Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2016 r. w Gliwicach

sprawy R. M. (M.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o składki

na skutek odwołania R. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 9 lutego 2016 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od odwołującego R. M. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 7.200zł (siedem tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Joanna Smycz

Sygn. akt VIII U 479/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 lutego 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z., powołując się na art. 83 ust. 1 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998r.
o systemie ubezpieczeń społecznych ustalił, dla R. M., wysokość zaległych składek:

-

na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresu numerów deklaracji 01-39, za okres
od czerwca 2008r. do października 2015r. wraz z odsetkami, w łącznej kwocie 50.849,72 zł;

-

na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresu numerów deklaracji 01-39, za okres
od listopada 2008r. do października 2015r. wraz z odsetkami, w łącznej w kwocie 25.101,35 zł;

-

składki na Fundusz Pracy w ramach zakresu numerów deklaracji 01-39, za okres
od sierpnia 2011r. do stycznia 2015r. wraz z odsetkami, w łącznej w kwocie 4.402,76 zł.

-

na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresu numerów deklaracji 40-49, za miesiąc grudzień 2010r. wraz z odsetkami, w łącznej kwocie 233,00 zł;

-

na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresu numerów deklaracji 40-49, za miesiąc grudzień 2010r. wraz z odsetkami, w łącznej w kwocie 211,48 zł;

-

składki na Fundusz Pracy w ramach zakresu numerów deklaracji 40-49, za miesiąc grudzień 2010r. wraz z odsetkami, w łącznej w kwocie 21,43 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że płatnik składek R. M. był zobowiązany do opłacania comiesięcznych składek na poszczególne ubezpieczenia oraz, że od składek nieuiszczonych w terminie naliczane są odsetki za zwłokę. W załączniku do tej decyzji organ rentowy zamieścił szczegółowe zestawienie należnych i nieopłaconych składek
z rozbiciem na poszczególne fundusze i miesiące za które miały być opłacone, jak również
z uwzględnieniem należności głównej i należnych odsetek.

Od powyższej decyzji odwołanie wniósł R. M. wskazując, że ustalona przez ZUS wysokość zaległości jest niezgodna z rzeczywistym stanem rzeczy bowiem działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...) zawiesił w grudniu 2010r., a następnie w dniu 13 września 2013r., została ona zlikwidowana. Nadto w toku procesu podnosił, że wprawdzie był od dnia 21 stycznia 2010r. jedynym udziałowcem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z., jednak z dniem 3 sierpnia 2010r. zbył wszystkie udziały w tej firmie. Odwołujący zaznaczył nadto, że nie jest w posiadaniu dokumentów mogących potwierdzić tą okoliczność, bowiem zostały mu one zabrane przez organy ścigania, na potrzeby toczącego się postępowania karnego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko. ZUS wskazał, że decyzję wydał w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 121, ze zm.). Dalej ZUS wskazał, że obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym obowiązuje osoby prowadzące działalność gospodarczą od momentu jej rozpoczęcia do zaprzestania. Organ rentowy wyjaśnił ponadto, że w wyliczeniach będących podstawą wydania zaskarżonej decyzji, uwzględnił zaległości składkowe odwołującego powstałe zarówno w związku z prowadzoną przez niego osobiście działalnością gospodarczą, jak i w związku z posiadaniem przez niego wyłącznych udziałów w spółce (...). Z kolei w toku procesu ZUS wskazał, że zaległości te obejmują dodatkowo nieopłacone składki z tytułu podlegania powyższym ubezpieczeniom w związku z posiadaniem przez niego wyłącznych udziałów w (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z..

Sąd ustalił co następuje:

R. M. prowadził indywidualną działalność gospodarczą pod nazwą P.H.U. (...). Została ona przez niego zawieszona w grudniu 2010r., a następnie w dniu
13 września 2013r., została ona zlikwidowana.

W okresie od stycznia 2010r. do nadal, odwołujący jest jedynym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością” N. (...)” z siedzibą w Z.. Wprawdzie podnosił w toku procesu, że z dniem 3 sierpnia 2010r. zbył wszystkie udziały w tej spółce na rzecz T. B., jednak w niniejszym postępowaniu przedłożył wyłącznie odpis umowy zbycia udziałów tej spółki zawartej pomiędzy R. M., a V. S. w dniu 21 stycznia 2010r., na mocy której właśnie R. M. nabył wszystkie udziały w tej spółce. Równocześnie w dokumentacji przejętej przez organy ścigania brak było umowy mogącej potwierdzić następcze zbycie przez niego tych udziałów na rzecz innych osób.

Natomiast bezspornym pomiędzy stronami było, że w okresie od października 2010r. do nadal, odwołujący jest jedynym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialności (...) z siedzibą w Z..

Decyzją z dnia 23 lipca 2012r. nr (...) l/ (...), ZUS O/Z. ustalił, że R. M. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, w okresach od 22 września 2003r. do 31 stycznia 2004r.; od 16 czerwca 2004r. do 7 września 2004r.; od 3 marca 2008r. do 31 stycznia 2009r. i od 23 marca 2009r. do nadal, podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy systemowej. Z kolei dwoma decyzjami z dnia 20 lipca 2012r. organ rentowy określił podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia a także wysokość należnych składek na Fundusz Pracy, za okresy w których został on objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Decyzje te nie zostały przez odwołującego zaskarżone i w związku z tym mają walor decyzji ostatecznych.

W dniu 9 lutego 2016r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję ustalając dla ubezpieczonego wysokość zaległych składek na ubezpieczenia społeczne za okres od czerwca 2008r. do października 2015r., ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2008r. do października 2015r., i Fundusz Pracy za okres od sierpnia 2011r. do stycznia 2015r., wraz z odsetkami łącznie na kwotę główną 80.819,74 zł. Jako załącznik do tej decyzji organ rentowy dołączył również wykaz należności na poszczególne fundusze, za konkretne miesiące z rozbiciem na należność główną i odsetki.

Z kolei ubezpieczony zarówno w odwołaniu, jak i w toku procesu nie kwestionował matematycznego wyliczenia zaległości a jedynie sam fakt konieczności opłacania przez niego w spornych okresach składek na powyższe ubezpieczenia i FP jako przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą argumentując, że po zlikwidowaniu z dniem 13 września 2013r. indywidualnej działalności gospodarczej prowadzonej pod nazwą P.H.U. (...), nie prowadził już więcej działalności gospodarczej, a jedynie był przez kilka miesięcy roku 2010, jedynym udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ”N. (...)” z siedzibą w Z.. Równocześnie nie przeczył, że od października 2010r. do nadal jest jedynym (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialności (...) z siedzibą w Z..

Powyższe okoliczności Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, oraz wyliczeń ZUS stanowiących załącznik do zaskarżonej decyzji, a także przesłuchania ubezpieczonego w charakterze strony (k.48). Zebrane dowody Sąd uznał za wystarczające i mogące być podstawą ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd pominął dowód z dokumentacji znajdującej się rzekomo w CBŚ w K., która w ocenie odwołującego potwierdzi fakt zbycia przez niego z dniem 3 sierpnia 2010r. wszystkich udziałów w spółce (...), bowiem wezwane do przedstawienia tych dowodów organy ścigana przedłożyły jedynie umowę potwierdzającą nabycie przez odwołującego tych udziałów. Nadto w Krajowym Rejestrze Sądowym, w dalszym ciągu uwidoczniony jest on jako jedyny udziałowiec tej spółki. Z kolei odwołujący wprost przyznał, że równocześnie od października 2010r. do nadal jest jedynym (...) spółki (...). Zaś zgromadzone przez organ rentowy dokumenty wskazują na istnienie zaległości określonej w przedmiotowej decyzji.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie odwołujący nie kwestionował matematycznego wyliczenia przez ZUS wysokości zaległości. Kwestionował natomiast pośrednio okresy za jakie zostały one wymierzone, bowiem sądził, że chodzi o składki z tytułu prowadzonej przez niego indywidualnie działalności gospodarczej nie zaś z tytułu bycia jedynym udziałowcem spółek (...) i (...).

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w sprawach z ubezpieczenia społecznego przedmiot sprawy (żądania) jest określony treścią decyzji organu rentowego, od której odwołanie wszczyna postępowanie przed sądem. Tak też wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 września 2000r. sygn. akt II IJKN 759/99 ( (...)) podnosząc że „w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych niedopuszczalne jest merytoryczne rozpoznanie żądań, które wykraczają poza zakres zaskarżonej odwołaniem decyzji. Także w postanowieniu Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 15 grudnia 2011r., sygn. akt II UZ 43/11 (O.: L.), stwierdzono, że: "W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego, w granicach jej treści i przedmiotu. W niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżania była objęta decyzja określająca wysokość zaległości składkowych. Z kolei obowiązek podlegania tym ubezpieczeniom z poszczególnych tytułów i podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia oraz wysokość składek na Fundusz Pracy, zostały już wcześniej w roku 2012, określone prawomocnymi decyzjami.

Ostatecznie nie jest zatem kwestią sporną, że skarżący jest płatnikiem składek, bowiem na rozprawie w dniu 7 października 2016r., wprost przyznał, że odwołał się od zaskarżonej decyzji, gdyż myślał, że chodzi wyłącznie o firmę (...) a nie firmy (...) i (...). Równocześnie przyznał, iż do chwili obecnej prowadzi firmę (...), jednak nie pamięta od kiedy nie odprowadza należnych z tego tytułu składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz obliczania i opłacania składek reguluje ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 121, ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1 i 5 oraz art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt. 1 i 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016r., poz. 963 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Obowiązek ubezpieczenia powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego rozwiązania dla pracowników oraz od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Po myśli art. 36 ust. 1 wyżej powołanej ustawy systemowej, każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Obowiązek zgłoszenia osoby prowadzącej działalność gospodarczą spoczywa na tej osobie (ust.3). Z kolei pracownika do ubezpieczeń zgłasza jego pracodawca (ust. 2).

Natomiast po myśli art. 17 w związku z art. 46 ustawy, płatnik składek obowiązany jest według zasad wynikających z przepisów niniejszej ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczenie składek oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu świadczeń następuje w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.

Po myśli art. 47 ustawy płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc.

Zgodnie zaś z treścią art. 48 tejże ustawy, jeżeli płatnik składek nie złoży
w terminie deklaracji rozliczeniowej, nie będąc z tego obowiązku zwolnionym, organ rentowy dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji, bez uwzględnienia wypłaconych płatnikowi świadczeń, zawiadamiając go o tym. Jeżeli po wymierzeniu składek z urzędu płatnik złoży deklarację rozliczeniową, organ rentowy koryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji z uwzględnieniem wykazanych w niej świadczeń.

Zgodnie z art. 107, ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 149, ze zm.), składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

Powyższe obowiązki płatnika, wynikają wprost z przepisów ustawy, nie ma zatem potrzeby nakładania na niego takiego obowiązku z drodze decyzji. Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący.

Natomiast w przypadku nie wywiązania się przez płatnika składek ze swojego obowiązku, organ rentowy ma prawo do samodzielnego wydania stosownej decyzji ustalającej wysokość zaległych składek i wezwać do ich opłacenia a następnie do ściągnięcia ich w drodze egzekucji.

Podstawę prawną stanowi tu z art. 83 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności:

1)zgłaszania do ubezpieczeń społecznych;

2)przebiegu ubezpieczeń;

3) ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek;

3a) ustalania wymiaru składek na Fundusz Emerytur Pomostowych i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu tych składek;

4)ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5)  wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Po myśli art. 23 ust. 1 ustawy, od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015r., poz. 613, z późn. zm.).

Z kolei zgodnie z art. 31 omawianej ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych do należności z tytułu składek, w tym składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stosuje się odpowiednio m.in. art. art. 26 i art. 29 § 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa.

W myśl art. 26 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz. 613 ze zm.) podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 odpowiedzialność ta obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.

Mając na uwadze powyższe, nie budzi wątpliwości Sądu, że ZUS miał prawo wydać decyzję określającą wymiar zaległych składek, obciążając skarżącego również odsetkami.

Przede wszystkim jednak odwołujący nie wykazał, by określone w zaskarżonej decyzji kwoty zaległych składek, zostały wymierzone w wysokości zawyżonej.

Wbrew twierdzeniom odwołującego, to na nim, a nie na organie rentowym spoczywa obowiązek udowodnienia, że kwoty składek zostały źle wyliczone.

Trzeba podkreślić, że jedną z zasad w postępowaniu cywilnym, a takim również jest postępowanie z zakresu ubezpieczeń społecznych, jest zasada kontradyktoryjności. To na stronach spoczywa ciężar dowodzenia swoich racji.

W myśl art. 6 kodeksu cywilnego, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zatem w niniejszej sprawie ciężar udowodnienia, że decyzja ZUS jest nieprawidłowa spoczywa na odwołującym. To na skarżącym ciąży obowiązek wykazania, że wyliczenia te są błędne. Nie jest wystarczające samo negowanie twierdzeń strony przeciwnej.

Tymczasem ubezpieczony zachował się w sposób całkowicie bierny, ograniczając się jedynie do stwierdzeń, że kwestionuje konieczność opłacania składek z tytułu posiadania wyłącznych udziałów w firmie (...), które w jego ocenie zostały w całości przez niego zbyte z dniem 3 sierpnia 2010r. Wprawdzie wnosił o przeprowadzenie dowodu z dokumentów, które zostały mu zabrane przez organy ścigania, jednak w aktach będących w posiadaniu Prokuratury Okręgowej w Katowicach i Policji, znajduje się wyłącznie umowa potwierdzająca sam fakt nabycia przez odwołującego tych udziałów, nie zaś ich zbycia. Sąd uznał zatem, że odwołujący nie przedłożył żadnych dowodów na okoliczność, że udziałów tych obecnie nie posiada, tym bardziej, że w KRS, w dalszym ciągu uwidoczniony jest jako jedyny udziałowiec tej firmy.

Niezależnie od powyższego R. M. wprost przyznał, że w dalszym ciągu jest jedynym udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialności (...) z siedzibą w Z. i zasadniczo nie pamięta od jakiej konkretnie daty zaprzestał opłacania należnych z tego tytułu składek.

Reasumując, ubezpieczony nie podważył w toku postępowania prawidłowości wydanej decyzji. Tym samym należało uznać, że wysokość zaległych składek została ustalona prawidłowo. W tej sytuacji, przy istnieniu zaległości w opłacaniu składek organ rentowy słusznie wyliczył wysokość odsetek i obciążył skarżącego odsetkami.

Należy podkreślić, że obowiązek odsetkowy od zaległości składkowych, tak samo jak podatkowych, powstaje z mocy prawa, niezależnie od woli stron ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 1 lipca 1999r., III AUa 363/99, Pr.Pracy 2000/6/46, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 października 2007r., III AUa 1760/06, LEX nr 447163).

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd w punkcie pierwszym wyroku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015r. poz. 1800, ze zm.) w punkcie drugim orzeczenia.

Ustalając wysokość stawki należnej tytułem kosztów zastępstwa procesowego, Sąd przyjął stawkę zgodnie z treścią § 2 pkt 6 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. (w brzmieniu obowiązującym do 26 października 2016r.).

(-) SSO Joanna Smycz