Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku G. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o emeryturę

na skutek odwołania G. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 25 kwietnia 2013 r. sygn.(...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy G. S. prawo do emerytury od dnia (...)

Sygn. akt VU 812/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawcy G. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej G. S. odwołał się w dniu 24 maja 2013 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, iż przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował także w takich warunkach w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej od 19 sierpnia 1972 roku do 15 stycznia 1973 roku w Jednostce Wojskowej w Z. na stanowisku pomocnika operatora koparki.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

G. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 27 marca 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-5 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. Niekwestionowany przez ZUS okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych wynosi 14 lat, 9 miesięcy i 11 dni. ZUS zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia: od 14 grudnia 1970 roku do 22 stycznia 1972 roku i od 23 stycznia 1974 roku do 31 lipca 1975 roku w Zakładach (...) w T. M.. na stanowiskach transportowego i pracownika fizycznego, od 8 czerwca 1978 roku do 31 maja 1979 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w T. M.. na stanowisku operatora spycharki oraz od 2 czerwca 1979 roku do 31 lipca 1990 roku w Przedsiębiorstwie (...) w K. na stanowisku kierowcy i operatora.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 14 grudnia 1970 roku do 31 lipca 1975 roku wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) w T. M..

(dowód: świadectwo pracy k. 4 w aktach ZUS)

W okresie od dnia od 16 stycznia 1972 roku do 14 grudnia 1973 roku G. S. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: kserokopie wpisów w książeczce wojskowej wnioskodawcy k. 8 w aktach ZUS)

W trakcie odbywania służby wojskowej wnioskodawca w okresie od 10 sierpnia 1972 roku do 15 stycznia 1973 roku wykonywał prace na stanowisku pomocnika operatora koparki.

(dowód: wniosek o przeprowadzenie egzaminu i zakwalifikowanie maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych z dnia 8 stycznia 1973 roku, zeznania świadków M. B. i J. C. k. 29 w aktach sprawy)

Przed skierowaniem do odbywania służby wojskowej wnioskodawca pracował w (...) na stanowisku transportowego. Będąc zatrudniony na tym stanowisku wnioskodawca pracował początkowo w oddziale (...), w którym przewoził wózkami celulozę, wiskozę i tomofan z hali produkcyjnej na halę zasypów. Bezpośrednio przed wojskiem wnioskodawca pracował jako transportowy w oddziale (...) 1 i woził wózkami barwniki, tytan do bielenia wiskozy, farby itp. na oddziałach chemicznych będących w ruchu.

Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca wrócił do pracy w Zakładach (...) w T. M.. na stanowisko transportowego w oddziale WISKOZA 1, na którym przewoził i rozładowywał wskazane wyżej materiały podnośnikami.

(dowód: angaże, karty obiegowe zmian w aktach osobowych wnioskodawcy, zeznania wnioskodawcy k. 29 w aktach sprawy)

Okresy zatrudnienia (...) za wyjątkiem okresu odbywania służby wojskowej ZUS zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych.

Przy zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 16 stycznia 1972 roku do 14 grudnia 1973 roku, łącznie z okresem niekwestionowanym przez organ rentowy, staż pracy wnioskodawcy w takich warunkach wynosi łącznie więcej niż 15 lat.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) ukończył 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał bowiem, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej od 19 sierpnia 1972 roku do 15 stycznia 1973 roku w Jednostce Wojskowej w Z. na stanowisku pomocnika operatora koparki.

W odniesieniu do spornej okoliczności wskazać należy, iż zaliczyć do pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony (Dz. U. Nr 44, poz. 220) można cały okres odbywania przez wnioskodawcę służby wojskowej, to jest okres od 16 stycznia 1972 roku do 14 grudnia 1973 roku, a nie jak to wnosił wnioskodawca w odwołaniu tylko okres od 19 sierpnia 1972 roku do 15 stycznia 1973 roku, kiedy wykonywał w wojsku prace na stanowisku pomocnika operatora koparki. Bez znaczenia jest bowiem to, jaki rodzaj prac wnioskodawca wykonywał w tym okresie. Znaczenie ma to, że okres służby przypadał w okresie zatrudnienia w Zakładach (...). W Zakładach tych wnioskodawca pracował na stanowisku transportowego. Będąc zatrudniony na tym stanowisku wnioskodawca pracował początkowo w oddziale (...), w którym przewoził wózkami celulozę, wiskozę i tomofan z hali produkcyjnej na halę zasypów. Bezpośrednio przed skierowaniem do służby wojskowej pracował natomiast jako transportowy w oddziale (...) 1 i woził wózkami barwniki, tytan do bielenia wiskozy, farby itp. na oddziałach chemicznych będących w ruchu. Po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca wrócił do pracy w Zakładach (...) w T. M.. na stanowisko transportowego w oddziale WISKOZA 1, na którym przewoził i rozładowywał wskazane wyżej materiały podnośnikami. Zarówno zatem przed powołaniem do służby wojskowej, jak i po jej odbyciu wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach (poprzednio pierwsza kategoria zatrudnienia) przy produkcji włókien chemicznych, półproduktów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie co włókna chemiczne (Dział IV, poz. 22 wykazu A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń), a okresy te, co już wskazano, zostały zaliczone przez ZUS do stażu pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach.

Powołany wyżej przepis art. 108 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony stanowił zaś o zaliczaniu okresu odbytej służby wojskowej do wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem, pracownikom, którzy po odbyciu służby podjęli – w zakreślonym ustawowo terminie – zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym byli zatrudnieni przed powołaniem do służby, albo w tej samej gałęzi pracy. Wydane na podstawie art. 108 ust. 4 powołanej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. Zgodnie z § 5 powołanego rozporządzenia żołnierzowi, który podjął zatrudnienie wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie Z powyższego wynika, że wlicza się także uprawnienia wynikające z systemu zabezpieczenia społecznego w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie, a zatem również wynikające z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2010 roku, I UK 333/09, LEX nr 585739, z dnia 6 kwietnia 2006 roku III UK 5/06, OSNP 2007/7-8/10 oraz z dnia 25 lutego 2010 roku. II UK 219/09, LEX nr 590248).

Powyższe znajduje pełne potwierdzenie w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2013 roku w sprawie II UZP 6/13, w której stwierdzono, że czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) zalicza się – na warunkach wynikających z tego przepisu – do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że okres odbywania przez wnioskodawcę zasadniczej służby wojskowej podlegał zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

W związku z tym, że wykazany przez wnioskodawcę okres pracy w warunkach szczególnych wynosi więcej niż 15 lat, stwierdzić należało, iż spełnia on wszystkie wymagane prawem warunki do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.