Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powodowie A. S. (1) oraz małoletni A. S. (2) i B. S. w pozwie przeciwko (...) Bank (...) Spółce Akcyjnej w W. wnieśli o zasądzenie kwoty 6.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazali, że na podstawie tytułu wykonawczego w postaci postanowienia Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 18 czerwca 2012 r., sygn. akt XVII RC 916/12/6 prowadzona była przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Jaworznie egzekucja świadczeń alimentacyjnych na rzecz powodów, w toku której dokonano zajęcia rachunku bankowego dłużnika o numerze (...) S.A. Zajęcie rachunku nie zostało wykonane a podlegająca zajęciu kwota nie została przekazana. Powodowie wskazali, że wskazany rachunek to nie rachunek oszczędnościowy, dla którego prawo bankowe przewiduje ograniczenia w egzekucji, ani rachunek powierniczy, z którego egzekucja jest wyłączona. Zgodnie z art. 892 kpc bank, który naruszył przepisy w zakresie egzekucji z rachunków bankowych odpowiada za wyrządzoną wierzycielowi szkodę.

Pismem z dnia 20 stycznia 2014 r. powodowie sprecyzowali żądanie pozwu w ten sposób, że wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki A. S. (1) kwoty 1090,90 zł, na rzecz powoda A. S. (2) kwoty 2.181,81 zł, na rzecz powoda B. S. kwoty 2.727,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 lutego 2013 roku do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że bezspornym jest, że w toku prowadzonej na rzecz powodów egzekucji dokonano zajęcia rachunku bankowego dłużnika o nr (...) i innych prowadzonych przez (...) S.A. oddział w B.. Dalej wskazała, że wpłaty na poczet spłaty kredytu, zgodnie z umową kredytu i pismem kredytobiorcy z dnia 24 sierpnia 2012 r. W. S., dokonywane były na rachunek techniczny o nr (...), który jest własnością (...) S.A. i z tego powodu nie może być zajęty w sprawie egzekucyjnej prowadzonej przeciwko dłużnikowi.

W piśmie z dnia 2 lipca 2014 r. powodowie wskazali, że z załączonego przez pozwaną pisma wynika, że właścicielem zajętego przez komornika rachunku jest W. S., rachunek ten nie jest rachunkiem technicznym. Nie jest bowiem możliwe, by bank sam ze sobą zawarł umowę rachunku bankowego.

W piśmie z dnia 24 lipca 2014 r. pozwana wskazała, że we wniosku o zmianę rachunku wskazano, że w/w rachunek jest własnością dłużnika, co jednak nie jest prawdą, a rachunek ten nie jest rachunkiem bankowym, o którym mowa w rozdziale 3 ustawy Prawo bankowe. Jest to rachunek należący do banku przeznaczony jedynie do spłaty kredytu. (...) Prawa Bankowego i Zespół ds. Regulacji Płatniczych udzieliła wyjaśnień w zakresie rachunków bankowych, w tym rachunków technicznych, wskazując, że „ rachunek płatniczy uważa się rachunek prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych. Kluczowym w tej definicji jest wskazanie, że elementem konstytutywnym rachunku płatniczego jest prowadzenie go na rzecz użytkownika oraz wykonywanie dzięki rachunkowi transakcji płatniczych. Rachunek techniczny, jeżeli służy wyłącznie do spłaty np. kredytu, nie spełnia powyższej definicji. Nie jest bowiem prowadzony dla użytkownika, rozumianego jako osoba fizyczna (kredytobiorca), tylko dla Banku celem archiwizacji i ewidencji spłat np. kredytu. Pojawienie się tego rachunku jest tylko skutkiem zawarcia umowy np. o kredyt. To kredyt – a nie rachunek do jego spłaty – jest przedmiotem umowy należącym do jej essentialia negotii. Co więcej, status Banku przy rachunku technicznym może być nawet przyrównany do użytkownika, a konkretniej - odbiorcy, co ma zwłaszcza znaczenie w przypadku wcześniejszych spłat.”

W piśmie z dnia 12 sierpnia 2014 r. powodowie podtrzymali swoje stanowisko, wskazując, że z wniosku o zmianę konta do spłat wynika wprost, kto jest jego właścicielem, a na ten dokument powołał się sam bank, wobec czego wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań przeciwko osnowie dokumentu jest niedopuszczalny, albowiem nie zachodzą szczególne okoliczności. Ustawa Prawo bankowe ani ustawa o usługach płatniczych nie daje podstaw do kreowania tworu zwanego rachunkiem technicznym, z kolei rekomendacje Rady Prawa Bankowego i Zespołu ds. Regulacji Płatniczych nie są źródłem obowiązującego prawa. Dalej powodowie wskazali, na sytuację życiową powodów oraz uchylanie się dłużnika od alimentów, jak również na utrudnianie przez pozwaną dochodzeniu przez powodów przyznanych im na mocy orzeczenia sądu praw.

W piśmie z dnia 21 sierpnia 2014 r. pozwana wskazała, że nigdy nie prowadziła dla W. S. rachunku o nr (...) i to na stronie powodowej spoczywa ciężar dowodowy w tym zakresie. Rachunek ten jest rachunkiem technicznym banku, a wpłaty na ten rachunek nie kreują roszczeń o ich wypłatę. Ponadto wskazała, że o fakcie zmiany rachunku W. S. zobowiązał się poinformować współkredytobiorcę A. S. (1).

W kolejnym piśmie powodowie wskazali, że przedmiotowy rachunek jest rachunkiem W. S., albowiem z umowy kredytowej z dnia 26 czerwca 2008 r. zawartej przez A. i W. S. z pozwaną wynika, że rachunek techniczny to rachunek bankowy prowadzony w walucie kredytu, należący do kredytobiorcy. Twierdzenia pozwanej mają zatem na celu wyłącznie zapewnienie jej pierwszeństwa w zaspokojeniu wierzytelności, sprzecznie z treścią art. 1025 kpc.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W niniejszej sprawie stan faktyczny pozostawał w zasadzie bezsporny, z wyjątkiem okoliczności polegających na ustaleniu, do kogo należał rachunek o nr (...), jak również sporne pozostawały kwestie prawne, mianowicie charakter prawny rachunku o nr (...), który służył do spłaty zaciągniętego kredytu oraz możliwości dokonania jego zajęcia w postępowaniu egzekucyjnym na poczet świadczeń alimentacyjnych.

W ocenie Sądu twierdzenia pozwanej, iż rachunek o nr (...) nie podlega zajęciu, albowiem rachunek ten nie jest rachunkiem bankowym w rozumieniu ustawy Prawo bankowe, lecz jest to rachunek techniczny należący do banku nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy Prawo bankowe Banki mogą tworzyć w szczególności następujące rodzaje rachunków bankowych: 1) rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze; 2) rachunki lokat terminowych; 3) rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe oraz rachunki terminowych lokat oszczędnościowych; 4) rachunki powiernicze. Przepis ten zawiera katalog otwarty, wobec czego nie wymienia on wszystkich możliwych do tworzenia przez bank rachunków bankowych.

Takim kolejnym rachunkiem bankowym, który może zostać utworzony przez bank jest tzw. rachunek techniczny, który, jak w niniejszej sprawie, może zostać utworzony przez bank dla Kredytobiorcy w celu spłaty zaciągniętego kredytu. Odnośnie tego rachunku bank przewidział ograniczenia w swobodzie dysponowania rachunkiem, tj. wyłącznie w celu spłaty kredytu. Ograniczenia w swobodzie dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku przewiduje art. 50 ust. 1 ustawy Prawo bankowe, zgodnie z którym Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku. W umowie z bankiem mogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dysponowania tymi środkami .

Bezzasadnym jest również powoływanie się przez pozwaną na wyjaśnienia Rady Prawa Bankowego i Zespołu ds. Regulacji Płatniczych w zakresie rachunków technicznych, albowiem przedstawione przez pozwaną wyjaśnienia w/w podmiotu dotyczą rachunku technicznego jako rachunku płatniczego i wskazują słusznie, że rachunek techniczny, jeżeli służy wyłącznie do spłaty np. kredytu, nie spełnia definicji rachunku płatniczego. Twierdzenia te Sąd podziela w całości, albowiem jak wyżej wskazano, rachunek techniczny zawiera ograniczenia w dysponowaniu środkami pieniężnymi i został utworzony w celu spłaty kredytu, a nie w celu swobodnego dysponowania zgromadzonymi na nim środkami. Powoływanie się jednak na to, że rachunek ten nie jest rachunkiem płatniczym w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych nie ma związku z niniejszą sprawą, albowiem pojęcie rachunku płatniczego nie jest tożsame z pojęciem rachunku bankowego, o którym mowa w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących egzekucji z wierzytelności z rachunku bankowego.

Jak wynika z definicji pojęć (B. Część ogólna umowy, Rozdział 1, Definicje pojęć, § 1, ust. 1, punkt 9), zawartych w Umowie Kredytu (...) nr (...), zawartej pomiędzy pozwaną (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną Oddział 1 w B. a W. S. i A. S. (1) rachunek techniczny to rachunek bankowy prowadzony w walucie kredytu, należący do Kredytobiorcy (k. 53).

Zgodnie z kolei z art. 889 § 1 kpc W celu dokonania egzekucji z wierzytelności z rachunku bankowego, w tym rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy komornik ogólnej właściwości dłużnika: 1) przesyła do oddziału lub innej jednostki organizacyjnej banku, w którym dłużnik posiada rachunek, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej dłużnika, wynikającej z posiadania rachunku bankowego , w tym rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy, do wysokości należności będącej przedmiotem egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi i wzywa bank, aby nie dokonywał wypłat z rachunku bez zgody komornika do wysokości zajętej wierzytelności, lecz przekazał bezzwłocznie zajętą kwotę na pokrycie należności albo zawiadomił komornika w terminie siedmiu dni o przeszkodzie do przekazania zajętej kwoty; zawiadomienie jest skuteczne także w wypadku niewskazania rachunku bankowego, w tym rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy.

Mając powyższe na uwadze w niniejszej sprawie pozwana (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. nie była uprawniona do odmowy zajęcia rachunku bankowego dłużnika, powołując się na okoliczności, iż rachunek ten nie jest rachunkiem bankowym dłużnika, lecz stanowi rachunek techniczny banku, utworzony w celu spłaty kredytu.

Decydującym momentem, w którym następuje zajęcie i powstają wynikające z niego skutki, jest doręczenie bankowi zawiadomienia (art. 890). Pozwana nie kwestionowała faktu otrzymania od Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Jaworznie postanowienia o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika W. S. z tytułu egzekucji świadczeń alimentacyjnych, jak również nie kwestionowała, iż na przedmiotowym rachunku znajdowały się środki pieniężne.

Zgodnie z art. 892 kpc bank, który naruszył przepisy w zakresie egzekucji z rachunków bankowych odpowiada za wyrządzoną wierzycielowi szkodę. Bank, który naruszył przepisy dotyczące obowiązków banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych, np. nie zrealizował niezwłocznie zajęcia, zezwolił posiadaczowi na swobodne dysponowanie środkami na rachunku bankowym pomimo zajęcia, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę. Dłużnik zajętej wierzytelności na podstawie wykonalnego orzeczenia sądowego, który na skutek odmowy przekazania tej wierzytelności stosownie do wezwania komornika umożliwił egzekwowanemu dłużnikowi wyegzekwowanie zajętej wierzytelności z jego rachunku bankowego, obowiązany jest wynagrodzić wierzycielowi - niemogącemu już w żaden sposób ściągnąć swej należności od egzekwowanego dłużnika - powstałą stąd szkodę zgodnie z przepisami normującymi odpowiedzialność z czynów niedozwolonych (art. 361 § 1, art. 415 k.c.) (wyrok SN z dnia 19 lutego 1982 r., II CR 8/82, LEX nr 2771, z glosą Z. Świebody, OSP 1982, z. 11, s. 402). Odpowiedzialność banku za naruszenie przepisów dotyczących obowiązków banku w zakresie egzekucji z rachunków bankowych ma miejsce wówczas, gdy istnieje związek przyczynowy między naruszeniem przepisów a wyrządzoną wierzycielowi szkodą, np. bank pomimo otrzymanego zawiadomienia o zajęciu nie dokonał niezwłocznie blokady środków na rachunku, przez co umożliwił posiadaczowi ich wypłatę i pozbawił wierzyciela możliwości zaspokojenia się z tychże środków. W powództwie wytoczonym przeciwko bankowi powód powinien wykazać rodzaj uchybienia banku, istnienie i wysokość szkody oraz związek przyczynowy między szkodą a uchybieniem.

Odpowiedzialność banku ma charakter deliktowy i wynika z treści art. 415 kc, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 kc).

Powodowie wskazywali, iż dochodzą zasądzenia od pozwanej odszkodowania na rzecz powódki A. S. (1) kwoty 1090,90 zł, na rzecz powoda A. S. (2) kwoty 2.181,81 zł, na rzecz powoda B. S. kwoty 2.727,27 zł, proporcjonalnie do wysokości zasądzonych alimentów na rzecz poszczególnych powodów. Pozwana nie kwestionowała powstania szkody, ani jej wysokości. W toku postępowania ustalono, iż w wyniku braku dokonanie zajęcia rachunku bankowego o nr (...) powodowie zostali pozbawieniu dochodzonej niniejszym postępowaniem kwoty, należnej im proporcjonalnie z tytułu zasądzonych na ich rzecz świadczeń alimentacyjnych.

W ocenie Sądu powodowie wykazali rodzaj uchybienia banku, istnienie i wysokość szkody oraz związek przyczynowy między szkodą a uchybieniem, wobec czego Sąd uznając powództwo za uzasadnione, uwzględnił je w całości. O odsetkach sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 i 99 kpc. Na zasądzoną na rzecz powódki A. S. (1) kwotę 197,00 zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 180,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, na zasądzoną na rzecz małoletniego powoda A. S. (2) kwotę 617,00 zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 600,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, podobnie na zasądzoną na rzecz małoletniego powoda B. S. kwotę 617,00 zł złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 600,00 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Ponadto Sąd nakazał pobrać od pozwanej, jako strony przegrywającej, na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Bytomiu – kwotę 300,00 zł tytułem nieuiszczonej opłaty, od uiszczenia której powodowie zostali zwolnieni.

Z:/

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

2.  K.. 21 dni lub z wpływem.

Bytom, dnia 4 grudnia 2014 roku S. (...)