Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 września 2013r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu, Wydział III Cywilny Odwoławczy w składzie

następującym:

Przewodniczący - Sędzia: SO Mieczysław H. Kamiński

Sędzia SO Zofia Klisiewicz

Sędzia SO Katarzyna Kwilosz – Babiś (sprawozdawca)

Protokolant: prot. sąd. Ewelina Konieczny

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2013r.

na rozprawie

sprawy z wniosku J. S. (1)

przy uczestnictwie A. S. (1), W. S., S. S. J. S. (2), A. S. (2), H. S.

o uzupełniający dział spadku po zmarłym J. S. (3) i zniesienie współwłasności nieruchomości

na skutek apelacji uczestnika W. S.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Muszynie

z dnia 25 czerwca 2012r., sygn. akt I Ns 109/10

p o s t a n a w i a :

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że :

- w pkt. I. po słowach „garażem drewnianym” dopisać słowa: „oraz nieruchomość obj. KW nr (...)stanowiąca zabudowaną dz. ewid. nr (...) o pow. 0,03 ha położona w P.”,

- dopisać punkt VIa o treści: „nieruchomość obj. KW nr (...)składającą się z dz. ewid. nr (...) o pow. 0,03 ha położoną w P.przyznać na współwłasność po ½ części J. S. (1)s. J.i J.oraz A. S. (2)c. J.i J.”,

- w pkt. VIII po słowie „orzeczenia” dopisać słowa: „z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności, liczonymi od daty wymagalności do dnia zapłaty”,

- dopisać punkt VIIIa o treści: „zasądzić od J. S. (1) i A. S. (2) solidarnie na rzecz W. S. kwotę 2 177 zł (dwa tysiące, sto siedemdziesiąt siedem złotych) tytułem spłaty udziału we współwłasności nieruchomości wymienionej w pkt. VIa – płatną w terminie 1-go miesiąca od uprawomocnienia się orzeczenia, z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności, liczonymi od daty wymagalności do dnia zapłaty”,

2. w pozostałej części apelację oddalić,

3. orzec, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania

apelacyjnego związane ze swym udziałem w sprawie,

4. nakazać ściągnąć od J. S. (1), A. S. (2) i

W. S. na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w

Nowym Sączu kwoty po 430,93 zł (czterysta trzydzieści złotych, 93/100)

tytułem zwrotu wydatków wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa

w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt III Ca 46/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25.06.2012 r. Sąd Rejonowy w Muszynie ustalił, że przedmiotem działu spadku po J. S. (3)jest nieruchomość objęta KW (...)położona w P., stanowiąca dz. ewid. nr (...)o pow. 0,0900 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym murowanym pod numerem P. (...)oraz garażem murowanym i garażem drewnianym (pkt I sentencji), na podstawie projektu podziału budynku mieszkalnego na lokale sporządzonego przez architekta inż. M. R.w marcu 2009 r. ustanowił odrębną własność lokali mieszkalnych w budynku położonym na dz. ew. nr (...)w miejscowości P.: - lokalu użytkowego A o pow. 76,80 m ². położonego w przyziemiu budynku składającego się z pomieszczeń: wiatrołapu o pow. 3,72 m ², korytarza o pow. 5,04 m ², kuchni gospodarczej o pow. 13,57 m ², piwnicy o pow. 14,82 m ², piwnicy o pow. 16,07 m ², korytarza o pow. 3,67 m ², pomieszczenia gospodarczego o pow. 14,72 m ² i łazienki o pow. 5,19 m ² wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)wynoszącym 7680/24126 części; lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się na parterze budynku o pow. 78,79 m ², składającego się z: wiatrołapu o pow. 3,36 m ², korytarza o pow. 4,77 m ², kuchni o pow. 14,57 m ², pokoju o pow. 16,67 m ², pokoju o pow. 17,19 m ², korytarza o pow. 3,74 m ², pokoju o pow. 15,28 m ² i łazienki o pow. 3,21 m ² wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)wynoszącym 7879/24126 części oraz lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się na parterze i poddaszu budynku o pow. 85,67 m ², składającego się z: korytarza o pow. 2,18 m ², wiatrołapu o pow. 4,24 m ², korytarza o pow. 7,44 m ² , pokoju o pow. 8,67 m ², pokoju o pow. 8,46 m ², kuchni o pow. 8,64 m ², pokoju o pow. 11,80 m ², pokoju o pow. 7,96 m ², pokoju o pow. 8,80 m ², pokoju o pow. 9,07 m ², pokoju o pow. 5,27 m ² i łazienki o pow. 3, 14 m ² wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)wynoszącym 8567/24126 części (pkt II sentencji), w drodze działu spadku po J. S. (3)i zniesienia współwłasności nieruchomości przyznał: na wyłączną własność uczestniczki J. S. (2)lokal użytkowy nr A położony w przyziemiu budynku nr (...)w P.wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)objętą KW (...)wynoszącym 7680/24126 części – za spłatą uczestnika W. S.(pkt III sentencji), w drodze działu spadku po J. S. (3)i zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej w pkt I i II nin. postanowienia przyznał na wyłączną własność uczestniczki A. S. (2) lokal mieszkalny nr (...)położony na parterze budynku nr (...)w P.wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)objętą KW (...)wynoszącym 7879/24126 części – za spłatą uczestnika W. S.(pkt IV sentencji), w drodze działu spadku po J. S. (3)i zniesienia współwłasności nieruchomości opisanej w pkt I i II nin. postanowienia przyznał na wyłączną własność wnioskodawcy J. S. (1)s. J.i J. lokal mieszkalny nr (...)położony na parterze i poddaszu budynku nr (...)w P.wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku i urządzeniach budynku niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli wydzielonych lokali oraz dz. ew. nr (...)objętą KW (...)wynoszącym 8567/24126 części – za spłatą uczestnika W. S.(pkt V sentencji), pozostawił we współwłasności właścicieli lokalu użytkowego nr A oraz właścicieli lokali mieszkalnych nr (...)części wspólne budynku położonego w P.nr (...): nr 0.9 kotłownia o pow. 3,25 m ², nr 0.10 skład o pow. 4,42 m ² położone w przyziemiu budynku, a także fundamenty budynku, ściany nośne budynku, elewacje, dach, więźbę dachową, przyłącze instalacji elektrycznej , wodociągowej i kanalizacyjnej a także garaż murowany i garaż drewniany (pkt VI sentencji), ustanowił na rzecz uczestnika A. S. (1)s. J.i J.bezpłatną dożywotnią służebność mieszkania w lokalu mieszkalnym nr (...)w pomieszczeniach oznaczonych w projekcie podziału budynku mieszkalnego sporządzonym przez architekt inż. M. R.nr 2.8 – pokój o pow. 9,07 m ² , nr 2.9 pokój o pow. 5,27 m ² z używalnością łazienki oznaczonej nr 2.10 o pow. 3,14 m ² oraz korytarza nr 2.1 o pow. 7,44 m ² usytuowanych na poddaszu budynku mieszkalnego położnego w P.nr (...)na dz. ew. nr (...)wraz z używalnością jednego boksu garażowego murowanego z prawej strony (pkt VII sentencji), zasądził solidarnie od wnioskodawcy J. S. (1)oraz uczestniczek J. S. (2)i A. S. (2)na rzecz uczestnika W. S.kwotę 34.381,83 zł tytułem spłaty jego udziału, która płatną będzie w terminie 1-go miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia (pkt VIII sentencji), stwierdził, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt IX sentencji).

Sąd Rejonowy ustalił, m.in., że księgą wieczystą nr (...)objęta jest nieruchomość składająca się z działki ewid. nr (...) o powierzchni 0, 0900 ha, zabudowana budynkiem mieszkalnym nr (...)oraz garażem murowanym i garażem drewnianym, położona w P.. W księdze wieczystej własność nieruchomości wpisana jest na rzecz J.i J. S. (2), na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Również oni figurują w danych z rejestru gruntów. J.i J. S. (2)posiadali dziesięcioro dzieci: H. S., W. S., G. M., A. S. (1), B. S., C. S., S. S., A. S. (3), A. S. (2)i J. S. (1). Za życia J. S. (3)rodzice wnioskodawcy dokonali podziału gospodarstwa rolnego pomiędzy swoje dzieci. W dniu 9.04.1994 r. zmarł J. S. (3). W toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Muszynie z dnia 7.12.1994 roku spadek po zmarłym J. S. (3)nabyli na mocy testamentu z dnia 24.03.1994 r. dzieci spadkodawcy: H. S., A. S. (1), S. S. (1), A. S. (2), W. S.i małoletni wówczas J. S. (1)po 1/6 części każde z nich.

Przedmiotem działu spadku po J. S. (3) i zniesienia współwłasności jest nieruchomość oznaczona jako działka nr (...), zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz dwoma budynkami garażowymi. W testamencie z dnia 24.03.1994 r. J. S. (3) synowi W. S. przeznaczył dwa pokoje z kuchnią i prawem użytkowania łazienki znajdujące się na poddaszu budynku, zajmowane w chwili sporządzania testamentu przez syna B.. Pomieszczenia te W. S. miał użytkować do swojej śmierci bez prawa odstępowania ich osobom trzecim. Przejęcie tych pomieszczeń miało nastąpić po wyprowadzeniu się B. S. do własnego domu. Dwa pokoje przylegające z prawej strony do łazienki wraz z prawem użytkowania łazienki otrzymał A. S. (1). Wolą spadkodawcy było, aby on również użytkował je do swojej śmieci bez prawa odstępowania ich osobom trzecim. Prawo do dysponowania pozostałymi pomieszczeniami J. S. (3) pozostawił swojej żonie J.. Pokoje przekazane w testamencie W. S. miały mu służyć dla celów rekreacyjnych – w czasie wakacji, nie zaś na stałe zamieszkanie i w taki sposób uczestnik korzystał faktycznie tylko z jednego pokoju przez okres dwóch lat, następnie na prośbę matki zrezygnował z niego na rzecz brata S. i przeniósł się do pokoju usytuowanego na piętrze budynku. W zamierzeniu rodziców wnioskodawcy w domu rodzinnym mieli na stałe zamieszkać najmłodsi z rodzeństwa A. i J..

Dom mieszkalny nr (...)usytuowany na w/w działce składa się z trzech kondygnacji użytkowych: przyziemia budynku, parteru i poddasza użytkowego. Na zgodny wniosek stron architekt M. R.sporządziła projekt podziału, wyodrębniając w budynku trzy lokale: znajdujący się w przyziemiu budynku lokal użytkowy nr A o powierzchni 76,80 m kw.; znajdujący się na parterze budynku lokal mieszkalny nr (...)o pow. 78,79 m kw. oraz znajdujący się na parterze i poddaszu lokal mieszkalny nr (...)o pow. 85,67 m. kw.

Przedstawiony projekt podziału budynku został przedstawiony Staroście (...), który w dniu 21.04.2009 r. zaświadczył, iż lokale użytkowy i mieszkalne zlokalizowane w budynku nr (...) w P. spełniają wymogi stawiane samodzielnym lokalom określone w art. 2 ustawy o własności lokali

Na poddaszu budynku nr (...) nie ma możliwości wydzielenia dwóch odrębnych lokali mieszkalnych w sposób proponowany przez W. S., jest tam ciasno, pomieszczenia są niskie

Po śmierci J. S. (3)w budynku mieszkalnym nr (...)były czynione nakłady, których koszt ponosiła głównie J. S. (2), częściowo finansowali je również J. S. (1)i A. S. (2). J. S. (1)wraz z braćmi S.i H.wykonywali prace remontowe. Po śmierci męża J. S. (2)nie czyniła żadnych darowizn na rzecz dzieci. Wnioskodawca do 2007 r. zamieszkiwał na poddaszu, zajmując pomieszczenia oznaczone nr 2.6, 2.5, 2.2 i 2.10, następnie w związku z pracą zawodową wyprowadził się wraz z żoną do K., gdzie wynajmuje mieszkanie. Nadal jest zameldowany w P., gdzie zamierza powrócić i zamieszkać docelowo. Pozostałe pomieszczenia na poddaszu zajmował S. S., który również się wyprowadził w 2008 r., a dwa pokoje oznaczone nr (...).8 i 2.9 użytkował A. S. (1), który dbał o ich stan techniczny. Obecnie w domu zamieszkuje J. S. (2), zajmując przyziemie, parter zajmuje A. S. (2). J. S. (1)podczas pobytów w domu rodzinnym nadal użytkuje pomieszczenia uprzednio przez siebie zajmowane, posiada tam swoje rzeczy, meble. Obecnie poddasze jest remontowane w celu zamieszkania. J., A.i J. S. (1)ponoszą wspólnie koszty utrzymania domu. A. S. (1)podczas pobytów w domu zajmuje pokoje na poddaszu oznaczone nr 2.8 i 2.9, z których swobodnie korzysta i przeprowadza niezbędne remonty.

Uczestnik W. S. zamieszkuje w innej miejscowości w mieszkaniu zakładowym, które otrzymał jako pracownik kopalni, podczas sporadycznych pobytów w domu rodzinnym zajmował jeden z pokoi na piętrze budynku . W. S. nie skorzystał z propozycji J. S. (2), która oferowała mu prawo dożywotniego zamieszkiwania w jednym pokoju znajdującym się w przyziemiu, zażądał natomiast udostępnienia mu kilku pomieszczeń na poddaszu, na co J. S. (2) nie wyraziła zgody. W. S. odmówił również przyjęcia działki rolnej o pow. 40 arów, którą chcieli darować mu rodzice. W. S. od dłuższego czasu nie przyjeżdża do domu rodzinnego. Podczas zamieszkiwania w domu rodzinnym nie czynił nakładów na jego utrzymanie.

Wartość zabudowanej działki nr (...) wynosi 509.602,00 zł, nakłady wnioskodawcy J. S. (1) i uczestniczki J. S. (2) na tę nieruchomość wyniosły 97.020 zł. Wartość udziału J. S. (2) z uwzględnieniem poczynionych nakładów wynosi 206.291,00 zł, zaś udziały poszczególnych uczestników wynoszą po 34.381,83 zł.

Sąd Rejonowy powołał się na art. 1035 k.c. , art. 1037 § 1 k.c., art. 688 k.p.c. , art. 210 k.c., art. 211 k.c. i wskazał, iż w przedmiotowej sprawie strony początkowo były zgodne co do podziału fizycznego nieruchomości i przedstawiły zgodny plan podziału. Uczestnik W. S. zgłosił jednak sprzeciw w zakresie dotyczącym przyznania wnioskodawcy całości poddasza budynku nr (...) w P. (oznaczonego jako lokal mieszkalny nr (...)) i zażądał przyznania mu na wyłączną własność dwóch pokoi z kuchnią. W związku z tym został powołany biegły z zakresu budownictwa M. J., który sporządził opinię co do możliwości podziału poddasza budynku na dwa odrębne lokale mieszkalne według żądania uczestnika. Biegły zaopiniował, iż nie jest możliwy podział poddasza w sposób, w jaki domaga się tego W. S., ponieważ jest to niezgodne z przepisami prawa dotyczącymi warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Biegły odwołując się do przepisów ustawy z dnia 24.06.1994 r. o własności lokali oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie stwierdził m.in., iż w skład lokalu mieszkalnego nie mogą wchodzić pomieszczenia spełniające warunki pomieszczeń mieszkalnych, a nie przylegające bezpośrednio do tego lokalu mieszkalnego. Taka sytuacja wiązałaby się z podziałem lokalu wg wniosku uczestnika. Nadto wydzielenie dwóch lokali musi uwzględniać okoliczność, iż prowadzenie gospodarstwa domowego i warunki higieniczno – sanitarne wymagają wydzielenia w tych lokalach kuchni i łazienek, lokale takie muszą być funkcjonalne (zapewniać swobodny ruch mieszkańców) i spełniać przepisy BHP. Biegły zaopiniował, iż podział wg wniosku W. S. powodowałby konieczność nazwania pomieszczeń nie przylegających bezpośrednio do lokalu pomieszczeniami gospodarczymi, a to z kolei nie jest zgodne z prawdą, gdyż spełniają one warunki pomieszczeń mieszkalnych. Przeciwko tej opcji przemawia również konieczność wykonania nowego pionu kanalizacyjnego w związku z czym opcja ta jest zdaniem biegłego nie do przyjęcia. Biegły wypowiedział się co prawda, że istnieje możliwość podziału w inny sposób, ale wiąże się ona z szeregiem badań i kosztowną ekspertyzą w zakresie stanu ścian nośnych budynku.

Rozpatrując zasadność przyznania na własność uczestnikowi W. S.wskazanych przez niego pomieszczeń na poddaszu Sąd miał także na uwadze okoliczność wynikającą z zeznań J. S. (2)i innych uczestników, że J. S. (3)darując synowi pomieszczenia na poddaszu miał na myśli ich rekreacyjne, a nie stałe użytkowanie – i w taki właśnie sposób uczestnik uprzednio korzystał z pokoju na poddaszu. Analizując treść testamentu spadkodawcy J. S. (3)należy przyjąć, iż wolą spadkodawcy nie było przyznanie uczestnikom A. S. (1)i W. S.własności pomieszczeń usytuowanych na poddaszu budynku. W swoim własnoręcznym testamencie zmarły J. S. (3)wyraźnie wskazał , że synowie W.i A. S. (1)są właścicielami wskazanych przez niego pomieszczeń do swojej śmierci bez prawa odstępowania ich osobom trzecim. Co oznacza , że zarówno W.jak i A. S. (1)przysługiwało prawo dożywotniego zamieszkania w tych pomieszczeniach i nie mogli oni nimi rozporządzać na rzecz osób trzecich. Takie stwierdzenie przeczy treści prawa własności określonej w art. 140 k.c. Nadto nie można pominąć, iż ze zgodnych zeznań stron wynika, że wspólne zamieszkiwanie wnioskodawcy i jego rodziny oraz uczestnika W. S.na jednym poziomie budynku byłoby źródłem konfliktów i nieporozumień. Podział wskazany w sentencji zaskarżonego apelacją postanowienia jest zgodny z wolą stron – w szczególności wnioskodawcy i uczestniczek, którzy zamieszkują docelowo w tym budynku, jest to równocześnie podział racjonalny, uwzględnia aktualny stan zagospodarowania nieruchomości i okoliczności dotyczące dotychczasowego korzystania z budynku – część budynku, w którym zamieszkuje J. S. (2)pozostanie w jej władaniu, zaś części budynku, na które ponosili i ponoszą nakłady uczestnicy A.i J. S. (1)będą ich własnością. Na skutek tego podziału powstaną trzy odrębne lokale, które będą mogły być wykorzystywane przez ich właścicieli zgodnie z zamierzeniami. Jednocześnie, zgodnie z wnioskiem Sąd ustanowił na rzecz A. S. (1)bezpłatną, dożywotnią służebność mieszkania w lokalu mieszkalnym nr (...)w pomieszczeniach oznaczonych w projekcie podziału jako nr 2.8 (pokój), 2.9 (pokój), z używalnością łazienki oznaczonej nr 2.10 i korytarza nr 2.1 wraz z używalnością jednego boksu garażowego murowanego z prawej strony. W związku z treścią opinii biegłej A. J., określającą wysokość udziału W. S.w nieruchomości oraz przyznaniem własności poszczególnych lokali J., J.i A. S. (2)Sąd zasądził solidarnie od wnioskodawcy i uczestniczek J.i A. S. (2)rzecz W. S.kwotę 34.381,83 zł, tytułem spłaty jego udziału. Kwota ta płatna jest w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia. O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Powyższe postanowienie zostało zaskarżone przez uczestnika W. S. apelacją, w której zarzucił:

- naruszenie art. 211 k.c. poprzez dokonanie zniesienia współwłasności z pominięciem uczestnika W. S. i nie wydzielenia dla niego odrębnej własności lokalu mieszkalnego, przy jednoczesnym braku przeszkód do zniesienia współwłasności poprzez podział rzeczy wspólnej w ten sposób, że uczestnik otrzymałby lokal mieszkalny zgodnie ze swoim wnioskiem,

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zniesienie współwłasności nieruchomości poprzez wydzielenie czterech lokali tj. lokalu użytkowego A o pow. 76,80 m ² zgodnie z zaskarżonym postanowieniem , lokalu mieszkalnego nr (...) o pow. 78,79 m ² zgodnie z zaskarżonym postanowieniem, lokalu mieszkalnego nr (...) składającego się z pomieszczeń: 2.2,2.5,2.6,2.8,2.9, który przypadnie na wyłączną własność wnioskodawcy oraz lokalu mieszkalnego nr (...) składającego się z pomieszczeń : 2.3,2.4,2.7,2.10, który przypadnie na wyłączną własność uczestnikowi W. S.; ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik apelującego zmodyfikował wnioski apelacji w ten sposób, że wniósł o przeprowadzenie w postępowaniu apelacyjnym dowodu z opinii innego biegłego d.s. budowlanych na okoliczność możliwości podziału poddasza budynku bez konieczności sporządzenia kosztownych ekspertyz i w związku z tym cofnął wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia do ponownego rozpoznania. Ponadto wskazał wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 34 381,83 zł.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja co do zasady nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zarzuty w niej zawarte są bezzasadne.

Sąd Rejonowy dokładnie przeprowadził postępowanie dowodowe w przedmiocie możliwości wydzielenia w budynku mieszkalnym posadowionym na działce ewidencyjnej nr (...) o pow. 0,0900 ha odrębnej własności lokali i w tej kwestii poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Sąd Okręgowy w całości przyjmuje te ustalenia za własne i podziela ocenę prawną Sądu I instancji o niemożliwości wydzielenia w spornym budynku więcej niż trzech lokali mieszkalnych.

Zarzut apelacji o sprzeczności ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego nie został wykazany i jako taki nie może odnieść zamierzonego skutku. Należy przypomnieć, że Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z opinii biegłego na okoliczność możliwości podziału budynku na lokale a poczynione przez Sąd w tej kwestii ustalenia faktyczne są zgodne z wnioskami biegłego zawartymi w opinii pisemnej i uzupełnionymi w opinii ustnej. Faktem jest, że biegły nie wykluczył całkowicie możliwości wyodrębnienia na poddaszu budynku dwóch lokali mieszkalnych, ale jednocześnie możliwość wydzielenia dwóch lokali na poddaszu biegły uzależnił po pierwsze od wyników koniecznych odkrywek i ekspertyz technicznych a po drugie od wykonania prac adaptacyjnych. Konieczność przeprowadzenia badań technicznych a następnie w razie ich pozytywnego wyniku konieczność wykonania prac adaptacyjnych nie dotyczy wyłącznie wariantu przedstawionego przez biegłego na rysunkach 2 i 3 opinii pisemnej tj. wariantu odrzuconego przez apelującego ( por. oświadczenie pełnomocnika do protokołu rozprawy w dniu 2 lutego 2011r. k. 90/2), ale także wariantu apelującego zgłoszonego na rozprawie w dniu 2 lutego 2011r. jako jego żądanie alternatywne ( zgodnie z tym wariantem dla apelującego miałyby przypaść pomieszczenia o numerach: 2.3, 2.4, 2.8, 2.9, 2.10, 2.12 a dla wnioskodawcy miałyby przypaść pomieszczenia o numerach: 2.7, 2.6, 2.5, 2.2, 2.11 – według oznaczenia z opinii biegłego M. J.). Powyższe wynika wprost z opinii biegłego złożonej na rozprawie w dniu 9 marca 2011r. ( k. 99 akt). Oczywistym jest, że zarówno wykonanie odkrywek i ekspertyz technicznych jak i wykonanie prac adaptacyjnych wymaga podjęcia wysiłków i kosztów a w niniejszej sprawie żaden z uczestników, w tym apelujący nie zadeklarował woli ich spełnienia. Apelujący nie domagał się także wydania postanowienia wstępnego co do prac adaptacyjnych a jedynie, co chwilę zmieniał swoje stanowisko co do tego jakie konkretnie pomieszczenia na poddaszu chciałby otrzymać na własność. Przeciwko opisanej wyżej alternatywnej propozycji apelującego przemawia i to, że w razie jej uwzględnienia uczestnik otrzymałby mieszkanie o powierzchni użytkowej ponad 35 m ², podczas gdy jego udział w we współwłasności nieruchomości wynosi 1/12 części ( 1/6 z ½ wchodzącej w skład spadku) co odpowiada zaledwie 20 m ² powierzchni użytkowej budynku.

Jeśli chodzi o pierwszą propozycję uczestnika zobrazowaną na rysunku nr 5 w pisemnej opinii biegłego M. J. to została ona została zdecydowania odrzucona przez biegłego i te wnioski należy w pełni podzielić. Uwzględnienie tej propozycji bowiem byłoby równoznaczne z dokonaniem faktycznego podziału poddasza na pomieszczenia mający być w posiadaniu J. S. (1) i pomieszczenia mające być w posiadaniu apelującego, ale pomieszczenia te nie stanowiłyby całości gospodarczej mającej przymiot samodzielności, a jest to warunek wydzielenia odrębnej własności lokali. W orzecznictwie i doktrynie za utrwalony uznać należy pogląd, że o samodzielności lokalu można mówić wówczas gdy spełnia następujące warunki. Po pierwsze, gdy jest on wydzielony trwałymi ścianami, po drugie gdy do pełnienia przypisanej mu funkcji nie wymaga korzystania z innych lokali ( choć może wymagać korzystania z urządzeń i pomieszczeń wspólnych) i po trzecie – gdy właściciel i inne osoby korzystające z lokalu mają do niego swobodny dostęp. Z tych trzech warunków samodzielności lokali oraz z zawartych w ustawie o odrębnej własności lokali regulacji o pomieszczeniach przynależnych i pomocniczych wywodzi się, że nie jest dopuszczalne utworzenie takiego lokalu mieszkalnego, w którym jego zasadnicze i konieczne części takie jak pokoje i kuchnia byłyby oddzielone pomieszczeniami wspólnymi np. wspólnym korytarzem ( por. np. Komentarz do ustawy o odrębnej własności lokali E. Bończak-Kucharczyk – Lex oraz wyrok WSA z dnia 30 stycznia 2008r. II SA Bd 935/07). Pogląd ten Sąd Okręgowy w całości podziela. Przyjęcie poglądu odmiennego pozostawałoby w sprzeczności z istotą i celem ustawy o odrębnej własności lokali. Z powyższych względów zarówno propozycja zobrazowana na rysunku 5 opinii biegłego jak i propozycja wyrażona w treści wniosków apelacji nie może być uwzględniona.

Skoro ustalenia Sądu I instancji co do możliwości podziału budynku na lokale są zgodne z wnioskami biegłego M. J. a jest to jedyna opinia w sprawie w tej kwestii, to zawarte w apelacji odmienne twierdzenia uczestnika należy ocenić jako nieskuteczną polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji. Podkreślenia wymaga fakt, że w toku postępowania przed Sądem Rejonowym apelujący reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie wnosił o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego specjalisty z dziedziny budownictwa i projektowania. Złożony dopiero na rozprawie apelacyjnej wniosek o powołanie innego biegłego należy ocenić jako istotnie spóźniony i podlegający pominięciu na zasadzie art. 381 k.p.c.

Bezzasadny jest także zarzut apelacji o naruszeniu prawa materialnego a to art. 211. k.c. Podział fizyczny rzeczy jest wprawdzie pierwszym sposobem wyjścia ze współwłasności ale warunkiem koniecznym do jego zastosowania jest istnienie możliwości podziału rzeczy. W niniejszej sprawie przedmiotem podziału jest niewielka działka zabudowana budynkiem mieszkalnym składającym się z trzech kondygnacji. Z opinii biegłego wynika, że w budynku tym można wydzielić maksymalnie trzy odrębne lokale mieszkalne. Wolą spadkodawcy J. S. (3) niewątpliwie było to, aby w przyszłości jego część w tym domu przypadła na rzecz najmłodszych dzieci tj. A. i J. S. (1). Taką samą wolę wyraża współwłaścicielka tej nieruchomości tj. J. S. (2) oraz pozostali spadkobiercy za wyjątkiem oczywiście apelującego. W tych okolicznościach faktycznych nie ma żadnego uzasadnienia przydzielanie jednego z trzech możliwych lokali apelującemu. W tej kwestii Sąd Okręgowy w całości podziela oceną prawną Sądu Rejonowego i przyjmuje ją za własną. Zarzut apelacji, że istnienie konfliktu rodzinnego nie jest przeszkodą do podziału fizycznego w tej sytuacji nie ma znaczenia. Z kolei twierdzenie, że apelujący nie ma gdzie mieszkać jest zupełnie gołosłowne. Jak wynika z zeznań samego apelującego jego centrum życiowe mieści się T., gdzie posiada mieszkanie zakładowe, które zostało mu przydzielone na zasadach najmu z tego tytułu, że był pracownikiem kopalni. Kolejny zarzut apelacji, że dom stoi pusty również nie zasługuje na uwzględnienie. Jak wynika ze szczegółowych zeznań stron budynek od dawna jest użytkowany w sposób w jaki dokonano podziału. Sutereny budynku zajmuje J. S. (2), która przebywa w budynku stale, parter wyremontowała i zajmuje A. S. (2) ( choć z uwagi na charakter pracy nie przebywa na co dzień w budynku) a poddasze remontuje na własne potrzeby J. S. (1), który choć aktualnie mieszka w K. ( w wynajmowanym mieszkaniu) to zamierza powrócić na stałe do P.. Wynikający z zeznań stron fakt, że sporny budynek utrzymują J. S. (2), A. S. (2) i J. S. (1) i te właśnie osoby remontują i inwestują w budynek jest kolejnym argumentem dla przyznania im wydzielonych lokali. Przeciwko przyznaniu części poddasza apelującemu przemawia i to, że na poddaszu na zasadzie służebności ma mieszkać także A. S. (1). W istocie więc poddasze i tak będzie faktycznie podzielone na część J. S. (1) i część A. S. (1) objętą służebnością. Pomysł by wprowadzić tam jeszcze jeden podmiot jest nie do przyjęcia. Powierzchnia i kubatura poddasza jest za mała by mogły tam wspólnie koegzystować trzy gospodarstwa domowe.

Podsumowując należy stwierdzić, że zarzuty apelacji nie mogły doprowadzić do zmiany zaskarżonego postanowienia w sposób postulowany przez apelującego. Apelacja uczestnika doprowadził jednakże do częściowej zmiany zaskarżonego postanowienia poprzez uzupełnienie przedmiotu spadku o działkę oraz poprzez zasądzenie na rzecz apelującego dodatkowej dopłaty. Zgodnie z treścią art. 684 k.p.c. sąd z urzędu ustala skład i wartość spadku. Przy okazji kontroli prawidłowości ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego dostrzeżono, że w skład spadku po A. S. (1)mogą wchodzić także inne działki. W wyniku uzupełniającego postępowania dowodowego ustalono, że niniejsze postępowanie w istocie stanowi uzupełniający dział spadku po A. S. (1)i zniesienie współwłasności, ponieważ zasadniczy dział spadku i zniesienie współwłasności zostało dokonane aktem notarialnym w dniu 22.12.1997r. ( dowód: akt notarialny k. 336-337). Przedmiotową umową nie objęto działki nr (...)oraz działki (...). Druga z w/w działek została pominięta przez Sąd Rejonowy. Działka (...)jest objęta KW nr (...). Jako właściciel figuruje spadkodawca J. S. (3)na podstawie aktu własności ziemi. J.i J. S. (2)w dacie 4.11.1971r. byli małżeństwem i łączyła ich wspólność ustawowa. W związku z powyższym w/w działka weszła do majątku wspólnego J. S. (3)i J. S. (2). Niewątpliwym jest, że strony domagają się również podziału tego majątku wspólnego. Wartość rynkowa w/w działki wynosi 26 127 zł. ( dowód: opinia biegłej A. J.k. 367-386 – niekwestionowana przez strony). W kwocie tej nie ujęto wartości budynku garażowego ( w budowie) wzniesionego nakładem J. S. (2)i J. S. (1)po śmierci J. S. (3). W. S.nie zażądał przyznania mu w/w działki w naturze ani nie wyraził sprzeciwu co do przyznania tej działki innym osobom. Wolę otrzymania działki (...)na współwłasność po ½ części wyrazili J. S. (1)i A. S. (2), na co pozostali tj. A. S. (1), S. S., J. S. (2)i H. S.wyrazili zgodę, nie żądając spłat.

Mając powyższe na uwadze na zasadzie art. 386 §1 k.p.c. w związku z art. 13 §2 k.p.c. oraz na zasadzie art. 684 k.p.c., 687 k.p.c., 689 k.p.c. oraz na mocy art. 1035 k.c. w związku z art. 212 §2 k.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. 1. sentencji.

W pkt.2. orzeczono na zasadzie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 §2 k.p.c.

W pkt. 3. orzeczono na zasadzie art. 520 §1 k.p.c.

W pkt.4. orzeczono na zasadzie art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

ref. SSR(...)