Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Chojnicach I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2017 r. w Chojnicach na rozprawie

sprawy z powództwa M. W.

przeciwko (...) Ltd z siedzibą w S. w Wielkiej Brytanii

o zapłatę

***

I.  oddala powództwo;

II.  nakazuje pobrać od powoda M. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Chojnicach kwotę 139,22 (sto trzydzieści dziewięć zł i dwadzieścia dwa gr) złotych tytułem poniesionych przez Skarb Państwa wydatków.

Sygn. akt: I C 550/15

UZASADNIENIE

W dniu 23 czerwca 2015r. powód M. W. wniósł o zasądzenie od pozwanej spółki (...) Ltd z siedzibą w S. w Wielkiej Brytanii kwoty 6.103,19 zł ustawowymi odsetkami od dnia 9 kwietnia 2014r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, w dniu 26 lutego 2013r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydał nakaz zapłaty zasądzający od M. W. na rzecz w/w spółki kwotę 4.269,56 zł z odsetkami oraz kwotę 54 zł tytułem kosztów procesu. Orzeczeniu temu nadano klauzulę wykonalności postanowieniem z dnia 6 maja 2013r.

Przeciwko M. W. została wszczęta egzekucja przez Komornika Sądowego w B. D. C.. W dniu 16 lipca 2013r. M. W. złożył w Sądzie Rejonowym w Chojnicach pozew o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, przy czym w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku wskazał, że składa zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności. W konsekwencji Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z dnia 12 maja 2014r. uchylił postanowienie referendarza sądowego z dnia 6 maja 2013r. o nadaniu klauzuli wykonalności. Został o tym zawiadomiony Komornik Sądowy D. W. przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy.

Wskutek egzekucji prowadzonej przez Komornika Sądowego D. W. M. W. w dniu 9 kwietnia 2014r. wpłacił na rachunek bankowy K. kwotę 6.103,19 zł, która to kwota dochodzona była niesłusznie na podstawie w/w nakazu zapłaty Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie.

Następnie w dniu 10 lipca 2014r. M. W. wniósł skutecznie sprzeciw od w/w nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W rezultacie sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego w Chojnicach. Postępowanie przed tym sądem zostało umorzone, albowiem działający za w/w spółkę (...) nie przedłożył żądanych przez sąd dokumentów.

Powód M. W. wskazał, że kwota 6.103,19 zł została niesłusznie przekazana K. D. W.. Pozwana spółka bezpodstawnie wzbogaciła się kosztem powoda M. W..

W odpowiedzi na pozew (k. 32) pozwana spółka wniosła o odrzucenie pozwu z uwagi na brak jurysdykcji krajowej.

W związku ze złożoną odpowiedzią na pozew pełnomocnik powoda w piśmie z dnia 13.05.2016r. (k. 57) zmodyfikował żądanie pozwu wskazując, że żąda zapłaty kwoty 5.139,91 zł, którą to kwotę otrzymała pozwana spółka na skutek egzekucji oraz żąda zapłaty kwoty 963,28 zł tytułem odszkodowania.

Na rozprawie w dniu 16.05.2016r. (k. 59) pełnomocnik powoda wskazał, że pierwsza z powyższych kwot dochodzona jest z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, zaś druga z nich z tytułu odszkodowania za czyn niedozwolony. Na poparcie żądania zapłaty drugiej z tych kwot wskazał, że pozwana spółka wiedziała, iż tytuł wykonawczy jest wątpliwy.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 19 maja 2016r. (k. 61) odrzucono pozew w zakresie dotyczącym zapłaty kwoty 5.139,91 zł z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia oraz oddalono zarzut pozwanej spółki braku jurysdykcji krajowej w zakresie dotyczącym kwoty 963,28 zł dochodzonej z tytułu czynu niedozwolonego.

Na rozprawie w dniu 6.10.2016r. (k. 103) pełnomocnik powoda podtrzymał powództwo o zapłatę kwoty 963,28 zł z tytułu czynu niedozwolonego. Uzasadnił, że pozwana spółka przez wiele miesięcy przed wyegzekwowaniem należności głównej, odsetek i kosztów egzekucji wiedziała, że powód M. W. ma wątpliwości co do zasadności całego roszczenia. Spółka mogła zawiesić postępowanie egzekucyjne. Ostatecznie nakaz zapłaty został uchylony, a postępowanie egzekucyjne umorzone. Dochodzona kwota 963,28 zł to finalna kwota, którą powód poniósł jako koszty egzekucyjne.

Na tej samej rozprawie pozwana spółka wniosła o oddalenie powództwa wskazując, że powód nie udowodnił, iż poniósł jakąkolwiek szkodę. Z potwierdzenia przelewu wynika, że cała kwota należności została przelana na rachunek komornika przez L. W.. Ponadto, działanie pozwanej spółki było działaniem w ramach przepisów prawa, co wyłącza odpowiedzialność odszkodowawczą.

Na rozprawie w dniu 19.12.2016r. przedstawiciel pozwanej spółki wskazał w formie załącznika do protokołu (k. 137), że w osobnym procesie nie można dochodzić zwrotu kosztów poniesionych w innym procesie. Zatem w ramach postępowania egzekucyjnego powinno nastąpić rozstrzygnięcie czy komornik zasadnie obciążył powoda kosztami postępowania egzekucyjnego.

W piśmie procesowym z dnia 28.12.2016r. (k. 146) pełnomocnik powoda wskazał, że twierdzenie strony pozwanej o zakazie dochodzenia kosztów procesu w innym postępowaniu nie znajduje zastosowania w niniejszym stanie faktycznym. Powód nie domaga się zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego, a odszkodowania za bezpodstawnie uszczuplenie jego majątku. Pozwana spółka jest w pełni odpowiedzialna za poniesioną przez powoda szkodę, albowiem posiadając wiedzę o toczącym się postępowaniu zmierzającym do pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego nie podjęła starań o zaprzestanie czynności egzekucyjnych. Ponadto, strona pozwana nie podjęła żadnych działań zmierzających do udowodnienia roszczenia bezpodstawnie egzekwowanego, w trakcie postępowania przed Sądem Rejonowym w Chojnicach w sprawie I C 1499/14. Pozwana spółka mogła zawiesić postępowanie egzekucyjne, co niewątpliwie zapobiegłoby szkodzie.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 5 lutego 2013r. spółka (...) Ltd z siedzibą w S. w Wielkiej Brytanii wytoczyła przeciwko M. W. powództwo w elektronicznym postępowaniu upominawczym, żądając zapłaty kwoty 4.269,56 zł z odsetkami umownymi od określonych kwot od określonych dat do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że M. W. zawarł umowę o świadczenie usług dostępu do sieci Internet ze spółką (...). z siedzibą w C.. Nie zapłacił za określone w pozwie faktury VAT. Umowa została wypowiedziana, a M. W. został obciążony karą umowną z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy zawartej na czas określony, z winy abonenta.

/dowód: pozew, k. 2-5 akt I C 1499/14/

W dniu 26 lutego 2013r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w sprawie VI Nc-e (...) w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydał nakaz zapłaty, zasądzając od M. W. na rzecz (...) Ltd z siedzibą w S. kwotę 4.269,56 zł ze stosownymi odsetkami oraz kwotę 54 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

/dowód: nakaz zapłaty, k. 7 akty I C 1499/14/

Odpis powyższego nakazu zapłaty został wysłany M. W. na adres C., ul. (...). M. W. nie odebrał tej korespondencji, została ona dwukrotnie, prawidłowo awizowana. Przesyłkę tę uznano za skutecznie doręczoną pozwanemu w sprawie VI Nc-e (...) zarządzeniem referendarza sądowego z dnia 11.04.2013r., co w konsekwencji, wobec nie wniesienia sprzeciwu, doprowadziło do uprawomocnienia nakazu zapłaty.

/dowód: z akt I C 1499/13: zwrotne potwierdzenie odbioru, k. 8-9; zarządzenie, k. 10/

Postanowieniem referendarza sądowego Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 6 maja 2013r. nadano w/w nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności.

/dowód: postanowienie, k. 12 akt I C 1499/14/

Spółka (...) dysponując w/w tytułem wykonawczym złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko M. W., do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy D. C.. Postępowanie toczyło się pod sygnaturą Km 867/13. Pismem z dnia 25 czerwca 2013r. skierowanym do M. K. zawiadomiła dłużnika o wszczęciu egzekucji i wezwała do zapłaty należności.

/dowód: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, k. 23 akt I C 1499/14/

W dniu 16 lipca 2013r. M. W. wytoczył przeciwko (...) Ltd powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Żądanie dotyczyło wyżej opisanego nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie. W uzasadnieniu tego pozwu M. W. wskazał, że od ponad roku nie mieszka pod adresem C., ul. (...), mieszka zaś pod adresem C., ul. (...). Pod pierwszym z tych adresów mieszka jego ojciec. Wskazał, że nigdy nie otrzymał odpisu nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Zatem orzeczenie to nie mogło się uprawomocnić i nie mogło zostać zaopatrzone w klauzulę wykonalności.

Powództwo to zawierało także wniosek o jego zabezpieczenie poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

Powództwo zostało skierowane do Sądu Rejonowego w Chojnicach, który postanowieniem z dnia 17 lipca 2013r. przekazał sprawę do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy zgodnie z właściwością, a to w związku z prowadzeniem egzekucji przez Komornika Sądowego w B.. Odpis postanowienia o przekazaniu sprawy został doręczony spółce (...).

Postępowanie zainicjowane tym powództwem toczyło się przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy pod sygnaturą XII C 153/13. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy nie wydał postanowienia co do tego wniosku.

/dowód: odpis postanowienia, k. 131; z akt I C 1499/14: pozew, k. 14-19/

W piśmie z dnia 22 lipca 2013r. M. W. poinformował Komornika Sądowego D. C. o wytoczeniu powyższego powództwa oraz o fakcie wydania przez Sąd Rejonowy w Chojnicach postanowienia o przekazaniu sprawy według właściwości do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy. Wniósł o niepodejmowanie czynności egzekucyjnych do chwili rozpatrzenia powództwa przez właściwy sąd.

/dowód: pismo z 22.07.2013r., k. 132/

W piśmie procesowym z dnia 22.09.2013r. M. W. oświadczył, że cofa pozew dnia 16 lipca 2013r. i jednocześnie składa zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 6 maja 2013r. o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 26 lutego 2013r.

/dowód: pismo z 22.09.2013r., k. 28 akt I C 1499/14/

Pełnomocnikiem spółki (...) jest W. G., który zajmuje się postępowaniami egzekucyjnymi. To on złożył w imieniu spółki wniosek o wszczęcie egzekucji do K. D. C.. K. przyjeżdżała do C. z W. G. celem przeprowadzenia stosownych czynności w terenie, przy czym przyjazdy te związane były z wieloma sprawami egzekucyjnymi przeciwko różnym dłużnikom spółki (...). Egzekucja prowadzona przeciwko M. W. okazała się bezskuteczna, albowiem nie zdołano nawiązać z dłużnikiem kontaktu. W rezultacie postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego D. C. zostało umorzone.

W. G. działając w imieniu spółki (...) złożył wniosek o wszczęcie egzekucji przeciwko M. W. do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy D. W.. Postępowanie to było prowadzone pod sygnaturą Km 3963/14.

Pismem z dnia 26 marca 2014r. K. zawiadomił dłużnika M. W. o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, w którym określił opłatę egzekucyjną na kwotę 771,27 zł. K. wezwał dłużnika do zapłaty należności. Pismem z dnia 2 kwietnia 2014r. K. D. W. zajął wynagrodzenie M. W. u jego pracodawcy – L. W..

W dniu 9 kwietnia 2014r. do C. przybyła E. C., która była wówczas aplikantem komorniczym w Kancelarii (...). Towarzyszył jej W. G. jako pełnomocnik wierzyciela – spółki (...). Wizyta E. C. w tym dniu związana była z podjęciem czynności terenowych nie tylko wobec dłużnika M. W., lecz także w sprawie innych dłużników.

W tym dniu W. G. i E. C. udali się do miejsca pracy M. W.. Pracował on u swojej matki L. W., która prowadzi działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego w C.. E. C. prowadziła rozmowę z M. W. w biurze jego matki i w obecności L. W.. Na wezwanie E. C. M. W. okazał dowód rejestracyjny swojego pojazdu. Chcąc uniknąć zajęcia pojazdu dłużnik zdecydował, że zapłaci całość zadłużenia. Z uwagi na to, że nie posiadał przy sobie pieniędzy, które pokryłyby całą należność z kosztami wynoszącą 6.103,19 zł, stosownego przelewu na rachunek Komornika Sądowego D. W. dokonał z rachunku bankowego swojej matki L. W..

W trakcie tej rozmowy M. W. informował, że podjął czynności zmierzające do uchylenia tytułu wykonawczego, jednakże w aktach postępowania egzekucyjnego nie było żadnej informacji na ten temat.

/dowód: zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, k. 9; wezwanie do zapłaty należności, k. 10; potwierdzenie przelewu, k. 11; zajęcie wynagrodzenia za pracę, k. 133; zeznania świadków: W. G., k. 119-120; E. C., k. 138

Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie zaczął podejmować określone czynności dopiero w kwietniu 2014r., początkowo zmierzały one do zweryfikowania adresu M. W.. W dniu 12 maja 2014r. wydano postanowienie o uchyleniu postanowienia referendarza sądowego z dnia 6 maja 2013r. o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 26 lutego 2013r. Jednocześnie zarządzono o treści tego postanowienia poinformować Komornika Sądowego D. W..

M. W. wniósł skutecznie sprzeciw z dnia 10 lipca 2014r., w treści którego wskazał, że brak było podstaw do wydania nakazu zapłaty. M. W. zakwestionował długość okresu, przez jaki łączyła strony umowa o świadczenie usługi, podstawy do naliczania i dochodzenia kar umownych. Wniósł o oddalenie powództwa.

Wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem referendarza sądowego z dnia 29.08.2014r. przekazał sprawę do rozpoznania na zasadach ogólnych Sądowi Rejonowemu w Chojnicach. Sprawę zarejestrowano pod sygnaturą I C 1499/14.

/dowód: z akt I C 1499/14: postanowienie z 12.05.2014r., k. 42-43; zawiadomienie K., k. 46; sprzeciw, k. 55-56; /

Po przekazaniu sprawy do Sądu Rejonowego w Chojnicach spółka (...) została wezwana do wykazania umocowania zgodnie z treścią art. 68 k.p.c. oraz do dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 par. 1 k.p.c., w terminie dwóch tygodni pod rygorem umorzenia postępowania. Czynności te nie zostały wykonane i w konsekwencji postanowieniem z dnia 8 stycznia 2015r. Sąd Rejonowy w Chojnicach umorzył postępowanie. Postanowienie to nie zostało zaskarżone.

/dowód: postanowienie, k. 72 akt I C 1499/14/

Pismem z dnia 14 maja 2015r. pełnomocnik M. W. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 6.103,19 zł w związku z bezpodstawnym wzbogaceniem, jednakże wezwanie to pozostało bez odpowiedzi.

/dowód: wezwanie do zapłaty, k. 12/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił zarówno na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach niniejszej sprawy oraz sprawy I C 1499/14, jak i na podstawie zeznań przesłuchanych świadków. Odnosząc się do dokumentów stanowiących podstawę ustaleń faktycznych Sąd wskazuje, że nie było podstaw do zanegowania ich prawdziwości. Żadna ze stron nie kwestionowała tych dokumentów. Wynika z nich chronologicznie ciąg zdarzeń, począwszy od wytoczenia powództwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym, a skończywszy na prawomocnym umorzeniu postępowania po jego przekazaniu do Sądu Rejonowego w Chojnicach.

Powód żądał zapłaty z tytułu odszkodowania kwoty 963,28 zł, która miała stanowić kwotę kosztów przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego. Strona pozwana nie negowała wysokości tej kwoty, a więc była ona bezsporna.

Bezsporną okolicznością było także to, że L. O. jako przedstawiciel pozwanej spółki ma konto użytkownika w Sądzie Rejonowym Lublin-Zachód w Lublinie w ramach elektronicznego postępowania upominawczego, co przyznał na rozprawie w dniu 6.10.2016r. (k. 104). Oczywistym zatem jest, że skoro wszystkie wydawane orzeczenia przez ten sąd umieszczane są w systemie teleinformatycznym, to pozwana spółka (...) powinna wiedzieć o czynnościach podejmowanych w sprawie Nc-e (...), w tym także czynnościach podejmowanych już po wydaniu nakazu zapłaty, podejmowanych na skutek przekazania sprawy przez Sąd Rejonowy w Bydgoszczy, a to w związku ze sprecyzowaniem stanowiska przez M. W. i stwierdzeniem, że w miejsce pozwu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności wnosi on zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty. W istocie nie było to zażalenie, lecz skarga na orzeczenie referendarza sądowego, co nie ma jednak istotnego znaczenia.

Powyższe rozważania wskazują, że w zakresie procedury cywilnej skutki doręczenia określonych orzeczeń i pism następowały dla spółki (...) z chwilą ich umieszczenia w systemie informatycznym, co jednak nie może być utożsamiane z faktem rzeczywistego zapoznania się z nimi przez L. O. lub inną osobę uprawnioną do działania w imieniu tej spółki.

Szerszego omówienia wymagają zeznania osób przesłuchanych w niniejszej sprawie w charakterze świadków. Sam fakt prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez kolejnego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy – D. W., nie budzi wątpliwości, wynika z dokumentów. Zeznania świadków W. G. i E. C. pozwoliły ustalić szczegóły związane ze wszczęciem tego postępowania, a w szczególności czynnościami egzekucyjnymi przeprowadzonymi wobec dłużnika M. W. w C. w dniu 9 kwietnia 2014r.

Sąd w całości uznał za wiarygodne zeznania świadka W. G., nie znajdując podstaw do ich zakwestionowania. Pamiętał on wizytę z aplikantką komorniczą E. C. w miejscu pracy M. W.. Przedstawił tok czynności wówczas podjętych. Jego zeznania pozostają w zgodzie z zeznaniami świadka E. C..

Zwrócić uwagę należy, iż z zeznań świadka W. G. jednoznacznie wynika, że w tym dniu był z E. C. również u innych dłużników, a w szczególności nie było nigdy tak, aby E. C. przyjechała do C. tylko w sprawie M. W.. Nie sposób zatem uznać, aby jak stwierdził pełnomocnik powoda (k. 106), aby powód został „zwabiony” przez K. podającego się za osobę zainteresowaną ofertą ubezpieczeniową. Zresztą nawet gdyby trak było, to nie stanowiłoby to o bezprawności działań K., czy też aplikantki komorniczej E. C..

Nie ma dowodu na to, że W. G. reprezentując spółkę (...) w toku postępowania egzekucyjnego przeciwko M. W. wiedział, że dłużnik podejmuje próby zwalczania tytułu wykonawczego. Zeznał on bowiem (k. 121): „Gdy jacyś dłużnicy próbują zaskarżyć nakaz zapłaty, to ja nie otrzymuję informacji o tym”.

Świadek E. C. potwierdziła, że tego dnia przybyła do C. celem wykonania czynności egzekucyjnych w sprawach wielu dłużników.

Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania stwierdzenia świadka E. C. (k. 139), że na dzień dokonywania tych czynności (a zatem 9 kwietnia 2014r.) nie posiadała żadnych wiadomości, że tytuł wykonawczy może przestać być tytułem na skutek jakichś postępowań sądowych zainicjowanych przez dłużnika M. W.. Wskazała zresztą słusznie, że nawet gdyby posiadała informację, że toczy się postępowanie o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, to i tak nie byłoby to podstawą do wstrzymania czynności egzekucyjnych.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka L. W., nie podważają one poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych. Potwierdziła, że do jej biura przybyły dwie osoby i w rezultacie z jej rachunku bankowego została zapłacona określona kwota na rachunek K.. Tłumacząc motywy, na skutek których nastąpiła zapłata tej kwoty wskazała, że wystraszyli się, pierwszy raz zdarzyła się jej taka sytuacja i chciała wówczas tę sprawę zamknąć.

Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania zeznań tego świadka, że syn M. W. zwrócił jej później te pieniądze, a więc okazał się bezzasadny zarzut strony pozwanej w niniejszej sprawie, jakoby powód M. W. nie poniósł żadnej szkody. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że w takiej sytuacji matka mogła niezwłocznie pomóc synowi, przelewając swoje środki pieniężne na rachunek K., co mnie oznacza, aby M. W. nie był zobowiązany do zwrotu tych środków pieniężnych.

Sąd nie neguje zeznań świadka L. W. także w zakresie, w jakim wskazała, że informowali przybyłe osoby, iż „jest sprawa w sądzie”. Świadkowi zapewne chodziło o podejmowane już wcześniej przez M. W. czynności zmierzające do uchylenia tytułu wykonawczego. Ta część zeznań świadka L. W. znajduje potwierdzenie w zeznaniach świadka W. G., który zeznał przecież (k. 120), iż M. W. twierdził o podejmowanych czynnościach w związku z tytułem wykonawczym. Te okoliczności nie mogły mieć jednak znaczenia dla uznania zasadności powództwa M. W. w niniejszej sprawie, o czym w dalszej części uzasadnienia.

Na rozprawie w dniu 19.12.2016r. pełnomocnik powoda wskazał, że spółka (...) otrzymała odpis postanowienia Sądu Rejonowego w Chojnicach z dnia 17.07.2013r. o przekazaniu według właściwości do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy powództwa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Wprawdzie w aktach sprawy nie znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru, jednakże w tym zakresie twierdzenie strony powodowej nie zostało przez stronę pozwaną zaprzeczone, zaś domniemywać należy, iż wydane postanowienie, podlegające przecież zaskarżeniu zażaleniem, musiało być spółce (...) doręczone. Zatem Sąd w oparciu o treść art. 230 k.p.c. ustalił, że spółka (...) otrzymała odpis tego postanowienia. Z treści uzasadnienia tego postanowienia wynikało zaś, że M. W. wytoczył powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie mogło zostać uwzględnione.

Sąd nie jest związany podstawą prawną wskazywaną przez stronę pozwaną, a jedynie podstawą faktyczną powództwa. Sąd zatem mając na podstawie okoliczności faktyczne przytoczone w pozwie i ustalone w wyniku postępowania dowodowego ustala, czy roszczenie pieniężne o zapłatę jest zasadne. Jednakże w niniejszej sprawie, z uwagi na kwestię jurysdykcji krajowej, Sąd mógł poruszać się tylko w granicach podstawy faktycznej związanej z ewentualnie popełnionym czynem niedozwolonym. Wynika to z faktu, że tylko w zakresie takiego żądania, opartego na takiej podstawie prawnej, Sąd Rejonowy w Chojnicach posiadał jurysdykcję. Okoliczności te jednoznacznie wynikają z treści prawomocnego postanowienia o odrzuceniu pozwu w części dotyczącej zapłaty kwoty dochodzonej z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia oraz oddaleniu zarzutu braku jurysdykcji krajowej w części dotyczącej zapłaty kwoty 963,28 zł z tytułu odszkodowania w związku z popełnieniem czynu niedozwolonego. Zatem Sąd w niniejszym postępowaniu zobligowany był do oceny zasadności powództwa w zakresie żądania zapłaty kwoty 963,28 zł na podstawie przepisów o odpowiedzialności za czyn niedozwolony. W tym też kontekście należało ocenić ustalony stan faktyczny.

Zgodnie z treścią art. 415 k.c. – kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. W przypadku osoby prawnej należy przywołać ponadto art. 416 k.c., zgodnie z którym osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu. Niewątpliwie w przypadku spółki (...) chodzi tu o osobę L. O..

Wina na gruncie prawa cywilnego, inaczej niż na gruncie prawa karnego, składa się z elementu obiektywnego i subiektywnego. Element obiektywny to sprzeczność zachowania danej osoby (działania lub zaniechani) z obowiązującym porządkiem prawnym, z jakimś przepisem prawa. Element subiektywny to wina w rozumieniu prawa karnego, a więc możliwość zarzucenia danej osobie, że zachowała się w taki, a nie inny sposób. W realiach niniejszej sprawy nie sposób uznać, aby zaistniał obiektywny element winy, a więc sprzeczność działania kogokolwiek z obowiązującym porządkiem prawnym.

W treści pozwu skierowanego do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie spółka (...) podała adres M. C., ul. (...). Był to adres, którym spółka dysponowała w związku z zawarciem umowy z dnia 20 maja 2011r. o świadczenie usługi (...) (k. 33). W treści tej umowy M. W. wskazał taki właśnie swój adres. Zresztą w treści pozwu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności M. W. wskazał, że nie mieszka tam od około roku, a więc wynika z tego, że wcześniej tam mieszkał. Zatem wnosząc pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym spółka (...) w sposób zasadny wskazała adres pozwanego C., ul. (...).

M. W. nie odebrał korespondencji zawierającej odpis nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednakże przesyłka ta została uznana za skutecznie doręczoną. Uznanie takie wynikało ze stosownego zarządzenia referendarza sądowego i spółka (...) nie miała na to żadnego wpływu. Spółka ta po prostu otrzymała tytuł wykonawczy, a więc nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności. To uprawniało ją do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, co uczyniła. Spółka miała możliwość wyboru komornika, co również uczyniła. Złożenie przez nią wniosku o wszczęcie egzekucji oraz fakt złożenia go do określonego komornika nie było działaniem bezprawnym.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, że w późniejszym okresie spółka (...), a ściślej – osoby działające w jej imieniu, musiały mieć świadomość, że dłużnik M. W. podejmuje mniej lub bardziej zasadne działania zmierzające do obalenia tytułu wykonawczego. Początkowo M. W. wniósł do Sądu Rejonowego w Chojnicach powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. W związku z wydaniem przez Sąd Rejonowy w Chojnicach postanowienia z dnia 17.07.2013r. o przekazaniu tej sprawy według właściwości do Sądu Rejonowego w Chojnicach, przedstawiciel spółki (...) musiał wiedzieć, że dłużnik nie zgadza się z treścią tytułu wykonawczego i będzie go kwestionował, podejmując określone kroki prawne.

Powyższe nie oznacza jednak, aby dalsze działania przedstawicieli spółki (...) były bezprawne. Nie sposób bowiem uznać za bezprawne działania wierzyciela mające na celu wyegzekwowanie kwoty zasądzonej prawomocnym nakazem zapłaty, zaopatrzonym prawomocnie w klauzulę wykonalności, w sytuacji, gdy dłużnik podejmuje kroki prawne zmierzające do uchylenia tytułu wykonawczego. W każdej sprawie egzekucyjnej dłużnik może takie kroki podejmować i nie sposób uznać, aby w każdym takim przypadku wierzyciel zobowiązany był do powstrzymania się z czynnościami egzekucyjnymi. Dłużnicy mogą składać zażalenie na postanowienie o nadani u klauzuli wykonalności, mogą wytaczać powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, jednakże czynności te mogą być obliczone tylko i wyłącznie na przedłużenie postępowania egzekucyjnego i z oczywistych względów wierzyciel nie musi dostosowywać się do oczekiwań dłużnika i wstrzymywać postępowania egzekucyjnego. Wręcz przeciwnie – wierzyciel dysponujący tytułem wykonawczym może prowadzić legalnie, a więc zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym, postępowanie egzekucyjne. Takie działanie wierzyciela nie może co do zasady być uznane za sprzeczne z prawem, a tym samym nie może być oceniane w kategorii czynu niedozwolonego, jeżeli dla dłużnika powstała w związku z tym szkoda majątkowa. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują właściwe sposoby mające na celu zapobieżenie doznaniu przez dłużnika szkody w takiej sytuacji. Chodzi tu o możliwość wydania postanowienia przez sąd o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego. Dopóki jednak takie postanowienie nie zostanie przez sąd wydane, dopóty wierzyciel jest uprawniony do legalnego prowadzenia egzekucji przeciwko dłużnikowi.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż wyegzekwowanie określonej kwoty środków pieniężnych na rzecz wierzyciela nastąpiło w dniu 9 kwietnia 2014r., zaś uchylenie klauzuli wykonalności nadanej uprzednio nakazowi zapłaty nastąpiło na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z dnia 12 maja 2014r., a więc ponad miesiąc później. Wcześniej wprawdzie osoba reprezentująca spółkę (...) miała informację o podejmowanych przez dłużnika określonych czynnościach, co wynikało z doręczenia odpisu postanowienia Sądu Rejonowego w Chojnicach z dnia 17.07.2013r. oraz z dokonywania określonych czynności w systemie teleinformatycznym Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie, jednak jak wskazano już powyżej – informacje takie nie obligowały tej spółki jako wierzyciela do powstrzymania się z czynnościami egzekucyjnymi. Przecież sam fakt wytoczenia przez dłużnika powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, jak również sam fakt wniesienia przez dłużnika zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, nie przesądza o zasadności takich żądań. Wymaganie od wierzyciela, aby w każdym takim przypadku wstrzymywał się z czynnościami egzekucyjnymi doprowadziłoby do paraliżu postępowań egzekucyjnych, każdy dłużnik bowiem w każdej sprawie mógłby podejmować takie czynności, nawet gdyby skazane one były merytorycznie na niepowodzenie.

W dacie przelania środków pieniężnych na rachunek Komornika Sądowego wierzyciel – spółka (...), dysponowała tytułem wykonawczym, który był podstawą takich przymusowych działań wobec dłużnika. Spółka korzystała z przysługujących jej uprawnień do egzekucji należności pieniężnych i takie działania osób ją reprezentujących nie mogą być uznawane za czyn niedozwolony.

Niezależnie od powyższych rozważań Sąd dostrzega, że mogą zaistnieć takie sytuacje, gdy egzekwowanie należności objętych tytułem wykonawczym przez wierzyciela od dłużnika może być uznane za czyn niedozwolony. W ocenie Sądu sytuacja taka zaistniałaby wówczas, gdyby doszło do tzw. oszustwa sądowego, to znaczy do sytuacji, gdyby dany podmiot wystąpił do sądu powszechnego z powództwem żądając ochrony zupełnie bezzasadnego roszczenia i zdając sobie z tego sprawę. Konstrukcja elektronicznego postępowania upominawczego może sprzyjać takim bezprawnym działaniom powoda, skoro powód nie przedstawia żadnych dowodów, a jedynie powołuje się na nie. W takiej zatem sytuacji może dojść do wprowadzenia w błąd sądu, który wyda nakaz zapłaty w oczywisty sposób niekorzystny dla osoby pozwanej, bez istnienia roszczenia materialnoprawnego przeciwko takiej osobie. Takie działanie strony powodowej (ewentualnie osób działających w jej imieniu w przypadku spółki) mogłoby wyczerpywać znamiona przestępstwa oszustwa z art. 286§1 k.k. W takiej sytuacji egzekwowanie należności na podstawie tytułu wykonawczego mogłoby stanowić czyn niedozwolony.

Brak podstaw do uznania, aby taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie. Pozew wniesiony przez spółkę (...) w elektronicznym postępowaniu upominawczym powoływał się na fakt zawarcia w dniu 20 maja 2011r. umowy o świadczenie usługi z zakresu dostępu do sieci Internet. Taką umowę M. W. rzeczywiście zawarł (k. 33). To na stronie powodowej w niniejszej sprawie spoczywał ciężar wykazania, jakoby roszczenie spółki (...) zgłoszone w elektronicznym postępowaniu upominawczym było całkowicie bezzasadne i jego egzekwowanie stanowiło czyn niedozwolony. Strona powoda tego nie wykazała. Stwierdzenia bowiem takiego nie można wyprowadzić tylko i wyłącznie z faktu, że po ostatecznym skutecznym wniesieniu sprzeciwu od nakazu zapłaty i po przekazaniu sprawy do Sądu Rejonowego w Chojnicach nastąpiło umorzenie postępowania. Sam fakt nie dokonania określonych czynności przez spółkę (...) w sprawie I C 1499/14 nie może być automatycznie odczytywany jako oczywisty brak podstaw zgłoszonego uprzednio roszczenia o zapłatę przeciwko M. W.. Z oczywistych względów dowodem tego nie może być treść artykułu prasowego (k. 135-136), na który powoływała się strona powoda dla wykazania, że sytuacja M. W. nie jest odosobniona.

Na marginesie należy zwrócić uwagę, że powód M. W. miał prawną możliwość odzyskania kwoty uiszczonej tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego. Mógł bowiem skorzystać z regulacji zawartej w art. 49 ust. 2a i ust. 2b ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Z treści art. 49 ust. 2a tej ustawy wynika bowiem, że komornik nie pobiera od dłużnika opłaty egzekucyjnej, jeżeli dłużnik wykaże m.in., że uchylono orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności. Wprawdzie postanowienie referendarza sądowego o nadaniu nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności zostało uchylone w dniu 12 maja 2014r., a więc po zapłaceniu przez dłużnika kwoty na rachunek Komornika Sądowego, jednakże w takiej sytuacji dłużnik mógł skorzystać z art. 49 ust. 2b tej ustawy. Mógł zatem złożyć wniosek o uchylenie postanowienia K. o ustaleniu opłaty i wystąpić o jej zwrot. W takim przypadku K. powinien obowiązkiem uiszczenia opłaty obciążyć spółkę (...), co wynika z art. 49 ust. 4 w zw. z art. 49 ust. 2b tej ustawy.

Reasumując, powód nie wykazał, aby poniósł szkodę na skutek popełnienia czynu niedozwolonego. W związku z tym powództwo podlegało oddaleniu.

Pozwana spółka nie wykazała, aby poniosła koszty związane z niniejszym procesem.

Sąd w pkt II wyroku obciążył powoda wydatkami poniesionymi przez Skarb Państwa w kwocie 139,22 zł, która to kwota została wypłacona świadkowi E. C. (k. 145). Nie było podstaw do zwolnienia powoda z tego obowiązku.