Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Apelacja nie jest zasadna.

W sprawach o wykroczenia skargą inicjującą postępowanie sądowe jest wniosek o ukaranie.

Według art. 57 § 1 kpw, wniosek o ukaranie jest podstawą wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie. Odgrywa on identyczną rolę jak akt oskarżenia w procesie karnym. W wyroku z 17 maja 2011 r. ( III KK 96/11, KZS 2011, Nr 9, poz. 37) SN słusznie uznał, że: „wniosek o ukaranie jako skarga stanowiąca podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie winien zakreślić granice podmiotowe i przedmiotowe tego postępowania. Zakaz wyjścia poza granice skargi oznacza niemożność orzekania poza ramami zdarzenia będącego przedmiotem wniosku o ukaranie. Granice wniosku o ukaranie zakreśla między innymi określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a nie załączone do wniosku dokumenty”.

Przez określenie sposób popełnienia czynu i jego okoliczności należy rozumieć przytoczenie w formie syntetycznej danych, które wypełniają dyspozycję przepisu określającego kwalifikację prawną czynu. Granice podmiotowe skargi determinują zaś przeciwko komu będzie toczyło się to postępowanie. Skarga uprawnionego oskarżyciela ( lub innego uprawnionego podmiotu ) zakreśla więc ramy postępowania sądowego. Wyjście poza te ramy oznacza orzekanie w zakresie, co do którego nie złożono skargi. Wniosek o ukaranie jest zatem żądaniem uprawnionego oskarżyciela do wszczęcia postępowania sądowego i ukarania określonego ( zindywidualizowanego ) obwinionego za zarzucone mu wykroczenie.

Żądanie uprawnionego oskarżyciela pełni podwójną funkcję. Po pierwsze – inicjuje postępowanie sądowe. Po wtóre – zakreśla ramy zainicjowanego postępowania w sensie: pozytywnym – sąd jest zobowiązany do rozpoznania sprawy w pełnym zakresie, co oznacza niedopuszczalność pozostawienia części sprawy bez rozpoznania; negatywnym – sąd nie może orzekać o tym, co nie jest objęte żądaniem.

W tym kontekście należy wskazać, iż niniejszej sprawie Policja jako oskarżyciel publiczny w dniu 8 listopada 2016 roku złożyła do Sądu Rejonowego w Radomsku wniosek o ukaranie C. K. o wykroczenie z art. 93 pkt.9 w zw. z art. 63 pkt. 1 ustawy Prawo budowlane. Na etapie postępowania sądowego ( 12 kwietnia 2016 roku ) S. T. oświadczył, iż chce działać w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego i sąd uznał go za osobę pokrzywdzoną. W dniu 25 kwietna 2016 roku S. T. złożył do akt pismo procesowe ( k 120 – 121 ), w którym podniósł, iż odpowiedzialnymi za brak dokumentacji technicznej bloku nr 18 przy ulicy (...) w R. są obecni ( określeni przez niego ) członkowie zarządu wspólnoty mieszkaniowej, a nie obwiniony jako zatrudniony przez wspólnotę zarządca. W zeznaniach złożonych na rozprawie S. T. nie upatrywał winy obwinionego za przedmiotowe wykroczenie, tylko zarządu. W głosach końcowych oskarżyciel posiłkowy podniósł, iż „obwiniona powinna być inna osoba”. Wysokiem z dnia 9 czerwca 2016 roku w sprawie II W 15/16 Sąd Rejonowy w Radomsku uniewinnił C. K. od popełnienia zarzucanego mu czynu ( kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa ). Apelację od tego wyroku wniósł jedynie S. T. ( k 144 ). Oświadczył w niej, iż wniosek o ukaranie został skierowany przeciwko osobie, która wykroczenia nie popełniła. Ponadto podniósł, iż w dniu25 kwietnia 2016 roku złożył w piśmie procesowym swój wniosek o ukaranie z podaniem obwinionych i uzasadnieniem. Wniosek nie został rozpatrzony. W związku z tym wyjaśnia, iż wnosi o skierowanie do ponownego rozpatrzenia wniosek o ukaranie przedstawiony w piśmie procesowym z dnia 25 kwietnia 2016 roku.

Sąd odwoławczy podziela w pełni ustalenia i dokonaną przez sąd I instancji analizę prawną, która doprowadziła do wydania wyroku uniewinniającego C. K. za zarzucane mu wykroczenie. Ponieważ apelacja nie kwestionuje takiego wyroku i nie stawia w tym zakresie rozstrzygnięciu żadnych zarzutów sąd odwoławczy ograniczy się do stwierdzenia, iż akceptuje stanowisko sądu merytorycznego, odsyłając jednocześnie do jego argumentacji; mija się bowiem z celem uzasadnienia sądu odwoławczego powielanie wszystkich tych motywów, na których sąd rejonowy oparł się uniewinniając obwinionego, co byłoby równoznaczne z obszernym ich cytowaniem, znanych przecież autorowi rozpatrywanego środka odwoławczego.

Dalej sąd odwoławczy skupi się na pozostałych wywodach zawartych w rozpatrywanym środku odwoławczym. Dotychczasowe rozważania wskazują, iż sąd rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę stosował się do zasady skargowości oznaczającej niemożność orzekania poza ramami zdarzenia będącego przedmiotem wniosku o ukaranie oraz wobec osoby nie będącej obwinionym. W tym kontekście mija się z prawdą skarżący, iż jego pismo z dnia 25 kwietnia 2016 roku nie zostało rozpoznane, gdyż w świetle wymienionej zasady procesowej nie mogło ono w tej sprawie wywołać zakładanych przez niego efektów.

Poza sporem przy tym jest, że zasadę skargowości rozumieć należy w taki sposób, iż odnosi się ona nie tylko do wszczęcia postępowania przed sądem pierwszej instancji, ale również do wszczęcia postępowania sądowego na innych etapach postępowania, w tym do wszczęcia postępowania odwoławczego. Przepisy art. 8 kpw w zw. z art. 14 § 1 kpk i art. 81 kpw w zw. z art. 399 kpk zabraniają orzekania w sprawach o wykroczenia poza granicami wniosku o ukaranie. Zakaz wyjścia poza granice skargi oznacza niemożność orzekania poza ramami zdarzenia będącego przedmiotem wniosku o ukaranie. Sąd nie jest związany ani opisem czynu, ani kwalifikacją prawną czynu dokonaną przez oskarżyciela. W ramach granic oskarżenia sąd może dokonywać zmian, ale tylko w stosunku do obwinionego i w ramach zdarzenia historycznego objętego zarzutem.

W postępowaniu przed sądem I instancji nie jest możliwe jest poszerzenie granic skargi przez oskarżyciela w trybie art. 398 kpk ( przepis ten nie został recypowany do procedury wykroczeniowej i odnosi się tylko do oskarżonego – zob. art. 81 kpw ), zaś w postępowaniu odwoławczym, zgodnie z treścią art. 433 § 1 kpk ( art. 109 §2 kpw ) sąd może rozpoznać sprawę poza granicami zaskarżenia tylko gdy ustawa to przewiduje, jednakże nie zachodzą jakiekolwiek podstawy do rozpoznania środka w zakresie szerszym nie zakreślone granicami zaskarżenia. W żadnym przypadku jednak nie jest dopuszczalne rozszerzanie granic podmiotowych skargi na etapie postępowania sądowego, czyli obwinianie innych osób, których wniosek o ukaranie nie dotyczył.

Z tych względów nie podzielając zasadności apelacji – sąd odwoławczy orzekł jak w wyroku. Względy słuszności ( nieskuteczne odwołanie zostało sformułowane przez stronę nieprofesjonalną, która nie ma wiedzy prawniczej a przedmiotowe zagadnienia nie były podniesione w uzasadnieniu sądu I instancji) skutkowało zwolnieniem skarżącego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.