Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Suwałkach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2017 r. w Suwałkach na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z/s w W.

przeciwko S. K. (1)

o zapłatę

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. z/s w W. na rzecz pozwanego S. K. (1) kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Karol Kwiatkowski

Sygn. akt IV P 66/16

UZASADNIENIE

Powód – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w pozwie skierowanym przeciwko S. K. (1) domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 30.000,00 zł., tytułem zapłaty kary umownej za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż pozwany był zatrudniony w przedsiębiorstwie powoda na podstawie umów o pracę od dnia 08.06.2011 roku do 30.06.2012 roku na stanowisku inspektora działu ochrony fizycznej. W dniu 6 czerwca 2011 roku została podpisana pomiędzy powodem a pozwanym umowa o zakazie konkurencji oraz zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa (dalej (...)). Na podstawie ust. 5 Umowy, pozwany zobowiązał się, iż „przez okres 10 lat od dnia zakończenia współpracy z pracodawcą (czyli powodem) zachowa w ścisłej tajemnicy wszelkie informacje zawodowe, technologiczne, handlowe, finansowe i organizacyjne dotyczące pracodawcy, a nie ujawnione do wiadomości publicznej, (...) a ich jakiekolwiek przekazywanie, ujawnianie czy wykorzystanie możliwe jest wyłącznie za zgodą pracodawcy, chyba że obowiązek taki by powstał w związku z żądaniem upoważnionego organu administracji państwowej/ samorządowej lub sądu". Ponadto obowiązek zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa dotyczył także spółek z Grupy S., do których należą m.in. (...) Sp. z o.o. (ust. 6 Umowy). Z kolei zgodnie z ust. 16 Umowy, pozwany w przypadku naruszenia ust. 5 Umowy, jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda (pracodawcy) kary umownej w wysokości 30 000 zł. Pozwany miał pełną świadomość konieczności przestrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa, o czym świadczy ponadto informacja zawarta w wypowiedzeniu umowy o zakazie konkurencji oraz zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, w części dotyczącej zakazu konkurencji, gdzie zostało wyraźnie wskazane, iż to wypowiedzenie nie zwalnia pozwanego jako pracownika od obowiązków zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa. W ramach wykonywanych obowiązków pozwany organizował i nadzorował pracę podległych pracowników ochrony, utrzymywał bieżące kontakty z kontrahentami nadzorowanych przez siebie obiektów, prowadził korespondencję związaną ze współpracą (pisma, aneksy itp.), ponosił odpowiedzialność za całokształt pracy pracowników ochrony oraz świadczone usługi na podległych obiektach, jak również zobowiązany był do przestrzegania tajemnicy firmy oraz tajemnicy dotyczącej kontrahentów. W związku z powyższym pozwany miał dostęp do umowy, instrukcji ochrony czy też innych zestawień lub raportów, odnośnie tych podmiotów do których został skierowany jako inspektor ochrony fizycznej. Jednym z tych klientów była spółka (...) S.A. Na podstawie umowy o świadczenie usług ochrony mienia nr (...)/14/11/ (...), powód był zobowiązany do ochrony obiektu w S. Os. (...). Zgodnie z twierdzeniem przełożonego pozwanego - pana W. P., pozwany został skierowany na ten obiekt w charakterze inspektora ochrony i pełnił tam swoje obowiązki przez okres zatrudnienia u powoda. W dniu 28 sierpnia 2014 roku, pozwany zarejestrował w Krajowym Rejestrze Sądowym spółkę (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. zajmującą się działalnością ochroniarską. Wprawdzie zakaz konkurencji, jak już to zostało wskazane powyżej, został rozwiązany z pozwanym, jednakże zdaniem powoda, pozwany w ramach prowadzonej przez siebie spółki naruszył tajemnicę przedsiębiorstwa powoda. Przede wszystkim wykorzystał informacje o kliencie powoda - spółce (...) S.A., jakie znajdowały się w dokumentach zgromadzonych w bazach powoda, a udostępnionych pozwanemu. Pracując na obiekcie w S., pozwany doskonale znał warunki tam panujące, stawki i wymagania klienta, co z pewnością pozwoliło mu go przejąć wbrew ogólnie przyjętym zasadom rynkowym. Powód, jako pracodawca dochował należytej staranności w celu odpowiedniego zabezpieczenia informacji stanowiących jego tajemnicę przedsiębiorstwa. Dane wrażliwe odnośnie klienta były bowiem dostępne tylko wąskiemu gronu osób, do których należał inspektor ochrony fizycznej na danym obiekcie, co było uzasadnione zakresem jego obowiązków. Niewątpliwie zatem stanowiły one tajemnicę przedsiębiorstwa. W świetle powyższych okoliczności sprawy, należy przypuszczać, że składając wniosek o rozwiązanie umowy o pracę, pozwany realizował z góry zamierzony plan przejęcia klientów powoda, na podstawie informacji, do których miał dostęp z racji pełnionego stanowiska. Nie bez przyczyny swoją ofertę handlową kierował właśnie do tych klientów powoda, u których znał dokładne warunki handlowe, w związku z czym miał rozeznanie w jaki sposób można próbować przejąć danego klienta. W ocenie powoda zachowanie pozwanego narusza zasady uczciwej rywalizacji rynkowej i nie powinno korzystać z ochrony prawnej. Co do czynności podejmowanych w celu ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, przede wszystkim należy wskazać, iż umowy zawierane z klientami były ujęte w bazie (...) tj. Dziale Wprowadzania Danych, który udostępniał umowy tylko osobom uprawnionym m. in. inspektorom ochrony fizycznej i to na ich wniosek. Ponadto powód istotne informacje o obiektach klientów, w tym dane pracowników zatrudnionych na danym obiekcie (w tym ich wynagrodzenie), stawki, notatki ze spotkań itp. przechowywał w bazie (...) tj. Rozliczeniu Ochrony (...), do której miały dostęp tylko uprawnione osoby, posiadające indywidualny login, w tym pozwany. Dostęp ten był udzielany w zakresie tych klientów powoda, do których był skierowany dany inspektor ochrony fizycznej. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2000 roku (I CKN 304/00) „Informacja nie ujawniona do wiadomości publicznej traci ochronę prawną, gdy każdy przedsiębiorca (konkurent) dowiedzieć się o niej może drogą zwykłą i dozwoloną, a więc np. gdy pewna wiadomość jest przedstawiona w pismach fachowych (...). Tajemnica nie traci zaś swego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone koło osób, zobowiązanych do dyskrecji w tej sprawie, jak pracownicy przedsiębiorstwa lub inne osoby, które przedsiębiorca wtajemnicza w proponowany im interes. Podjęcie niezbędnych działań w celu zachowania poufności informacji ma prowadzić do sytuacji, w której chroniona informacja nie może dotrzeć do wiadomości osób trzecich w normalnym toku zdarzeń, bez żadnych specjalnych starań z ich strony." Baza (...), o której mowa powyżej, jest zabezpieczona poprzez indywidualne numery login w celu uniemożliwienia zapoznania się osobom nieupoważnionym z informacjami stanowiącymi tajemnicę przedsiębiorstwa powoda, co potwierdzają zeznania kierownika działu ochrony fizycznej - M. P.. Co więcej, pozwany wykorzystał również tajemnicę przedsiębiorstwa spółki z grupy kapitałowej, do której należy powód - tj. (...) Sp. z o.o. Powód bowiem, na podstawie umowy o współpracy z dnia 31.05.2004 roku nr (...)KRA, załączonej do pozwu, wykonywał poprzez swoich pracowników, w tym pozwanego, usługi bezpośredniej ochrony fizycznej na obiekcie przy ul. (...) w S. na rzecz spółki (...) Sp. z o.o. (umowa na świadczenie usług ochrony nr (...)/S/01/D9/ (...)). Zgodnie z oświadczeniem przełożonego pozwanego, pana W. P., pozwany pełnił tam obowiązki inspektora ochrony fizycznej, a więc miał dostęp do informacji o których mowa w pozwie. Obiekt ten również został przejęty przez pozwanego, co potwierdzają zdjęcia z obiektu załączone do pozwu. Oprócz wykorzystania, zgromadzonych przez powoda, informacji o danym kliencie, dzięki którym doprowadził do odebrania ww. kontraktów powodowi, pozwany naruszył tajemnicę przedsiębiorstwa, wykorzystując know how powoda stanowiącego tajemnicę przedsiębiorstwa, co nastąpiło poprzez użycie tzw. instrukcji ochrony wraz z jej wszystkimi elementami składowymi, będącej podstawowym i niezwykle istotnym narzędziem w zakresie przygotowania i zorganizowania ochrony na obiekcie. W załączeniu powód przedstawił instrukcję ochrony powoda (przygotowaną dla (...) S.A.) jak również instrukcję ochrony opracowaną przez S. K. (1) dla klienta spółki (...) Sp. z o.o. Porównanie tych obu dokumentów pokazuje w wyraźny sposób, iż pozwany nie tylko skopiował szatę graficzną, ale przede wszystkim wykorzystał wiele zapisów i informacji, jakie zawiera załączona do niniejszego pozwu instrukcja ochrony, które to powód zbierał, opracowywał i sprawdzał w działaniu poprzez liczne lata doświadczeń, przy zainwestowaniu istotnych środków finansowych. Instrukcja ochrony to dokument o szczególnym znaczeniu dla powoda, albowiem jej konstrukcja i poszczególne elementy ujawniają zasady na jakich powód opiera współpracę z podmiotami gospodarczymi. Na polskim rynku usług ochrony powód jest jedną z wiodących firm, dzięki czemu pozwany mógł skopiować i wykorzystać know how na poziomie nieosiągalnym dla mniejszych firm ochroniarskich. Skopiowanie zatem przez pozwanego takich dokumentów i następnie ich wykorzystanie we własnej działalności gospodarczej jest niewątpliwym przykładem naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa. Podkreślenia wymaga fakt, iż poprzez działania wskazane powyżej, Pozwany nie tylko naruszył tajemnicę przedsiębiorstwa powoda wykorzystując poufne dokumenty i dane, ale przede wszystkim poprzez takie działania zagroził interesowi powoda, gdyż prowadzi swoją działalność na tym samym rynku i w ramach tej samej branży. Jego działania naruszają zatem nie tylko umowę, na podstawie której zobowiązał się do przestrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa, ale również przepisy prawa jak i dobre obyczaje.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 maja 2016r. wydanym w sprawie IV Np. 22/16 Sąd uwzględnił powództwo w całości i orzekł o kosztach procesu (k. 134).

W sprzeciwie od tego nakazu pozwany S. K. (1) domagał się oddalenia powództwa i zasądzenia od powoda na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że od dnia 8 czerwca 2011 r. był pracownikiem powoda - pełnił obowiązki inspektora ochrona w powodowej spółce, jak również, że w dniu 14 czerwca 2012 r. złożył wypowiedzenie umowy o pracę z powodem. Ponad dwa lata później, w dniu 28 sierpnia 2014 r. pozwany zarejestrował w KRS spółkę (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. zajmującą się m.in. sprzątaniem obiektów, działalnością ochroniarską, magazynowaniem i przechowywaniem towarów, wynajmem i dzierżawą maszyn i urządzeń, pojazdów samochodowych.

W dniu 6 czerwca 2011 r. powód zawarł z pozwanym umowę o zakazie konkurencji oraz zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa (dalej jako: (...)), która jednak, jak sam wskazuje powód, została wypowiedziana przez powoda w części dotyczącej zakazu konkurencji (zdefiniowanego w pkt 2. Umowy).W mocy pozostał jedynie obowiązek z punktu 5 Umowy, mówiący ogólnie o zachowaniu tajemnicy przedsiębiorstwa bez sprecyzowania co tą tajemnicą jest. Oznacza to, iż nie obowiązują zapisy Umowy określone m.in. w punkcie 1 i 2, a dotyczące zakazu podejmowania działań konkurencyjnych polegających w szczególności na: „wykorzystywaniu i udostępnianiu informacji oraz zasobów zgromadzonych w bazach danych Pracodawcy nieupoważnionym osobom trzecim oraz przedsiębiorstwom konkurencyjnym", „dążeniu do podpisania w imieniu własnym bądź w imieniu jakichkolwiek innych podmiotów, umów z zakresu działalności Pracodawcy z aktualnymi lub byłymi klientami Pracodawcy", „odwiedzaniu bądź kontaktowaniu się z aktualnymi lub byłymi klientami Pracodawcy celem składania im ofert z zakresu usług świadczonych przez Pracodawcę", „odwiedzaniu siedzib, posesji klientów posiadających podpisane stosowne umowy z pracodawcą, spotykaniu się z nimi, kontaktowaniu drogą telefoniczną faksem lub przez Internet, w celu negocjowania i/lub nakłaniania do podpisania umów związanych z wykonywaniem działalności konkurencyjnej, i/lub nakłaniania do rozwiązania umów z Pracodawcą", „wykorzystywaniu i udostępnianiu danych i informacji pochodzących z baz danych Pracodawcy z jakichkolwiek opracowań tego typu baz" (punkt 2 Umowy).

Powód nie wskazał jakie konkretnie informacje stanowiły tajemnicę przedsiębiorstwa powoda, czy w ogóle zostały określone jako poufne i w jakich dokumentach zostały rzekomo określone. Ani z pozwu, ani z dokumentów załączonych do pozwu nie wynika jakie tajemnice, zdaniem powoda, naruszył pozwany (jakich danych te naruszenie dotyczyło, czy dane te były poufne) i w jaki sposób to nastąpiło. Bez wątpienia powód wyprowadza roszczenia zawarte w pozwie z tej części umowy, która została przez niego skutecznie wypowiedziana (tj. z zakazu konkurencji) i w związku z tym nie obowiązuje. Stron nie łączyła umowa o zakazie konkurencji, w związku z tym powód mógł rozpocząć działalność gospodarczą i zdobywać klientów na drodze uczciwej rywalizacji i atrakcyjności oferty własnej firmy. Z uwagi na niskie własne koszty przedsiębiorstwa pozwany mógł być atrakcyjny dla klientów. Zaznaczenia wymaga również, że do grona klientów pozwanego należy szereg podmiotów, również takich, które nigdy nie korzystały z usług ochroniarskich powoda.

Powołując się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 kwietnia 2008 r., I ACa 1467/07 wskazał, iż: „samo wewnętrzne przeświadczenie powoda, że pozwany dopuścił się nieuczciwej konkurencji skoro „przejął" klientów powoda, nie jest wystarczające, a zwłaszcza nie wypełnia normy art. 3 w zw. z art. 11 ustawy z 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji"; „...bliższa analiza informacji, które takową tajemnicę (tajemnicę przedsiębiorstwa) mogą stanowić, wymaga precyzyjnego dowodu i przedstawienia konkretnych danych, tak by móc przeprowadzić logiczną analizę wpływu owych danych na działalność obu konkurujących podmiotów".

Aby dana informacja podlegała ochronie i aby móc jej przypisać cechy tajemnicy przedsiębiorstwa musi spełniać warunki: poufności, braku ujawnienia oraz odpowiedniego zabezpieczenia. Zgodnie z powszechnym stanowiskiem judykatury wola przedsiębiorcy, aby dana informacja była tajemnicą musi być dla innych osób rozpoznawana. W niniejszej sprawy żadna z powyższych przesłanek nie została spełniona. Pozwany nie sprecyzował jakie informacje uważa za tajemnicę przedsiębiorstwa. Niezależnie od powyższego, z daleko idącej ostrożności procesowej, wskazuję, że nawet gdyby pozwany posiadał konkretną wiedzę dotyczącą np. stawek oferowanych przez powoda nie miałoby to znaczenia przy kierowaniu ofert współpracy do potencjalnych klientów (w tym również do spółki (...) S.A., czy (...) Sp. z o. o.) i nie decydowałoby to o zdobyciu przez pozwanego klientów obsługiwanych poprzednio przez powoda. Podstawą ofert kierowanych przez pozwanego do klientów nie była wiedza mogąca stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa, czy jakiekolwiek informacje zdobyte podczas wykonywania obowiązków służbowych u powoda. Oferty są zawsze negocjowane przez strony, potencjalny klient często w praktyce przedstawia kwotę jaką jest w stanie wydać na dany cel, natomiast usługobiorca godzi się na zaproponowane warunki współpracy bądź nie. Podobnie baza klientów powoda również jest informacją powszechnie znaną - obiekty chronione przez powoda są, zgodnie z obowiązującymi przepisami, oznaczone.

Pozwany wskazał również, że wbrew twierdzeniom powoda, pozwany jako pracownik powoda nigdy nie pełnił obowiązków inspektora ochrony fizycznej na obiekcie przy ul. (...) w S. na rzecz spółki (...) Sp. z o. o. Co za tym idzie nie miał dostępu do jakichkolwiek informacji dotyczących tego klienta.

Odnosząc się natomiast do zarzutu powoda naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa poprzez wykorzystanie know how powoda - użycie tzw. instrukcji ochrony zaznaczył, iż sporządzenie wskazanego dokumentu należy do obowiązków każdej firmy ochroniarskiej, a informacje jakie są tam zawarte, są powszechnie znane. Nie sposób zgodzić się z powodem, że zapisy dotyczące, m.in. zasad udzielania pierwszej pomocy, kontroli samochodów, ochrony informacji niejawnych, zasad zabezpieczenia obiektu, postępowania w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia, czy numerów telefonów alarmowych stanowią know how powoda. Znaczące jest również to, iż to co ma znaleźć się w danej instrukcji jest zależne od klienta i to on w praktyce decyduje o zakresie informacji umieszczonych w dokumencie. Ponadto podobne wzory instrukcji są powszechnie dostępne w Internecie. Wyklucza to naruszenie jakiejkolwiek tajemnicy, jak i ewentualnych praw autorskich do instrukcji.

Sąd ustalił, co następuje:

S. K. (1) pozostawał zatrudniony w (...) Sp. z o.o. z/s w W. na podstawie umowy zawartej na okres próby i na czas określony, w okresie od dnia 08.06.2011r. do dnia 30.06.2012r. na stanowisku inspektora (dowód: umowy o pracę, oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem, świadectwo pracy – w aktach osobowych).

W dniu 09.06.2011r. (...) Sp. z o.o. z/s w W. zawarły umowę o zakazie konkurencji oraz zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa

Na mocy tej umowy S. K. zobowiązał się, że w trakcie współpracy z (...) sp. z o.o. oraz w okresie 2 lat od zakończenia współpracy z w/w pracodawcą nie będzie podejmował działań konkurencyjnych wobec pracodawcy polegających w szczególności na:

a)  wykonywaniu pracy w ramach stosunku pracy lub wykonywania czynności na podstawie umowy cywilnoprawnej u przedsiębiorcy prowadzącego działalność konkurencyjną,

b)  uczestnictwie w charakterze doradcy/współpracownika lub obejmowaniu funkcji w przedsiębiorstwach prowadzących działalność konkurencyjną.

c)  prowadzeniu na własny rachunek lub na rzecz i rachunek innego przedsiębiorcy lub w imieniu własnym i na rzecz innego przedsiębiorcy działalności konkurencyjnej.

d)  wykorzystywaniu i udostępnianiu informacji oraz zasobów zgromadzonych w bazach danych Pracodawcy (na przykład w postaci pism czy dokumentów elektronicznych) nieupoważnionym osobom trzecim oraz przedsiębiorstwom konkurencyjnym.

e)  powielaniu i kopiowaniu baz danych Pracodawcy.

f)  dążeniu do podpisania w imieniu własnym bądź w imieniu jakichkolwiek innych podmiotów, umów z zakresu działalności Pracodawcy z aktualnymi lub byłymi klientami Pracodawcy,

g)  odwiedzaniu bądź kontaktowaniu się z aktualnymi lub byłymi klientami Pracodawcy celem składania im ofert z zakresu usług świadczonych przez Pracodawcę,

h)  przekazywaniu informacji o byłych lub aktualnych klientach Pracodawcy podmiotom konkurencyjnym,

i)  rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji na temat Pracodawcy,

j) odwiedzaniu siedzib, posesji klientów posiadających podpisane stosowne umowy z Pracodawcą spotykaniu się z nimi, kontaktowaniu drogą telefoniczną faksem lub przez Internet, w celu negocjowania i/lub nakłaniania do podpisania umów związanych z wykonywaniem działalności konkurencyjnej, i/lub nakłaniania do rozwiązania umów z Pracodawcą

k) wykorzystywaniu i udostępnianiu danych i informacji pochodzących z baz danych Pracodawcy z jakichkolwiek opracowań tego typu baz.

1) przekazywaniu informacji o dotychczasowych lub byłych klientach Pracodawcy jakimkolwiek podmiotom, w jakimkolwiek trybie i bez względu na formę.

Za działalność konkurencyjną uważane będzie również, zgodnie z w/w umową zatrudnienie przez Pracownika na podstawie stosunku pracy lub współpraca na podstawie innego stosunku prawnego z osobami, które kiedykolwiek w przeszłości, obecnie lub w czasie prowadzenia działalności konkurencyjnej przez Pracownika, świadczyły pracę, współpracowały na podstawie innego stosunku prawnego lub wykonywały jakiekolwiek funkcje w przedsiębiorstwie (...), o) nakłanianie osób wykonujących na rzecz Pracodawcy pracę na podstawie umowy o pracę i/lub stosunku cywilnoprawnego do podjęcia zatrudnienia w przedsiębiorstwie prowadzącym względem Pracodawcy działalność konkurencyjną. Za działalność konkurencyjną w myśl w/w umowy uważa się działalność każdego podmiotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, zorganizowaną w dowolnej formie prawnej, której zakres obejmuje działalność prowadzoną przez Pracodawcę lub jest bezpośrednio związany z tego rodzaju działalnością, a w szczególności działalność spółek: Ochrona (...) Sp. z o. o., Ochrona (...) Sp. z o. o.. Ochrona (...) Sp. z o. o., (...) - Ochrona Sp. z o. o.. (...) Sp. z o. o.. Grupa (...) S.A., (...) Sp. z o. o., (...) Grupa Sp. z o. o.. Agencja Ochrony (...) Sp. z o. o., S. C..I. (...) Sp. z o. o.. (...) Sp. z o. o., (...) S.A., (...) Sp. z o. o.

Pracownik zobowiązał się, że z chwilą zakończenia współpracy z Pracodawcą rozliczy się z wszelkiej dokumentacji dotyczącej Pracodawcy. Na tej samej zasadzie Pracownik zwróci wszelkie należności nierozliczone w ramach dotychczasowej współpracy.

S. K. (1) zobowiązał się ponadto do tego, że przez okres 10 lat od dnia zakończenia współpracy z Pracodawcą zachowa w ścisłej tajemnicy wszelkie informacje zawodowe, technologiczne, handlowe, finansowe i organizacyjne dotyczące Pracodawcy nie ujawnione do wiadomości publicznej. Strony ustaliły, że jakiekolwiek przekazywanie, ujawnienie, wykorzystanie tych informacji możliwe jest wyłącznie za pisemną zgodą Pracodawcy chyba, że obowiązek taki powstanie w związku z żądaniem upoważnionego organu administracji państwowej/samorządowej lub sądu.

Strony w/w umowy zgodnie postanowiły, iż zakaz konkurencji oraz obowiązek zachowania informacji dotyczy także spółek z Grupy S., do których należą m.in.: Agencja (...) Sp. z o. o.. (...) Sp. z o. o.. (...) Sp. z o. o., (...) Sp. z o. o., (...) Sp. z o. o. sp. k.. Grupa S. S.)" Sp. z o. o.. (...) S.A., (...) Sp. z o. o., (...) Sp. z o. o., Towarzystwo (...) S.A., (...) Sp. z o. o.

S. K. (1) zobowiązał się, że w przypadku naruszenia obowiązku zachowania w tajemnicy informacji - zapłaci na rzecz Pracodawcy bądź Firmy Grupy (...) (w zależności którego podmiotu będzie dotyczyło naruszenie) karę umowną w wysokości 30.000,00 złotych za każde naruszenie. Jeżeli szkoda przekroczy wysokość kary umownej Pracodawca bądź Firma Grupy (...) będzie miała prawo dochodzić odszkodowania w wysokości przewyższającej karę umowną.

(dowód: umowa k. 21-23)

Oświadczeniem z dnia 4 marca 2013r. (...) Sp. z o.o. w W. wypowiedziała S. K. (1) umowę o zakazie konkurencji oraz zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa, z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia, w zakresie postanowień tej umowy dotyczących zakazu konkurencji. Wskazała, iż zgodnie z treścią umowy oraz w związku ze złożonym wypowiedzeniem, strony zwolnione są z wzajemnych świadczeń wynikających z Umowy, w tym Pracownik - od powstrzymania się od zakazu konkurencji, a Pracodawca - od zapłaty odszkodowania. Zaznaczyła również, iż rozwiązanie umowy w tej części nie powoduje ustania obowiązków, o których mowa w pkt 5 umowy (zachowanie tajemnicy przedsiębiorstwa).

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 24)

W czerwcu 2014 r. S. K. (1) ukończył kurs dla osób ubiegających się o wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej osób i mienia (dowód: zaświadczenie, dziennik zajęć k. 187-196).

W dniu 28.08.2014r. powód zarejestrował w Krajowym Rejestrze S. jednoosobową spółkę pod firmą (...) sp. z o.o. w B., której przedmiotem działalności jest m.in. działalność ochroniarska (dowód: odpis z KRS k. 25-27).

Na podstawie umowy o świadczenie usług ochrony mienia nr (...)/14/11/ (...) z dnia 31.05.2011r. (...) sp. z o.o. w W. zobowiązała się do świadczenia na rzecz (...) SA w B. usługi w formie fizycznej ochrony przed kradzieżą z włamaniem i dewastacja mienia m.in. na obiekcie spółki (...) SA w S. (dowód: umowa k. 34-41). Umowę tę spółka (...) SA w B. wypowiedziała z zachowaniem okresu wypowiedzenia, oświadczeniem z dnia 23.12.2015r. (dowód: oświadczenie k. 42).

Obiekt spółki (...) – w S. był nadzorowany m.in. przez ówczesnego inspektora ochrony firmy (...) (dowód: zeznania pozwanego S. K. (1) w charakterze strony k. 258-259).

S. K. (1), w ramach prowadzonego przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. nawiązał współpracę z firmą (...) SA, która polecała firmę (...) Sp. z o.o. jako partnera godnego zaufania (dowód: list referencyjny k. 173, zeznania świadka A. M. k. 225v-226, zeznania pozwanego S. K. (1) w charakterze strony k. 258-259).

Przy opracowaniu instrukcji ochrony dla pozyskanego kontrahenta – firmy (...) posłużył się wzorem instrukcji ochrony opracowanej przez firmę (...). Instrukcja ta została udostępniona S. K. (1) przez zastępcę dyrektora (...) SA w B. – A. M.. (dowód: zeznania świadka A. M. k. 225v-226, zeznania pozwanego S. K. (1) w charakterze strony k. 258-259, instrukcja ochrony k. 61-99, 100-127)

W lutym 2016r. (...) SA w B. nawiązała współpracę z przedsiębiorstwem (...) Sp. z o.o. w B. w zakresie usług ochrony, z własnej inicjatywy (dowód: zeznania pozwanego S. K. (1) w charakterze strony k. 258-259).

Na podstawie umowy zlecenia ochrony mienia nr (...)/05/12/2015 z dnia 15.12.2015r. (...) Sp. z o.o. zobowiązała się do świadczenia na rzecz T. K. P. (1) z/s w B. działań prewencyjnych zmierzających do zapobiegania kradzieży z włamaniem, zniszczeniu i dewastacji mienia na obiekcie na obiekcie przedsiębiorstwa (...) w B. przy ul. (...) (dowód: umowa k. 185-186).

Na podstawie umowy o świadczenie usług ochrony mienia nr (...)/S/01/09/ (...) z dnia 23.03.2009r. (...) Sp. z o.o. w K. zobowiązała się do świadczenia na rzecz (...) Sp. z o.o. w S. usługi w formie fizycznej ochrony obiektu i mienia na obiekcie spółki (...) Sp. z o.o. w S. przy ul. (...) (dowód: umowa k. 54-57).

Pod koniec 2015r. firma (...) poinformowała właściciela (...) Sp. z o.o. w S. – K. P. (1), iż planuje podwyższenie stawek za usługi dozoru. Z uwagi na fakt dobrej współpracy z firmą pozwanego S. K. (1) na obiekcie przedsiębiorstwa (...) w B. i korzystniejszą cenę za usługi (...) zdecydował się na zawarcie umowy na ochronę obiektu przedsiębiorstwa (...) w S. z firmą (...), co nastąpiło od miesiąca lutego 2016r. Oświadczeniem z dnia 18.12.2015r. (...) Sp. z o.o. w S. wypowiedziała firmie (...) umowę z dnia 23.03.2009r. (dowód: zeznania świadka K. P. (2) k. 224v-225, oświadczenie k. 58, zeznania pozwanego S. K. (1) w charakterze strony k. 258-259).

Sąd zważył, co następuje:

Istota sporu sprowadzała się do tego, czy pozwany dopuścił się naruszenia "tajemnicy przedsiębiorstwa" przez to, że przy uruchomieniu konkurencyjnej wobec powoda działalności ochroniarskiej wykorzystał zdobyte podczas zatrudnienia u powoda informacje zawodowe, technologiczne, handlowe, finansowe i organizacyjne dotyczące pracodawcy nie ujawnione do wiadomości publicznej (por. pkt 5 umowy o zasadach zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa z dnia 6.06.2011r.).

Zdaniem powoda naruszenie to miałoby polegać na wykorzystaniu przez pozwanego danych o klientach powoda i grupy kapitałowej powoda: spółce (...) SA, (...) Sp. z o.o., jakie znajdowały się w dokumentach zgromadzonych w bazach powoda, a udostępnionych pozwanemu, dzięki czemu przejął obiekty dotychczas ochraniane przez powoda. Ponadto na potrzeby współpracy z firmą (...) miał on wykorzystać tzw. instrukcję ochrony wraz z jej wszystkimi elementami składowymi opracowaną przez powoda – poprzez skopiowanie jej szaty graficznej oraz wykorzystał wiele zapisów i informacji zebranych i opracowanych przez powoda .

Z uwagi na przedmiot sprawy, należy odnieść się do wyjaśnienia pojęcia „tajemnica przedsiębiorstwa”, której legalną definicję zawiera art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jednolity – Dz.U. z 2003r. Nr 153 poz. 1503 ze zm.).

Według tego przepisu, za taką tajemnicę może być uznana określona informacja (wiadomość), jeżeli spełnia łącznie trzy warunki ma charakter techniczny, technologiczny, handlowy lub organizacyjny przedsiębiorstwa, nie została ujawniona do wiadomości publicznej, a także podjęto w stosunku do niej niezbędne działania w celu zachowania poufności.

Powszechnie przyjmuje się, że informacja ma charakter technologiczny, kiedy dotyczy najogólniej rozumianych sposobów wytwarzania, formuł chemicznych, wzorów i metod działania. Z kolei informacja handlowa obejmuje, najogólniej ujmując, całokształt doświadczeń i wiadomości przydatnych do prowadzenia przedsiębiorstwa, nie związanych bezpośrednio z cyklem produkcyjnym.

Informacja (wiadomość) "nie ujawniona do wiadomości publicznej" to informacja nieznana ogółowi lub osobom, które ze względu na swój zawód są zainteresowane w jej posiadaniu. Taka informacja podpada pod pojęcie "tajemnicy", kiedy przedsiębiorca ma wolę, by pozostała ona tajemnicą dla pewnych kół odbiorców, konkurentów i wola ta dla innych osób musi być rozpoznawalna. Bez takiej woli, choćby tylko dorozumianej, może ona być nieznana, ale nie będzie tajemnicą.

Informacja nie ujawniona do wiadomości publicznej traci ochronę prawną, gdy każdy przedsiębiorca (konkurent) dowiedzieć się o niej może drogą zwykłą i dozwoloną, a więc np. gdy pewna wiadomość jest przedstawiana w pismach fachowych lub gdy z towaru wystawionego na widok publiczny każdy fachowiec poznać może, jaką metodę produkcji zastosowano. "Tajemnica" nie traci zaś swego charakteru przez to, że wie o niej pewne ograniczone koło osób, zobowiązanych do dyskrecji w tej sprawie, jak pracownicy przedsiębiorstwa lub inne osoby, które przedsiębiorca wtajemnicza w proponowany im interes (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 3.10.2000 r. I CKN 304/00).

Podjęcie niezbędnych działań w celu zachowania poufności informacji ma prowadzić do sytuacji, w której chroniona informacja nie może dotrzeć do wiadomości osób trzecich w normalnym toku zdarzeń, bez żadnych specjalnych starań z ich strony. Zatem, jak zauważa się w literaturze przedmiotu, na przedsiębiorcy spoczywa dodatkowy ciężar podjęcia odpowiednich działań organizacyjnych i porządkowych w celu utrzymania danej wiadomości w tajemnicy. Powinien on ponadto poinformować pracownika o poufnym charakterze wiedzy, techniki, urządzenia itp., co jednak nie oznacza, że osoby, które przypadkowo weszły w posiadanie danej informacji, są zwolnione od obowiązku zachowania tajemnicy. Wynika to z faktu, że ustawa nie uzależnia obowiązku przestrzegania tajemnicy przedsiębiorstwa od sposobu uzyskania należycie utajnionej informacji. Konsekwencje niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku zapewnienia poufności informacji lub powiadomienia zainteresowanego pracownika o tym, że przekazana mu wiadomość jest objęta tajemnicą przedsiębiorstwa, obciążają przedsiębiorcę. Zgodnie z przyjętym w literaturze przedmiotu poglądem, decyzja o utajnieniu poszczególnych informacji nie może wynikać tylko ze swobodnego uznania przedsiębiorcy, lecz powinna opierać się na uzasadnionym przypuszczeniu, że dana wiadomość nie była jeszcze publicznie znana, że jej ujawnienie zagrażałoby istotnym interesom przedsiębiorcy oraz że wiadomość ta może być uważana za poufną w świetle zwyczajów i praktyki danej branży lub zawodu (por. uzasadnienie wyroku SN w sprawie I CKN, j.w.).

Powód zarzucił pozwanemu, że przy uruchomieniu konkurencyjnej działalności ochroniarskiej wykorzystał zdobyte podczas zatrudnienia u niego informacje technologiczne i handlowe, nie ujawnione do publicznej wiadomości, przez co dopuścił się naruszenia "tajemnicy przedsiębiorstwa". Informacje te zostały zgromadzone w dwóch bazach – (...) (zawierającej dane dotyczące umów między firmą a kontrahentami) i (...) (zawierającą dane pracowników ochrony, stawki wynagrodzeń pracowników ochrony, harmonogramy dyżurów), do których dostęp w trakcie zatrudnienia miał pozwany.

Przesłuchany na okoliczność kluczowych dla funkcjonowania przedsiębiorstwa powoda baz danych W. P. potwierdził w swoich zeznaniach (por. protokół skrócony rozprawy z dnia 22.08.2016r. czas 01:01:13 – 01:49:31, k. 166-166v, protokół rozprawy z dnia 3.10.2016r., k. 223v-224), iż pozwany jako inspektor ochrony miał dostęp do danych zwartych w w/w bazach. Zeznał również, iż pozwany jako pracownik powoda pełnił obowiązki inspektora ochrony na obiekcie (...) SA – w S., natomiast wykluczył, aby takie obowiązki pozwany wykonywał na obiekcie spółki (...) – w S..

Podobnie na temat funkcjonowania baz (...) i (...) zeznał świadek M. P. (k. 224-224v).

Z zeznań w/w świadków wynika, iż elementem usługi ochroniarskiej jest instrukcja ochrony opracowywana przez pracowników powoda według metodologii obowiązującej w przedsiębiorstwie powoda.

W ocenie Sądu, powód nieprawidłowo ocenia, iż instrukcja ochrony opracowana w jego przedsiębiorstwie stanowi tajemnicę przedsiębiorstwa, której pozwany nie mógł wykorzystywać.

Przede wszystkim powód nie udowodnił, iż pozwany taką wiedzę (wg powoda należącą do kategorii know-how) wykorzystał w prowadzonej przez siebie działalności, a ponadto nie udowodnił, iż podjął niezbędne działania w celu zachowania poufności takiej instrukcji.

Faktycznie, pozwany w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w B., opracował dla (...) SA w B. instrukcję ochrony (k. 100-127), w której skopiował szatę graficzną i wykorzystał wiele zapisów zawartych w opracowanej przez powoda instrukcji dla obiektu klienta spółki (...) SA (obiektu w S., na którym pozwany jako pracownik S. pełnił obowiązki inspektora ochrony – k. 61-99).

Przeciwko zakwalifikowaniu takiego dokumentu jako tajemnicy przedsiębiorstwa przemawia, w ocenie Sądu, fakt, iż instrukcja ochrony jest sporządzana w trzech egzemplarzach, a jeden z nich jest przekazywany klientowi, który może nim swobodnie dysponować (por. zeznania świadków – W. P. k. 223v, A. M. k. 225v-226, M. K. k. 256v-257v, M. I. k. 257v, zeznania powoda w charakterze strony k. 258-259).

W praktyce przyjęło, się, iż kontrahenci sugerowali firmie ochroniarskiej brzmienie instrukcji kontroli, poprzez przedstawienie posiadanej już instrukcji opracowanej przez poprzednią firmę ochroniarską (por. zeznania M. K., M. I., j.w.). W szczególności praktykę tę opisują zeznania M. K.: „ Gdy przejmowaliśmy obiekt zdarzało się, że kopiowaliśmy instrukcje ochrony poprzednich firm, bo tak sobie życzył kontrahent. Nie pamiętam, czy kopiowane były całe strony czy pojedyncze zdania. Czasami w kopiowanych informacjach był zmieniany szyk wyrazów, ale czasami kopiowano większe części na zasadzie kopiuj-wklej” oraz zeznania M. I.: „Czasami zmienialiśmy tylko kartę tytułową”.

Z sytuacją taką mamy również do czynienia w przypadku opracowania przez powoda instrukcji ochrony dla przedsiębiorstwa (...) w B.. Jak zeznał bowiem powód (k. 259), projekt instrukcji ochrony opracowany przez firmę (...) przedstawił mu do wykorzystania kontrahent.

Również ze zeznań A. M. – zastępcy dyrektora firmy (...) wynika (k. 225v-226), iż faktycznie udostępnił pozwanemu wzór instrukcji ochrony opracowany przez firmę (...), celem jego wykorzystania przy tworzeniu dokumentacji obiektowej.

Okoliczność zatem, iż pozwany w okresie zatrudnienia w firmie (...) posiadł wiedzę o treści, układzie graficznym instrukcji ochrony obiektu stosowanym w działalności powoda, nie oznacza zatem, że wiedza ta miała charakter poufny. Przeciwko takiej ocenie przemawia fakt, iż w praktyce to kontrahent – właściciel chronionego obiektu narzucał swoje oczekiwania, a w tym również – jak to miało miejsce w przypadku firmy (...) SA w B. – również instrukcję ochrony opracowaną przez poprzednią firmę ochroniarską. Bezsprzecznie również instrukcja taka stanowiła własność posiadacza chronionego obiektu i mógł nią dowolnie dysponować. Rzeczą powoda było wykazanie w drodze udowodnienia określonych faktów (udowodnienia podjęcia niezbędnych działań w celu zachowania poufności informacji zawartych w instrukcji ochrony), że ten dokument (tzn. że jego szata graficzna, zawarte informacje) objętej były tajemnica przedsiębiorstwa, czemu nie sprostał. Zatem z tego tytułu powód nie posiada umownego roszczenia z tytułu kary umownej.

Podobnie należy ocenić kwestię wykorzystania przez pozwanego informacji zawartych w systemach (...) i (...) pracodawcy.

Chociaż, jak wynika z zeznań świadków (W. P., M. P., j.w.), pozwany miał możliwość z racji wykonywanej pracy wglądu do przedmiotowych danych, to jednak powód nie wykazał, iż S. K. (1) w praktyce z możliwości tej skorzystał. Sam pozwany zaprzeczył zeznając w charakterze strony (k. 258v), aby kiedykolwiek korzystał z możliwości dostępu do danych zawartych w bazie (...).

Należy jednak poddać w wątpliwość praktyczną wiedzę pozwanego dot. informacji o obiektach klientów, wynagrodzeń pracowników ochrony, stawek umownych, skoro działalność konkurencyjną podjął po upływie 2 lat od ustania zatrudnienia w firmie (...) (w tym czasie pozwany prowadził sklep spożywczy). Działalność ochroniarską pozwany podjął zatem w innej sytuacji gospodarczej. W międzyczasie zmieniały się stawki wynagrodzeń za usługi ochroniarskie, w tym wynikało to również z tzw. uzusowienia umów zleceń czy wprowadzenia minimalnej stawki godzinowej (por. zeznania M. P., A. M., M. K., M. I., j.w.). Wiedza wyniesiona z poprzedniego miejsca zatrudnienia ( u powoda) nie mogła zatem przystawać do realiów istniejących w czasie podjęcia własnej działalności gospodarczej.

Wskazać zatem należy, iż trudno zgodzić się ze stwierdzeniem, iż elementy finansowe umowy o świadczenie usług ochroniarskich stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa , skoro wynagrodzenie to może się zmieniać, zwłaszcza, że kształtowanie ceny generalnie podlega negocjacjom (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 29.05.2013r. I ACa 491/13).

Natomiast sam fakt, iż obiekty firm (...) – w S. i Barter – w S. były ochraniane przez b. pracodawcę pozwanego nie jest w ogóle tajemnicą przedsiębiorstwa, skoro informacje o podmiocie chroniącym dany obiekt zawarte są na tablicach informacyjnych zamieszczonych na obiektach.

Przede wszystkim jednak wskazać należy, iż w realiach rozpatrywanej sprawy to nie inicjatywa pozwanego skutkowała „przejęciem” w/w obiektów dotychczas ochranianych przez powoda, ale to same przedsiębiorstwa posiadające te obiekty zwróciły się do pozwanego z propozycją nawiązania współpracy. Wskazują na to jednoznacznie zeznania powoda w charakterze strony (k. 258v) i świadka K. P. (1) (k. 224v-225).

O zmianie podmiotu chroniącego zadecydowały zatem zachowania będące wynikiem suwerennej, autonomicznej decyzji klienta.

Miała na nie niewątpliwie wpływ pozytywna ocena S. K. (1) na rynku usług ochroniarskich (por. zeznania K. P. (1) k. 224-225, A. M. k. 225v-226, list referencyjny k. 173), a nie bezprawne działanie pozwanego w sferze oddziaływania na klientelę.

Warto w tym kontekście wskazać na tezy wyrażone w wyroku SA w Krakowie z dnia 6.12.2013r. I ACa 1196/13:

1. Deliktem nieuczciwej konkurencji w rozumieniu normy art. 3 w zw. z art. 11 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.) nie są zachowania będące wynikiem suwerennej, autonomicznej decyzji klienta. Każdy przedsiębiorca ma prawo do swojej klienteli, jednak nie każde działanie konkurencji w sferze oddziaływania na tę klientelę będzie ocenione jako bezprawne, mimo, że z reguły prowadzi do strat w dochodach danego przedsiębiorcy. Wszelkie nadużycia w tym zakresie, w tym czyny nieuczciwej konkurencji wymagają jednak pewnego i stanowczego dowodu.

2. Osobiste doświadczenie i wiedza pracownika, stanowią element dobra osobistego każdej jednostki i jako takie zasługują na ochronę prawną, a zatem mogą być przez tę jednostkę wykorzystywane dla własnej korzyści.

W świetle powyższych rozważań, strona powodowa nie udowodniła zarzutów nieuczciwych konkurencyjnych działań pozwanego (tzn. bezprawnego wykorzystania tajemnicy przedsiębiorstwa byłego pracodawcy zgodnie z pkt 5 umowy z dnia 06.06.2011r.), które uzasadniałyby zasadność orzeczenia o karze umownej w kwocie 30.000,00 zł.

Wobec powyższego, na podstawie art. 353§1 kc w zw. z art. 300 kp (a contrario) Sąd powództwo oddalił (pkt I sentencji wyroku).

W przedmiocie kosztów procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Ponieważ powód przegrał proces w całości, jest zobowiązany zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty zastępstwa prawnego, wysokość których ustalono na podstawie § 9 ust. 1pkt 2 w zw. z § 2 ust. 5 Rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) i zasądzono z tego tytułu od powoda (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz pozwanego S. K. (1) kwotę 3.600,00 złotych (punkt II sentencji wyroku).

SSR Karol Kwiatkowski