Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2016 roku w Człuchowie

sprawy z powództwa I. M.

przeciwko "T." Towarzystwu (...)

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego "T." Towarzystwu (...) na rzecz powódki I. M. kwotę 4.000 zł (cztery tysiące złotych) z odsetkami ustawowymi w wysokości 13 % od dnia 26 lutego 2013 roku do dnia 22 grudnia 2014 roku, 8 % od dnia 23 grudnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, ustawowymi za opóźnienie w wysokości 7 % od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego "T." Towarzystwu (...) na rzecz powódki I. M. kwotę 1.825,10 zł (tysiąc osiemset dwadzieścia pięć złotych dziesięć groszy) tytułem kosztów procesu,

3.  nakazuje zwrócić od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie na rzecz powódki I. M. kwotę 291,90 zł (dwieście dziewięćdziesiąt jeden złotych dziewięćdziesiąt groszy) tytułem niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego,

4.  nakazuje zwrócić od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie na rzecz pozwanego "T." Towarzystwa (...) kwotę 2.500 zł (dwa tysiące pięćset złotych) tytułem niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

Sygn. akt I C 201/14

UZASADNIENIE

Powódka I. M. wniosła przeciwko T. Towarzystwu (...) pozew o zapłatę kwoty 4 000,00zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 26 lutego 2013 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wywodziła, że w następstwie wypadku komunikacyjnego zaistniałego w dniu 24 listopada 2012 roku w miejscowości J. w warunkach uzasadniających przyjęcie odpowiedzialności osoby, której odpowiedzialność odszkodowawcza w ruchu pojazdów mechanicznych objęta była ubezpieczeniowym ryzykiem pozwanego w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawców szkody – samochodu marki Volkswagen Passat o nr rej. (...)- doznała urazów w postaci potłuczeń (ogólnych głowy oraz potłuczeń podudzia lewego), a także rozstroju w zakresie zdrowia psychicznego. W szczególności wywodziła, iż na skutek wypadku pogorszył się jej stan psychiczny do tego stopnia, iż w dniu 16 marca 2013 roku została przyjęta na Oddział (...) Szpitala w C., gdzie rozpoznano u niej zaburzenia osobowości z komponentą lękową. Po wyjściu ze szpitala w dniu 29 kwietnia 2013 roku kontynuowała leczenie w Poradni (...). Powódka podkreśliła, iż pomimo upływu czasu od dnia zdarzenia, nadal odczuwa bóle i zawroty głowy, omdlenia z utratą świadomości, kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej, odczuwa także lęk przed pójściem na spacer do lasy, gdyż obawia się, że upadnie, zemdleje i nikt jej nie znajdzie. Wskazała, iż nawet najcichszy odgłos opony ją drażni, jej życie straciło dla niej sens, jest załamana z powodu długotrwałego pobytu w szpitalu, co było dla niej upokarzające, stała się osobą nerwową i przerażoną. Powódka wskazała, iż pomimo zgłoszenia roszczenia, pozwane Towarzystwo (...) odmówiło jej wypłaty zadośćuczynienia.

Nakazem zapłaty z dnia 21 marca 2014 roku wydanym w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 485/14 Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym w Człuchowie uwzględnił powództwo w całości.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwane T. Towarzystwo (...) skutecznie złożyło sprzeciw, w którym wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany zakwestionował powództwo. Wskazał przede wszystkim, iż powódka nie udowodniła rozmiaru krzywdy w stopniu uzasadniającym przyznanie na jej rzecz zadośćuczynienia pieniężnego, a dochodzona pozwem kwota jest zawyżona i bezzasadna. Wskazał również w zakresie dochodzonych odsetek, iż ewentualne odsetki winny być zasądzone od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 listopada 2012 roku w miejscowości Jaromierz, kierujący samochodem osobowym marki Volkswagen Passat o nr rej. (...) M. W., nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie dostosował prędkości zapewniającej panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na przeciwległy pas ruchu, doprowadzając do zderzenia czołowego z prawidłowo poruszającym się pojazdem marki Opel Vectra o nr rej. (...), kierowanym przez J. M.. Zdarzenie to zaistniało w warunkach uzasadniających przyjęcie odpowiedzialności kierującego samochodem osobowym marki Volkswagen Passat o nr rej. (...) - osoby, której odpowiedzialność odszkodowawcza w ruchu pojazdów mechanicznych objęta była ubezpieczeniowym ryzykiem pozwanego T. Towarzystwa (...) w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody .

( bezsporne, nadto dowód: zaświadczenie o zdarzeniu drogowym z dnia 04/12/2012r. k. 15 akt szkodowych)

W czasie wypadku samochodem kierowanym przez J. M. – brata powódki - podróżowało łącznie z kierowcą pięć osób, w tym również powódka I. M. i jej ojciec. Wszyscy podróżujący doznali obrażeń ciała, w tym niektórzy rany w obrębie głowy. Powódka i jej ojciec stracili przytomność. Po odzyskaniu przytomności powódka próbowała udzielić pomocy poszkodowanym, zwłaszcza bratu, który dusił się przyciśnięty pasami.

( dowód: przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

W wyniku zdarzenia powódka doznała obrażeń w postaci potłuczenia ogólnego głównie głowy i stłuczenia podudzia lewego z otarciem naskórka, w związku z czym została przewieziona do Szpitalnej Izby Przyjęć w C.. Po przeprowadzeniu badań RTG czaszki, kręgosłupa szyjnego, stawu kolanowego i kości podudzia lewego nie stwierdzono żadnych zmian pourazowych ani złamań. Powódce przepisano leki – leczenie zachowawcze - i po kilku godzinach wypisano do domu z zaleceniem kontroli w Poradni Chirurgicznej z uwagi na zgłaszane dolegliwości bólowe klatki piersiowej.

( dowód: informacja z porady lekarskiej izby przyjęć z dnia 24/11/2012r. k. 8 akt szkodowych, wynik badania RTG z dnia 24/11/2012r. k. 6 akt szkodowych, opinia biegłego z zakresu chirurgii i Stanisława Frankowskiego z dnia 17 czerwca 2016 roku k. 259-262)

Z powodu dolegliwości bólowych lewej strony klatki piersiowej i lewego nadbrzusza powódka ponownie zgłosiła się do Szpitalnej Izby Przyjęć w C. w dniu 28 listopada 2012 roku. Przeprowadzono kolejne badania powódki - USG jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej. Rozpoznano : podejrzenie złamania żebra VIII po stronie lewej.

( dowód: historia choroby w poradni chirurgicznej przy SP ZOZ w C. z dnia 28/11/2012r. k. 98, informacja z porady lekarskiej izby przyjęć z dnia 28/11/2012r. k. 7 akt szkodowych, wyniki badania hematologicznego z dnia 28/11/2012r. k. 5 akt szkodowych, wyniki badania CRP z dnia 28/11/2012r. k. 4 akt szkodowych, wyniki USG jamy brzusznej z dnia 28/11/2012r. k. 3 akt szkodowych, opinia biegłego z zakresu chirurgii i Stanisława Frankowskiego z dnia 17 czerwca 2016 roku k. 259-262)

Dolegliwości związane z wypadkiem dotyczące narządów ruchu powódka odczuwała do czterech tygodni od wypadku. Przy czym przez pierwsze trzy tygodnie w związku z odczuwanym bólem ( również głowy i w okolicach żeber) przyjmował leki przeciwbólowe.

(dowód: opinia biegłego z zakresu chirurgii i Stanisława Frankowskiego z dnia 17 czerwca 2016 roku k. 259-262 i przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

Po wypadku powódka zaczęła odczuwać lęki dotyczące stanu zdrowia – lęki przed śmiercią.

(dowód: przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

Powódka zgłaszała się do lekarzy w związku z lękami dotyczącymi stanu zdrowia – miała bóle głowy i podejrzewała u siebie guza mózgu. W dniu 21 stycznia 2013 roku udała się do Przychodni NZOZ (...) w D., gdzie otrzymała skierowanie do poradni neurologicznej. Podczas wizyty w Poradni (...) w C. (2) lekarz neurolog nie stwierdził żadnych nieprawidłowości, przepisał powódce natomiast leki uspokajające. W dniu 25 lutego 2013 roku skorzystała z konsultacji neuralgicznej w Szpitalu w C. (1), gdzie zgłosiła się po konsultacji w punkcie pomocy doraźnej również z powodu dolegliwości bólowych głowy – neurolog zalecił konsultacje psychiatryczną i psychologiczną. Wobec zgładzonych dolegliwości bólowych przy kolejnej wizycie w Poradni (...) w C. (2) uzyskała skierowania na badania TK głowy. Badanie wykonane w dniu 27 maja 2013 roku w Szpitalu w Szczecinku nie wykazało żadnych zmian.

(dowód: historia choroby z Poradni (...) w C. (2) k. 125 i 127, skierowanie do poradni neurologicznej z dnia 21/10/2013r. k. 126, badania TK k. 145, dokumentacja medyczna ze Szpitala (...) w C. (1), k. 139, historia wizyt z N. (...) Zakładu (...) w D. k. 159-163 )

Powódka miewała sny związane z wypadkiem – dokuczała jej bezsenność i brak apetytu. 18 stycznia 2013 roku po raz pierwszy zasłabła przed planowaną podróży samochodem. Wezwano pogotowie i zaaplikowano jej leki uspakajające. Zasłabnięcia i omdlenia z utratą przytomności powtarzały się – w takich sytuacja wzywano do powódki pogotowie, otrzymywała leki uspakajające. Stany lękowe u powódki początkowo wywoływało myślenie o wypadku i podróży samochodem, jednak później wpadała w panikę także w trakcie wykonywania normalnych czynności życiowych. Zgłosiła się do lekarza rodzinnego, który przepisał jej środki uspakajające.

( dowód: dokumentacja medyczna ze Szpitala (...) w C. (1), k. 139, historia wizyt w Poradni NZOZ w D. k. 159-163, przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111, opinia psychiatryczno-psychologiczna biegłej Katarzyny Wolsztyniak – Dróżdż z dnia 04/05/2015r. k. 207-211)

Ponieważ napady lękowe nasilały się, a powódka zaczęła również mieć myśli samobójcze, w dniu 16 marca 2013 roku udała się na Oddział (...) SP ZOZ w C.. Podczas przyjęcia do szpitala powódka była niespokojna, miała obniżony napęd psychoruchowy, obniżony nastrój. Nasilone objawy lękowe wywołały konieczność hospitalizacji powódki. Podczas pobytu w szpitalu rozpoznano u niej zaburzenia osobowości z komponentą lękową. Zgłaszała pogorszenia stanu zdrowia od 6 tygodni- lęk z tendencją do somatyzacji , niepokój, brak apetytu, myśli samobójcze bez tendencji realizacji. W związku z czym wprowadzono odpowiednie leczenie psychotropowe, przeprowadzono badania morfologii, jonogram i biochemię. Powódka wzięła udział w spotkaniach społeczności oddziałowej oraz terapii zajęciowej, psychoedukacyjnej. Po uzyskaniu poprawy stanu zdrowia psychicznego, w dniu 29 kwietnia 2013 roku wypisano powódkę do domu, zalecając regularne stosowanie przepisanych leków oraz dalsze leczenie w Poradni (...).

( dowód: wskazówki pielęgniarskie z dnia 29/04/2013r. k. 13, karta informacyjna leczenia szpitalnego z dnia 29/04/2013r. k. 14, opinia psychiatryczno-psychologiczna biegłej Katarzyny Wolsztyniak – Dróżdż z dnia 04/05/2015r. k. 207-211 przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

Zgodnie z zaleceniami otrzymanymi przy wypisie ze szpitala, powódka w dniu 22 maja 2013 roku zarejestrowała się w Poradni (...) przy SP ZOZ w C.. W okresie od 29 maja 2013 roku do 27 czerwca 2014 roku powódka uczestniczyła w sesjach psychoterapii indywidualnej. Powódka kontynuowała leczenie farmakologiczne celem utrwalenia efektów leczenia, jednak w okresach pogorszenia stanu psychicznego , w tym przed dłuższą podróżą, wymagała zwiększenia dawek leków.

( dowód: zaświadczenie i historia choroby w Poradni (...) k.75- 86 i 100-105, opinia psychiatryczno-psychologiczna biegłej Katarzyny Wolsztyniak – Dróżdż z dnia 04/05/2015r. k. 207-211, przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

U powódki po wypadku wystąpiły objawy wskazujące na rozpoznanie: zaburzenia lękowe z napadami lęku. Jest to jednostka chorobowa zaliczana do kręgu nerwic (bez podłoża organicznego), którym towarzystwa ubezpieczeniowe przyznają od 1-5% uszczerbku na zdrowiu. W przypadku powódki fakt hospitalizacji i częsta nawrotowość w tym rozpoznaniu powoduje, ustalenie 5% -ego uszczerbku na zdrowiu.

Objawy te w znacznym stopniu zaburzyły jej funkcjonowanie w okresie od 18 stycznia do marca 2013 roku – tak istotnie, że wdrożono leczenie przyzwyczajając ją do leków uspokajająco – nasennych. Nasilenie objawów lękowych tłumaczyło konieczność hospitalizacji psychiatrycznej ( do 29 kwietnia 2013 roku). Po zastosowanym leczeniu farmakologicznym i psychoterapeutyczny uzyskano stopniową poprawę. Aktualnie objawy lękowe nie występują. Kontynuuje leczenie farmakologiczne celem utrwalenia efektów leczenia, w okresach pogorszenia stanu psychicznego wymaga podnoszenia dawek. Dalsze leczenie farmakologiczne z kontynuowaniem psychoterapii pozwoli najprawdopodobniej na pełen powrót do zdrowia i odstawienie leczenia. Takie stany mają jednak skłonność do nawrotów objawów u osób predysponowanych do wystąpienia objawów lękowych.

(opinia psychiatryczno-psychologiczna biegłej Katarzyny Wolsztyniak – Dróżdż z dnia 04/05/2015r. k. 207-211, przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

W chwili wypadku powódka miała 22 lata. W okresie poprzedzającym wypadek i po wypadku powódka kontynuowała naukę w Liceum Ogólnokształcącym dla dorosłych - była w klasie maturalnej, lecz nie podeszła do egzaminu maturalnego. Nie pracowała zawodowo – wychowywała roczną wówczas córkę i z tego tytułu pobierała zasiłek najpierw macierzyński, a potem wychowawczy. Przed zajściem w ciąże pracowała we Wrocławiu jako sprzedawca. Po zajściu w ciąże wróciła do rodziców. Na jej utrzymanie i utrzymanie dziecka dostawał środki ( miesięcznie od 1000 do 15000zł ) od ojca dziecka, który najpierw pracował w Polce, a następnie wyjechał do pracy zagranicą. Powódka odbywała kurs prawa jazdy – nie podeszła w tym okresie do egzaminu, zdała go dopiero w 2014 roku .

(dowód: przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

Wcześnie - od 4 czerwca 2009 roku do 25 sierpnia 2009 roku, w okresie zamieszkiwania we Wrocławiu - powódka raz skorzystała z porady psychiatrycznej, a następnie konsultacji psychologicznych w związku z problemami w rodzinie - nadużywaniem alkoholu przez ojca.

( dowód: historia choroby z poradni (...) NZOZ (...) k 135-137 i przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111)

Pismem z dnia 28 grudnia 2012 roku powódka dokonała zgłoszenia szkody pozwanemu T. Towarzystwu (...), wnosząc o wypłatę tytułem zadośćuczynienie kwoty 8.000zł .

( bezsporne, nadto dowód: pismo z dnia 28/12/2012r. akt szkodowych k. 23-22)

W wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego pozwane Towarzystwo (...) w dniu 25 lutego 2013 roku odmówiło przyznania zadośćuczynienia. ( bezsporne, nadto dowód: pismo z dnia 25/02/2013r. dołączone do akt szkodowych)

Powódka nie uzyskała innego świadczenie z tytułu urazów i rozstroju zdrowia doznanych w wypadku z dnia 24 listopada 2012 roku.

(porównaj: przesłuchanie w charakterze strony powódki protokół k. 192, 70 i 111).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 822 k.c. w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.). Zakres obowiązku odszkodowawczego zakładu ubezpieczeń określa umowa, z tym że w przypadku umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdów, umowa stron nie może wprowadzać dalej idących ograniczeń zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela niż wynikający z przepisów prawa regulujących ten stosunek prawny. Na mocy tych przepisów jedynym dopuszczalnym ograniczeniem odpowiedzialności jest suma gwarancyjna. Zgodnie bowiem z treścią art. 36 ust.1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U z 2003r. nr 124, poz. 1152) odszkodowanie to ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej, która jednak nie może być niższa niż określona w tym przepisie dolna granica. Granice odpowiedzialności ubezpieczyciela zakreśla więc zakres odpowiedzialności sprawcy szkody – składniki szkody i zasada odpowiedzialności są tak samo określane jak przy ustalaniu obowiązku odszkodowawczego jej sprawcy. Stosunek wynikający z umowy ubezpieczenia OC ma bowiem charakter akcesoryjny wobec cywilnoprawnego stosunku odszkodowawczego, jaki może zaistnieć pomiędzy sprawcą szkody a poszkodowanym, z tym że co do zasady zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela nie może być wyższy od zakresu odpowiedzialności ubezpieczonego, tj. dłużnika z bezpośredniego stosunku zobowiązaniowego (porównaj: uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 roku – OSNC z 2004 roku, nr 4, poz. 51 oraz uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 września 2003 roku I ACa 452/2003 Lex Polonica Maxima).

Określenia pojęć szkody i odszkodowania sprawcy szkody dokonać należy na gruncie kodeksu cywilnego. Z przepisu art. 361 § 2 k.c. wynika obowiązek pełnej kompensacji szkody przez jej sprawcę, przy czym szkoda rozumiana jest jako różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem, jaki by w jego majątku istniał, gdyby zdarzenie nie nastąpiło (porównaj uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 roku – OSNCP z 2002 roku, nr 5 poz. 57). Nie oznacza to jednak bezwzględnego obowiązku zwrotu wszystkich poniesionych przez poszkodowanego sum wydatkowanych w związku z zaistniałym zdarzeniem wywołującym szkodę. Osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest bowiem zwrócić poszkodowanemu tylko wydatki koszty celowe, ekonomicznie uzasadnione poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z 20 października 1972 roku – OSNCP z 1973 roku nr 6, poz. 111, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 2002 roku – OSNC z 2003 roku, nr 1, poz. 15). Z racji akcesoryjności świadczenia wobec odpowiedzialności sprawcy szkody taki sam zakres świadczenia ciąży na zakładzie ubezpieczeń z tytułu umowy OC.

W niniejszej sprawie bezspornym jest fakt zawarcia przez pozwane T. Towarzystwu (...) oraz posiadacza samochodu marki Volkswagen Passat o nr rej. (...) – sprawcy wypadku – umowy ubezpieczeniowej, dotyczącej odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone ruchem pojazdów mechanicznych, a także zaistnienia zdarzenia drogowego w okresie obowiązywania tej umowy.

Dochodzone w niniejszej sprawie należności obejmowały roszczenie powódki z tytułu zadośćuczynienia w związku z obrażeniami i rozstrojem zdrowia, których doznała w wyniku wypadku komunikacyjnego, tj. art. 445 § 1 k.p.c.

Na mocy art. 445 § 1 k.p.c. poszkodowany, który wskutek czynu niedozwolonego doznał uszkodzenie ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się naprawienia szkody niemajątkowej – krzywdy – poprzez przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia. Treść przepisu wskazuje, iż zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić sumy symbolicznej, a stanowić powinna odczuwalną wartość ekonomiczną. Nie można też przyjąć, że wysokość tego świadczenia może być ustalana przy użyciu sztywnych reguł. Tak więc mierzenie krzywdy wyłącznie stopniem uszczerbku na zdrowiu stanowiłoby niedopuszczalne uproszczenie, nie znajdujące oparcia w tym przepisie. Zadośćuczynienie winno uwzględniać doznaną krzywdę poszkodowanego, na która składają się cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne związane z przeżywanymi cierpieniami. O rozmiarze należnego zadośćuczynienia pieniężnego decydują rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych (pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów), trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradosność życiowa, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego wymuszona zmiana trybu życia, a także niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawiania sportów, pracy twórczej czy artystycznej.

Ustalona suma ubezpieczenia musi być jednak odpowiednia również w tym znaczeniu, że winna być utrzymana w rozsądnych granicach odpowiadającym aktualnym normom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 30 stycznia 2004 r. I CK 131/2003 OSNC 2005/2 poz. 40 i wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 czerwca 1965 r. I PR 203/65 OSPiKA 1966/4 poz. 92).

W niniejszej sprawie powódka dochodziła tytułem zadośćuczynienia ostatecznie kwotę 4.000 złotych. Kwota ta jest zdaniem sądu adekwatna do sytuacji faktycznej ustalonej w niniejszej sprawie.

Powódka zgłaszała dwa rodzaje dolegliwości związanych z zaistniałym wypadkiem - wskazywał zarówno na urazy fizyczne, których doznała oraz na roztrój zdrowia psychicznego.

W zakresie urazów fizycznych zauważyć należy, że charakter odniesionych przez nią urazów nie wskazuje, iż z tego powodu powódka doznała stałego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu. Wskazuje na to opinia biegłego z zakresu chirurgii urazowej i ortopedii Stanisława Frankowskiego. Biegły w opinii tej w sposób jednoznaczny wskazał, że brak jest powodów, aby taki wniosek wysnuć. Nie ulega jednak wątpliwości, że w związku z doznaniem urazów fizycznych – w obrębie głowy, klatki piersiowej oraz podudzia – powódka odczuwała ból. Potwierdził to biegły w swojej opinii. Wskazują na to również jednoznaczne w tym zakresie zeznania powódki w charakterze strony. Odczuwanie dolegliwości bólowych powódka akcentowała przy okazji wizyt u lekarza po wypadku. W zakresie intensywności i okresu odczuwania bólu stanowisko powódki zostało potwierdzone opinią biegłego, który wskazywał, że ból ten mógł być odczuwany do 4 tygodni. W swoich zeznaniach powódka twierdziła, że w związku z intensywnym bólem przyjmowała środki przeciwbólowe przez około 3 tygodni.

Oprócz doznanych urazów o charakterze fizycznym powódka niewątpliwie doznała również rozstroju zdrowia w zakresie zdrowia psychicznego. Potwierdziła to opinia biegłej z zakresu psychologii i psychiatry Katarzyny Wolsztyniak – Dróżdż. Biegła zachowania i stan psychiczny powódki po wypadku łączyła z tym zdarzeniem jako czynnikiem sprawczym. Biegła w szczególności wskazywała, że w sytuacjach stresowych powódka jest osobą koncentrującą się na przeżywaniu emocji. Oceniła, że są to mało wydolne mechanizmy radzenia sobie ze stresem, a po wypadku dominującą emocją u powódki stał się lęk przed śmiercią. Początkowo powódka nie rozpoznawała tego lęku, gdyż występował w postaci zaburzeń somatyzacyjnych – duszności, uczucie drętwienie nóg, omdlenia potem rozpoznawała je jako lęk. Pojawiał się napadowo i miał charakter lęku panicznego. Zdaniem biegłej napady lęku razem z myślami samobójczymi były powodem przyjęcia jej na oddział psychiatryczny i potem kontynuowania leczenia ambulatoryjnie. Biegła wskazała na ostateczne rozpoznanie – zaburzenie osobowości z komponentą lękową. Biegła podkreśliła, że co prawda w okresie gdy pojawiły się napady lęku panicznego powódka miała więcej stresorów – m.in. zbliżający się egzamin na prawo jazdy oraz koniec semestru i maturę, która przy jej możliwościach intelektualnych była wyzwaniem oraz objawy abstencyjne po stosowanych lekach nasennych, jednak to wypadek należy ocenić jako czynnik spustowy uruchamiający reakcje lękowe o dużym nasileniu ( porównaj: opinia k. 207-211).

Powyższe wnioski bieglej jednoznacznie wskazują, że wypadek, któremu uległa powódka, spowodował u niej rozstrój zdrowia psychicznego, na który wskazywała w niniejszym procesie. Biegła w tej opinii oceniła, że z tego powodu w związku z zaistnieniem zaburzenia lękowego z napadami lęku i przebiegiem tego zaburzenia – zwłaszcza fakt hospitalizacji i często nawrotność objawów – uzasadnione jest przyjęcie u powódki z tego tytułu uszczerbku na zdrowiu na poziomie 5%. Z opinii biegłej wynika również, że psychiczny stan zdrowia powódki zaburzył jej funkcjonowanie w dłuższym okresie – zdaniem biegłej od 18 stycznia do marca 2013 roku – i to do tego stopnia, że spowodował konieczność hospitalizacji powódki na oddziale psychiatrycznym w okresie od dnia 16 marca 2013 roku do 29 kwietnia 2013 roku. Tak dalece zaburzone funkcjonowanie – wynikające zarówna z rodzaju objawów jak i długości okresu występowania – zdaniem sądu uzasadnia twierdzenie o wystąpieniu rozstroju zdrowia uzasadniającego roszczenie o zadośćuczynienie.

W tym miejscu wskazać należy, że sąd w pełni oparł ustalenia stanu faktycznego na opiniach biegłych wydanych w sprawie, są one bowiem logiczne, wyczerpujące i nie budzą wątpliwości co do rzetelności i oraz fachowości ich wykonania. Zauważyć należy, że stronom doręczono odpis opinii, zakreślono termin do złożenia ewentualnych zastrzeżeń, termin upłynął bezskutecznie.

Ustalając wysokość świadczenia, sąd uwzględnił nałożenie się obu rodzajów dolegliwości - urazów fizycznych i wynikających stąd dolegliwości bólowych oraz występujących jako skutek przeżyć związanych z wypadkiem dolegliwości psychicznych. Zauważyć należy, że powódka jest osobą młodą. W tym okresie zajmowała się wychowywaniem rocznej córki. Przebywając blisko półtora miesiąca w szpitalu była pozbawiona kontaktu z córką. Jak wskazywała, odczuwała duży dyskomfort -wstyd- związany z koniecznością przebywania na oddziale psychiatrycznym. Napady paniki, osłabienia i omdlenie (występujące nie tyko w związku z planowaną podróżą, ale również przy wykonywaniu codziennych czynności – prowokowane odgłosem poruszających się samochodów w czasie spacerów czy zakupów) dezorganizowały jej funkcjonowanie. Przyjmowanie leków stabilizuje jej stan psychiczny.

Biorąc powyższe pod uwagę, uwzględniając zarówno doznane w wyniku wypadku urazy fizyczne i odczuwanie bólu i dyskomfortu z tych związanych, jak i zaistniały rozstrój zdrowia psychicznego, sąd uznał, iż w stanie faktycznym ustalonym w sprawie, dochodzona przez powódkę z tytułu zadośćuczynienia kwota, jest adekwatna do zaistniałej krzywdy i należy powództwo uwzględnić w całości.

W niniejszej sprawie Sąd działając na podstawie art. 217 k.p.c. pominął wnioski zgłaszane przez pozwanego o zwrócenie się do NFZ o wskazanie do jakich placówek medycznych była zapisana powódka oraz do ZUS i Urzędu Skarbowego o dokumenty dotyczące wysokości uzyskiwanych dochodów. Zauważyć bowiem należy, że pozwany zgłosił wskazane wnioski w odpowiedzi na pozew, a na tym etapie rozpoznawania sprawy nie ustalono jeszcze jakichkolwiek okoliczności dotyczących leczenia powódki przed wypadkiem, jej sytuacji majątkowej i osobistej w trakcie i po zdarzeniu. Okoliczności te były przedmiotem ustalań sądu w toku rozpoznawania sprawy, w oparciu najpierw o informacyjne rozpytanie powódki, a następnie również były przedmiotem przeprowadzonego w sprawie dowodu z przesłuchania stron z ograniczeniem do przesłuchania powódki. Po podaniu przez powódkę informacji dotyczących okoliczności, które miały być – zgodnie z wnioskiem pozwanego – ustalone w oparciu o te informacje, pozwany nie zakwestionował twierdzeń powódki. Nadto Sąd w oparciu o oświadczenia powódki zgromadził materiał dowodowy dotyczący procesu leczenia powódki, zwracając się m.in. o dokumentację medyczną dotyczącą podejmowanych przez powódkę przed wypadkiem konsultacji psychiatrycznych i psychologicznych. Zauważyć należy, że tak zgromadzona pełna dokumentacja medyczna (dotycząca leczenie powódki zarówno przed jak i po wypadku ) została zaoferowana biegłej w celu sporządzenia opinii, a wnioski wypływające z opinii pozostałą jednoznaczne. Co do urazów fizycznych zauważyć należy, na co wskazał biegły z zakresu chirurgii, iż obrażenia klatki piersiowej i podudzia lewego, które doznała powódka, mają charakter typowo pourazowy i bez wpływu na to był stan zdrowia powódki przed urazem. W tej sytuacji, wobec niezakwestionowanego stanowiska powódki co do jej stanu zdrowia przed zdarzeniem oraz w oparciu o zgromadzoną w sprawie dokumentację medyczną, nie było podstaw do zwracania się do NFZ o dalsze informacje dotyczące procesu leczenia powódki przed wypadkiem, tym bardziej, że pozwany w tym zakresie nie wskazał szczegółowych okoliczności, które mogły być przedmiotem dalszych dowodów. W oparciu o informacje od powódki sąd ustalił również jej sytuacje osobistą i majątkową, a ponieważ i te okoliczności nie były przez pozwanego kwestionowane, a nie wskazywał on innych szczegółowych dodatkowych okoliczności, które podlegałyby ustaleniu na podstawie informacji udzielonych przez ZUS i Urząd Skarbowy, wniosek o zwrócenie się do tych podmiotów o informacje również został pominięty.

Sąd pominął również wniosek pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych wydanej wspólnie z biegłym lekarzem ortopedotraumatologiem. Przedmiotem tej opinii miała być bowiem okoliczność dotycząca zapięcia przez powódkę pasów bezpieczeństwa w chwili wypadku. Zauważyć należy, że okoliczność związana z zapięciem pasów była przedmiotem dowodu z przesłuchania powódki w charakterze strony. Powódka kategorycznie twierdziła, że zarówno ona, jak i kierowca w chwili zdarzenia mieli zapięte pasy bezpieczeństwa. Opisywała nawet okoliczności związane z próbą uwolnienia kierowcy w związku z uciskającymi go po wypadku pasami bezpieczeństwa. Zauważyć należy, że pozwany nie wskazał na jakiekolwiek okoliczności, które mogłyby być przedmiotem oceny biegłych z tak określonego zakresu – powołał się tylko ogólnie na rodzaj urazów doznanych przez powódkę, bez wskazania który rodzaj urazów miałby wskazywać na niezapięcie pasów. Zaoferowany w sprawie materiał dowodowy nie zawiera żadnych informacji, dokumentacji, które wskazywałyby na wątpliwości co do zapięcia pasów bezpieczeństwa przez uczestników wypadku. Okoliczność ta w szczególności nie była przedmiotem ustaleń w postępowaniu likwidacyjnym prowadzonym przez Towarzystwo (...). Pozwany nie podjął próby przeprowadzenia dowodów – w tym o charakterze osobowym – potwierdzających choćby istnienie wątpliwości co do tego, czy powódka w chwili zdarzenia miała zapięte pasy bezpieczeństwa ( podobne stanowisko wyraził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 5/08/2014r. I ACa 350/14). W tej sytuacji sąd pominął zgłaszany przez pozwanego wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych w zakresie ustalenia czy powódka miała zapięte pasy bezpieczeństwa jako okoliczność, która miałaby przyczynić się do zwiększenia szkody.

Na marginesie jedynie wskazać należy na specyficzną sytuację w rozpoznawanej sprawie, w której w zasadniczej części przyznanie zadośćuczynienia wiązało się z krzywdą wynikającą z rozstroju zdrowia psychicznego – przeżywaniem wypadku i jego skutków. Kwestia zapięcia pasów bezpieczeństwa nie mogła mieć nawet bezpośredniego przełożenia na ten rodzaj urazu, który wynikał z samego faktu uczestniczenia w wypadku i przeżyć psychicznych związanych z tym zdarzeniem.

W związku z powyższym w ocenie sądu zadośćuczynienie związane ze stanem zdrowia powódki po wypadku w łącznej wysokości 4.000 złotych jest utrzymane w rozsądnych granicach i adekwatne do wyżej wskazanych przesłanek.

W zakresie żądania odsetek Sąd nie przyjął argumentacji pozwanego, iż winny być one zasądzone od dnia wyrokowania w sprawie. Wskazać bowiem należy, że zasądzenie odsetek od wyrokowania – jak oczekuje tego pozwany – prowadziłoby do ich umorzenia za okres sprzed tej daty i stanowiłoby nieuzasadnione uprzywilejowanie dłużnika. Oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Odsetki stanowią opartą na uproszczonych zasadach rekompensatę typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Niewykonanie obowiązku ustalenia w ustawowym terminie właściwej wysokości powstałej szkody aktualizuje po stronie ubezpieczającego roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych ( tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 8 grudnia 2009 roku I ACa 875/09 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 27 września 2013 roku VI ACa 282/13).

Z uwagi na fakt, iż powódka domagała się odsetek od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja odmowna o przyznaniu zadośćuczynienia za doznane krzywdy (25 lutego 2013 roku), uwzględniając jednocześnie, iż od dnia zgłoszenia szkody tj. od dnia 3 stycznia 2013 roku upłynął 30-dniowy termin na rozpoznanie żądania poszkodowanych, Sąd uwzględnił roszczenie powódki i zasądził odsetki ustawowe od zasądzonych należności od dnia 26 lutego 2013 roku do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 98 k.p.c. przyjmując, że do niezbędnych kosztów po stronie powódki należą: uiszczona opłata sądowa od pozwu w kwocie 200,00 zł, koszty zastępstwa procesowego na mocy § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w kwocie 600,00 zł. - stosowanym w niniejszej sprawie w oparciu o § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych - opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł, poniesione wydatki związane z wynagrodzeniem biegłych z zakresu psychiatrii oraz chirurgii na podstawie postanowień Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 15 lipca 2015 roku (k. 219-219v) i z dnia 29 czerwca 2016 roku (k. 263-263v) w łącznej kwocie 1 008,10 zł, co stanowi łączną należność kwotę 1 825,10 zł.

O zwrocie powódce w pkt 3-im wyroku niewykorzystanej zaliczki w kwocie 291,90 zł orzeczono na mocy art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014r. poz. 1025), z uwagi na fakt, iż powódka uiściła zaliczkę na wynagrodzenie biegłych z zakresu psychiatrii i chirurgii w łącznej kwocie 1 300,00 zł, przy czym Sąd Rejonowy w Człuchowie postanowieniem z dnia 15 lipca 2015 roku przyznał wynagrodzenie biegłemu sądowemu Katarzynie Wolsztyniak - Dróżdż za sporządzoną opinię z zakresu psychologii i psychiatrii w kwocie 472,66 zł, natomiast postanowieniem z dnia 29 czerwca 2016 roku przyznał wynagrodzenie biegłemu sądowego Stanisławowi Frankowskiemu za sporządzoną opinię z zakresu chirurgii w kwocie 535,44 zł, w związku z czym z zaliczki wykorzystana została kwota 1 008,10 zł.

O zwrocie pozwanemu w pkt 4-ym wyroku niewykorzystanej zaliczki w kwocie 2 500,00 zł orzeczono na mocy art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014r. poz. 1025), z uwagi na fakt, iż zawnioskowany przez pozwanego dowód z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych wspólnie z biegłym lekarzem ortopedotraumatologiem został pominięty w niniejszym postępowaniu.