Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XVIII Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Magda Inerowicz

Protokolant: prot. sąd. Emilia Staszkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2016 roku w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa J. W.

przeciwko D. W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  powództwo oddala,

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

3.  nie obciąża powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

SSO /-/ M. Inerowicz

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim w dniu 2 maja 2016r. powód J. W. wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w dniu 17 grudnia 2015r. w sprawie XVIII C 1592/15 w zakresie jego punktu 4, to jest co do nakazania J. W. opróżnienia, opuszczenia i wydania D. W. nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) i oznaczonej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim numerem (...) oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania powód wskazał, że pomiędzy stronami w 2015r. toczyła się sprawa o rozwód, w której Sąd m.in. orzekł o eksmisji pozwanego z ww. nieruchomości. Powód wskazał, że wskazana w tym orzeczeniu przyczyna eksmisji nie polega na prawdzie i została uwzględniona tylko dlatego, że powód w tamtym procesie zachował całkowitą bierność. Dalej J. W. argumentował, że po wydaniu orzeczenia w ww. sprawie nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane tj. pozwana opuściła przedmiotową nieruchomość (wyprowadzając się do partnera i przyjeżdżając co jakiś czas do domu), a powód przejął faktyczną opiekę nad małoletnim synem stron (art. 840 § 1 pkt. 2 kpc). W ocenie powoda ww. okoliczności pozbawiają zasadności i celowości jego eksmisję.

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2016r. Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim (sygn.. akt I C 425/16) stwierdził swą niewłaściwość rzeczową i na podstawie art. 200 § 1 w zw. z art. 17 pkt. 4 kpc przekazał ww. sprawę Sądowi Okręgowemu w Poznaniu jako właściwemu rzeczowo i miejscowo.

W odpowiedzi na pozew z dnia 7 listopada 2016r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W pierwszej kolejności pozwana podniosła, że obecnie, z uwagi na prawomocność wyroku rozwodowego, w ramach powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, nie jest dopuszczalne kwestionowanie przez powoda prawdziwości przyczyny eksmisji. Wskazała, że powód nie wskazał w pozwie żadnej okoliczności, która mogłaby obiektywnie stanowić przesłankę powództwa opozycyjnego, w szczególności taką przesłanką nie może być fakt nieprzebywania na stałe w ostatnim czasie pozwanej w przedmiotowej nieruchomości, jak i fakt zamieszkiwania w nieruchomości małoletniego dziecka stron, którego w żadnej mierze nie dotyczy obowiązek eksmisji. Zgodnie z treścią wyroku rozwodowego władza rodzicielska nad synem powierzona została matce, tym samym zgodnie z art. 26 § 1 kpc miejscem zamieszkania dziecka, jest miejsce zamieszkania pozwanej.

Pozwana zakwestionowała, aby fakt nieprzebywania wierzyciela w nieruchomości, czy też przebywania w niej syna stron, stanowiły zdarzenia, o których mowa w art. 840 § 1 pkt. 2 kpc. Argumentowała, że przyczyną orzeczenia eksmisji pozwanego w wyroku rozwodowym było stosowanie wobec powódki przemocy. Przyczyną zaś niestawiennictwa J. W. na rozprawie rozwodowej było nadużywanie przez niego alkoholu, a co zmusiło pozwaną obecnie do czasowego opuszczenia wspólnego domu.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 8 grudnia 2016r. Sąd oddalił wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie postepowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Grodzisku Wielkopolskim M. K. pod sygn. akt Km 72/16.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Prawomocnym, od dnia 29 stycznia 2016r., wyrokiem zaocznym z dnia 17 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt XVIII C 1592/15, wydanym w sprawie z powództwa D. W. przeciwko J. W. o rozwód i eksmisję, Sąd Okręgowy w Poznaniu:

⚫

w pkt. 1. rozwiązał małżeństwo D. A. W. z domu K. i J. W., zawarte w dniu 19 stycznia 2002r. w B., zapisane w księdze małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w N. pod numerem (...) przez rozwód z winy pozwanego,

⚫

w pkt. 2. wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron H. W., urodzonym (...) w G., powierzył powódce, zapewniając pozwanemu prawo do współdecydowania o wszystkich istotnych sprawach dotyczących dziecka oraz nieograniczonych z nim kontaktów, których terminy będą na bieżąco ustalane między rodzicami,

⚫

w pkt. 3. kosztami utrzymania i wychowania małoletniego syna stron obciąża obie strony i z tego tytułu zasądził od pozwanego na rzecz małoletniego H. W. rentę alimentacyjną w kwocie 800 zł miesięcznie, płatną z góry do 10. dnia każdego miesiąca do rąk matki – powódki D. W. wraz ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z kwot,

⚫

w pkt. 4 nakazał pozwanemu, aby opróżnił, opuścił i wydał powódce D. W. nieruchomość położoną przy ul. (...) w G., dla której Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim prowadzi księgę wieczystą nr (...), z powodu stosowania przemocy wobec powódki,

⚫

w pkt. 5 orzekł o kosztach procesu,

⚫

w pkt. 6 wyrokowi w punktach 3, 4 i 5 nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

W dniu 17 lutego 2016r. D. W. wniosła o wydanie dalszego tytułu wykonawczego w celu odrębnego prowadzenia egzekucji alimentów oraz eksmisji.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, w sprawie o syng. akt XVIII C 1592/15 w dniu 25 lutego 2016r. postanowił wydać wierzycielowi – D. W. dalszy tytuł wykonawczy stanowiący wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 17 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. XVIII C 1592/15, w zakresie punktów 4 i 5 wyroku, zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu z dnia 22 stycznia 2016 r. w celu prowadzenia odrębnego postępowania egzekucyjnego w zakresie eksmisji dłużnika J. W. oraz kosztów należnych wierzycielowi, oznaczając jednocześnie dalszy tytuł wykonawczy numerem „2”, a w pozostałej części wniosek oddalił.

Wnioskiem z dnia 24 maja 2016r. D. W. wniosła o zwolnienie jej jako wierzycielki z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania egzekucyjnego w sprawie o opróżnienie lokalu mieszkalnego. Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 2 czerwca 2016r. wniosek ten został przekazany właściwemu sądowi rejonowemu.

Powód J. W. wiedział, że w Sądzie Okręgowym w Poznaniu toczy się sprawa rozwodowa.

Bezsporne, a nadto dowód : z dokumentów w aktach sprawy XVIII C 1592/15 Sądu Okręgowego w Poznaniu - wyrok z 17.12.2015r. (k. 43-44), wniosek powódki z dnia 18.01.2016r. o nadanie wyrokowi zaocznemu klauzuli wykonalności w pkt. 3, 4 i 5 (k. 50), wniosek powódki złożony w dniu 17.02.106r. o wydanie dalszego tytułu wykonawczego w celu odrębnego prowadzenia egzekucji alimentów i eksmisji (k.54-55), postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia25.02.2016r. (k. 56-57), wniosek D. W. z dnia 24 maja 2016r. o zwolnienie z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania egzekucyjnego (k. 61), zarządzenie o przekazaniu wniosku z 24 maja 2016r. Sądowi Rejonowemu (k. 62), zeznania powoda (min. 9:17-24:08 e-protokołu z dnia 8 grudnia 2016r.).

Strony są współwłaścicielami nieruchomości położonej przy ul. (...) w G., dla której Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim prowadzi księgę wieczystą nr (...). Między stronami nie toczyło się i nie toczy postępowanie o podział majątku wspólnego.

Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Grodzisku Wielkopolskim, na wniosek D. W. z dnia 7 marca 2016r., wszczął postępowanie egzekucyjne (sygn. Km 72/16) w zakresie obejmującym obowiązek powoda J. W. opróżnienia, opuszczenia i wydania D. W. ww. nieruchomości (punktu 4 wyroku zaocznego z dnia 17 grudnia 2015r. w sprawie o sygn. akt XVIII C 1592/15). Wyrok ten w ww. zakresie nie został jeszcze wykonany.

Bezsporne, a nadto dowód: wydruk księgi wieczystej nr (...) (k. 82-91, źródło: elektroniczna przeglądarka ksiąg wieczystych online na dzień 7.12.2016r.), zeznania powoda (min. 9:17-24:10 e-protokołu z dnia 8 grudnia 2016r.), zeznania pozwanej (min. 24:18 – 41:00 e-protokołu z dnia 8 grudnia 2016r.).

W chwili orzeczenia rozwodu strony mieszkały razem w domu położonym przy ul. (...) w G.. Początkowo pozwana D. W. miała nadzieję, że były mąż zmieni się, co jednak nie nastąpiło: J. W. nadal nadużywał alkoholu. Po orzeczeniu rozwodu miał miejsce dwie interwencje Policji, w czasie których powód był pod wpływem alkoholu. Pozwana wzywała Policję, gdyż powód groził, że odbierze sobie życie. Miało to miejsce w obecności małoletniego syna stron.

Konflikt stron eskalował. Dodatkowo powód nastawiał małoletniego syna przeciwko matce. Zdarzało się, że J. W. kład się w łóżku koło żony wbrew jej woli, wchodził do łazienki, gdy załatwiała swoje potrzeby fizjologiczne. W związku z powyższym pozwana D. W. coraz rzadziej przebywała w domu, nocowała początkowo u matki. Przed Ś. Wielkanocnymi w 2016r. pozwana zażądała od powoda, aby wyprowadził się z domu, co jednak nie nastąpiło.

Na przełomie kwietnia i maja 2016r. pozwana wyprowadziła się z ww. domu i zamieszkała z obecnym partnerem. Chciała zabrać z domu część mebli, co nie nastąpiło, gdyż powód wezwał Policję.

D. W. nadal (średnio raz w miesiącu) przyjeżdżała jednak do domu przy ul. (...) w G., gdyż ma tam swoje rzeczy (część odzieży i rzeczy osobistych) i dysponuje kluczami. Odwiedzała również syna, przywoziła mu paczkę. Pozwana ma zamiar powrócić do ww. nieruchomości jak powód ją opuści.

J. W. w związku z faktem, że pozwana przestała na co dzień przebywać w domu, przejął bieżącą opiekę nad synem. W związku z tym powód wniósł do Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim o zmianę zawartego w wyroku rozwodowym rozstrzygnięcia w zakresie orzeczenia o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron H. W. (sygn. akt III Nsm 247/16).

Dowód: częściowo zeznania powoda (min. 9:17-24:10 e-protokołu z dnia 8 grudnia 2016r.), zeznania pozwanej (min. 24:18 – 41:00 e-protokołu z dnia 8 grudnia 2016r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy, aktach sprawy XVIII C 1592/15 oraz zeznań powoda (częściowo) i zeznań pozwanej.

Dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.). W myśl dyspozycji przepisu art. 245 k.p.c., dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Sąd dał wiarę przedłożonym przez strony dowodom z dokumentów prywatnych albowiem żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości ani autentyczności, a Sąd nie znalazł podstaw, by wątpliwości w tym zakresie powziąć z urzędu.

Sąd ocenił zeznania powoda jako częściowo wiarygodne, a mianowicie nie przekonują one w tej części, w jakiej wynika z nich, że powód nie nadużywał alkoholu. J. W. początkowo temu zaprzeczał, ale w dalszej części zeznał spontanicznie, że „miałem nieraz wypite”. Przyznał, że już po orzeczeniu rozwodu, w domu stron miały miejsce interwencje Policji, w czasie których był on pod wpływem alkoholu. Z tego też względu Sąd ocenił zatem jako prawdziwe zeznania pozwanej, że jej były mąż nadal nadużywa alkoholu. Strony były zgodne, że jeszcze krótko po orzeczeniu rozwodu, pozwana była skłonna dać powodowi szansę na poprawę, co jednak nie nastąpiło. Ostatecznie w związku z narastającym konfliktem pozwana zażądała, aby J. W. opuścił dom. Sąd ocenił te zeznania D. W. jako wiarygodne, gdyż jak wynika z ustaleń Sądu w marcu 2016r. złożyła ona do komornika wniosek o wykonanie wyroku rozwodowego w zakresie orzeczonej eksmisji.

Powód przyznał, że pozwana pomimo opuszczenia domu, przyjeżdża jednak do niego, posiada klucze oraz ma w domu jeszcze swoje rzeczy. W tej sytuacji Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanej, że opuszczenie domu stron nastąpiło w związku z brakiem poprawy w zachowaniu powoda, eskalującym konfliktem stron i że nie wyprowadziła się z niego na stałe. Po wyprowadzeniu się męża ma zamiar do domu powrócić. Tę ostatnią okoliczność potwierdził w istocie sam powód, który uzasadniając interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia wskazał wprost, że jeśli wyrok w zakresie jego eksmisji zostanie wykonany, to „wówczas niechybnie nieruchomość zasiedli pozwana”.

Na rozprawie w dniu 8 grudnia 2016r. pozwana przyznała (art. 229 kpc), że aktualnie nie przebywa w domu przy ul. (...) w G., że obecnie powód zajmuje się synem oraz ponosi koszty utrzymania domu. W tej sytuacji Sąd oddalił wniosek powoda o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na ww. okoliczności. Zostały one bowiem przyznane przez pozwaną, a w konsekwencji przestały być okolicznościami spornymi (art. 217 § 3 kpc w zw. z art. 227 kpc). Zdaniem Sądu, również okoliczności, na które pozwana zawnioskowała dowód z zeznań świadków nie były sporne albo nie były istotne dla rozstrzygnięcia sporu i z tego względu należało oddalić wniosek dowodowy w tym zakresie (art. 217 3 kpc w zw. z art. 227 kpc).

W przekonaniu Sądu, okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia były albo bezsporne albo dostatecznym dowodem były w tym zakresie zeznania stron i z tego względu Sąd ograniczył postępowanie dowodowe do dowodów wskazanych w części obejmującej ustalenia faktyczne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się niezasadne.

Powód domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci prawomocnego wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Okręgowy w Poznaniu w dniu 17 grudnia 2015r. w sprawie XVIII C 1592/15 w zakresie jego punktu 4, to jest co do nakazania J. W. opróżnienia, opuszczenia i wydania D. W. nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) i oznaczonej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Grodzisku Wielkopolskim numerem (...), argumentując, że po wydaniu orzeczenia w ww. sprawie nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane tj. pozwana opuściła przedmiotową nieruchomość (wyprowadzając się do partnera i przyjeżdżając co jakiś czas do domu), a powód przejął faktyczną opiekę nad małoletnim synem stron (art. 840 § 1 pkt. 2 kpc). Powód nie sprecyzował jednak czy na skutek ww. zdarzeń jego zobowiązanie wygasło czy też nie może być egzekwowane (są to przesłanki rozłączne). Podał jedynie, że w jego ocenie, ww. okoliczności pozbawiają zasadności i celowości jego eksmisję.

Zważyć należy, że w dniu 8 września 2016r. weszła w życie ustawa z dnia 10 lipca 2015r. o zmianie ustawy – kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DZ. U. z 7.09.2015r.), która zmieniła m.in. brzmienie art. 840 kpc. W myśl art. 21 tejże ustawy, przepisy ustaw zmienianych w art. 2 (tj. kpc) i 3, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do postępowań wszczętych po wejściu w życie niniejszej ustawy. W rozpoznawanej sprawie powództwo zostało wniesione skutecznie przed dniem 8 września 2016r., a zatem do jej rozstrzygnięcia znajdowały zastosowanie przepisy w dotychczasowym brzmieniu.

W myśl art. 840 § 1 kpc dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:

1.  przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;

2.  po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Do zdarzeń w rozumieniu art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zalicza się zjawiska i stany świata zewnętrznego oraz objawy wewnętrznego życia stron, z którymi przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązań albo które powodują niemożność egzekwowania świadczeń wynikających z tytułu egzekucyjnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23.03.2016r. I ACa 1758/15, Lex nr 2044337). Nie istnieje przy tym zamknięty katalog takich zdarzeń.

Do zdarzeń, na skutek których zobowiązanie wygasło zalicza się – w szczególności - wykonanie zobowiązania (art. 450 kc), zrzeczenie się roszczenia przez wierzyciela, wydanie wyroku na korzyść jednego z dłużników solidarnych w następstwie uwzględnienia zarzutu wspólnego dla wszystkich dłużników (art. 375 § 2 kc), świadczenie zamiast spełnienia (art. 453 kc), odnowienie (art. 506 kc), niemożliwość świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (art. 475 kc), potrącenie (art. 498 kc), zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (art. 508 kc), zmianę stosunków, z powodu których zobowiązanie albo obowiązek gaśnie lub ulega ograniczeniu, zmiana wierzyciela, ziszczenie się warunku rozwiązującego, rozwiązanie ugody.

Z kolei do zdarzeń, na skutek których zobowiązanie nie może być egzekwowane zalicza się m.in.: przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym (art. 117§ 2 kc), odroczenie spełnienia świadczenia, rozłożenie świadczenia na raty przez wierzyciela (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14.07.2014r., I ACa 163/14, Lex nr 1527209, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 23.03.2016r. I ACa 1758/15, Lex nr 2044337, wyrok SA w Katowicach z 22 marca 2016r., I ACa 1072/15, Lex nr 2041840).

Dłużnik traci prawo do wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym, co nie odbiera mu możliwości poszukiwania sądowej ochrony jego praw w odrębnym postępowaniu (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2002 r., I PKN 197/01, Wokanda 2002, nr 12, poz. 27; wyrok SN z dnia 17 listopada 1988, I CR 255/88, LEX nr 8929; wyrok SN z dnia 20 stycznia 1978r., III CRN 310/77, LEX nr 8055). W rozpoznawanej sprawie, wyrok Sądu w sprawie XVIII C 1592/15, do chwili zamknięcia rozprawy w dniu 8 grudnia 2016r., nie został wykonany (powód nadal mieszka w nieruchomości), a zatem nie stracił prawa do wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Podkreślić należy, że w sprawie nie ma znaczenie stanowisko powoda, kwestionujące prawdziwość przyczyn orzeczenia przez Sąd jego eksmisji w wyroku z dnia 17 grudnia 2015r. w sprawie XVIII C 1592/15, albowiem wyrok w tym zakresie jest prawomocny i wiąże Sąd w niniejszym postępowaniu (art. 365 § 1 kpc). Jak wskazuje się w doktrynie, z chwilą uprawomocnienia się wyroku dochodzi do prekluzji materiału faktycznego sprawy, w której został on wydany. Oznacza to, że jeżeli określone okoliczności i oparte na nich zarzuty lub wypływające z nich wnioski istniały i dały się sformułować w chwili zamknięcia rozprawy, lecz strona skutecznie ich nie podniosła lub nie przytoczyła, w związku z czym nie zostały spożytkowane przez sąd przy wydawaniu wyroku, podlegają prekluzji czyli wykluczającemu działaniu prawomocności.

Powód, poza zakwestionowaniem prawdziwości przyczyn orzeczenia jego eksmisji ze wspólnej nieruchomości byłych małżonków, w istocie nie wskazywał na żadne okoliczności, które miałyby miejsce przed wydaniem przedmiotowego wyroku, a na skutek których zobowiązanie wygasło albo nie może być obecnie egzekwowane, a nawet gdyby powód je zgłosił, to - z powyższych względów – nie mogłyby one zostać uwzględnione.

W przekonaniu Sądu powód nie wykazał, aby po powstaniu tytułu egzekucyjnego (po zamknięciu rozprawy w sprawie XVIII C 1592/15) nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

Odnosząc się do wymienionych już na wstępie zdarzeń, na skutek których można uznać, że zobowiązanie wygasło, a mogących – z uwagi na niepieniężnych charakter obowiązku powoda jako dłużnika – mieć zastosowanie w sprawie, z pewnością stwierdzić należy, że nie nastąpiło zdarzenie w postaci spełnienia świadczenia, jak i nie ma miejsca niemożliwość świadczenia wskutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. W przekonaniu Sądu, nie nastąpiło również zrzeczenie się roszczenia przez wierzyciela tj. D. W., odnowienie, ani taka zmiana stosunków, z powodu których zobowiązanie albo obowiązek wygasło lub uległo ograniczeniu. Wprawdzie pozwana, początkowo po wydaniu wyroku liczyła na to, że były mąż, zmieni swoje zachowanie, co mogłoby skutkować pogodzeniem się stron, niemniej nigdy to nie nastąpiło. Na fakt, że pozwana nigdy nie zrzekła się roszczenia o wydanie nieruchomości wobec powoda, jak i nie odroczyła (bezterminowo) tego obowiązku dłużnika, w ocenie Sądu, świadczy fakt, że od momentu uprawomocnienia się wyroku, D. W. podejmowała czynności, które zmierzały do pozyskania tytułu wykonawczego i jego wykonania tj.: wniosła o wydanie jej dalszego tytułu wykonawczego w celu prowadzenia odrębnego postępowania egzekucyjnego w zakresie eksmisji dłużnika J. W. oraz kosztów należnych wierzycielowi, następnie – w marcu 2016r. – złożyła do komornika wniosek o wykonanie eksmisji powoda z przedmiotowej nieruchomości (równocześnie prosząc powoda, aby się wyprowadził), dalej wnioskiem z dnia 24 maja 2016r. wniosła o zwolnienie jej jako wierzycielki z obowiązku ponoszenia kosztów postępowania egzekucyjnego w sprawie o opróżnienie nieruchomości. Powyższe działania świadczą o tym, że pozwana D. W., miała zamiar i realnie zmierzała do wykonania wyroku z dnia 17 grudnia 2015r. w punkcie 4.

Jak wynika z ustaleń Sądu, pozwana wprawdzie nie przebywa obecnie w domu stanowiącym współwłasność stron, ale nie przestała być jego posiadaczem.

Uzasadniając powyższe stanowisko należy odwołać się do konstrukcji prawnej stanu faktycznego jakim jest posiadanie. Na stan określany posiadaniem składają się bowiem dwa elementy: element faktycznego władztwa nad rzeczą ( corpus possessionis) oraz czynnik woli posiadania ( animus possidendi). Jeśli chodzi o wymieniony element zewnętrzny posiadania ( corpus), to przyjmuje się, że władzę faktyczną nad rzeczą ma nie tylko ten, kto z niej faktycznie korzysta, ale także ten, kto ma możność takiego korzystania. W przypadku zaś aspektu wewnętrznego posiadania ( animus), to podkreślić należy, że chodzi tu o rzeczywistą wolę wykonywania prawa jak właściciel, jak użytkownik, jak dzierżawca itd. (vide: Jerzy Ignatowicz, Ochrona posiadania, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1963 r., str. 51-72).

W okolicznościach niniejszej sprawy uznać należało, że pozwana nadal przychodzi do domu przy ul. (...) w G., posiada klucze do domu, ma w nim część swoich rzeczy, wyprowadziła się m.in. w związku z nagannym zachowaniem powoda, a zatem nadal realizuje element zewnętrzny posiadania ( corpus). Mając na względzie okoliczność, że pozwana chciałaby z powrotem wprowadzić się do ww. domu (w 2016r. podejmuje skuteczne działania zmierzające do egzekucji wyroku rozwodowego w pkt. 4), uznać należy, że nie straciła również woli posiadania ( animus possidendi) nieruchomości. Z tego względu, stwierdzić należy, że pozwana jest nadal posiadaczką przedmiotowej nieruchomości i tam ma swoje miejsce zamieszkania (art. 25 kc). Z tą nieruchomością wiąże swoje centrum życiowe, a jedynie na skutek przejściowych okoliczności, okresowo w niej nie przebywa.

Nie miało również w sprawie znaczenia, że pozwana związała się z innym mężczyzną. Nie jest to bowiem równoznaczne z brakiem zamiaru powrotu do domu przy ul. (...) w G.. Nie budzi zaś wątpliwości Sądu, że skoro eksmisja powoda z domu nastąpiła z powodu stosowania przemocy wobec pozwanej, to nie musiała ona do czasu faktycznego wykonania wyroku, zamieszkiwać wspólnie z byłym mężem. Wierzyciel roszczenia o eksmisję nie musi zamieszkiwać w lokalu czy też nieruchomości będącej przedmiotem obowiązku wydania.

Podobnie, uznać należy, że fakt przejęcia przez powoda bieżącej pieczy nad synem, wbrew treści wyroku z 17 grudnia 2015r., nie jest zdarzeniem, w związku z którym jego zobowiązanie do wydania pozwanej nieruchomości wygasło. Po pierwsze, w dacie zamknięcia rozprawy, nie zapadło jeszcze prawomocne orzeczenie regulujące kwestię wykonywania władzy rodzicielskiej względem małoletniego syna stron w sposób odmienny niż w roku z 17 grudnia 2015r. w sprawie XVIII C 1592/15. Nawet zaś, gdyby taka sytuacja miała miejsce, to i tak nie miałoby to wpływu na rozstrzygniecie w niniejszej sprawie. Wprawdzie pozwana nie mogłaby wówczas eksmitować syna z nieruchomości, ale powód mógłby zabrać syna do swojego nowego miejsca zamieszkania (miejscem zamieszkania syna byłoby każdorazowe miejsce zamieszkania ojca – art. 26 § 1 kc). Są to jednak rozważania tylko teoretyczne, gdyż po pierwsze w sprawie III Nsm 247/16 Sądu Rejonowego w Grodzisku Wielkopolskim nie zapadło żadne orzeczenie, a ponadto z samego faktu przejęcia przez ojca bieżącej opieki nad synem, nie można wywodzić wniosku, że taki stan rzeczy będzie usankcjonowany orzeczeniem sądu rejonowego w ww. sprawie. Odmienność stanu faktycznego od stanu prawnego – w zakresie wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron – w żadnej mierze nie stanowi przesłanki do pozbawienia spornego tytułu wykonalności w pkt. 4.

Zważyć należy, że w sprawie nie zaszły również żadne zdarzenia, na skutek których zobowiązanie powoda wynikające z pkt. 4 wyroku z 17 grudnia 2015r. w sprawie XVIIIC 1592/15 nie może być egzekwowane, w szczególności nie nastąpiło przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym (art. 117§ 2 kc), ani odroczenie spełnienia świadczenia. Powód nie wykazał, aby pozwana zezwalała mu obecnie na przebywanie w spornej nieruchomości i wyznaczyła inny niż data prawomocności wyroku z 17 grudnia 2015r., termin jej wydania.

Powód nie mógł również swojego powództwa opierać na treści art. 5 kc (tak: Sąd Apelacyjny w Białymstoku z dnia 8 września 2016r., I ACa 1050/15, Lex 2121841). Niezależnie od tego wskazać należy, że fakt, że pozwana nie przebywa w spornym domu, jak i że związała się z innym mężczyzną, nie przesądza w żadnej mierze o tym, że jej roszczenie o wydanie nieruchomości przez powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Stanowisko takie całkowicie bowiem pomija przyczyny orzeczenia obowiązku powoda wydania pozwanej przedmiotowej nieruchomości.

Również ewentualna niekorzystna zmiana sytuacji materialnej czy życiowej dłużnika, która nastąpiła po powstaniu tytułu egzekucyjnego, nie stanowi zdarzenia, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 19.04.2016r., I ACa 1161/15, Lex nr 2061805).

Mając na względzie powyższe, Sąd powództwo w całości oddalił (pkt. 1 wyroku).

Sąd kosztami procesu obciążył powoda częściowo (art. 102 kpc), a mianowicie: kosztami zastępstwa procesowego pozwanej oraz dotychczas uiszczoną częścią opłaty sądowej. Na koszty pozwanej składały się opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 7.200 zł (§ 2 pkt. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, Dz.U. 2015, poz. 1800).

Częściowe zwolnienie powoda od kosztów sądowych nie zwalniało go od obowiązku zwrotu kosztów procesu pozwanej (art. 108 uksc). Niemniej, mając na względzie niskie dochody pozwanego (ok. 1.300 zł), Sąd nie obciążył go nieuiszczoną częścią opłaty sądowej od pozwu, od obowiązku uiszczenia której został zwolniony.

SSO /-/ M. Inerowicz