Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 stycznia 2017r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jolanta Łanowy – Klimek

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. K.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o zapłatę odszkodowania i odprawę pieniężną

na skutek zażalenia pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

na postanowienie Sądu Rejonowego w Z.

z dnia 14 listopada 2016r. sygn. akt IV P 424/14

postanawia:

oddalić zażalenie

(-) SSO Jolanta Łanowy – Klimek

UZASADNIENIE

Pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Z. z dnia 11 grudnia 2015r. sygn. IV P 424/14.

Wezwana o uiszczenie opłaty od apelacji w wysokości 30 zł wniosła o zwolnienie jej z kosztów sądowych, wskazując że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej z uwagi na status zakładu pracy chronionej i ciągłe zmiany przepisów regulujących zasady i zakres dofinansowań, co wymusza zwiększone koszty działalności po stronie spółki zaś otrzymywana kwota dofinansowania jest coraz niższa, nadto kwoty dofinansowania są wypłacane nieterminowo.

Postanowieniem z dnia 29 marca 2016r. Sąd Rejonowy w Z. oddalił wniosek pozwanej (...) Sp. z o.o. zwolnienie od kosztów sądowych.

Sąd I instancji wskazał, że pozwana nie wykazała w żaden sposób, iż nie posiada środków na pokrycie kosztów sądowych, nie przedłożyła bowiem żadnych dokumentów na potwierdzenie swojej sytuacji finansowej i braku możliwości uiszczenia opłaty w kwocie 30 zł. Sąd Rejonowy zauważył, że skoro pozwana „kredytuje” swoją działalność pomimo braku wypłaty dofinansowania ze strony Skarbu Państwa, to oznacza, że posiada dodatkowe środki pieniężne. Sąd Rejonowy podkreślił, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych powinna być stosowana wyjątkowo i ma ona gwarantować dostęp do sądu podmiotom najuboższym. Pozwana nie wykazała żadnej inicjatywy co do wykazania swojej złej sytuacji majątkowej i tego, że nie jest w stanie pokryć kosztów opłaty od apelacji.

Zażalenie pozwanej z dnia 11 kwietnia 2016r. na postanowienie z dnia 29 marca 2016r. zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w G. z dnia 28 czerwca 2016r. sygn. VIII Pz 30/16.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy podzielił stanowisko Sądu I instancji, że zwolnienie od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy, a osoba prawna – w myśl art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – powinna wykazać, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Wykazanie braku posiadania dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych oznacza konieczność udowodnienia spełnienia tej okoliczności, nie wystarczy więc – jak w przypadku osób fizycznych – samo złożenie oświadczenia. To na wnioskującym spoczywa ciężar udowodnienia istnienia przesłanek do skorzystania ze zwolnienia od ponoszenia kosztów sądowych. Może tego dokonać przedstawiając jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić jego sytuację majątkową np. bilans roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, deklaracje podatkowe, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań itp. Sąd Okręgowy wskazał, iż w sprawie niniejszej pozwana Spółka w sposób niezwykle ogólny i lakoniczny uzasadniła swój wniosek, nie przedkładając żadnych dokumentów obrazujących jej sytuację finansową. Jak podkreślił, wbrew twierdzeniom pozwanej zasadność zastosowania zwolnienia od kosztów sądowych nie wynika z samego wniosku strony, w którym zresztą pozwana wskazuje, że obraca sporymi środkami pieniężnymi, ale nie ma płynności finansowej. Tymczasem opłata sądowa od apelacji w niniejszej sprawie wynosi 30 zł. W tej sytuacji nie sposób uznać, że pozwana (...) sp. z o.o. nie może uiścić tej sumy, zwłaszcza, że nie wykazała swojej sytuacji majątkowej, poza ogólnikowymi stwierdzeniami, iż sytuacja ta jest trudna, a spółka nie radzi sobie ze zmianami przepisów regulującymi dofinansowania dla niej.

Wobec braku uiszczenia opłaty od apelacji, postanowieniem z dnia 14 września 2016r. sygn. IV P 424/14 Sąd Rejonowy w Z. odrzucił apelację pozwanej.

Pozwana wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego Z. z dnia 14 września 2016r. sygn. IV P 424/14.

Wezwana do uiszczenia opłaty od zażalenia w wysokości 30 zł pozwana wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych, wskazując że znajduje się w trudnej sytuacji finansowej z uwagi na status zakładu pracy chronionej i ciągłe zmiany przepisów regulujących zasady i zakres dofinansowań, co wymusza zwiększone koszty działalności po stronie spółki zaś otrzymywana kwota dofinansowania jest coraz niższa, nadto kwoty dofinansowania są wypłacane nieterminowo.

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2016r. Sąd Rejonowy w Z. oddalił wniosek pozwanej (...) Sp. z o.o. zwolnienie od kosztów sądowych.

W uzasadnieniu powołał się na treść art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005r.o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594), oraz orzecznictwo sądowe (postanowienie Sądu Apelacyjnego w P. z 30 maja 2014r., sygn. akt I ACz 860/14, Lex nr 1477278)., wskazując że zwolnienie od kosztów sądowych jest obwarowane większymi rygorami niż zwolnienie osoby fizycznej. Osoba prawna musi udowodnić, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych a ustalenia takie muszą być czynione w oparciu o dokumenty (a zatem nie tylko twierdzenia danego pomiotu), określające stan majątkowy podmiotu ubiegającego się o zwolnienie, a to przykładowo: informacje statystyczne, dane z urzędów skarbowych, sprawozdania finansowe, raporty kasowe, wyciągi bankowe, itp. Ciężar dowodu spoczywa – co wprost wynika z cytowanego art. 103 ustawy – na osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej, ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych. Wnioskodawca winien zatem przedłożyć taką dokumentacje, na podstawie której możliwe będzie ustalenie aktualnego stanu majątkowego osoby prawnej i ocena jej możliwości w zakresie ponoszenia kosztów sądowych, w szczególności, czy ma środki, czy też nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych. W ocenie Sądu Rejonowego, pozwana nie wykazała przesłanki zwolnienia osoby prawnej od kosztów sądowych, a mianowicie braku środków na pokrycie tych kosztów. Pozwana spółka w sposób lakoniczny uzasadniła swój wniosek, a nie można domniemywać braku środków na pokrycie opłaty i fakt ten winien być udowodniony przez stronę. Pozwana nie przedłożyła jakiegokolwiek dokumentu na potwierdzenie swojej sytuacji finansowej i braku możliwości uiszczenia opłaty w kwocie 30 zł. Sąd Rejonowy podkreślił, że instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi wyjątek od zasady, co zobowiązuje do ścisłego przestrzegania jej przesłanek. W orzecznictwie ugruntował się pogląd, że podmiot gospodarczy jest obowiązany zabezpieczyć środki na pokrycie wydatków związanych z ewentualnym postępowaniem sądowym. W sytuacji, gdy istnieją możliwości uzyskania przez stronę środków finansowych, przerzucanie obowiązku ponoszenia kosztów sądowych na Skarb Państwa jest niedopuszczalne. Dodatkowo Sąd I instancji miał na uwadze minimalną kwotę jaką pozwana była obowiązana uiścić.

W zażaleniu z dnia 6 grudnia 2016r. na powyższe postanowienie pozwana wniosła o jego zmianę i zwolnienie od obowiązku uiszczenia opłaty od zażalenia w kwocie 30 zł.

W uzasadnieniu pozwana podniosła, że zasadność żądania zwolnienia od kosztów sądowych wynika z samego wniosku z dnia 15 października 2016r., zatem brak złożenia dodatkowych dokumentów nie powinien mieć wpływu na rozstrzygniecie wniosku. Pozwana znajduje się w trudnej sytuacji finansowej z uwagi na status zakładu pracy chronionej i ciągłe zmiany przepisów regulujących zasady i zakres dofinansowań, co wymusza zwiększone koszty działalności po stronie spółki. Pozwana argumentowała, że mimo iż obraca dużymi pieniędzmi, to w rzeczywistości utraciła płynność finansową. Nie udało jej się zarezerwować środków na pokrycie kosztów sądowych, gdyż całość bieżących przychodów spółka przeznaczała na wynagrodzenia dla pracowników, koszty paliwa i eksploatacyjne oraz spłatę kredytów. Pozwana podała także, iż zwolnienie od kosztów sądowych opiera się na idei by nie zmuszać strony procesu do wyzbywania się majątku celem uiszczenia kosztów sądowych. Nadto wskazała, iż brak podstaw do preferencyjnego traktowania kosztów sądowych w odniesieniu do jej innych zobowiązań.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

W sprawie niniejszej rozpoznaniu podlega zażalenie pozwanej na postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z dnia 14 listopada 2016r., którym oddalono wniosek pozwanej (...) Sp. z o.o. zwolnienie od kosztów sądowych.

Sąd orzekający podziela stanowisko Sądu Rejonowego w Z. zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że zwolnienie od kosztów sądowych ma charakter wyjątkowy, a osoba prawna – w myśl art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – powinna wykazać, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Z kolei wykazanie braku posiadania dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych winno zostać wykazane za pomocą wszelkich dowodów tj. jakichkolwiek dokumentów wskazujących na stan majątkowy osoby prawnej, nie wystarczy zaś samo złożenie oświadczenia o braku środków finansowych.

Sąd orzekający zwraca uwagę, że już wcześniej tj. postanowieniem z dnia 29 marca 2016r. Sąd Rejonowy w Z. oddalił poprzedni wniosek pozwanej (...) Sp. z o.o. zwolnienie od kosztów sądowych, zaś zażalenie pozwanej z dnia 11 kwietnia 2016r. na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego wG. z dnia 28 czerwca 2016r. sygn. VIII Pz 30/16. Z kolei wniosek pozwanej o zwolnienie z kosztów sądowych z dnia 9 listopada 2016r. oparty jest o te same twierdzenia pozwanej jakie zostały zawarte we wniosku z dnia 23 marca 2016r. Również wniesione zażalenie zawiera argumentację tożsamą z zawartą w zażaleniu na postanowienie Sądu Rejonowego w Z. z dnia 29 marca 2016r.

Sąd orzekający podziela ocenę Sądu Rejonowego w Z., że pozwana nie wykazała w niniejszej sprawie okoliczności pozwalających na zwolnienie jej z opłaty od zażalenia w wysokości 30 zł. Jak wskazywano w uzasadnieniach cytowanych wyżej postanowień, do wykazania zasadności wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych nie wystarczy samo oświadczenie strony.

Sąd Okręgowy w pełni podziela argumentację Sądu Rejonowego zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia jak też argumentację zawartą w wydanym w niniejszej sprawie postanowieniu Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 28 czerwca 2016r. sygn. VIII Pz 30/16. W ocenie Sądu nie zachodzi więc potrzeba jej ponownego przytaczania.

Mając powyższe na uwadze, należało uznać, że zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego jest prawidłowe.

W konsekwencji Sąd Okręgowy w oparciu o art. 385 k.p.c. w zawiązku z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Sąd Okręgowy wskazuje na treść art. 107 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016r., poz. 623). Zgodnie z § 1 tego przepisu w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Z kolei w myśl § 2 ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na odrzucenie wniosku nie przysługuje zażalenie.

W ocenie Sądu II instancji Sąd Rejonowy winien odrzucić kolejny wniosek pozwanej o zwolnienie z kosztów sadowych w oparciu o cytowany wyżej przepis. Skoro jednak rozpoznał wniosek merytorycznie, Sąd odwoławczy związany zarzutami zażalenia rozpoznał to zażalenie merytorycznie i orzekł jak w sentencji.

(-) SSO Jolanta Łanowy – Klimek

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

-

(...)

-

(...)

3.(...)

G.,(...)

eb

SSO Jolanta Łanowy – Klimek