Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Jacek Chaciński

Protokolant starszy sekretarz sądowy Beata Pełczyńska

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2017 roku w Lublinie

sprawy Konserwacyjnej Spółki (...) w S.

i A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym i wysokość podstawy wymiaru składek

na skutek odwołań (...) Spółki (...) w S.

i A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 23 listopada 2015 roku numer: (...)

oddala odwołania

Sygn. akt VIII U 2314/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 listopada 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 3, w związku z art. 38 ust. 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2015, poz. 121 ze zm.) stwierdził, że A. W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 20 września 2012 roku do 25 października 2012 roku, od 1 sierpnia 2013 roku do 20 sierpnia 2013 roku jako osoba zatrudniona na podstawie umów o świadczenie usług, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, u płatnika składek(...) Spółki (...) w S..

Jednocześnie na podstawie art. 18 ust. 1 i 3, art. 20 ust. 1, ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2015, poz. 581 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. ustalił podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne w wysokości:

- za wrzesień 2012 roku oraz za sierpień 2013 roku w wysokości: 0 złotych tytułem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne;

- za październik 2012 roku w kwotach: 2624,06 złotych tytułem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i 2328,59 złotych tytułem składek na ubezpieczenie zdrowotne;

- za listopad 2012 roku w kwotach: 1671,60 złotych tytułem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i 1483,38 złotych tytułem składek na ubezpieczenie zdrowotne;

- za wrzesień 2013 roku w kwotach: 432,64 złotych tytułem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i 383,92 złotych tytułem składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, iż o zakwalifikowaniu umowy łączącej strony jako umowy o dzieło lub zlecenie nie przesądza jej nazwa oraz gramatyczne sformułowanie jej przedmiotu, lecz jej cel gospodarczy oraz obowiązki stron. Organ rentowy powołując się na przepisy art. 627 i art. 734-751 k.c. wskazał, iż umowa o wykonanie określonego dzieła jest typową umową rezultatu, wykonaniu której powstaje rezultat materialny lub niematerialny, a więc celem umowy o dzieło nie jest czynność, samo działanie lecz osiągnięcie rezultatu. Dzieło musi mieć indywidualny charakter i odpowiadać osobistym potrzebom zamawiającego. Natomiast umowa zlecenia jest umową, przez którą osoba fizyczna przyjmuje zlecenie (zleceniobiorca) i zobowiązuje się do wykonania w ciągu określonego czasu, określonej czynności prawnej na rzecz drugiego dającego zlecenie (zleceniodawcy). Umowa zlecenia nie akcentuje rezultatu jako koniecznego do osiągnięcia. Nie wynik zatem (jak w umowie o dzieło) lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku są elementem przedmiotowo istotnym dla umowy zlecenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, podkreślił, że zgodnie z zasadami wynikającymi z kodeksu cywilnego, wykonujący usługę odpowiada za należyte wykonanie zobowiązania. W przypadku umów zlecenia są one zawierane w pewnym celu, dla osiągnięcia pewnego stanu rzeczy, z tym że nacisk jest kładziony na czynności do niego zmierzające, a nie sam rezultat. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych czynności wykonywane przez ubezpieczonego w ramach zawartych umów polegały na starannym działaniu. Realizacją zobowiązania były bowiem prace konserwacyjne: ścinanie krzaków, dowóz środków chemicznych, wody i opryskiwacza, obkaszanie skarp rowów i wygrabienie, oprysk krzaków. Czynności te miały charakter powtarzalny. Wobec powyższego organ rentowy uznał, iż sporne umowy stanowiły umowy o świadczenie usług do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia określone w art. 734 § 1 i 750 k.c. Tym samym powstał obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz obowiązek deklarowania podstaw wymiaru składek w okresach i kwotach wskazanych w osnowie decyzji (decyzja k. 5-8 akt ZUS) .

Odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składek wnosząc o jej zmianę i stwierdzenie, że A. W. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym w okresach wskazanych w decyzji. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 12, art. 13 ust. 2, art. 18 ust. 1 i 3, art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także art. 627 k.c. oraz art. 353 ¹ k.c. Zaskarżonej decyzji zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że A. W. świadczył na rzecz odwołującej spółki usługi w ramach umowy cywilnoprawnej, a nie umowy o dzieło. Podnosił, że organ rentowy nieprawidłowo uznał, iż zawarte umowy kreowały obowiązek ubezpieczeniowy zarówno w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne, jak i zdrowotne (odwołanie k. 4-12 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 13-22 a.s.).

Odwołanie od wskazanej na wstępie decyzji złożył także w dniu 28 grudnia 2015 roku A. W., który wniósł o jej zmianę poprzez stwierdzenie o niepodleganiu ubezpieczeniu emerytalnym, rentowym i wypadkowym z tytułu umów wiążących go z(...) Spółką (...) w okresach wskazanych w decyzji.

W uzasadnieniu wskazał, że podlega rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę decyzji poprzez przyjęcie, że zakwestionowane umowy nie były umowami o dzieło, a umowami podlegającymi obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Podnosił, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, że prace konserwacyjne, np. wycinanie drzew to wykonanie oznaczonego dzieła, będącego procesem pracy o określonym momencie początkowym i końcowym, którego celem jest doprowadzenie do rezultatu (odwołanie k. 29- 31 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji odnośnie uznania zawartej umowy o dzieło za umowę o świadczenie usług (zlecenie) stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (odpowiedź na odwołanie k. 32-41 a.s.).

Postanowieniem z dnia 10 maja 2016 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zarządził połączenie sprawy VII U 188/16 ze sprawą VII U 187/16, do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, przyjmując za podstawę prawną przepis art. 219 k.p.c. (postanowienie k. 50v a.s.).

W toku postępowania strony popierały stanowisko prezentowane w sprawie (k. 57v a.s., k. 64v a.s., k. 82v a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił i zważył, co następuje:

Nie jest kwestionowane w sprawie, że(...) Spółka (...) w S. powstała w latach 60-tych XX wieku. Celem statutowym spółki jest m.in. wykonanie konserwacji urządzeń melioracyjnych oraz utrzymanie i eksploatacja urządzeń melioracyjnych, prowadzenie racjonalnej gospodarki na zmeliorowanych terenach, racjonalna gospodarka wodą na użytkach rolnych, zagospodarowanie łąk i pastwisk. Zgodnie z § 7 ust. 1 statutu, członkami spółki są osoby fizyczne i zakłady wymienione w załączonym do statutu spółki wykazie. Organami spółki są: walne zgromadzenie członków, zarząd i komisja rewizyjna (§ 13) (statut(...) Spółki (...) w S. k. 42 a.s.).

System melioracyjny na terenie gminy S. obejmuje swoim zasięgiem rowy, łąki, pastwiska. Aktualnie spółka wodna zrzesza ponad 1200 rolników, którzy świadczą prace na jej rzecz. Spółka jest organizacją non-profit, pieniądze ze składek są wydawane na prace melioracyjne i konserwację urządzeń. Stawki wynagrodzenia za pracę ustala walne zgromadzenie specjalną uchwałą. Wykonanie tych prac umożliwia przywrócenie drożności danego urządzenia, zapewnia ciąg wody, co zapobiega powodziom (zeznania B. G. k. 57v a.s.).

Poza sporem pozostaje również, że (...) Spółka (...) zawierała z A. W. umowy cywilnoprawne określone przez strony jako umowy o dzieło.

W dniu 20 września 2012 roku strony zawarły umowę, której przedmiotem była konserwacja zgodnie z kartami kalkulacyjnymi numer (...) (...) z terminem realizacji do dnia 10 października 2012 roku. Strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 2 624,06 złotych brutto.

Zgodnie z kartą kalkulacyjną(...) (...), do obowiązków A. W. należało ręczne ścinanie krzaków, oczyszczenie wylotów drenarskich oraz remont wylotu drenarskiego (w tym ręczny wykop pod budowę, oczyszczenie rurociągu i ułożenie rur, przygotowanie masy betonowej z uszczelnieniem styków, zasypanie budowli ziemią, dowóz sprzętu materiałów własnym ciągnikiem). Do zadań wymienionego należało również obkaszanie skarp rowów z wygrabieniem, zgodnie z kartą kalkulacyjną numer (...). Wypłata nastąpiła w dniu 12 października 2012 roku (umowa o dzieło z dnia 20 września 2012 roku, rachunek z dnia 12 października 2012 roku - k. 25, karty kalkulacyjne – k. 27-29 akt ZUS).

W dniu 11 października 2012 roku strony zawarły kolejną umowę o dzieło, na podstawie której A. W. zobowiązał się do wykonania konserwacji zgodnie z kartą kalkulacyjną numer (...), z terminem realizacji do dnia 25 października 2012 roku. Strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 1 671,60 złotych brutto. Zgodnie z kartą kalkulacyjną z dnia 11 października 2012 roku, przedmiotem tej umowy było obkoszenie skarp rowów z wygrabieniem oraz odkrzewianie- ręczne ścinanie krzaków. Wypłata wynagrodzenia z tego tytułu nastąpiła w dniu 26 listopada 2012 roku (umowa z dnia 11 października 2012 roku, rachunek z dnia 22 listopada 2012 roku - k. 31, karta kalkulacyjna(...) - k. 33 akt ZUS).

Na podstawie umowy o dzieło z dnia 1 sierpnia 2013 roku A. W. zobowiązał się do wykonania konserwacji zgodnie z kartą kalkulacyjną numer (...), z terminem realizacji do dnia 20 sierpnia 2013 roku. Strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 432,64 złotych brutto. Zgodnie z kartą kalkulacyjną z dnia 1 sierpnia 2013 roku, przedmiotem umowy był oprysk krzaków i trawy środkiem chemicznym, a także dowóz wody, opryskiwaczy, płynu do opryskiwania ciągnikiem własnym. Wypłata wynagrodzenia nastąpiła w dniu 6 września 2013 roku (umowa z dnia 1 sierpnia 2013 roku, rachunek z dnia 5 września 2013 roku - k. 35, karta kalkulacyjna(...) - k. 37 akt ZUS).

W ramach zawartych umów z września i października 2012 wnioskodawca ręczne ścinał krzaki na danym terenie, odmulił studzienkę i jej wylot na wyznaczonych arach. Obkaszał również skarpy rowów i grabił trawę.

W ramach umowy z dnia 1 sierpnia 2013 roku A. W., po dostarczeniu przez spółkę środków chemicznych, opryskiwał krzaki i trawy przy użyciu własnego ciągnika.

W treści zawartych umów strony nie określiły konkretnych miejsc, w których A. W. miał wykonywać opisane wyżej czynności. Przed rozpoczynaniem prac, meliorant pokazywał wnioskodawcy mapkę, na której zaznaczano miejsce wykonywania prac (jako punkt „a” i punkt „b”), udawał się na docelowy teren z wnioskodawcą i wskazywał ilość pracy, która miała być wykonana. Meliorant sprawdzał następnie wykonaną pracę i decydował o jej zakończeniu (zeznania wnioskodawcy A. W. k. 64v a.s.).

Spółka każdorazowo dokonywała odbioru prac. Powoływana komisja odbiorowa, w skład której wchodziło 2 członków zarządu, weryfikowała wykonane prace i sporządzała protokół. Następnie dokonywano wypłaty wynagrodzenia.

Wysokość wynagrodzenia była ustalana w umowie i została uzależniona od rodzaju wykonanej czynności, a także od ilości arów i kilometrów. Stawki za pracę w 2012 roku zostały ustalone w drodze uchwały przez Walne Zgromadzenie Przedstawicieli (...) Spółki (...) w S.. Za odmulenie mechaniczne ustalona stawka wynosiła 85 złotych za metr bieżący, za oczyszczenie wylotu 2,50-3 złotych. Za prawidłowe wykonanie prac, komisja odbiorowa przyznawała premię w wysokości do 20% (uchwała numer (...) k. 52 a.s., zeznania B. G. k. 57v-58 a.s., zeznania wnioskodawcy A. W. k. 64v a.s.).

A. W. od 2010 roku jest właścicielem gospodarstwa rolnego. Z tego tytułu decyzją z dnia 20 października 2010 roku Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego stwierdził podleganie ubezpieczeniu rolniczemu A. W. i obowiązek opłacania przez niego składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie i emerytalno-rentowe od dnia 11 października 2010 roku (decyzja k. 9 akt KRUS, zeznania wnioskodawcy A. W. k. 64v a.s.).

Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne dokumenty zgromadzone w aktach pozwanego organu rentowego i aktach niniejszej sprawy, bowiem zostały one sporządzone przez osoby do tego uprawnione, w ramach przysługujących im kompetencji i w przewidzianej prawem formie. Nie były kwestionowane przez ze strony postępowania. Umowy wraz z rachunkami, znajdujące się w aktach organu rentowego są dokumentami prywatnymi i stanowiły dowód tego, że osoby, które je podpisały złożyły oświadczenia zawarte w tych dokumentach oraz potwierdzały fakt ich zawarcia i otrzymania wskazanego wynagrodzenia w dacie widniejącej na rachunku.

Zeznania pełnomocnika spółki oraz wnioskodawcy A. W. były jednoznaczne i konsekwentne. Tworzyły spójną i całość, a także znajdowały oparcie w dokumentach zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w treści dokumentów złożonych przez (...) Spółkę (...) w S.. Ich prawdziwość nie została także zakwestionowana przez pełnomocnik organu rentowego. Z tych względów Sąd Okręgowy uznał, że w pełni zasługiwały na obdarzenie ich walorem wiarygodności.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Odwołania nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, iż istotą sporu pomiędzy stronami była kwalifikacja prawna umów zawieranych przez (...) Spółkę (...) w S. z A. W., sprowadzająca się do ustalenia, czy strony zawierały umowy o dzieła nie rodzące obowiązku ubezpieczenia społecznego, czy też umowy zlecenia albo inne umowy o świadczenie usług, do których zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stanowiące tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przedmiotem umowy jest zatem zobowiązanie do wykonania określonego dzieła, które może mieć charakter materialny jak i niematerialny, zaś sama umowa jest umową rezultatu. Z kolei zgodnie z treścią przepisu art. 734 § 1 k.c., przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie, przy czym do umowy o świadczenie usług stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zlecenia (art. 750 k.c.). Przedmiotem tej umowy jest dokonanie określonej czynności faktycznej, która nie musi prowadzić do osiągnięcia indywidualnie oznaczonego rezultatu. Umowa o świadczenie usług to umowa starannego działania, podczas gdy umowa o dzieło jest umową rezultatu. Przedmiotem umowy o dzieło jest zatem osiągnięcie z góry oznaczonego wyniku, podczas gdy przedmiotem umowy o świadczenie usług jest jedynie staranne dążenie do osiągnięcia rezultatu, ale jego osiągnięcie nie należy do treści zobowiązania.

Wskazać należy, że kodeks cywilny nie podaje definicji „dzieła”, jednak w doktrynie i orzecznictwie jednomyślnie przyjmuje się, iż wykonanie dzieła oznacza określony proces pracy lub twórczości o możliwym do wskazania momencie początkowym i końcowym, którego celem jest doprowadzenie do efektu ustalonego przez strony w momencie zawierania umowy.

Odróżnienie umowy o dzieło od umów pokrewnych, zwłaszcza o świadczenie usług innego rodzaju, budzi nieraz w praktyce trudności. Umowa o dzieło różni się od umowy o świadczenie usług brakiem stosunku zależności między stronami i koniecznością osiągnięcia oznaczonego rezultatu ludzkiej pracy w szerokim tego słowa znaczeniu, gdy w drugim rodzaju umów decydujący nie jest rezultat, lecz wykonywanie pracy, jako takiej. Wprawdzie zamawiający może udzielać wskazówek, co do tego, jak dzieło ma być wykonywane, pracownik, w odróżnieniu od przyjmującego zamówienie, nie ponosi jednak odpowiedzialności kontraktowej, gdy świadczona przez niego praca nie spełnia oczekiwań pracodawcy. Natomiast przyjmującego zamówienie obciąża odpowiedzialność za nieosiągnięcie określonego rezultatu. Prowadzi to do innego rozkładu ryzyka, co do wykonania i jakości usługi. Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia tym, że zawsze musi być uwieńczona konkretnym i sprawdzalnym rezultatem. Mniejsze znaczenie ma tu obowiązek osobistego wykonania dzieła przez przyjmującego zamówienie, byle rezultat końcowy był osiągnięty. W umowie zlecenia nie akcentuje się owego rezultatu, jako koniecznego, ze względu natomiast na moment osobistego zaufania między kontrahentami, obowiązek osobistego świadczenia przez dłużnika staje się tu regułą.

W doktrynie i judykaturze dzieło określane jest jako rezultat pracy fizycznej lub umysłowej, materialny lub ucieleśniony materialnie, mający cechy pozwalające uznać go za przedmiot świadczenia przyjmującego zamówienie (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2003 roku, II CKN 269/01, OSNC 2004, Nr 9, poz. 142 i z dnia 5 marca 2004 roku, I CK 329/03, niepubl.). Wykonanie dzieła najczęściej przybiera więc postać wytworzenia rzeczy lub dokonania zmian w rzeczy już istniejącej czyli jej naprawienie, przerobienie lub uzupełnienie. Poza rezultatem materialnym dzieło może jednak powstać także w postaci niematerialnej, która może, lecz nie musi być ucieleśniona w jakimkolwiek przedmiocie materialnym, byle zostały utrwalone w postaci poddającej się ocenie ze względu na istnienie wad lub gdy można uchwycić istotę osiągniętego rezultatu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2012 roku, II UK 125/12, niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1999 roku, IV CKN 152/00, OSNC 2001, Nr 4, poz. 63).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy uznać należy, iż umowy łączące strony były umowami o świadczenie usług w rozumieniu art. 750 k.p.c. Były one bowiem w istocie realizacją celów statutowych spółki ujmowanych jako konserwacja urządzeń melioracyjnych oraz utrzymanie i eksploatacja urządzeń melioracyjnych, prowadzenie racjonalnej gospodarki na zmeliorowanych terenach.

Przedmiotem umowy z września 2012 roku była konserwacja zgodnie z kartami kalkulacyjnymi numer(...) (...), w tym: ręczne ścinanie krzaków, oczyszczenie wylotów drenarskich oraz remont wylotu drenarskiego (w tym ręczny wykop pod budowę, oczyszczenie rurociągu i ułożenie rur, przygotowanie masy betonowej z uszczelnieniem styków, zasypanie budowli ziemią, dowóz sprzętu materiałów własnym ciągnikiem), obkoszanie skarp rowów z wygrabieniem). W październiku 2012 zakresem umowy objęto wykonanie konserwacji zgodnie z kartą kalkulacyjną numer (...)(obkoszenie skarp rowów z wygrabieniem oraz odkrzewianie- ścinanie krzaków ręczne), zaś w sierpniu 2013 roku - oprysk krzaków i trawy środkiem chemicznym, a także dowóz wody, opryskiwaczy, płynu do opryskiwania ciągnikiem własnym.

Wprawdzie w treści przedmiotowych umów można dopatrzeć się pewnych przejawów dzieła poprzez zindywidualizowanie konkretnych czynności do wykonania jak: remont wylotu drenarskiego (w tym ręczny wykop pod budowę, oczyszczenie rurociągu i ułożenie rur, przygotowanie masy betonowej z uszczelnieniem styków, zasypanie budowli ziemią); jednakże dokonując szczegółowej oceny charakteru przedmiotowych umów stwierdzić należy, że w przeważającej większości zawierały one elementy, które niewątpliwie świadczą o tym, że były to umowy starannego działania. W szczególności strony spornych umów nie określiły w umowach indywidualnych parametrów cech dzieła, które miało być wykonane. Ponadto za przyjęciem takiego stanowiska przemawia charakter powierzonych czynności i całokształt okoliczności związanych z ich wykonywaniem.

Przedmiotowe czynności wykonywane przez ubezpieczonego miały charakter powtarzalny (cykliczny), wiązały się naturalnymi zmianami występującymi w środowisku. Przybierały one postać konkretnych usług- jak zeznawał A. W.- koszenia trawy, ręcznego ścinania krzaków, a które w rezultacie nie prowadziły do powstania określonego dzieła. Podkreślić należy, że dzieło zawsze musi być jednorazowym efektem, zindywidualizowanym już na etapie zawierania umowy i możliwym do jednoznacznego zweryfikowania po wykonaniu.

W uznaniu Sądu, charakter tych czynności związany był ze starannością w utrzymaniu drożności danego ustroju melioracyjnego. Ręczne ścinanie krzaków, obkaszanie skarp rowów z wygrabieniem, opryskiwanie krzaków i trawy środkami chemicznymi, a także dowóz wody, opryskiwaczy, płynu do opryskiwania własnym ciągnikiem były czynnościami powtarzającymi się i koniecznymi do zapewnienia prawidłowej gospodarki wodnej na zmeliorowanych terenach.

Intensywność prac wnioskodawcy była uzależniona od bieżącego zapotrzebowania na wykonanie konkretnej usługi.

Oceniając także sposób odbioru wykonanej pracy można wnioskować, że spółce zależało na faktycznym wykonaniu zleconej pracy. Z zeznań pełnomocnika spółki ani wnioskodawcy nie wynikało, że dla melioranta czy komisji odbiorczej miała znaczenia wysokość przyciętej trawy, a jedynie fakt, że skarpa rowu została obkoszona i wygrabiona oraz że nastąpiła wycinka krzaków czy dokonano oprysku danego terenu. Wykonana przez ubezpieczonego praca nie była poddawana szczegółowej weryfikacji. Powyższa okoliczność świadczy tym samym o pewnej staranności, a nie o konkretnym efekcie, który miałby być z góry sparametryzowany i wskazany ubezpieczonemu do wykonania. Przeciwko uznaniu przedmiotowych umów za umowy o dzieło przemawia też okoliczność, iż nie istniała możliwość poddania kontroli efektów pracy ubezpieczonego pod kątem osiągnięcia konkretnego, zindywidualizowanego rezultatu. A. W. nie ponosił odpowiedzialność za rezultat swojej pracy. Z wyjaśnień pełnomocnika spółki wynikało, że w przypadku nieprawidłowego wykonania czynności, należało ją poprawić, ewentualnie wykonujący prace mógł nie uzyskać 20% premii. Odwołujący był więc rozliczany jedynie z wykonania tych czynności przy dołożeniu należytej staranności.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy uznał, że wykonywanie pracy na podstawie przedmiotowych umów rodziło tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych A. W. na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku w okresach od 20 września 2012 roku do 25 października 2012 roku, od 1 sierpnia 2013 roku do 20 sierpnia 2013 roku u płatnika składek (...) Spółki (...) w S..

Zgodnie bowiem z treścią art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku (t. j. Dz. U. 2016, poz. 963 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód; podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl art. 81 ust. 1 i ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. 2016, poz. 1793 ze zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, stosuje się przepisy określające podstawę składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne tych osób. Powyższą regulacją nie zostali objęci wykonawcy umowy o dzieło.

Wbrew twierdzeniom odwołującej spółki, zgodnie z przepisem art. 68 ust. 1 pkt 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy, między innymi, realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych. Z powyższego wynika, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo stwierdzać obowiązek ubezpieczenia oraz ustalać brak takiego obowiązku.

Sąd Okręgowy miał na względzie, że intencją spółki było zawieranie z rolnikami umów o dzieło, by umożliwić im dalsze podleganie ubezpieczeniom społecznym rolników, bez powodowania przerwy w tym ubezpieczeniu (por. zeznania B. G. k. 57v a.s.).

Wskazać należy, iż stosownie do treści obowiązującego od 1 stycznia 2015 roku art. 5b ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2016, poz. 277 ze zm.), dodanego przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 października 2014 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2014, poz. 1831) rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442, ze zm.), lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej, pomimo objęcia go z tego tytułu innym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu miesięcznym nie przekracza kwoty równej połowie minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów. Jednocześnie w myśl art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 października 2014 roku rolnicy i domownicy, którym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy wydano decyzję o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników w związku z objęciem ich ubezpieczeniami na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, mogą złożyć w KRUS wniosek o objęcie ich tym ubezpieczeniem w okresie, którego dotyczy decyzja, o ile spełniali w okresie objętym wnioskiem warunki określone w art. 5b ustawy zmienianej w art. 2 (czyli w art. 5b ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników). Powyższy wniosek, może być złożony w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy. Zgodnie z ust. 3 tego Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie wydaje decyzji o ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników za okresy podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przypadające przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy osobom, które spełniały warunki określone w art. 5b ustawy zmienianej w art. 2.

W tym stanie rzeczy, uznając zaskarżoną decyzję za prawidłową, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak sentencji wyroku.