Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Sąd Okręgowy w Płocku, IV Wydział Cywilny – Odwoławczy

w składzie następującym

Przewodnicząca: SSO Renata Wanecka (spr.)

Sędziowie: SO Wacław Banasik

SO Małgorzata Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 2 marca 2017r.

sprawy z wniosku Naczelnika Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R.

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o wpis hipoteki przymusowej

na skutek apelacji uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Płocku z 17 października 2016r.,

Dz. Kw 9677/16

postanawia:

oddalić apelację.

Sygn. akt IV Ca 983/16

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2016r. Naczelnik Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R. wniósł o dokonanie w księdze wieczystej (...) prowadzonej dla nieruchomości, której właścicielem jest (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P., hipoteki przymusowej na rzecz Skarbu Państwa - Urzędu Skarbowego w R. do kwoty 418.337 z tytułu zaległego podatku od towarów i usług, załączając tytuły wykonawcze nr (...) i (...) z 5 lipca 2016r.

W dniu 12 sierpnia 2016r. referendarz sądowy dokonał wpisu zgodnie z wnioskiem Naczelnika Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R..

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. złożyła skargę na wpis referendarza, wskazując, że wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego był bezpodstawny, gdyż uczestnik zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. utrzymującą w mocy decyzję organu I instancji dotyczącą wysokości zobowiązania podatkowego i obecnie sprawa oczekuje na rozpoznanie, a tytuły wykonawcze nie zostały doręczone skarżącej. Skoro na dzień wniesienia wniosku o dokonanie wpisu postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone, to – zdaniem skarżącego - Naczelnik nie był uprawiony do podejmowania czynności egzekucyjnych : tu – żądania wpisu.

Postanowieniem z 17 października 2016r. Sąd Rejonowy w Płocku zaskarżony wpis utrzymał w mocy.

Sąd Rejonowy dokonał następującej oceny prawnej:

Art. 109 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece stanowi, że wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa). Podstawą wpisu hipoteki przymusowej są tytuły wykonawcze wystawione przeciwko skarżącemu w celu wpisu hipoteki przymusowej. Wpis hipoteki nie jest czynnością egzekucyjną

Ponadto, w myśl art. 626 ⁸ § 2 kpc, sąd wieczystoksięgowy bada jedynie treść i formę tego dokumentu oraz wniosku, a także treść księgi wieczystej. Po zbadaniu treści księgi wieczystej Sąd ustalił, że w księdze tej, jako właściciel nieruchomości, ujawniony jest skarżący, przeciwko któremu wystawiony został tytuł wykonawczy. Sąd wieczystoksięgowy nie prowadzi postępowania dowodowego w celu ustalenia, czy tytuł wykonawczy wystawiony został zasadnie. Nie leży to do kognicji tego Sądu. Referendarz sądowy bada jedynie czy podmiot wymieniony w tytule wykonawczym jest właścicielem ujawnionym w przedmiotowej księdze wieczystej oraz treść i formę tego dokumentu, ta zaś nie budzi zastrzeżeń. Gdyby nawet referendarz sądowy miał wiedzę o zaskarżeniu decyzji i tak miał obowiązek dokonania żądanego wpisu. Jeżeli odwołanie przyniesie oczekiwany przez skarżącego skutek – Naczelnik Urzędu Skarbowego w odpowiednim zaświadczeniu wyrazi zgodę na wykreślenie przedmiotowej hipoteki przymusowej i dokument ten będzie stanowił podstawę wykreślenia przedmiotowej hipoteki.

Wobec powyższego, Sąd na podstawie art. 518 § 3 kpc, orzekł jak w sentencji postanowienia.

Apelację na postanowienie złożyła (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P., zaskarżając je w całości i zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 626 ^{( 8)} § 1 i 2 kpc poprzez niewłaściwe zastosowanie, tj. utrzymanie wpisu, mimo faktu, że został on dokonany w oparciu o tytuły wykonawcze z lipca 2016r. nr (...) i (...), niezbadane przez referendarza sądowego, a później Sąd Rejonowy, pomimo istnienia takiego obowiązku zgodnie z art. 626 ^{( 8)} § 2 kpc; gdyby to uczyniły, to Sąd stwierdziłby brak podstaw do dokonania wpisu, ponieważ tytuły wykonawcze nie zostały uczestnikowi doręczone, a w związku z tym nie istnieją w obrocie prawnym,

- art. 626 ⁸ kpc poprzez jego niezastosowanie, tj. nieoddalenie wniosku o wpis w sytuacji braku podstaw do jego dokonania;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 109 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w związku z art. 26 § 5 pkt. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez błędną wykładnię polegająca na przyjęciu, iż tytułem wykonawczym mogącym być podstawą wpisu hipoteki przymusowej są tytuły wykonawcze nieistniejące w obrocie prawnym.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku o wpis hipoteki oraz zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

W odpowiedzi na apelację, Naczelnik Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R. wniósł o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny prawnej, którą Sąd II instancji w całości podziela.

Art. 626 ⁸ § 2 kpc określa zakres badania sprawy przez sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym. Badanie to ogranicza się do okoliczności przytoczonych we wniosku oraz legitymacji wnioskodawcy, a także wymogów formalnych wniosku, jak również dokumentów stanowiących załączniki do wniosku i treści księgi wieczystej. Ograniczony charakter kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym podkreśla użyte w art. 626 ⁸ § 2 kpc sformułowanie „bada jedynie”. Oznacza ono jednocześnie niedopuszczalność prowadzenia przez sąd jakichkolwiek własnych dowodów i dokonywania na ich podstawie ustaleń.

Skuteczność doręczenia tytułu wykonawczego, jako elementu oceny prawidłowości trybu procedowania w postępowaniu administracyjnym, nie może więc być przedmiotem badania sądu wieczystoksięgowego. Wynikający z art. 626 ⁸ § 2 kpc obowiązek sądu wieczystoksięgowego badania m.in. zawartości tytułu wykonawczego, nie może być utożsamiany z badaniem prawidłowości postepowania administracyjnego, w którym tytuł ten został wydany. Pogląd judykatury w tej mierze jest dość jednolity, stanowisko takie zaprezentował Sąd Najwyższy w postanowieniach z 10 lutego 2011r. w sprawie IV CSK 349/10, z 17 listopada 2011r. w sprawie IV CSK 20/11, czy z 12 października 2012r. w sprawie IV CSK 104/12, wycofując się tym samym z wcześniejszego poglądu wyrażonego m.in. w postanowieniu z 20 maja 1998r. w sprawie II CKN 782/97.

Zatem w sprawie o wpis hipoteki przymusowej na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego, jego badanie przez sąd wieczystoksięgowy sprowadza się jedynie do oceny zgodności administracyjnego tytułu wykonawczego z wymogami z art. 27 ustawy 17 czerwca 1966r. o postepowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. 2016.599), w tym do zbadania, czy zawiera on stwierdzenie o wymagalności określonego w nim obowiązku. Załączone do wniosku przez Naczelnika Trzeciego (...) Urzędu Skarbowego w R. tytuły wykonawcze spełniają wymogi przewidziane w art. 27 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Dlatego też Sąd Rejonowy, rozpoznając skargę na wpis referendarza sądowego, prawidłowo ocenił, że dokumenty wnioskodawcy uzasadniają wpisanie hipoteki przymusowej.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy oddalił apelację, stosując art. 385 kpc.

Wacław Banasik Renata Wanecka Małgorzata Michalska