Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o świadczenie przedemerytalne

na skutek odwołania H. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 28 lipca 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Krzysztof Główczyński

Sygn. akt V U 882/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 28 lipca 2016 r., znak: (...), odmówił wnioskodawczyni H. S. prawa do świadczenia przedemerytalnego określonego w art. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych, albowiem ubezpieczona nie spełniła warunku posiadania wymaganego ustawą stażu ubezpieczeniowego wynoszącego 30 lat; udowodniła bowiem jedynie 29 lat, 7 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ rentowy nie zaliczył do ogólnego stażu pracy wnioskodawczyni okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 01 kwietnia 1976 r. do 1 września 1989 r. oraz od 2 stycznia 1991 r. do 31 maja 1996 r. Wskazał, że okres od 01 kwietnia 1976 r. do 31 grudnia 1982 r. pokrywa się z okresem zatrudnienia ubezpieczonej w (...) Spółdzielni (...) w L. od 01 września 1975 r. do 29 czerwca 1979 r. oraz od 30 czerwca 1982 r. do 31 grudnia 1982 r., który został uwzględniony do stażu pracy oraz okresu wychowywania dzieci od 30 czerwca 1979 r. do 29 czerwca 1982 r., który również został uwzględniony do stażu pracy. Natomiast brak podstaw do uwzględnienia okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 01 stycznia 1983 r. do 01 września 1989 r. oraz od 02 stycznia 1991 r. do 31 maja 1996 r., gdyż po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym z KRUS w P. ustalono, że we wskazanych okresach wnioskodawczyni nie była objęta ubezpieczeniem społecznym rolników jako domownik i nie opłacono składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Rolników.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni H. S. wniosła o jej zmianę poprzez przyznanie jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. Podała, iż posiada ponad 32 lata pracy, na którą składają się: praca w (...)od 01 września 1975 r. do 21 stycznia 1989 r. oraz praca w Sklepie (...) od 01 czerwca 1996 r. do 31 sierpnia 2015 r. Od 11 września 2015 r. jest na zasiłku dla bezrobotnych. Wskazała, iż na pierwsze dziecko, urodzone w dniu (...), nie korzystała z urlopu wychowawczego, na drugie –urodzone w dniu (...) – urlop wychowawczy miała od 22 stycznia 1983 r. do 20 czerwca 1985 r. (łącznie 2 lata i 5 miesięcy). Trzecie dziecko urodziła w dniu (...)r., przerwała urlop wychowawczy i poszła na urlop macierzyński od 21 czerwca 1985 r. do 21 października 1985 r., a potem kontynuowała urlop wychowawczy od 22 października 1985 r. do 22 maja 1986 r. (7 miesięcy). Podała, iż na czwarte dziecko urodzone w dniu (...) na urlopie wychowawczym była od 22 maja 1986 r. do 21 stycznia 1989 r. Ponadto, przez wiele lat pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców. Tym samym uważa, że spełniła przesłanki do przyznania jej prawa do spornego świadczenia.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni H. S., ur. (...), wiek 55 lat ukończyła z dniem (...)r. Od dnia 24 marca 1960 r. wnioskodawczyni była zameldowana w M. nr (...), w gminie L.. Jej rodzice K. i S. D. w dniu 19 października 1972 r. nabyli gospodarstwo rolne o pow. 2,41 ha w M..

W dniu 01 września 1975 r., po ukończeniu 15 lat, wnioskodawczyni podjęła pracę w (...) Spółdzielni (...) w L., najpierw jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a następnie sprzedawca.

W dniu(...)r. H. S. urodziła pierwsze dziecko – córkę A.. W okresie od 30 czerwca 1979 r. do 29 czerwca 1982 r. (przez okres 3 lat) wnioskodawczyni przebywała na urlopie wychowawczym.

W dniu (...)r. ubezpieczona urodziła drugie dziecko – syna M.. W okresie od 22 stycznia 1983 r. do 21 stycznia 1989 r. wnioskodawczyni korzystała z urlopu wychowawczego. W międzyczasie urodziła trzecie dziecko, w dniu (...)r., córkę M..

W dniu 21 stycznia 1989 r. ustało zatrudnienie wnioskodawczyni w (...) Spółdzielni (...) w L.. Po ustaniu tego zatrudnienia, w dniu(...)r. H. S. urodziła czwarte dziecko – syna M..

W okresie od 22 stycznia 1989 r., tj. po ustaniu zatrudnienia w (...), do 31 maja 1996 r. wnioskodawczyni zajmowała się wychowywaniem dzieci. Po ich odchowaniu, w dniu 01 czerwca 1996 r. podjęła zatrudnienie w Sklepie (...) w R., gdzie pracowała nieprzerwanie do dnia 31 sierpnia 2015 r. (tj. przez okres 19 lat i 3 miesięcy). W czasie tego zatrudnienia przez okres łącznie 27 dni wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniach lekarskich. Zatrudnienie ubezpieczonej ustało z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Od dnia 11 września 2015 r. do chwili obecnej wnioskodawczyni pozostaje zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w L. jako osoba bezrobotna, z prawem do zasiłku. W czasie pobierania zasiłku dla bezrobotnych wnioskodawczyni nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ani zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych czy robót publicznych.

W dniu 14 kwietnia 2016 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. W wyniku rozpoznania tego wniosku ZUS Oddział w L. decyzją z dnia 10 maja 2016 r. odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia wskazując w uzasadnieniu, że H. S. nie spełniła przesłanki posiadania 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Do dnia bowiem rozwiązania stosunku pracy w Sklepie (...) w R. w dniu 31 maja 2015 r. udowodniła staż ogólny w wymiarze 23 lat, 4 miesięcy i 9 dni okresów składkowych oraz 6 lat, 3 miesięcy i 13 dni okresów nieskładkowych, a więc łącznie w wymiarze 29 lat, 7 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych 30 lat.

Wobec podniesienia przez ubezpieczoną, że w okresach: od 01 kwietnia 1976 r. do 01 września 1989 r. oraz od 02 stycznia 1991 r. do 31 maja 1996 r. pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców w M. jako domownik, organ rentowy przeprowadził postępowanie wyjaśniające i w jego następstwie w dniu 28 lipca 2016 r. wydał decyzję – zaskarżoną w niniejszej sprawie – mocą której odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego, nie uznając żadnego ze wskazanych przez nią okres pracy w gospodarstwie rolnym. Wnioskodawczyni nie była objęta ubezpieczeniem społecznym rolników jako domownik od dnia 01 stycznia 1983 r. i nie opłacono za nią żadnych składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Rolników.

D o w ó d: dokumenty z akt ubezpieczeniowych ZUS: wniosek, oświadczenie wnioskodawczyni o okresach opieki nad dziećmi z dnia 27.04.2015, odpisy skrócone aktów urodzenia dzieci, świadectwa pracy, zaświadczenie Sklepu (...) w R. z dnia 16.04.2015 r., zaświadczenie z PUP w L., decyzja z dnia 10.05.2016 r., zaświadczenie z Archiwum Państwowego we W. z dnia 01.06.2016 r., zaświadczenie o zameldowaniu, pismo KRUS z dnia 26.07.2016 r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 170), prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. W myśl zaś ust. 3 cyt. przepisu, świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;

2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W sprawie sporna była tylko jedna z wymienionych wyżej przesłanek warunkujących prawo do świadczenia przedemerytalnego, tj. warunek posiadania 30 lat stażu ubezpieczeniowego. Organ rentowy ustalił bowiem, że H. S. wykazała jedynie 29 lat, 7 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i nieskładkowych zaś wnioskodawczyni twierdziła, że posiada wymagany przepisami ogólny staż pracy wynoszący ponad 30 lat.

W ocenie Sądu, materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu nie dał podstaw do uznania, że H. S. spełnia warunek posiadania wymaganego przepisami stażu 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych. W pierwotnej decyzji z dnia 10 maja 2016 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do świadczenia przedemerytalnego, argumentując, iż udowodniła ona jedynie 29 lat, 7 miesięcy i 22 dni ogólnego stażu ubezpieczeniowego. Ustosunkowując się do tej decyzji ubezpieczona podniosła, iż posiada wymagany staż, albowiem pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 01 kwietnia 1976 r., a więc po ukończeniu 16 roku życia, do dnia 01 września 1989 r. i od dnia 02 stycznia 1991 r. do dnia 31 maja 1996 r.

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1 uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5 – 9, art. 10 ust. 1 oraz art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie tego przepisu możliwe zatem jest zaliczenie ubezpieczonemu do ogólnego stażu pracy okresów pracy w gospodarstwie rolnym jako okresów uzupełniających ten staż. W myśl art. 10 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się:

1)  okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2)  przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3)  przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

traktując je jako okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 ustawy emerytalnej, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do przyznania tego świadczenia.

W rozpoznawanej sprawie nie było podstaw do uznania jakichkolwiek okresu pracy w wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców, przede wszystkim dlatego, że wskazane przez nią okresy (tj. od 01 kwietnia 1976 r. do 31 grudnia 1982 r.) pokrywały się z okresami, kiedy wnioskodawczyni była zatrudniona (tj. od 01 września 1975 r. do 29 czerwca 1979 r. i od 30 czerwca 1082 r. do 31 grudnia 1982 r.), bądź kiedy przebywała na urlopie wychowawczym (tj. od 30 czerwca 1979 r. do 29 czerwca 1982 r.), a zatem z okresami składkowymi i nieskładkowymi, które już zostały uwzględnione przez ZUS przy obliczaniu jej ogólnego stażu ubezpieczeniowego. Od 01 stycznia 1983 r. wprowadzono obowiązek opłacania składek na fundusz ubezpieczenia społecznego rolników za domowników rolnika. Z pism KRUS wynika, że wnioskodawczyni po 31 grudnia 1982 r. nie była zgłoszona do ubezpieczenia społecznego rolników jako domownik ani nie opłacano za nią składek na FUSR. Tym samym żadnego okresu wskazanego przez ubezpieczoną po dniu 31 grudnia 1982 r. nie można było zaliczyć do okresu, który uzupełniłby jej staż ubezpieczeniowy.

Poprawne są przy tym wyliczenia ZUS dotyczące tak okresów składkowych, jak i okresów nieskładkowych wnioskodawczyni. Do okresów składkowych zaliczone zostały okresy zatrudnienia H. S. w (...) w L. oraz w Sklepie (...) w R.. Drugi z tych okresów zatrudnienia (od 01 czerwca 1996 r. do 31 sierpnia 2015 r.) nie był sporny i wynosił łącznie 19 lat i 3 miesiące, w tym: 19 lat, 2 miesiące i 3 dni okresów składkowych i 27 dni okresów nieskładkowych). Pewne wątpliwości mógł natomiast budzić pierwszy z wymienionych okresów zatrudnienia, albowiem w jego trakcie wnioskodawczyni urodziła troje dzieci i korzystała z urlopów wychowawczych. Od dnia 01 września 1975 r. (czyli od dnia podjęcia zatrudnienia w (...)) do dnia 29 czerwca 1979 r. wnioskodawczyni nieprzerwanie pracowała (tj. przez okres 3 lat, 9 miesięcy i 29 dni). Następnie – w związku z urodzeniem pierwszego dziecka w dniu (...)r. – ubezpieczona w okresie od 30 czerwca 1979 r. do 29 czerwca 1982 r. (3 lata) korzystała z urlopu wychowawczego, co sama przyznała w oświadczeniu z dnia 27 kwietnia 2015 r. (k. 6 akt ZUS), mimo że później w odwołaniu z dnia 10 sierpnia 2016 r. twierdziła już inaczej, a mianowicie że na pierwsze dziecko nie korzystała z urlopu wychowawczego. Sąd nie dał wiary tym twierdzeniom, w szczególności, że wnioskodawczyni ponownie je zmieniła w piśmie z dnia 14 października 2016 r. (k. 15), przyznając, że w okresie od 30 czerwca 1979 r. do 29 czerwca 1982 r. faktycznie z urlopu wychowawczego korzystała. Po jego upływie, w dniu 30 czerwca 1982 r. wnioskodawczyni wróciła do pracy w (...) w L.. Następnie w dniu (...) urodziła drugie dziecko, w związku z wychowaniem którego od dnia 22 stycznia 1983 r. zaczęła korzystać z kolejnego urlopu wychowawczego. A zatem, okres od 30 czerwca 1982 r. do 21 stycznia 1983 r. (łącznie 6 miesięcy i 3 dni) uznać należało za okres składkowy, po którym nastąpił kolejny okres nieskładkowy (okres urlopu wychowawczego). Ze świadectwa pracy z dnia 21 stycznia 1989 r. (k. 10 akt ZUS) wynika, że wnioskodawczyni na urlopie wychowawczym w okresie zatrudnienia w (...) przebywała od 22 stycznia 1983 r. do końca zatrudnienia, tj. do 21 stycznia 1989 r., a zatem przez kolejne 6 lat. Z odpisów skróconych aktów urodzenia wynika zaś, że w czasie urlopu wychowawczego wnioskodawczyni urodziła trzecie dziecko (w dniu (...)r.), a czwarte już po ustaniu zatrudnienia w (...), w dniu (...)r. Z powyższego wynika, że w okresie zatrudnienia w (...) w L. okresy składkowe wnioskodawczyni wyniosły łącznie jedynie 4 lata, 4 miesiące i 22 dni, a okresy nieskładkowe (okresy urlopów wychowawczych – 9 lat). Jako że okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, czy innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dziećmi w wieku do lat 4 –w myśl art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej – mogą być zaliczone w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie – bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat, w przypadku wnioskodawczyni sumując jej okresy urlopów wychowawczych na dzieci nie można uwzględnić ich w wymiarze większym niż wynikający z przepisu wymiar 6 lat. Skutkiem powyższego zsumowanie wskazanych wyżej okresów zatrudnienia w (...) (4 lata, 4 miesiące i 22 dni okresów składkowych oraz 6 lat okresów nieskładkowych ograniczonych zgodnie z art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej) oraz w Sklepie (...) w R. (19 lat, 2 miesiące i 3 dni okresów składkowych i 27 dni okresów nieskładkowych) dało łącznie ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawczyni wynoszący 29 lat, 7 miesięcy i 22 dni, a zatem staż niewystarczający, by uznać, że ubezpieczona spełniła przesłanki do przyznania prawa do świadczenia przedemerytalnego. Nie zmieni tego także podnoszona przez wnioskodawczynię okoliczność potraktowania okresu zasiłku macierzyńskiego na trzecie dziecko jako okresu składkowego (k. 15). Doliczenie bowiem do w wyżej wyliczonego ogólnego stażu ubezpieczeniowego nawet okresu 126 dni (4 miesięcy i 6 dni) tego zasiłku nadal nie da wymaganego ustawą stażu 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych; da jedynie 29 lat, 11 miesięcy i 28 dni. W tym miejscu jednak zaznaczyć należy, że wbrew temu, co twierdzi ubezpieczona, nie jest możliwe doliczenie do jej stażu pracy jako okresu składkowego pełnego okresu 126 dni (18 tygodni) zasiłku macierzyńskiego na trzecie dziecko, urodzone w dniu (...) Zgodnie bowiem z regulacjami prawnymi obowiązującymi w tamtym czasie, tj. art. 33 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn.: Dz.U. z 1983 r. poz. 143, z późn. zm.) w związku z art. 180 § 3 pkt 2 k.p. (w brzmieniu obowiązującym w dacie urodzenia przez wnioskodawczynię trzeciego dziecka), jeśli pracownica urodziła dziecko w czasie urlopu wychowawczego, to przysługiwał jej zasiłek macierzyński w wymiarze równym części urlopu macierzyńskiego przypadającej po porodzie. A zatem w przypadku, gdy urlop macierzyński wynosił 18 tygodni, zasiłek macierzyński przypadający po porodzie wynosił co najmniej 14 tygodni (bowiem co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego musiały przypadać przed przewidywaną datą porodu – art. 180 § 3 k.p.). Zgodnie zatem ze wskazanymi wyżej uregulowaniami, skoro 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego musiały przypadać przed przewidywaną datą porodu, to ubezpieczonej po urodzeniu trzeciego dziecka w czasie urlopu wychowawczego mógł przysługiwać zasiłek macierzyński w wymiarze maksymalnie 16 tygodni, a więc 112 dni (3 miesiące i 22 dni). Doliczenie zaś tego okresu do ogólnego stażu ubezpieczeniowego H. S. da jedynie 29 lat, 11 miesięcy i 14 dni, a zatem w dalszym ciągu staż niewystarczający do przyznania jej prawa do świadczenia przedemerytalnego.

W świetle ustaleń faktycznych powyższych rozważań stwierdzić należało, iż wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganych 30 lat ogólnego stażu pracy i w związku z tym nie spełniła warunku nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych. Powyższe skutkowało oddaleniem jej odwołania jako niezasadnego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.