Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogdan Gierzyński

Protokolant: sekretarz sądowy Ewa Naróg

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2013 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w P.

przeciwko K. R. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...)

o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

1.  uznaje za niedozwolone i zakazuje K. R. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą „(...)” wykorzystywania w umowach z konsumentami postanowienia wzorca umowy o treści: „Bilet może być zwrócony w punkcie sprzedaży pod warunkiem, że blankiet biletu nie jest uszkodzony i dołączono do niego paragon z kasy fiskalnej (jeżeli sprzedaży dokonano przy jej użyciu).”;

2.  zasądza od K. R. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą „(...)” na rzecz (...) z siedzibą w P. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od K. R. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą „(...)” na rzecz Skarbu Państwa - Sąd Okręgowy w Warszawie kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem opłaty stałej od pozwu, od której uiszczenia powód był zwolniony z mocy prawa;

4.  zarządza publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt K. R. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą „(...)”.

SSO Bogdan Gierzyński

sygn. akt XVII AmC 7567/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 sierpnia 2012 roku powód – (...) w P. - domagał się uznania za niedozwolone i zakazania wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia o treści:

"Bilet może być zwrócony w punkcie sprzedaży pod warunkiem, że blankiet biletu nie jest uszkodzony i dołączono do niego paragon z kasy fiskalnej (jeżeli sprzedaży dokonano przy jej użyciu)."

zawartego w par. 7.1 wzorca umowy zatytułowanego "Regulamin", którym posługuje się pozwany – K. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „(...)”. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu.

Powód wskazał, że pozwany wprowadził sporny wzorzec umowy do obrotu prawnego, publikując go na prowadzonej przez siebie stronie internetowej, dostępnej pod adresem (...).

W ocenie powoda wskazane postanowienie wzorca umowy stanowi niedozwoloną klauzulę, gdyż jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów. Wypełnia tym hipotezę art. 385 ¹ § 1 kc, zgodnie z którym niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Pozwany - K. R. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą „Międzynarodowy (...)” w odpowiedzi na pozew datowanej na dzień 15 września 2012 roku wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że podjął prace nad zmianą regulaminu i zaprzestał jego stosowania w brzmieniu dotychczasowym. Ponadto wskazał, że zaskarżone postanowienie pozostaje w sprzeczności z art. 17 ust. 4 Prawa przewozowego, a tym samym jako sprzeczne z bezwzględnie wiążącym prawem z mocy prawa jest nieważne i nie podlega kontroli w trybie art. 385 ^{( 1)} § 1 kc.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany prowadzi działalność gospodarczą polegającą na przewozie osób i rzeczy. W ramach tej działalności, w dacie wniesienia pozwu, posługiwał się „Regulaminem”, który w par. 7.1. zawierał postanowienie „Bilet może być zwrócony w punkcie sprzedaży pod warunkiem, że blankiet biletu nie jest uszkodzony i dołączono do niego paragon z kasy fiskalnej (jeżeli sprzedaży dokonano przy jej użyciu.”

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 kc niedozwolonymi są postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, nieuzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Po analizie zakwestionowany zapisu "Bilet może być zwrócony w punkcie sprzedaży pod warunkiem, że blankiet biletu nie jest uszkodzony i dołączono do niego paragon z kasy fiskalnej (jeżeli sprzedaży dokonano przy jej użyciu)." Sąd doszedł do wniosku, iż pogarsza on sytuację konsumenta w realizacji przysługujących mu z mocy prawa uprawnień.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 Praw przewozowego, podróżny może zmienić umowę przewozu lub odstąpić od niej przed rozpoczęciem podróży albo w miejscu zatrzymania środka transportowego na drodze przewozu. Biorąc pod uwagę brzmienie przedmiotowego przepisu należy zauważyć, iż obowiązujące przepisy w sposób bardzo elastyczny przyznają konsumentowi (podróżnemu) możliwość zmiany umowy przewozu bądź odstąpienia od niej. Decydujące znaczenie ustawodawca przypisał w tym względzie woli podróżnego uniezależniając tym samym modyfikację bądź zakończenie umowy przewozu od woli przewoźnika. Odstąpienie od umowy przewoźnik nie może uzależnić od spełnienia dodatkowych przesłanek. W przedmiotowej sprawie stosowanie przez pozwanego zaskarżonej klauzuli prowadzi do ograniczania konsumenta w przysługujących mu uprawnieniach poprzez nałożenie na niego niczym nie uzasadnionych obowiązków związanych z odstąpieniem od umowy przewozu bądź jej zmiany. Wskazać należy, iż paragon jako środek rejestrujący rozliczenie stron, pełni swe funkcji jedynie na gruncie prawno podatkowym, jako dowód zawarcia transakcji potwierdzając ją dla celów podatkowych. W stosunkach cywilnoprawnych nie pełni on funkcji rozliczeniowej pomiędzy stronami, a wystarczającym dokumentem zawarcia umowy przewozu jest bilet, ponadto przedsiębiorca prowadząc działalność gospodarczą posiada dokumentację księgową dla celów podatkowych – i dla celów podatkowych może on z łatwością wykazać zawarcie transakcji bez konieczności posługiwania się paragonem. Z tych też względów zaznaczyć należy, iż uzależnienie możliwości skorzystania przez konsumenta z przewidzianych przez prawo uprawnień cywilnoprawnych od przedłożenia nośnika informacji podatkowych, jakim jest paragon, a w konsekwencji arbitralne pozbawienie konsumenta ww. uprawnień w przypadku braku przedłożenia paragonu, należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami. Podkreślić przy tym należy, iż konsumentowi (podróżnemu) paragon fiskalny może być przydatny dla innych niż rozliczenie z przewoźnikiem celów.

W przedmiotowej sprawie pozwany uzależnił również możliwość skorzystania przez konsumenta ze swych uprawnień od obowiązku przedłożenia nieuszkodzonego blankietu biletu. Takie zastrzeżenie również należy uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszające interesy konsumenta. Fakt przedłożenia uszkodzonego blankietu biletu (jeżeli tylko znajdujące się na nim dane są możliwe do odczytania) nie powinien mieć wpływu na stosunki cywilnoprawne pomiędzy przewoźnikiem a podróżnym. Należy przy tym zaznaczyć, iż w stosunkach cywilnoprawnych brak jest podobnych regulacji nakazujących jednej ze stron przedłożenie nieuszkodzonego nośnika informacji uzależniając od tego realizację uprawnień zastrzeżonych przez ustawę. Bilet w stosunkach przewozu pełni funkcję dowodową, zaś w przypadku odstąpienia od umowy funkcję rozliczeniową. Jeżeli jest on czytelny, posiadacz może wykonywać swe uprawnienia wynikające z faktu jego posiadania związane z modyfikacją bądź zakończeniem stosunku prawnego. W ocenie Sądu postanowienie zmierzające do uzależnienia możliwości skorzystania przez konsumenta ze swych ustawowych uprawnień od jednostronnej oceny przewoźnika dotyczącej stanu biletu w sposób nieuprawniony w praktyce prowadzi do przyznania przewoźnikowi prawa do decydowania o odstąpieniu przez podróżnego od umowy przewozu, co jak wyżej zaznaczono, jest uprawnieniem podróżnego.

Z wyżej wymienionych względów Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał, że zakwestionowane postanowienia wzorca umownego stosowanego przez pozwanego w obrocie z konsumentami stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

O wysokości wpisu od pozwu i obciążeniu nim pozwanego na rzecz Skarbu Państwa orzeczono na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 113 ust. 1 oraz art. 96 ust. 1 pkt 3 i art. 94 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398).

O kosztach postępowania orzeczono stosowanie do wyniku sporu na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powoda koszty zastępstwa procesowego w minimalnej stawce wynagrodzenia radcy prawnego określonej według § 14 ust. 3 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt pozwanego zarządzono na podstawie art. 479 ⁴⁴ k.p.c.

SSO Bogdan Gierzyński