Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Grażyna Puchalska

Sędziowie: SO Wanda Jankowska-Bebeszko

SR del. Edyta Syczewska-Kuźniak (spr.)
Protokolant: sekretarz sądowy - Monika Matuszczak

przy udziale Prokuratora Wojciecha Pełeszoka

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2013 r.

sprawy M. T. (z d. K.) oskarżonego z art. 209 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Piasecznie

z dnia 22.10.2012 r. sygn. akt II K1428/09

orzeka:

1.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. K. kwotę 420 zł (czterystu dwudziestu złotych) + VAT tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu przed sądem odwoławczym,

3. zwalnia oskarżonego od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania przed
sądem odwoławczym, wydatkami obciążając Skarb Państwa.

Sygn. akt X Ka 251/13

UZASADNIENIE

M. T. został oskarżony o to, że:

w okresie od 28 czerwca 2007 roku do 27 lipca 2009r. w P., woj. (...), uporczywie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie dzieci E., K. K. (2) i M. K. oraz w okresie od 28 czerwca 2007r. do 30 kwietnia 2009r. w P., woj. (...), uporczywie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie syna A. K., czym naraził ich na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. o czyn z art. 209 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 22 października 2012r. Sąd Rejonowy w Piasecznie oskarżonego M. T. uznał za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w akcie oskarżenia i za ten czyn na podstawie art. 209 § 1 k.k. skazał go, zaś na mocy art. 209 § 1 k.k. w zw. z art. 34 § 1 i 2 kk oraz art. 35 § 1 k.k. wymierzył mu karę 12 miesięcy ograniczenia wolności, polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin w stosunku miesięcznym. Na podstawie art. 36 § 2 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt 3 k.k. zobowiązał oskarżonego do łożenia na rzecz dzieci: E., K. K. (2), M. i A. K.. Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. K. kwotę 1.176 zł plus VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę oskarżonego z urzędu, zaś na podstawie art. 624 par. 1 kpk zwolnił oskarżonego z ponoszenia kosztów sądowych przejmując je w całości na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego orzeczenia apelację wniósł obrońca oskarżonego i na podstawie art. 444 i 425 § 1, 2 i 3 kpk zaskarżył powyższy wyrok w części, t.j. w pkt. I i II sentencji. Zarzucił mu obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to naruszenie:

1. art. 7 kpk- polegające na przekroczeniu zasad swobodnej oceny dowodów i dokonanie tej oceny w sposób dowolny, niepodporządkowany dyrektywie uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co przejawia się przede wszystkim w daniu pełnej wiary jedynie oświadczeniom świadków: I. K., A. K., E. K. i K. K. (2), odnośnie do wypełnienia przez czyn oskarżonego znamion przestępstwa z art. 209 § 1 k.k., podczas gdy całokształt okoliczności i dowodów ujawnionych w toku postępowania (w tym przesłuchań dokonanych w trybie konfrontacji z udziałem świadka K. P.), ocenianych w granicach zasad określonych w art. 7 kpk, nie pozwala na taką bezkrytyczną ocenę relacji osób zeznających na niekorzyść oskarżonego i jednoczesne uznanie, że konfrontacje z udziałem K. P. doprowadziły do zmiany jego wcześniejszych zeznań, co miałoby podważać wiarygodność świadka;

2. art. 410 kpk- polegające na faktycznym niewzięciu przez Sąd Rejonowy przy wyrokowaniu pod uwagę części okoliczności i dowodów ujawnionych w toku postępowania w postaci dokumentów z akt komorniczych, w tym załączonego do akt postępowania zaświadczenia o bezskuteczności egzekucji, w którym wskazano, iż dłużnik (in casu-oskarżony) nie pracuje na stałe, nie pobiera stałych świadczeń, nie uzyskuje stałych dochodów, utrzymuje się z prac dorywczych, nie posiada majątku, do którego można skierować egzekucję; Sąd I instancji podał, iż stan faktyczny ustalił m.in. na podstawie tych akt, jednak deklaracja ta nie znalazła stosownego odniesienia w treści tego uzasadnienia do okoliczności wynikających ze wskazanych akt komorniczych;

3. art. 424 § 1 pkt 1 kpk- polegające na niewyjaśnieniu przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dlaczego w zakresie ustalania możliwości oskarżonego wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych Sąd nie wziął pod uwagę dokumentów z akt komorniczych, a poprzestał w tym zakresie na wyciąganiu pośrednich wniosków z wyjaśnień oskarżonego.

Obrońca na podstawie art. 427 § 1 kpk w zw. z art. 437 kpk wniósł o zmianę przedmiotowego wyroku w zaskarżonej części poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, ewentualnie gdyby Sąd Okręgowy uznał, że zebrane w sprawie dowody nie pozwalają na orzekanie prze Sąd II instancji co do istoty, o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wniesiona przez obrońcę oskarżonego nie jest zasadna i jako taka nie zasługiwała na uwzględnienie.

W opinii Organu odwoławczego, Sąd pierwszej instancji przeprowadził przewód sądowy zgodnie z wymogami procedury karnej i nie dopuścił się żadnych podlegających uwzględnieniu z urzędu uchybień, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, stosownie do wymogów art. 439 kpk lub art. 440 kpk. Stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy dążył do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, zbadał sprawę wnikliwie i wszechstronnie. Dostatecznie zostały wyjaśnione okoliczności czynu oraz wina sprawcy.

Nie można zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż dokonana przez Sąd I instancji ocena materiału dowodowego pozostaje w sprzeczności z wymogami art. 7 kpk, t.j. zasadami prawidłowego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Autor apelacji podnosił, iż niezasadnie Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom świadków: I. K., A. K., E. K. i K. K. (2), zaś odmówił jej w odniesieniu do zeznań świadka K. P.. W ocenie skarżącego pokrzywdzeni i ich matka mają oczywisty interes w przedstawianiu okoliczności w sposób niekorzystny dla oskarżonego. Tymczasem pokrzywdzeni, pomimo iż wskazywali na swoje negatywne emocjonalne nastawienie do oskarżonego, to jednocześnie w złożonych zeznaniach podnosili okoliczności dla niego korzystne, takie jak np. zakup kurtki córce K. K. (2) (zeznania K. K. (2) - k. 251 i E. K. k. 289), przekazywanie drobnych kwot pieniężnych (zeznania A. K. - k. 179, 290), przekazywanie pieniędzy na lody oraz zakup czekolad na dzień dziecka (zeznania K. K. (2) - k. 161 v, 251) – zwrócił na to uwagę w pisemnych motywach wyroku Sąd Rejonowy. Tak więc nie można zgodzić się z obrońcą, iż zeznania pokrzywdzonych są tendencyjne, nastawione jedynie na przedstawienie oskarżonego w niekorzystny sposób. Zaś okoliczność, iż dzieci oskarżonego wprost mówiły o swoim żalu do ojca świadczy jedynie o szczerości ich relacji. Nadto – jak słusznie podnosił Sąd I instancji – zeznania pokrzywdzonych i ich matki są spójne i konsekwentne.

Obrońca zwrócił uwagę na zbieżność w zeznaniach powyższych świadków w zakresie powoływania jednej, konkretnej okoliczności, a mianowicie zakupu przez oskarżonego komputera dla dziecka nowej partnerki. Jednakże nie sposób uznać, że fakt ten miałby w jakimkolwiek stopniu podważać wiarygodność zeznań pokrzywdzonych i ich matki. Sam oskarżony potwierdził w swoich wyjaśnieniach tę okoliczność (k.147), tak więc podnoszona przez obrońcę zbieżność wynika po prostu z tego, iż fakt taki rzeczywiście miał miejsce.

Również wbrew twierdzeniu obrońcy analiza zeznań świadka K. P. w kontekście pozostałych dowodów ujawnionych w sprawie nie pozwala na uznanie, iż w całości polegają one na prawdzie. Istotnie stwierdzenie Sądu I instancji, że świadek K. P. wycofał się podczas konfrontacji ze swoich stanowczych twierdzeń wydaje się być oceną zbyt kategoryczną, niemniej jednak świadek ten początkowo twierdził, że dzieci otrzymywały od oskarżonego kwoty po 10, 20 zł (k. 88v), zaś w toku ostatniego przesłuchania świadek potwierdził, że mogły to być kwoty w wysokości 5 - 10 zł (k. 290). Również odnośnie częstotliwości przekazywania pieniędzy zeznania świadka nie są konsekwentne (świadek wskazywał, iż dzieci przychodziły do oskarżonego dosyć często, później, że były praktycznie codziennie, zaś w ostatnich zeznaniach, że były raz, albo dwa razy w tygodniu). Jednakże analizując zeznania świadka K. P. należy zważyć, iż pozostają one w sprzeczności nie tylko z zeznaniami pokrzywdzonych, ale również z wyjaśnieniami samego oskarżonego. I tak świadek K. P. twierdził, że M. T. przekazywał pieniądze nie tylko dzieciom, ale również żonie, w kwotach po 50 zł, 100 zł (k. 88v). Tymczasem oskarżony wyjaśnił, iż I. K. nie dawał żadnych pieniędzy (k. 70). Nadto świadek K. P. zeznał, że oskarżony dawał pieniądze wszystkim swoim dzieciom, a więc A., E., K. K. (2) i M. (k. 88v, 289). Natomiast oskarżony podał, że przekazywał pieniądze jedynie A., E. i K. K. (2) (k. 146), natomiast już w toku postępowania przygotowawczego wskazywał, iż co do M. wniósł o zaprzeczenie ojcostwa (k. 72). Tak więc - wbrew twierdzeniom autora apelacji – zeznań świadka K. P. nie można było uznać w całości za wiarygodny dowód. Pozostawały one bowiem w sprzeczności nie tylko z zeznaniami pokrzywdzonych, ale również z wyjaśnieniami oskarżonego. Dlatego też słusznie Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom tego świadka jedynie w części.

Również pozostałe zarzuty podnoszone przez obrońcę oskarżonego nie są zasadne. Sąd I instancji dokonując ustaleń faktycznych wskazał, iż I. K. złożyła u komornika wniosek o wszczęcie egzekucji, która okazała się bezskuteczna. Następnie zaś wskazując na dowody, na podstawie których ustalił stan faktyczny, Sąd I instancji przywołał m. in. dokumentację komorniczą (k. 21-12), oraz dokumentację z k. 1 – 11. Istotnie z tejże dokumentacji wynika również, że oskarżony nie miał stałej pracy, utrzymywał się z prac dorywczych (zaświadczenie o bezskuteczności egzekucji -k. 10), lecz także, że oskarżony posiadał stoisko na bazarku przy ul. (...) w P. (pismo z k. 21). Pozostaje to w zgodzie wyjaśnieniami oskarżonego, który twierdził, że pracował „na czarno”, handlował płytami i ubraniami na bazarku (k. 70). Na fakt ten wskazywał również świadek K. P. i dzieci oskarżonego. Okoliczność powyższa znalazła odzwierciedlenie w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym, a mianowicie, iż oskarżony w okresie objętym zarzutem zarobkował handlując na bazarze w P.. Tak więc nie można uznać, iż Sąd I instancji pominął przy wyrokowaniu dowód w postaci dokumentacji komorniczej. Przy czym nie można zgodzić się ze skarżącym, że dokumentacja ta miałaby świadczyć o tym, że oskarżony nie miał możliwości wywiązywania się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Wniosek taki jest nielogiczny i pozostaje w sprzeczności z doświadczeniem życiowym. To, że oskarżony nie zalegalizował prowadzonej przez siebie działalności handlowej, nie oznacza, iż nie zarobkował i nie posiadał dochodu.

Niezasadny był również kolejny zarzut, a mianowicie obrazy przepisu art. 424 § 1 pkt 1 kpk. Wbrew twierdzeniom obrońcy wnioski wypływające z wyjaśnień oskarżonego, oraz z dokumentacji komorniczej – odnośnie możliwości zarobkowych M. T. są podobne. Z obu tych dowodów wynika, iż oskarżony prowadził (wprawdzie niezalegalizowaną) działalność handlową. Dokumentacja komornicza nie mogła więc stanowić postawy formułowania wniosków prezentowanych przez autora apelacji, co do braku możliwości wywiązywania się przez oskarżonego z obowiązków alimentacyjnych.

Jednocześnie Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż w orzeczeniu Sądu Rejonowego nie można się doszukać rażącej niewspółmierności wymierzonej kary. Kara w wymiarze orzeczonym przez Sąd Rejonowy nie może być oceniona jako zbyt surowa, przynosząca nadmierną dolegliwość oskarżonemu, w szczególności jeśli zważyć na fakt uprzedniej, wielokrotnej karalności oskarżonego.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, iż apelacja obrońcy oskarżonego jest niezasadna.

Sąd odwoławczy stosownie do treści art. 618 § 1 pkt 11 kpk i na podstawie § 14 ust 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28.09.2002 r w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. Nr 163 poz. 1348 z późniejszymi zmianami) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. K. kwotę 420 zł (powiększoną o kwotę podatku VAT) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

O opłacie i kosztach orzeczono na mocy art. 17 ust. 1 i 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych i art. 624 §1 kpk w zw. z art. 634 kpk.