat, jest wdową, pracowała jako nauczyciel, obecnie jest na emeryturze w kwocie 1.795 zł. W okresie od kwietnia do czerwca 2016r. pracowała na umowę o dzieło i zarabiała miesięcznie 488,33zł . Obecnie dodatkowo pracuje w szkole w bibliotece na umowę o dzieło, otrzymując z tego tytułu 200 zł miesięcznie. Umowa została podpisana do czerwca 2017r., podejrzewa, że dyrektor szkoły nie przedłuży jej umowy. Miesięczny koszt utrzymania jej mieszkania wynosi: czynsz 409,20 zł , prąd 231zł ( co 2 m-ce), kablówka 49,90zł, gaz 34,69 zł, cyfra 59,90 zł . Opłaca też ubezpieczenie w kwocie 141,50 zł. Pozostałe środki przeznacza na życie. Pozwana jest osobą schorowaną, miesięcznie przeznacza na leki średnio ok. 150 zł. Obecnie nie jest w stanie dokonać żadnych oszczędności. Oszczędności które miała, przekazała synowi jako pomoc w spłacie alimentów.

Dowód: - wysłuchanie E. W. – k. 57—61,

- wysłuchanie pozwanej - k. 76-78,

- zaświadczenie – k. 38, 51,

- faktury i paragony – k. 28,29,53,54,

- karty leczenia – k. 21-24; 25-27 55,

Ojciec powódki na konto komornik wpłacił zaległe alimenty:

- w dniu 2 lipcu 2015r . kwotę 1955zł ,

- w sierpniu 2015r . kwotę 1955zł,

- we wrześniu 2015r. kwotę 1955zł ,

- w październiku 2015r. kwotę 1955zł,

- w listopadzie 2015r. kwotę 1100zł,

- w grudniu 2015r. kwotę 650zł,

- w kwietniu 2016r. 550zł,

- w lutym 2016r. kwotę 550zł,

- w marcu 2016r. kwotę 550zł, ,

- w styczniu 2016r. kwotę 230zł,

- we wrześniu 2016r. kwotę 550zł,

Dowód: dowody wpłaty k. 30- 37, 52;

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo wysunięte w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Rodzice zobowiązani są do utrzymania dziecka, które nie jest się w stanie utrzymać samodzielnie, a zakres ich świadczeń zależy od ich możliwości zarobkowych i majątkowych oraz od usprawiedliwionych potrzeb dziecka. Poza tym przypadkiem do świadczeń alimentacyjnych uprawniony jest tylko ten, kto pozostaje w niedostatku w myśl art. 133 k.r.o.

Stosowanie do treści przepisu art. 129 § 1 k.r.o. obowiązek ten obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych, wówczas obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Krewnych w tym samym stopniu obciąża w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym (§ 2). Jednocześnie w myśl art. 132 k.r.o. obowiązek alimentacyjny osoby zobowiązanej w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swojemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Do powstania obowiązku alimentacyjnego osoby zobowiązanej w dalszej kolejności dochodzi zatem, gdy:

1) nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności;

2) osoba zobowiązana w bliższej kolejności nie jest w stanie uczynić zadość swojemu obowiązkowi lub

3) uzyskanie na czas od osoby zobowiązanej w bliższej kolejności środków utrzymania dla osoby uprawnionej jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Jednocześnie muszą zostać spełnione ogólne warunki, od których zależy możliwość powstania w danym wypadku obowiązku alimentacyjnego, a zatem w przypadku dochodzenia alimentów od osób zobowiązanych w dalszej kolejności, w myśl ogólnej reguły dowodowej – zgodnie z którą, ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) – strona dochodząca świadczeń alimentacyjnych w oparciu o treść przepisu art. 132 k.r.o. musi w pierwszej kolejności wykazać, że alimentów tych domaga się od osób pozostających z nią w takim stosunku prawnorodzinnym, że możliwe jest powstanie w tym wypadku obowiązku alimentacyjnego. Ponadto strona powodowa zobligowana jest w takim wypadku również do wykazania, że pozostaje w niedostatku, albowiem o ile dochodząc alimentów od rodziców, dziecko nie musi wykazywać, że znalazło się w niedostatku (wystarczające jest wykazanie, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać), to kierując żądanie zasądzenia alimentów od dziadków, wykazanie niedostatku jest już nieodzowne dla skuteczności roszczenia. Dodatkowo na powodzie ciąży obowiązek udowodnienia, że sytuacja finansowa bądź w ogóle możliwości zarobkowe zobowiązanego pozwalają na zasądzenie alimentów w żądanej wysokości.

W niniejszej sprawie Sąd miał obowiązek ocenić, w oparciu o zawnioskowane dowody, czy w ogóle istnieje możliwość orzeczenia obowiązku alimentacyjnego względem pozwanej, uzależnione każdorazowo od zindywidualizowanych możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego.

Dokonując oceny żądania zasądzenia alimentów na rzecz małoletniej powódki od pozwanej – Sąd uznał wysunięte roszczenie za nieuzasadnione. Dochodzenie alimentów od dalszego krewnego jest uwarunkowane jak już powyżej wskazano m. in. tym, że nie ma innych osób zobowiązanych w bliższej kolejności do realizowania tego obowiązku oraz, że osoba uprawniona pozostaje w niedostatku. Strona powodowa nie dostarczyła żadnych dowodów, które wskazywałyby na to, że małoletnia znajduje się w niedostatku. Stan niedostatku, jak się powszechnie przyjmuje istnieje wtedy, gdy osoba uprawniona nie tyle, że nie posiada żadnych środków utrzymania, ale nie mogą zostać w pełni zaspokojone jej usprawiedliwione potrzeby (por. orz. Sądu Najwyższego dnia 23 października 1962r., III Cr 16/62, opublik. w OSPiKA 1964/10/191). Przyjmując, że na stronie powodowej ciążył obowiązek udowodnienia tej okoliczności, jako jednej z niezbędnych przesłanek do żądania alimentów od krewnego zobowiązanego do alimentacji w dalszej kolejności, Sąd doszedł do przekonania, że już samo nie wykazanie tej przesłanki, skutkuje niemożnością zasądzenia alimentów od pozwanej na rzecz małoletniej powódki. Dodatkowo błędem jest oczekiwanie przez stronę powodową, przerzucenia obowiązku alimentacyjnego z ojca małoletniej na pozwaną. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny prawniczej i judykatury – obowiązek alimentacyjny dziadków nie polega na przerzuceniu na nich niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dziecka, mogą oni bowiem być co najwyżej zobowiązani do takich świadczeń, na jakie pozwalają ich możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również ich usprawiedliwionych potrzeb (por. m. in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1976r., III CRN 205/76).

W niniejszej sprawie niesporne jest, że zobowiązany w pierwszej kolejności ojciec małoletniej powódki, nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego. Ma zaległości w opłatach. Należy stwierdzić, iż R. W. nieregularnie płaci alimenty na córkę, jak wynika z wpłat jakie dokonuje u komornika.

W ocenie Sądu, matka małoletniej jest w stanie sama zaspokoić potrzeby dziecka. Pozwalają jej na to możliwości zarobkowe. Jak wskazała osiągała dochód miesięczny w kwocie 1.000 zł, pracując na umowę zlecenie, średnio 4 godz. dziennie, 5 dni w tygodniu, czasami również w weekendy. Jak stwierdziła przedstawicielka ustawowa małoletniej, dostaje ona napiwki w kwotach od 100 zł do 150 zł. Sąd jest przekonany, że E. W. jako wykwalifikowana masażystka, byłaby w stanie znaleźć w kurorcie nadmorskim jakim jest Ś., pracę w pełnym wymiarze czasu i za wyższe wynagrodzenie. Powodem, który może powstrzymywać matkę małoletniej jest działalność gospodarcza, oficjalnie wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej. Jednak witryna internetowa firmy jest nadal aktywna i na bieżąco aktualizowana. E. W. na stronie internetowej oferuje masaże, catering, kurs gotowania oraz konsultacje żywieniowe. Dlatego w ocenie Sądu, możliwości finansowe matki małoletniej są znacznie wyższe niż podane w toku postępowania. Dodatkowo E. W., korzysta z różnych programów pomocy państwa i samorządu, uzyskując z tego tytułu łącznie miesięcznie 1.886,71 zł. Przy czym należy podkreślić, że na córkę otrzymuje z funduszu kwotę 500zł oraz programu 500 plus, więc na jej utrzymanie ma kwotę 1000zł. W tej sytuacji pomoc materialna dla wnuczki w postaci alimentów od pozwanej, nie zasługuje na uwzględnienie. Pozwana ma również problemy ze zdrowiem, co wiąże się z koniecznością zakupu lekarstw za ok. 150 zł miesięcznie. Ponadto zobowiązała się do opłacania obiadów wnuczce w szkole w kwocie ok. 100 zł miesięcznie. Pozostałe środki przeznacza na wyżywienie, odzież, obuwie, środki czystości i higieny osobistej.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów zawnioskowanych przez strony, przyjął za prawdziwe twierdzenia stron, przy czym nie dał wiary w zakresie możliwości zarobkowych matki powódki, gdyż pomimo wykreślenia działalności stronę internetowa swoja nadal prowadzi i oferuje usługi wraz z podanym cennikiem. Wskazać należy, iż matka powódki biorąc kredyt na mieszkanie powinna liczyć się z tym, że będzie musiała go spłacać. Nadto na córkę ma zasadzone alimenty od ojca dziecka w kwocie 1350 zł , które egzekwuje oraz na siebie w kwocie 1000zł .

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie przepisów art. 102 i 108 k.p.c.

Mając na uwadze powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji wyroku.