Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Majkowski

Protokolant : sekr. sąd. Patrycja Tokarek

po rozpoznaniu w dniu 2 lutego 2017 r. w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K., S. K. i E. K.

przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. i Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Sieradzu reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Rejonowego w Sieradzu

o odszkodowanie

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz adw. Ł. Z. kwotę 7 200 (siedem tysięcy dwieście) złotych powiększoną o należny podatek 23 % VAT tj. łączną kwotę 8 856 (osiem tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć) złotych brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi S. K. z urzędu;

3.  nie obciąża powodów obowiązkiem zwrotu kosztów procesu należnych pozwanym.

Sygn. akt I C 37/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 grudnia 2015 r. (data wpływu) powodowie S. K., S. K. oraz E. K. wnieśli o zasądzenie od pozwanych (...) Spółdzielni Mieszkaniowej i Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Sieradzu odszkodowania oraz zadośćuczynienia w wysokości 358.000 złotych za bezprawne ich zdaniem przejęcie spółdzielczego, własnościowego prawa do lokalu nr (...) położonego w S. przy ulicy (...) znajdującego się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej i sprzedaży wskazanego prawa rzeczowego przez Sąd Rejonowy w Sieradzu w drodze egzekucji, (pozew k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie solidarnie od powodów na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przewidzianych, (odpowiedź na pozew k. 39-43).

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Prezesa Sądu Rejonowego w Sieradzu zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na rzecz Skarbu Państwa- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, (odpowiedź na pozew k. 125-132).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powodom S. K. i jego matce S. K. do dnia 17 września 2015 r. przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w S. przy ulicy (...), należącego do zasobów pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Wskazane spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wchodziło w skład majątku wspólnego małżonków S. i W. K.. Po śmierci W. K. udział w przedmiotowym prawie, jako spadkobierca testamentowy, nabył jego syn S. K. - powód w niniejszej sprawie. Na powodach jako osobach zobowiązanych ciążył obowiązek dokonywania regularnych terminowych opłat związanych z korzystaniem z lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ulicy (...). Powodowie zaniedbali ten obowiązek i nie uiszczali opłat związanych z korzystaniem z przedmiotowego lokalu. Przeciwko S. i S. K. zostały wydane przez Sąd Rejonowy w Sieradzu prawomocne nakazy zapłaty zaopatrzone w klauzule wykonalności, w oparciu, o które Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu A. Jordan prowadził w sprawach o sygn. akt Km 3393/13, Km 1521/15, Km 1876/14, Km 2221/14, Km 3626/11, Km 2579/05 egzekucję świadczeń pieniężnych. Na skutek prowadzenia pod nadzorem Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie Co 75/15 egzekucji doszło do sprzedaży w drodze licytacji spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, które to prawo w chwili obecnej nie przysługuje już powodom albowiem w sposób prawomocny, ostatecznie na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 7 sierpnia 2015 r. przysądzono własność lokalu na rzecz nowego nabywcy. Postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu zatwierdził sporządzony przez Komornika sądowego projekt planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży w drodze licytacji spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, (dowód: kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu w sprawie I Co 75/15 z dnia 07 sierpnia 2015 r. k. 47-48, kserokopia umowy wstępnej kupna-sprzedaży k. 50, kserokopia przydziału lokalu mieszkalnego k. 52, kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 04 czerwca 2008 r. k. 54, częściowo zeznania powoda- protokół rozprawy z dnia 23 maja 2016 r. 00:03:05-00:12:59 w zw. z k. 66-66v, częściowo zeznania powoda - protokół rozprawy z dnia 02 lutego 2017 r. 00:04:45-00:25:26 w zw. z k. 147v-148, akta komornicze o sygn. Km 3393/13, Km 1521/15, Km 1876/14, Km 2221/14, Km 3626/11, Km 2579/05).

Powódka E. K. jest córką powoda S. K. i nigdy nie przysługiwał jej samodzielnie tytuł do lokalu mieszkalnego wskazanego w pozwie, (okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo S. K., S. K. oraz E. K. zarówno przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. jak i Skarbowi Państwa-Sądowi Rejonowemu w Sieradzu nie było zasadne, wobec czego podlegało oddaleniu w całości.

Dokonując rozważań prawnych wskazać należy, o czym już podnoszono w części uzasadnienia dotyczącej ustalenia stanu faktycznego, że powodom S. K. i S. K. do dnia 17 września 2015 r. przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w S. przy ulicy (...), będącego w zasobach pozwanej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej. Wymienione ograniczone prawo rzeczowe najpierw wchodziło w skład majątku wspólnego małżonków S. i W. K., a następnie po śmierci W. K. udział w przedmiotowym prawie, jako spadkobierca testamentowy nabył syn S. K.. W związku z powyższym na powodach jako na osobach zobowiązanych zgodnie z art. 4 ust.1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych ciążył obowiązek dokonywania regularnych opłat związanych z korzystaniem z lokalu. Powołany wyżej 4 ust.1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych stanowi bowiem, że członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. Natomiast art. 6 wymienionej ustawy stanowi, że za opłaty, o których mowa w ust. 1-2 i 4, odpowiadają solidarnie z członkami spółdzielni, właścicielami lokali niebędącymi członkami spółdzielni lub osobami niebędącymi członkami spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, osoby pełnoletnie stale z nimi zamieszkujące w lokalu, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu, a także osoby faktycznie korzystające z lokalu. Wskazać w tym miejscu należy, że zupełnie bez znaczenia dla wskazanego wyżej obowiązku pokrywania kosztów związanych z eksploatacją lokali pozostaje czy członkowie spółdzielni faktycznie w tym lokalu przebywali i z niego korzystali. Powodowie S. K. i S. K., w okresie kiedy przysługiwał im tytuł prawny do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w S. przy ulicy (...) przez wiele lat nie regulowali opłat związanych z przedmiotowym lokalem. Analiza stanu faktycznego prowadzi zatem do wniosku, że powodowie byli zobligowani do partycypowania w opłatach eksploatacyjnych za wskazany lokal i z obowiązku tego się nie wywiązywali. Wobec takiego postępowania powodów jedynym rozwiązaniem w celu dochodzenia swych praw przez pozwaną (...) Spółdzielnię Mieszkaniową był tryb postępowania określony w art. 17 ¹⁰ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, który stanowi, że w przypadku długotrwałych zaległości z zapłatą opłat i kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości albo rażącego lub uporczywego wykraczania przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu zarząd spółdzielni na wniosek rady nadzorczej może wystąpić z żądaniem sprzedaży lokalu przysługującego członkowi spółdzielni lub osobie niebędącej członkiem spółdzielni w drodze licytacji na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji z nieruchomości. W niniejszej sprawie licytacja taka pod nadzorem Sądu Rejonowego w Sieradzu została przeprowadzona i doszło do sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nowemu nabywcy i przysądzenia własności na jego rzecz. Z kolei postanowieniem z dnia 11 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu zatwierdził sporządzony przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Sieradzu plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży w drodze licytacji spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego należącego uprzednio do powodów S. K. i S. K..

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy, w tym w postaci załączonych akt postępowań sądowych oraz komorniczych, nie pozwala na przyjęcie, aby postępowaniu (...) Spółdzielni Mieszkaniowej można było zarzucić bezprawność. Analiza akt nie dostarcza dowodów świadczących o tym, że działania pozwanych były niezgodne z prawem. Wszystkie zaś zarzuty powodów kierowane przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej i Sądowi Rejonowemu w Sieradzu uznać należy za gołosłowne i nieudowodnione. Powodowie na potwierdzenie tych okoliczności nie przedstawili bowiem żadnych dowodów, a niewątpliwie na powodzie, jako osobie, która wywodzi skutki prawne z faktów przez siebie podanych, spoczywał ciężar udowodnienia tych okoliczności (art. 6 k.c.). W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76). Mając zatem na względzie rządzącą procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności postępowania i nie znajdując podstaw do przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c), Sąd uznał, iż powodowie nie wykazali, aby pozwany (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa w S. podejmowała wobec nich działania bezprawne. Zgodnie z powyższym powództwo powodów S. K., S. K. i E. K. przeciwko (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w S. podlegało oddaleniu.

Z uzasadnienia pozwu wynika nadto, że powodowie dążą do zakwestionowania zasadności prawomocnych rozstrzygnięć Sądu Rejonowego w Sieradzu, przy czym odpowiedzialność Skarbu Państwa za niegodne z prawem prawomocne orzeczenie sądu uregulowana jest w art. 417 § 2 k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną na skutek wydania niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego jest stwierdzenie owej niezgodności z prawem we właściwym postępowaniu. Stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego wydanego w postępowaniu karnym - tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie - może nastąpić w trybie wznowienia postępowania (art. 540 k.p.k.) lub w wyniku rozpoznania kasacji, która w sprawach karnych przysługuje od prawomocnego orzeczenia.

Powodowie nie dysponują żadnym orzeczeniem, które wskazywałoby na niezgodność z prawem prawomocnych decyzji wydanych przez Sąd Rejonowy w Sieradzu. Brak zaś orzeczenia prejudycjalnego czyni roszczenie powodów w tym zakresie pozbawionym usprawiedliwionych podstaw. Powodowie nie wskazali przy tym żadnej konkretnej normy prawnej, której zastosowanie, bądź zaniechanie zastosowania przez pozwanego uchybiałoby jego ustawowym obowiązkom wynikającym z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego bądź innych przepisów prawa. W niniejszej sprawie powodowie poza gołosłownymi twierdzeniami nie wykazali, aby w toku postępowań prowadzonych przez pozwany Sąd Rejonowy w Sieradzu doszło do bezprawnych zachowań.

Z tych wszystkich względów powództwo podlegało oddaleniu w związku z oceną, że działania Sądu Rejonowego w Sieradzu w prowadzonych z udziałem powodów postępowaniach były podejmowane wyłącznie w ramach obowiązujących przepisów prawa. Zgromadzony w sprawie materiał dowody nie dostarcza podstaw do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Funkcjonariusze pozwanej jednostki, z których działalnością powodowie wiążą dochodzone roszczenie, nie dopuścili się żadnych uchybień, które wskazywałyby na niezgodne z prawem działanie. Okolicznością wyłączająca bezprawność zachowania jest bowiem działanie dokonywane w ramach porządku prawnego i w granicach przyznanych kompetencji, a taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Nadto na marginesie wskazać należy, że powodowie nie wykazali, by na skutek prowadzonych postępowań ponieśli szkody majątkowe bądź niemajątkowe pozostające z takimi zdarzeniami w normalnym związku przyczynowym (art. 361 k.c.). Zatem z uwagi na niewykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej powództwo w tym zakresie również podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie powodowie zwolnieni byli od ponoszenia kosztów sądowych w całości i korzystali z pomocy pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Z tego też względu na podstawie § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.), zważywszy na datę złożenia powództwa Sąd zasądził od Skarbu Państwa– Sądu Okręgowego w Sieradzu na rzecz adwokata Ł. Z. kwotę 7.200 złotych powiększoną o należny 23 % VAT tj. łączną kwotę 8.856 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionej dla powodów z urzędu.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c. i nie obciążył powodów tymi kosztami. Cytowany przepis daje taką możliwość przy uznaniu zaistnienia wypadku szczególnie uzasadnionego po stronie przegrywającej. Dla oceny istnienia przesłanek zastosowania normy art. 102 k.p.c. istotne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności sprawy. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane ze stanem majątkowym stron i ich sytuacją życiową ale także dotyczące przebiegu procesu. Te właśnie okoliczności należy zestawiać z płaszczyzną zasad współżycia społecznego. Powodowie są osobami borykającymi się z problemami finansowymi i zdrowotnymi. Wytoczenie zaś przez nich przedmiotowego powództwa wynika bardziej z braku możliwości zrozumienia istoty ich sytuacji prawnej, niż złej woli. Dlatego należy uznać, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony jako podstawa do odstąpienia obciążenia ich kosztami procesu mimo przegrania sprawy.