Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Dietkow

Protokolant: pomocnik biurowy Sylwia Koszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2015 roku w Warszawie

sprawy z powództwa (...) Funduszu Inwestycyjnego (...) z siedzibą w W.

przeciwko M. M.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 62.956,44 PLN (sześćdziesiąt dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt sześć i 44/100 złotych) z ustawowymi odsetkami od 3 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałej części powództwo oddala;

3.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu.

III C 1411/14

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 3 czerwca 2014 roku w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) Fundusz Inwestycyjny(...) z siedzibą w W. wnosił o zasądzenie od pozwanej M. S. kwoty 105.121,67 PLN z odsetkami ustawowymi od dnia 4 czerwca 2014 roku do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów sądowych w wysokości 1.315,00 PLN, kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3.600,00 PLN oraz innych kosztów w wysokości 26,30 PLN. Postanowieniem z 15 lipca 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej pozwanej.

Pozwana M. M., poprzednio S. wnosiła o oddalenie powództwa, podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana zawarła związek małżeński i przyjęła nazwisko M. – okoliczność przyznana k. 105. Pozwana 26 kwietnia 2010 roku zawarła z bankiem (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. umowę kredytu restrukturyzacyjnego numer (...) w wysokości 62.389,05 PLN – nieczytelna kopia umowy k. 31-34. Pozwana otrzymała kwotę kredytu 62.389,05 PLN, z wcześniej otrzymanego kredytu w kwocie 50.000 zł pozwana część spłaciła – okoliczność przyznana k. 141. Pozwana nie otrzymała wypowiedzenia umowy kredytu restrukturyzacyjnego, nie została zawiadomiona o sposobie obliczenia przez bank wierzytelności, w tym odsetek – dowód – zeznania pozwanej k. 140, 105. (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. wystawił 13 września 2011 roku bankowy tytuł egzekucyjny numer (...), w którym oświadczył, że zobowiązaniem pozwanej z tytułu umowy kredytu restrukturyzacyjnego stanowi kwotę 62.956,44 PLN, w tym kwota 60.221,78 PLN z tytułu niespłaconego kredytu, z odsetkami ustawowymi od kwoty 60.221,78 PLN liczonymi od dnia 13 maja 2011 roku do dnia faktycznej spłaty, kwota 2.560,66 PLN z tytułu odsetek umownych naliczonych zgodnie z Regulaminem Kredytu Restrukturyzacyjnego udzielonego przez bank wraz z kwotą 174,00 tytułem opłat – kopia (...) k. 122. Postanowieniem z 30 września 2011 roku Sąd Rejonowy w Otwocku nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu ograniczając odpowiedzialność dłużniczki do kwoty 750.000,00 PLN – postanowienie k. 123. Postanowieniem z 21 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy w Otwocku nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z dnia 13 września 2011 roku na rzecz (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. jako następcy prawnego (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. – postanowienie k. 125. Egzekucja prowadzona przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piasecznie była bezskuteczna, postanowieniem z dnia 29 listopada 2012 roku Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko pozwanej – okoliczność przyznana k. 141, postanowienie k. 127. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. połączyła się ze spółką (...) Spółka Akcyjna (spółka przejmowana) w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą 14 listopada 2012 roku – wpis w KRS k. 82. Umową przelewu wierzytelności z 23 grudnia 2013 roku (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. dokonał odpłatnego przeniesienia pakietu wierzytelności, w tym wynikającej z umowy kredytu numer (...) – dowód – umowa k. 35-47, numer umowy k. 66. Pozwana ma na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci, w tym jedno z orzeczoną niepełnosprawnością, jest bezrobotna, źródłem utrzymania rodziny jest wynagrodzenie męża za pracę w wysokości 460,45 PLN netto miesięcznie, bez potrąceń komorniczych – zaświadczenie k. 104, zeznania pozwanej k. 140-141.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Podstawą prawną roszczenia powoda jest przepis art. 509 § 1 k.c., zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Powód kupił wierzytelności banku, co nie zwalniało go z obowiązku udowodnienia, że nabył skutecznie wymagalną wierzytelność przeciwko pozwanej. Ciężar dowodu spoczywał na powodzie, a nie na pozwanej. Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może, a nie ma obowiązku dopuszczenia nie wskazanych przez żadną ze stron, dowodów, kierując się przy tym własną oceną, czy zebrany w sprawie materiał jest - czy też nie jest - dostateczny do jej rozstrzygnięcia - tak wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 1996 roku, III CKN 6/96, OSNC 1997/3/29. Działanie Sądu z urzędu może prowadzić do naruszenia prawa do bezstronnego sądu i odpowiadającego mu obowiązku przestrzegania zasady równego traktowania stron - tak wyrok Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2000 roku, V CKN 175/00, OSP 2001/7-8/116. Pozwana przyznała zawarcie umowy o kredyt restrukturyzacyjny, przyznała, że otrzymała kwotę kredytu i okoliczności te nie wymagały w myśl art. 229 k.p.c. dowodzenia. Powód nie udowodnił kiedy i czy w ogóle umowa ta została przez bank wypowiedziana. Sąd rozważył zatem, czy umowa przelewu wierzytelności jest ważna oraz czy dochodzone roszczenie istnieje i jest wymagalne. Sąd badał także, czy czynność ta (cesja wierzytelności) nie sprzeciwia się ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Ani obecnie, ani w dacie zawarcia umowy o kredyt restrukturyzacyjny nie obowiązują i nie obowiązywały żadne przepisy szczególne, które czyniłyby przelew bezskutecznym. W umowie o kredyt restrukturyzacyjny stanowiącej przedmiot umowy brak jest zapisów dotyczących zakazu zbycia tej wierzytelności. Powód nie udowodnił, że dłużniczka została o dokonaniu przelewu zawiadomiona na piśmie, ale pozwana nie podnosiła spełnienia świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela – art. 512 k.c.. Przelew wierzytelności poprzedniego wierzyciela z dnia 23 grudnia 2013 roku na powoda był dopuszczalny także dlatego, że nie jest on sprzeczny z właściwością stosunku prawnego. Takie stanowisko zaakcentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2011 roku w sprawie sygn. akt IV CSK 422/10, publ. LEX nr 1129145: „przelew wierzytelności wynikającej z umowy kredytu jest dopuszczalny. Takiego przelewu nie wyłącza żaden przepis ustawy, nie jest też on sprzeczny z właściwością stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu”. Powód nie udowodnił wysokości roszczenia, nie przedstawił dowodów na okoliczność wymagalności wierzytelności, która została przeniesiona na powoda. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 257 k.p.c. i 245 k.p.c. niepoświadczona za zgodność z oryginałem kopia dokumentu prywatnego i to zupełnie nieczytelna nie może być dowodem w sprawie. Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 29 marca 1994 roku w sprawie III CZP 37/94, OSNC 1994/11/206: „w postępowaniu opartym na dokumencie prywatnym źródłem wiadomości jest zawarte w nim i podpisane oświadczenie (art. 245 k.p.c.). Oznacza to, że dla uznania kserokopii za dokument prywatny, świadczący o istnieniu oryginału o odwzorowanej w niej treści, niezbędne jest oświadczenie o istnieniu dokumentu o treści i formie odwzorowanej kserokopią. Takim oświadczeniem będzie umieszczone na kserokopii i zaopatrzone podpisem poświadczenie zgodności kserokopii z oryginałem. Dopiero wtedy można uznać kserokopię za dokument prywatny świadczący o istnieniu oryginału o treści i formie w niej odwzorowanej. Niepoświadczona podpisem strony kserokopia nie jest dokumentem”. Ponadto bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony 13 września 2011 roku przez zbywcę wierzytelności i zaopatrzony przez Sąd Rejonowy w Otwocku w klauzulę wykonalności również nie może także stanowić dowodu istnienia roszczenia. (...) jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c. i nawet jeśli pozwana nie kwestionowała autentyczności podpisu zbywcy wierzytelności to zawarte w tym dokumencie dane dotyczące istnienia zobowiązania pozwanej i jego wysokości nie są chronione domniemaniem prawdziwości. Na podstawie art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2015 poz. 128) księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych. Od 20 lipca 2013 roku obowiązuje ust. 1a o treści „moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym”. Zatem powód nie udowodnił, że wymagalne było zadłużenie pozwanej w wysokości dochodzonej w pozwie. Pozwana nie kwestionowała, że wysokość jej zobowiązania stanowi kwota 62.956,44 z tytułu kredytu restrukturyzacyjnego. Powód nie udowodnił, że wymagalne były odsetki określone w umowie, czy ustawowe i od jakiej daty, było to zależne to od daty wypowiedzenia umowy kredytu przez poprzedniego wierzyciela. Powód jest profesjonalnym przedsiębiorcą zajmującym się zawodowo egzekucją wierzytelności banków, reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika. Powód dbając o własne interesy nie może składać pozwu do sądu bez jakiegokolwiek dowodu i wobec sprzeciwu pozwanej co do wysokości roszczenia, niezrozumienia skuteczności przelewu roszczenia powód nie może domagać się aby Sąd poszukiwał u poprzedniego wierzyciela dokumentów finansowych w postaci zestawienia dokonywanych przez pozwaną wpłat. Powód wskazał, że umowa o kredyt restrukturyzacyjny została zawarta z pozwaną 26 kwietnia 2010 roku, a jej wypowiedzenie miało nastąpić 12 maja 2010 roku. Już to wskazuje na nieskutecznie dokonane wypowiedzenie, jeśli w ogóle było dokonane. Powód nie złożył dowodów potwierdzających wymagalność roszczenia banku, a zatem i powoda, choć powołuje się w złożonym piśmie, że poprzedni wierzyciel przekazał powodowi dowody. Pozwana nie zaprzeczyła, że egzekucja przeciwko niej była prowadzona oraz, że wiedziała o dochodzonej od niej kwocie 62.956,44 PLN, której nie kwestionowała przed niniejszym postępowaniem. Tylko ze względu na przyznanie tej okoliczności przez pozwaną Sąd uznał, że przelew wierzytelności banku był skuteczny tylko co do kwoty 62.956,44 PLN. Zgodnie z dyspozycją art. 509 § 2 k.c. wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nim prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Wysokość tych odsetek została przez powoda określona na kwotę 38.457,79 PLN. Jednak powód nie udowodnił, aby wskazana przez niego wysokość odsetek poprzedniego wierzyciela była prawidłowa i wymagalna. Okoliczność ta nie wynika z załącznika do umowy przelewu wierzytelności z 23 grudnia 2013 roku, albowiem wskazano w nim jedynie wysokość kapitału kredytu w wysokości 60.221,78 PLN i to zupełnie nieczytelnie. W pozwie, ani w pismach składanych w toku postępowania powód nie przedstawił żadnego wyliczenia ponad kwotę kapitału.

Przechodząc do zgłoszonego przez pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia powoda wskazać należy, że roszczenie to nie jest przedawnione. Zgodnie z treścią art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Skoro pozwana nie kwestionowała wysokości zadłużenia na kwotę 62.956,44 PLN, to należy przyjąć, że termin wymagalności długu rozpoczął się z datą doręczenia pozwanej przez Komornika tytułu wykonawczego. Data ta nie została w sprawie dowiedziona, że wobec prowadzenia przez Komornika egzekucji po 21 lutego 2012 roku do 29 listopada 2012 roku, to można uznać, że pozwana dowiedziała się o długu w kwietniu 2012 roku – okoliczność wywiedziona na podstawie art. 231 k.p.c. Do roszczenia powoda ma zastosowanie 3 letni termin przedawnienia zgodnie z art. 118 k.c. Poczynając nawet od dnia 21 lutego 2012 roku termin ten upłynąłby z końcem 21 lutego 2015 roku. Natomiast pozew złożony został 3 czerwca 2014 roku.

Odsetki od zasądzonej należności należą się powodowi od daty wymagalności, którą w myśl art. 455 k.c. jest data złożenia pozwu.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania Sąd oparł na treści art. 102 k.p.c. Sąd uznał, że sytuacja rodzinna i majątkowa pozwanej jest trudna. Pozwana ma dwoje małoletnich dzieci i głodowe środki na utrzymanie rodziny. Jest to wypadek szczególnie uzasadniony, pozwalający na odstąpienie od obciążania pozwanej kosztami procesu. Nadto pozwana nie zaprzeczała długowi w zasądzonej wysokości i tylko trudną sytuacją rodzinną i finansową uzasadniała niepodejmowanie spłaty.