Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2016 r. w Grudziądzu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w W.

przeciwko A. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2501,09 zł (dwa tysiące pięćset jeden złotych 09/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 maja 2016 roku do 28 października 2016 roku;

2.  zasądzoną w punkcie 1. należność główną rozkłada na 16 rat przy czym pierwsza w kwocie 1000 zł, 14 następnych rat po 100 zł, a ostatnia w kwocie 101,09 zł, płatne do końca każdego miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca następnego po miesiącu, w którym uprawomocni się wyrok, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  nie obciąża pozwanej kosztami procesu poniesionymi przez powódkę.

Sygn. akt I C 1470/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 28 października 2016 r.

(...) S.A. w Z. (obecnie w W.) wniosła o zasądzenie od A. K. (obecnie P.) kwoty 3.064,10 zł, na którą składały się kwoty wynikające z niezapłaconych faktur za usługi telekomunikacyjne świadczone na rzecz pozwanej przez (...) Sp. z o.o. oraz kara umowna z tytułu rozwiązania umowy przed upływem jej obowiązywania, wraz z odsetkami za zwłokę od dnia płatności kwot wynikających z faktur i noty obciążeniowej do dnia 20 stycznia 2010 r., tj. dnia wniesienia pozwu oraz dalszymi odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Z pozwy wynikało, że powódka nabyła wierzytelność wobec pozwanej od (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy cesji.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana poniosła, że od 2008 r. przebywała poza granicami kraju, a od 2010 r. mieszkała na stałe w Danii, zaś od 5 sierpnia 2015 r. przebywa w zakładzie karnym (k. 15 akt). Na rozprawie pozwana przyznała, że zawierała umowę z (...)na telefon i Internet, nie pamiętała jednak warunków umowy, w tym, na jaki okres została zawarta. Nie kwestionowała obowiązku zapłaty należności głównej obejmującej abonament oraz karę umowną, wynikających z faktur i noty obciążeniowej. Kwestionowała zaś żądanie zasądzenia odsetek, podnosząc, że nie otrzymała faktur i not obciążeniowych ze względu na zamieszkiwanie w Danii i nieskuteczność doręczeń pod adres w G. - wskazany w pozwie, albowiem nie zamieszkiwała pod nim od czerwca 2006 r. Wniosła o rozłożenie należności głównej na raty po 100 zł miesięcznie. Wskazała, że pracuje w zakładzie karnym jako pracownik fizyczny i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie 500 zł miesięcznie netto, z czego zostawia sobie 10%, a resztę wysyła na utrzymanie małoletniego syna. Nadto zakład karny odkłada dla niej po 160 zł miesięcznie na konto depozytowe. Z tego tytułu na tym koncie ma zgromadzone ok. 1000 zł (k. 94 akt).

W związku z kwestionowaniem przez pozwaną żądania zasądzenia odsetek za opóźnienie, otrzymania faktur i not obciążeniowych, Sąd zobowiązał pełnomocnika powódki do przedłożenia dokumentacji źródłowej potwierdzającej zawarcie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, warunków tej umowy oraz wystawienie i doręczenie faktur oraz not obciążeniowych obejmujących dochodzone roszczenie (k. 96 akt). Do dnia zamknięcia rozprawy dokumenty te nie zostały jednak przedłożone.

W piśmie z 14 września 2016 r. pozwana wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu poniesionymi przez powódkę ze względu na pobyt w zakładzie karnym i przekazywanie prawie całego otrzymywanego wynagrodzenia na utrzymanie syna oraz wydatkowanie reszty na rozmowy telefoniczne z rodziną (k. 83 akt).

Sprawa została rozpoznana w postępowaniu uproszczonym (k. 1 akt).

Sąd ustalił, co następuje:

Ze względu na nieprzedłożenie przez stronę powodową żadnej dokumentacji źródłowej dotyczącej stosunku prawnego łączącego pozwaną z (...) sp. z o.o., Sąd ustalił jako okoliczności niesporne tylko te fakty, których pozwana nie kwestionowała.

W szczególności Sąd ustalił, że pozwaną i (...) sp. z o.o. łączyła umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, na podstawie której uzyskała możliwość wykonywania połączeń telefonicznych i korzystania z Internetu, zobowiązując się do uiszczania opłat abonamentowych za świadczone usługi. W 2008 r. operator wystawił dwie faktury obejmujące opłaty abonamentowe, jedną w lutym na 156,45 zł, a drugą w marcu na 1074,64 zł. Faktury te nie zostały doręczone pozwanej, gdyż w tym czasie nie mieszkała już pod adresem podanym w umowie, lecz pod innymi adresami w Polsce i W.. W kwietniu 2008 r. operator wystawił notę obciążeniową na kwotę 1270 zł, obciążając pozwaną karą umowną za niedotrzymanie warunków umowy (prawdopodobnie terminu jej obowiązywania). Nota ta nie została również doręczona pozwanej.

Okoliczności bezsporne: pozew – k. 4-9 akt, załączniki pozwu – k. 60-61, 68, odpowiedź na

sprzeciw pozwanej – k. 72-74 akt, oświadczenie J. K. – k. 87 akt, wyjaśnienia pozwanej – k. 94 akt

Na mocy umowy przelewu z dnia 20 sierpnia 2007 r. (...) sp. z o.o. w dniu 16 czerwca 2009 r. sprzedała powódce wierzytelności wobec pozwanej wynikające z umowy o usługi telekomunikacyjne.

Dowody: umowa przelewu z załącznikiem - k. 58-60 akt

Zawiadomienie o cesji i wezwanie do zapłaty scedowanej kwoty wysłano do pozwanej na nieaktualny adres.

Dowody: zawiadomienie o cesji i wezwanie do zapłaty - k. 61-63 akt

Pozwana pracuje w zakładzie karnym jako pracownik fizyczny i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie 500 zł miesięcznie netto, z czego dla siebie zostawia 10%, a resztę wysyła na utrzymanie małoletniego syna. Nadto zakład karny odkłada dla niej po 160 zł miesięcznie na konto depozytowe. Z tego tytułu na tym koncie ma zgromadzone ok. 1000 zł. Koniec kary pozwanej przypada na czerwiec 2018 r.

Okoliczności niesporne: wyjaśnienia pozwanej – k. 94 akt sprawy

Sąd zważył, co następuje:

Za podstawę prawną wierzytelności objętych cesją przyjąć należy art. 56 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171,
poz. 1800 ze zm.), regulujący umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz –
w zakresie przelewu wierzytelności – art. 509 i nast. k.c.

Pozwana nie uiściła opłat abonenckich na rzecz (...) Sp. z o.o. oraz kary umownej za niedotrzymanie warunków umowy, zatem obecnie powinna uiścić te należności na rzecz powódki, na którą na mocy art. 509 § 1 k.c. i w oparciu o umowę przelewu przeszły wierzytelności o ich zapłatę. Mimo braku dokumentacji źródłowej, nie było podstaw do kwestionowania tych należności co do zasady i wysokości, gdyż pozwana tego nie podważała.

Inaczej było w przypadku odsetek. Z ustalonych okoliczności sprawy wynika, że faktury i nota obciążeniowa na kwotę 1270 zł nie zostały pozwanej doręczone, podobnie jak dalsze dokumenty wystawione w 2010 r. przez powódkę, obejmujące odsetki za opóźnienie w płatności opłat abonamentowych wynikających z faktur i kary umownej, naliczonych przez cedenta. Ze względu na nieprzedłożenie przez stronę powodową dokumentacji źródłowej, brak było możliwości ustalenia przez Sąd terminów wymagalności należności z poszczególnych faktur i wysokości stopy odsetkowej oraz możliwości zweryfikowania wysokości naliczonych odsetek (prawidłowości ich naliczenia), dlatego w tym zakresie w ocenie Sądu powództwo nie zostało wykazane zarówno co do zasady, jak i wysokości. Nadto, przyjmując za niesporne (strona powodowa temu nie zaprzeczyła), że w czasie wystawiania dokumentów objętych pozwem przez pierwotnego wierzyciela pozwana nie mieszkała już pod adresem, gdzie były one wysyłane, przyjąć należało, że pozwana ze względu na niedoręczenie jej faktur i noty obciążeniowej przez cedenta nie popadła w opóźnienie w zapłacie wynikających z nich kwot. Sąd przyjął, że o opóźnieniu można mówić dopiero po upływie 3 dni od otrzymania przez pozwaną odpisu pozwu, co miało miejsce 27 kwietnia 2016 r., albowiem termin 3 dni jest wystarczający, by obecnie dokonać przelewu bankowego. Zgodnie z art. 455 k.c. jeśli termin spełnienia świadczenia nie jest określony, dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu do wykonania, czyli bez zbędnej zwłoki, co według Sądu możliwe jest obecnie w terminie 3 dni. Z tego względu odsetki za opóźnienie zasądzono dopiero od 1 maja 2016 r., przyjmując, że skutecznym wezwaniem do zapłaty był dopiero pozew (art. 481 § 1 i 2 k.c.).

W zakresie pozostałych odsetek pozwana zasadnie podważyła żądanie ich zapłaty - w szczególności powódka nie wykazała żadnym dokumentem, aby odsetki przysługiwały pierwotnemu wierzycielowi (art. 6 k.c.).

W ocenie Sądu pozwana zasługuje na skorzystanie z dobrodziejstwa rozłożenia zasądzonej należności na raty (art. 320 k.p.c.). Pozwana przebywa w zakładzie karnym i ma ograniczone możliwości zarobkowe. Otrzymuje niewielkie wynagrodzenie, z czego większość przeznacza na utrzymanie małoletniego syna. Nie stać jej więc obecnie na spłatę całego zadłużenia w krótkim czasie. W ocenie Sądu narażenie pozwanej na egzekucję całej zasądzonej należności pogorszyłoby jej - i tak trudną - sytuację rodzinna i finansową. Z tych względów zachodziła podstawa do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, których wysokość określono co do zasady zgodnie z prośbą powódki, uwzględniając jej obecną sytuację majątkową, z tym że wysokość pierwszej raty uwzględnia fakt, że pozwana posiada oszczędności. W interesie powódki jest, aby pewną kwotę świadczenia otrzymała w krótkim czasie, co jest możliwe, skoro pozwana posiada odłożoną kwotę 1000 zł i obecnie nie będzie z niej korzystać.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06 (OSNC 2007, nr 10, poz. 147) rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. ma ten skutek - wskazany już w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 (OSNCP 1971, nr 4, poz. 61) - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. Z tego względu odsetki zasądzono jedynie do dnia wyrokowania (art. 481 § 1 i 2 k.c.), a powództwo o zapłatę odsetek za okres od wyrokowania do dnia płatności poszczególnych rat zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. i art. 102 k.p.c. Pozwana przegrała częściowo sprawę, zgodnie więc z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu powinna zwrócić powódce część poniesionych przez nią kosztów. Sąd uznał jednak, że istnieją podstawy do nieobciążania jej tymi kosztami procesu powódki ze względu na jej trudną sytuację życiową. Pozwana przebywa obecnie w zakładzie karny, niewiele zarabia, łoży na utrzymanie syna i poza kwotą 1000 zł nie posiada oszczędności. Nie stać jej więc na zapłatę kosztów procesu. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu rozpoznającego sprawę i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążania kosztami procesu strony przegrywającej spór. Dokonując tej oceny sąd orzekający winien kierować się własnym poczuciem sprawiedliwości i zasadami współżycia społecznego, uwzględniając okoliczności związane z przebiegiem sprawy, w szczególności charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony i subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, a nadto sytuacje obu stron (zob. postanowienie SN z 11 lutego 2011 r., I Cz 38/10, LEX nr 738387; postanowienie SN z 22 lutego 2011 r., II PZ 1/11, LEX nr 852550 oraz postanowienie SN z 17 kwietnia 2013 r., V Cz 124/12, LEX nr 1341727). W ocenie Sądu orzekającego, poczucie sprawiedliwości sprzeciwia się obciążeniu pozwanej w opisanych okolicznościach sprawy dodatkowo częścią kosztów procesu powódki.