Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Daria Ratymirska

Protokolant: sekr. sądowy Daria Paliwoda

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 stycznia 2017 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko A. W.

o zapłatę kwoty 45.687,50 zł

I. zasądza od pozwanego A. W. na rzecz powódki M. J. kwotę 24.875 (dwadzieścia cztery tysiące osiemset siedemdziesiąt pięć) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 grudnia 2015r. do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w dalszej części;

III. nakazuje zaliczyć kwotę 72,21 zł, uiszczoną przez powódkę tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego, wpisaną pod poz. (...), na poczet wydatków, poniesionych w postępowaniu tymczasowo przez Skarb Państwa na wynagrodzenie komornika;

IV. nakazuje zwrócić powódce ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku kwotę 366,07 zł, tytułem niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego;

V. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4.529,21 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu;

VI. wyrokowi w pkt I i V nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Powódka M. J. wniosła pozew przeciwko A. W. o zapłatę kwoty 45.687,50 zł, z odsetkami za opóźnienie od dnia 17.12.2015r., tytułem zachowku po matce M. W., zmarłej w dniu 26.01.2013r., po której spadek odziedziczył pozwany, na podstawie testamentu. Podała, że w skład spadku wchodzi lokal mieszkalny, położony w Ł. nr (...), objęty księgą wieczystą (...), o wartości 170.000 zł, oraz udział w 3/20 części w spadku po matce spadkodawczyni T. P., zmarłej dnia 1.01.20177r., w skład którego wchodził udział w ½ części w lokalu położonym w miejscowości S., w gminie K., o wartości 170.000 zł. W toku postępowania podała, że lokal, położony w m. S. został sprzedany za cenę 140.000 zł (k.64v.).

Pozwany – mimo zawiadomienia – nie stawił się na rozprawie, nie złożył wyjaśnień na piśmie, nie domagał się rozpoznania sprawy w swojej nieobecności.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany nabył spadek po matce M. W., zmarłej w dniu 26.01.2013r., na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 14.02.2012r. Poza nim spadkodawczyni miała jeszcze jedno dziecko – córkę – powódkę. Zmarła jako wdowa.

Dowód:

akt poświadczenia dziedziczenia (k-10); akt zgonu (k-11); odpisy skrócone aktu małżeństwa powódki i aktu urodzenia pozwanego (k-13-14).

W skład spadku po niej wchodził:

- lokal mieszkalny, położony w Ł. nr (...), objęty księgą wieczystą (...), o wartości 89.000 zł;

- udział w 3/40 części w lokalu mieszkalnym, położonym przy ul. (...) w miejscowości S., w gminie K., objętym księgą wieczystą (...), o wartości 140.000 zł, który oddziedziczyła po matce T. P., zmarłej w dniu 1.01.2007r.

Dowód:

odpis z księgi wieczystej (...) (k-15 i nast.); akt poświadczenia dziedziczenia po T. P. (k-22); odpis z księgi wieczystej (...) (k-31 i nast.); akt poświadczenia dziedziczenia po E. P. (k-37); umowa sprzedaży z dnia 12.07.2016r. (k-86-92); opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości J. B. (k-106 i nast.).

Pismem z dnia 7.12.2015r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty zachowku w kwocie 50.000 zł w terminie 7 dni.

Dowód:

wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru (k-39, 42).

Sąd zważył, co następuje:

Powódce przysługiwało prawo do zachowku po zmarłej matce, na podstawie art. 991 § 1 kc. Ustalenie wysokości należnego uprawnionej zachowku wymagało przede wszystkim określenia udziału spadkowego, stanowiącego podstawę obliczenia zachowku. Należny powódce zachowek wynosi połowę wartości udziału spadkowego, który przypadłby jej w razie dziedziczenia ustawowego (1/2 x 1/2 = 1/4). Przez powstały ułamek przemnożono następnie wartość substratu zachowku, na który składa się czysta wartość spadku. Dla celów ustalania zachowku, wartość spadku oblicza się – zgodnie z art. 995 kc - według stanu z chwili otwarcia spadku oraz według cen z chwili ustalania zachowku (orzekania o roszczeniach z tego tytułu).

W skład spadku wchodził lokal mieszkalny położony w Ł. oraz udział w lokalu położonym w S., opisane wyżej. Wartość pierwszej nieruchomości, potrzebną do ustalenia substratu zachowku, Sąd przyjął w oparciu o pisemną opinię biegłego sądowego J. B.. Opinię oceniono jak wiarygodną, sporządzoną w sposób fachowy, przez wieloletniego biegłego sądowego – rzeczoznawcę majątkowego, który, zgodnie z art. 150 ust. 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz.U.2010.102.651 ze zm.) ma kwalifikacje i uprawnienia do określania wartości rynkowej nieruchomości, przy czym opinia ta nie była kwestionowana przez strony.

Wartość drugiego składnika spadku, w odniesieniu do wartości lokalu mieszkalnego, położonego w S., ustalono na podstawie ceny, obowiązującej w umowie sprzedaży z dnia 12.07.2016r. W skład spadku po M. W. wchodził udział w 3/20 części spadku po jej matce T. P.; w skład spadku po T. P. wchodził zaś udział w ½ części w przedmiotowym lokalu, jako, że stanowił on przedmiot ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej rodziców spadkodawczyni (140.000 zł x 3/20 x 1/2 = 10.500 zł). Uwzględniając powyższe, wyliczony zachowek na rzecz powódki wynosi 24.875 zł (89.000 zł + 10.500 zł = 99.500 zł x 1/4). W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono od dnia 17.12.2015r., zgodnie z żądaniem, uwzględniając fakt, że wcześniej, pozwany był wzywany do dobrowolnego spełnienia świadczenia (art. 455 kc w zw. z art. 481 § 1 i 2 kc).

Wyrok zaoczny wydano na podstawie przepisów art. 339 i 340 kpc.

Orzeczenie w pkt IV wyroku oparto na przepisie art. 333 § 1 pkt 3 kpc.

Przyjmując, że powódka wygrała sprawę w ~55%, w takim stosunku rozdzielono koszty procesu, na podstawie art. 100 zd. 2 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc. Powódka poniosła koszty procesu w kwocie 8.234,93 zł, w tym opłata od pozwu – 2285 zł, zaliczka na wydatki, związane z wynagrodzeniem komornika za czynności, podjęte w celu doręczenia pozwanemu pism sądowych – 72,21 zł (k-73 i pkt III wyroku) i wynagrodzeniem biegłego – 1061,72 zł, wynagrodzenie pełnomocnika, będącego adwokatem i opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 4817 zł. Pozwany, zgodnie z wynikiem procesu, powinien je ponieść w 55 %, tj. w kwocie 4529,21 zł, którą zasądzono na rzecz powódki, jak w pkt V wyroku.

W postanowieniu dotyczącym zwrotu kosztów procesu uwzględniono, jako niezbędne koszty procesu, poniesione przez powódkę: opłatę sądową od pozwu, wykorzystaną zaliczkę, opłatę skarbową od pełnomocnictwa i wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w stawce minimalnej, uzależnionej od wartości przedmiotu sporu. Sąd nie uwzględnił wniosku powódki o zasądzenie także zwrotu kosztów dojazdów pełnomocnika do sądu w kwocie 300,88 zł.

Kosztami przejazdu do sądu pełnomocnika, będącego adwokatem – jeżeli ich poniesienie było niezbędne i celowe w rozumieniu art. 98 § 1 kpc – są koszty rzeczywiście poniesione (tak: uchwała SN z dnia 29.06.2016r., III CZP 26/16, Legalis nr 1469244). Koszty te powinny być wyszczególnione przez pełnomocnika w spisie kosztów (art. 109 § 1 kpc), który podlega kontroli sądu na podstawie art. 233 kpc (tak: postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2002 r., III CZP 13/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 6). W uzasadnieniu powołanej uchwały z dnia 29.06.2016r., Sąd Najwyższy wskazał, że wysokość kosztów przejazdu do sądu pełnomocnika, będącego adwokatem, nie może być wyliczona na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167) w związku z przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. Nr 27, poz. 271 ze zm.). Niezależnie od tego, że rozporządzenia te wprowadzają pewien automatyzm ustalania kosztów przejazdu, niejednokrotnie oderwany od kosztów poniesionych w rzeczywistości, należy pamiętać, iż dotyczą kosztów podróży osób mających status pracownika, w związku z odbyciem podróży służbowej na podstawie wystawionej przez pracodawcę tzw. delegacji, czyli polecenia wykonania zadań służbowych poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy. Rozporządzenie z dnia z dnia 29 stycznia 2013 r. zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 77 KP, a rozporządzenie z dnia 25 marca 2002 r. na podstawie art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. Nr 125, poz. 1371 ze zm.), w związku z odesłaniem zawartym w § 4 ust. 4 rozporządzenia z dnia z dnia 29 stycznia 2013 r. Obydwa rozporządzenia pozostają więc na obszarze prawa pracy i dotyczą wyłącznie stron stosunku pracy. Zasady ustalania kosztów i rozliczeń, przewidzianych w tych rozporządzeniach, nie mogą być przenoszone na grunt postępowania cywilnego. Niedopuszczalne jest bowiem stosowanie bez wyraźnej podstawy prawnej przepisów dotyczących pracowników do osób niemających takiego statusu. Poza tym, w związku z unormowaniem zawartym w art. 85 ust. 1 oraz art. 88, 90 i 91 KSCU), stosowanie tych przepisów do radców prawnych i adwokatów prowadziłoby do ich uprzywilejowania w stosunku do innych uczestników postępowania, w tym także do stron.

W niniejszej sprawie, choć koszty dojazdu do sądu pełnomocnika, będącego adwokatem, zostały bezpodstawnie obliczone przy zastosowaniu stawki, obowiązującej przy ustalaniu zwrotu kosztów używania przez pracowników samochodów prywatnych do celów służbowych, nie zaś jako koszty rzeczywiście poniesione, a tylko takie – zgodnie z powołanym poglądem – byłyby miarodajne dla ustalenia kosztów procesu, podlegających zwrotowi na podstawie art. 100 zd. 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 i 3 kpc.

Orzeczenia w pkt IV wyroku oparto na przepisach art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. 2010, Nr 90, poz. 594 ze zm.). Z zaliczki, uiszczonej przez powódko pokryto wydatki na wynagrodzenie biegłego (1061,72 zł) i wynagrodzenie komornika (72,21 zł). Reszta zaliczki, jako niewykorzystana, podlegała zwrotowi.