Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2016r. w Kaliszu

apelacji Spółdzielni (...) w K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 9 czerwca 2016 r. sygn. akt IV P 408/14

w sprawie z powództwa I. K.

przeciwko Spółdzielni (...) w K.

o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej

oddala apelację

SSR del. Renata Kubiak SSO Marzena Głuchowska (spr.) SSO Ewa Nowakowska

UZASADNIENIE

Powódka I. K. w dniu 21.05.2013 r. złożyła pozew przeciwko Spółdzielni (...) z siedzibą w K. o zasądzenie kwoty 1 777,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty:

1.  655,83 zł za okres od dnia 01.01.2010 r. do dnia zapłaty,

2.  191,09 zł za okres od dnia 01.01.2011 r. do dnia zapłaty,

3.  931,22 zł za okres od dnia 01.01.2012 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, iż pozwany pracodawca nie wypłacał jej wynagrodzenia za pracę „w dni wolne od pracy” oraz za pracę w porze nocnej. Dodatkowo w piśmie procesowym złożonym w dniu 09.11.2013 r. (k. 18 akt) powódka wskazała, iż pracodawca nie wypłacał jej również wynagrodzenia za pracę „w godzinach ponadwymiarowych”.

W odpowiedzi na pozew z dnia 24.06.2013 r. pozwany Spółdzielnia (...) w K., działający początkowo samodzielnie, a następnie przez pełnomocnika procesowego, będącego radcą prawnym wniósł o oddalenie powództwa w całości zgłaszając zarzut przedawnienia roszczenia co do okresu od 01.09.2008 r. do 28.05.2010 r.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, iż przez cały okres zatrudnienia pracodawca prowadził rzetelną ewidencję czasu pracy, na podstawie której było wypłacane powódce wynagrodzenie.

Dodatkowo wskazał, iż wynagrodzenie powódki w umowie zostało ustalone na kwotę 1126,00 zł brutto, które było uzupełniane do wysokości obowiązującego minimalnego wynagrodzenia dodatkami za pracę w porze nocnej.

Na rozprawie w dniu 04.06.2014 r. powódka podała, iż „wnosi o zasądzenie zgodnie z opinią biegłego” z zakresu księgowości z dnia12.02.2014 r. Przy czym powódka nie została wezwana przez Przewodniczącego do uzupełnienia braków formalnych przedmiotowego oświadczenia poprzez jego doprecyzowanie (k. 404 akt).

Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu wyrokiem z dnia 04.06.2014 r.:

a)  w punkcie 1 sentencji zasądził od pozwanej Spółdzielni na rzecz powódki kwotę 700,46 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 07.06.2013 r. do dnia zapłaty i

b)  kwotę 286,96 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych z ustawowymi odsetkami od dnia 07.06.2013 r.,

c)  w punkcie 2 sentencji oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

d)  w punkcie 3 wyrokowi w punkcie 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności

e)  w punkcie 4 sentencji nie obciążył powódki kosztami postępowania,

f)  w punkcie 5 nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 585,00 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

g)  w punkcie 6 sentencji wskazał, iż pozostałe koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

Na skutek apelacji złożonej przez pozwanego Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu wyrokiem z dnia 16.10.2014 r. uchylił zaskarżony wyrok Sądu I instancji i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Kaliszu do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy zarzucił Sądowi I instancji, iż nie rozstrzygnął wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego przy podnoszonej przez pozwanego okoliczności, iż powódka pracowała w systemie równoważnego czasu pracy w 4-miesięcznym okresie rozliczeniowym.

Na rozprawie w dniu 24.04.2016 r. powódka doprecyzowała żądania pozwu w ten sposób, że wniosła o zasądzenie kwoty 1777,00zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej za cały okres zatrudnienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 07.06.2013 r. do dnia zapłaty, cofając pozew w pozostałym zakresie co do odsetek. Ponadto na zarządzenie Przewodniczącej podała, iż jej oświadczenie złożone na rozprawie w dniu 04.06.2014 r. oznaczało, iż nie kwestionowała opinii biegłego, ale bez zmiany stanowiska w sprawie.

Pismem procesowym z dnia 23.05.2016 r. (k. 608 akt) pozwany wyraził zgodę na cofniecie pozwu jak powyżej.

Wyrokiem z dnia 09.06.2016 r. w sprawie IV P 408/14 Sąd Rejonowy w Kaliszu zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1777,00 zł tytułem wynagrodzenia w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 07.03.2013 r. do dnia zapłaty, umorzył postępowanie w pozostałym zakresie, wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 1998,86 zł, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1889,86 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygając sprawę Sąd I ustalił co następuje:

Powódka I. K. w dniu 01.09.2008 r. zawarła umowę o pracę z pozwaną Spółdzielnią (...) w K. na czas określony do dnia 31.08.2012 r., na mocy której zobowiązała się do wykonywania pracy sprzątacza w Wojewódzkim Szpitalu im. (...) na pełen etat za wynagrodzeniem 1126,00 zł brutto.

Powódka w praktyce świadczyła pracę według grafików sporządzanych na okresy miesięczne przedkładanych jej co miesiąc przez bezpośrednią przełożoną – M. R., początkowo na oddziale rehabilitacji, a następnie na oddziale intensywnej terapii.

Co do zasady powódka pracowała po 12 godzin na dobę, choć zdarzało się, że pracowała po 8 godzin. Przy czym na oddziale intensywnej terapii pracę wykonywała również w porze nocnej. Wszelkie zmiany czasu pracy powódki w stosunku do przedkładanych harmonogramów były na nie nanoszone.

Ponadto powódka podpisywała listy obecności.

Na podstawie tych dwóch dokumentów M. R. sporządzała ewidencję czasu pracy pracownika w formie elektronicznej i przekazywała pozwanemu pracodawcy.

Obowiązujący u pozwanego regulamin pracy w okresie zatrudnienia powódki (które trwało tak jak w umowie o pracę na czas określony do dnia 31.08.2012 r.) zarówno z dnia 12.01.2003 r. jak i z dnia 03.12.2009 r. w § 8 stanowił, iż czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. W § 9 wprowadzono dla pracowników wykonujących pracę w zakładzie pracy okres rozliczeniowy do 4 miesięcy. Natomiast w § 14 punkt 2 wskazano, iż pracownicy świadczący usługi w obiektach nienależących do zakładu pracy pracują w godzinach dostosowanych do wymagań zleceniodawców tych usług według rozkładów czasu pracy sporządzanych na okresy rozliczeniowe, podane do wiadomości pracowników przynajmniej na 3 dni przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego. Żaden przepis regulaminu pracy zarówno z 2003 r. jak i z 2009 r. nie wprowadzał dla pracowników wykonujących pracę poza zakładem pracodawcy równoważnego systemu czasu pracy.

Natomiast w § 21 pracodawca podał, iż w zamian za czas przepracowany ponad ustaloną normę na wniosek pracownika udzielany jest mu w tym samym wymiarze czas wolny od pracy. W tym przypadku pracownikowi nie przysługuje dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany ponad normę może nastąpić także bez wniosku pracownika, w takim przypadku udziela się czasu wolnego od pracy najpóźniej do zakończenia okresu rozliczeniowego w wymiarze wyższym o połowę niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych.

Pora nocna w regulaminie pracy dla pracowników świadczących usługi w obiektach nienależących do zakładu pracy została ustalona w godzinach dostosowanych do wymagań zleceniodawcy. W regulaminie pracy obowiązującym w Wojewódzkim Szpitalu (...) w K. pora nocna była określona pomiędzy godziną 22.00 a 6.00 rano.

Termin płatności wynagrodzenia pracowników pozwanej spółdzielni to był 10-ty dzień każdego następnego miesiąca.

Powódka nie złożyła oświadczenia pracodawcy w przedmiocie rozliczania czasu pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym jak w art. 151 ² § 1 kp (okoliczność faktyczna ustalona na podstawie przepisu art. 233 § 2 kpc wobec nieprzedłożenia w zakreślonym terminie tego rodzaju oświadczenia przez pozwanego – k. 449, 459 akt).

Wynagrodzenie powódki za pracę w godzinach nadliczbowych przy uwzględnieniu ewidencji czasu pracy w postaci harmonogramów czasu pracy i przy dobowej normie czasu pracy 8 godzin i jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym wyniosło w okresie od maja 2010 r. do sierpnia 2012 r. 2 036,97 zł.

Za ten sam okres pozwany naliczył powódce wynagrodzenie za pracą w porze nocnej w kwocie 733,00 zł brutto, które zostało jej wypłacone albo jako dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia minimalnego (w miesiącu styczniu 2011 r. i w marcu 2011 r.) albo jako składnik wynagrodzenia w postaci wynagrodzenia z pracę w porze nocnej.

Powódce za przedmiotowy okres było należne wynagrodzenie za pracę w porze nocnej w kwocie 757,20 zł. Niewypłacona przez pozwanego różnica to kwota 27,17 zł brutto.

Pozwany nie wypłacił powódce należnego jej wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd I instancji przyjął, iż powódka pracowała w nadgodzinach i za tę pracę nie otrzymała wynagrodzenia.

Powyższy wyrok został zaskarżony w części co do punktu I, III i IV. Skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 135 § 3 w zw. Z art. 151 ¹ § 1 KP poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, iż powódce należy się dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych, podczas, gdy powódka pracowała w systemie równoważnego czasu pracy, który pozwalał rozliczać nadgodziny wypracowane w jednym miesiącu z niewypracowaną normą godzinową w innym miesiącu, oraz naruszenie art. 135 § 1 KP poprzez błędne przyjęcie, iż w zakładzie pracy pozwanego nie obowiązywał równoważny system czasu pracy, w którym przedłużono dobowy wymiar czasu pracy do 12 godzin w okresie rozliczeniowym wynoszącym do 4 miesięcy. Nadto skarżący zarzucił wyrokowi naruszenie przepisów prawa procesowego: art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną ocenę dowodów i przyjęcie iż przedłożone przez powódkę harmonogramy czasu pracy potwierdzają rzeczywisty czas pracy powódki, iż Regulamin pracy obowiązujący u pozwanego nie przewiduje zastosowania równoważnego systemu czasu pracy oraz przyjęcie iż u pozwanego obowiązywał miesięczny okres rozliczeniowy.

Składając powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przewidzianych oraz orzeczenie o zwrocie świadczenia pieniężnego spełnionego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd II instancji podziela i przyjmuje za swoje. Trafne także Sąd I instancji z tych ustaleń wywiódł wnioski. Za uzasadniony uznać należy pogląd Sądu I instancji, iż co do powódki nie obowiązywał równoważny system czasu pracy. Jako uzasadnienie przyjęcia takiego systemu co do powódki nie mogą przemawiać takie okoliczności jak przywołany przez pozwanego w apelacji charakter działalności pozwanego. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje na to, iż powódka wykonywała pracę według grafików miesięcznych, te grafiki były jej przedkładane do wglądu co miesiąc przez przełożoną i one stanowiły podstawę rozliczenia czasu pracy powódki. Trafnie więc Sąd I instancji orzekł w myśl art. 129 § 1 kp.

Jako trafny uznać należy pogląd, iż u pozwanego, co do pracowników wykonujących pracę w zakładzie pracy okres rozliczeniowy jest do 4 miesięcy, inna natomiast sytuacja była co do pracowników świadczących usługi w obiektach nienależących do zakładu pracy. Z regulaminu pracy wynika, iż pracują oni w godzinach dostosowanych do wymagań zleceniodawców tych usług według rozkładów czasu pracy sporządzanych na okresy rozliczeniowe, podane do wiadomości pracowników przynajmniej na 3 dni przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego. Takie uregulowanie wskazuje, iż rozkłady czasu pracy takich pracowników sporządzane były na okresy rozliczeniowe według wymagań zleceniodawców. Przyjąć więc należy za trafne stanowisko Sądu I instancji, iż co do powódki okres rozliczeniowy był miesięczny po myśli art.135 § 2 kp.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia zasad, określonych w art. 233 k.p.c., wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej, niż sąd przyjął, wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8.04.2009 r., II PK 261/08, Lex nr 707877; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 19.12.2013 r., I ACa 868/13, Lex nr 1416146).

Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać na zaprezentowaniu przez skarżącego stanu faktycznego, ustalonego przez niego na podstawie własnej oceny dowodów, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny, dokonanej przez sąd, z wykazaniem, iż jest ona wadliwa i oczywiście błędna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.01.2005 r., IV CK 377/04, Lex nr 589995; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.04.2001 r., II CKN 588/99, Lex nr 52347).

Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguły swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego samego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27.09.2002 r., IV CKN 1316/00, Lex nr 80273).

Swobodna sędziowska ocena dowodów może być podważona jedynie wówczas, gdyby okazała się rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8.05.2002 r., I PKN 50/01, Lex nr 564460; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.12.2002 r., II UK 195/02, Lex nr 1165518).

Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny, dokonywanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykraczała ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.11.2003 r., IV CK 183/02, Lex nr 164006; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10.05.2002 r., CKN 1037/00, Lex nr 564703; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.04.2012 r., I UK 347/11, Lex nr 1216836).

Sądowi I instancji nie można postawić zarzutu, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ocenił w sposób sprzeczny z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Wobec powyższego apelacja podlegała oddaleniu w myśl art. 385 kpc.

SSR del. Renata Kubiak SSO Marzena Głuchowska (spr.) SSO Ewa Nowakowska