Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2017r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2017 r. w Siedlcach na rozprawie

odwołania B. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 5 lipca 2016 r. Nr (...)

w sprawie B. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od B. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 825/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5.07.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 1 ustawy z dnia 13.12.2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r., odmówił ubezpieczonej B. K. prawa do emerytury w okresie od 22.11.2012 r. do 30.06.2015 r. Organ rentowy podał, iż ubezpieczona była uprzednio uprawniona do emerytury, jednakże wypłata tego prawa została zawieszona od dnia 1.10.2011 r. Wniosek o wypłatę zawieszonej emerytury ubezpieczona zgłosiła w dniu 16.07.2015 r. i od początku tego miesiąca, tj. 1.07.2015 r. wypłata emerytury została wznowiona. Równocześnie dokonano wówczas wypłaty wyrównania za okres od 1.01.2011 r. do 21.11.2012 r. Odnośnie zaś okresu od 22.11.2012 r. do 30.06.2015 r. ZUS wskazał, iż stosownie do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. (sygn. akt K2/2012), osobom, które zgłosiły wniosek o wznowienie postępowania w terminie do 22.12.2012 r., wypłatę zawieszonej emerytury należało podjąć od 22.11.2012 r., natomiast jeśli wniosek o wznowienie postępowania zgłoszony został po dniu 22.12.2012 r., wypłatę emerytury należało podjąć od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Od decyzji tej, w dniu 14.09.2016r., odwołanie wniosła ubezpieczona B. K.. Wskazała, iż wypłata jej emerytury powinna zostać podjęta za pełen okres, tj. od 21.11.2012 r. Ubezpieczona podała, iż o konieczności wniesienia odwołania została poinformowana na rozprawie przed Sądem Okręgowym w Siedlcach w dniu 8.09.2016 r. (sygn. akt IV U 1231/15). Jednocześnie, do odwołania ubezpieczona dołączyła wniosek o wypłatę zawieszonej emerytury za okres od 23.11.2012 r. do 16.07.2015 r., na podstawie art. 135 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy, reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o jego odrzucenie, ewentualnie oddalenie i zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz pozwanego Oddziału ZUS, zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Organ rentowy podniósł, iż odwołanie zostało wniesione po upływnie ustawowego terminu i dlatego powinno zostać odrzucone na podstawie art. 477 ⁹ § 3 kpc. Uzasadniając zaś domaganie się oddalenia odwołania, ZUS stwierdził, że na skutek przywołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, osoby, które przeszły na emeryturę przed 1.01.2011 r. i którym z powodu kontynowania zatrudnienia przed przejściem na emeryturę została zawieszona wypłata emerytury od 1.10.2011 r., mogły do dnia 22.12.2012 r. złożyć wniosek do ZUS o wznowienie postępowania na podstawie art. 145a kpa. Osoby, które odwołały się od decyzji ZUS o wstrzymaniu wypłaty emerytury od 1.10.2011 r. i wobec których wydany został niekorzystny dla tych osób wyrok sądu, mogły złożyć wniosek o wznowienie postępowania do sądu na podstawie art. 401 ¹ kpc w terminie do 3 miesięcy od dnia ogłoszenia w/w wyroku TK, tj. do 22.02.2013 r. B. K. złożyła wniosek o wypłatę zawieszonej emerytury dopiero w dniu 16.07.2015 r., dlatego też na podstawie art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887), wypłatę emerytury wznowiono się od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczona B. K., urodzona w dniu (...), w dniu 14.05.2010 r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o emeryturę (k. 1-4 akt ZUS). Decyzją z dnia 19.05.2010 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od 1.05.2010 r., tj. od początku miesiąca, w którym złożyła ona wniosek o emeryturę (k. 34 akt ZUS). B. K., po 1.05.2010 r. kontynuowała zatrudnienie na stanowisku nauczyciela u dotychczasowych pracodawców (kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych k. 5 akt ZUS, zaświadczenia k. 38, 41, 56, 57, 72 i 75 akt ZUS). Decyzją z dnia 26.09.2011 r. (...) Oddział w S. wstrzymał wypłatę emerytury, gdyż ubezpieczona kontynuowała zatrudnienie (k. 54 akt ZUS).

W dniu 16.07.2015 r. B. K. wniosła o wypłacenie zawieszonej emerytury, począwszy od dnia 1.10.2011 r. (k. 70 akt ZUS). Rozpoznając ten wniosek organ rentowy wydał w dniu 18.08.2015 r. decyzję, w której dokonał wypłaty zawieszonej emerytury od dnia 1.10.2011 r. do 21.11.2012 r. (k. 84 akt ZUS). W dniu natomiast 18.09.2015 r. organ rentowy wydał decyzję, w której przeliczył od dnia 1.09.2015 r. emeryturę ubezpieczonej (k. 89 akt ZUS).

Ubezpieczona wniosła odwołanie od decyzji z dnia 18.08.2015 r. i domagała się wypłaty emerytury za okres od 21.11.2012 r. do 16.07.2015 r. Sprawę rozstrzygał Sąd Okręgowy w Siedlcach (sygn. akt IV U 1231/15). W toku tego postępowania pełnomocnik ubezpieczonej wywodził, iż decyzja ta jest pozytywna i nie podlegała zaskarżeniu przez B. K.. Zdaniem tego pełnomocnika, ubezpieczona w piśmie z dnia 22.09.2015 r., mylnie zatytułowanym „odwołaniem od decyzji z 18.08.2015 r.”, wnosiła o przyznanie jej zawieszonej emerytury za dalszy okres od dnia 21.11.2012 r., do dnia 16.07.2015 r. (tj. okres nieobjęty decyzją z 18.08.2015 r.). Ostatecznie, na terminie rozprawy w dniu 8.09.2016 r., ubezpieczona, za zgodą organu rentowego, cofnęła odwołanie od decyzji z 18.08.2015 r., wobec czego postanowieniem z tego samego dnia Sąd Okręgowy umorzył postępowanie (akta sprawy IV U 1231/15).

W międzyczasie, tj. w dniu 5.07.2016 r. (...) Oddział w S. wydał zaskarżoną decyzję, w której odmówił B. K. przyznania prawa do wypłaty zawieszonej emerytury w okresie od 22.11.2012 r. do 30.06.2015 r. (k. 97 akt ZUS).

W toku postępowania odwoławczego, ubezpieczona żądała uwzględnienia odwołania. Wskazała, iż dopiero na rozprawie w dniu 8.09.2016 r. (sprawa IV U1231/15) dowiedziała się, że powinna wnieść odwołanie również od decyzji z dnia 5.07.2016 r. (k. 18v akt sprawy).

W ocenie Sądu, odwołanie ubezpieczonej nie jest zasadne.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż nie zasługiwało na uwzględnienie żądanie organu rentowego dotyczące odrzucenia odwołania. Podkreślić bowiem należy, iż w aktach organu rentowego nie ma potwierdzenia doręczenia ubezpieczonej decyzji z dnia 5.07.2016 r. Tym samym nie można ustalić, czy przekroczenie terminu do dokonania tej czynności procesowej było nadmierne. Zdaniem Sądu, również druga z wyrażonych w art. 477 ⁹ § 3 kpc przesłanek pozwalających na nieodrzucenie odwołania, została w niniejszej sprawie spełniona. Ubezpieczona twierdziła, iż o konieczności wniesienia odwołania dowiedziała się w Sądzie, na terminie rozprawy w dniu 8.09.2016 r. Kilkakrotnie zasięgała informacji w ZUS, a pomimo tego pozostawała w niewiedzy o konieczności wniesienia odwołania od decyzji z 5.07.2016 r. W tej sytuacji przyjąć należy, iż przekroczenie terminu do wniesienia odwołania nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującej się. Powyższe powoduje, iż koniecznym było merytoryczne rozstrzygnięcie w przedmiocie odwołania ubezpieczonej.

W ocenie Sądu, organ rentowy wydał prawidłową decyzję. Żądanie wysuwane przez ubezpieczoną nie ma pokrycia w treści obowiązujących przepisów. Podkreślić należy, iż sytuację prawną ubezpieczonej kreowała ustawa z dnia 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych ustaw (Dz.U. Nr 257, poz. 1726) w zw. z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Artykuł pierwszej z przywołanych ustaw przewidywał, że do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (czyli przed 1.01.2011 r.) przepisy ustawy, o której mowa w art. 6 (tj. ustawy o emeryturach i rentach z FUS), oraz ustawy, o której mowa w art. 18 (tj. ustawy z dnia 21.11.2008 r. o emeryturach kapitałowych -Dz.U. Nr 228, poz. 1507), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się, poczynając od dnia 1.10.2011 r. Z kolei art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Powiązanie tych norm powoduje, iż w przypadku osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1.01.2011 r. (ubezpieczona nabyła to prawo od 1.05.2010 r.), prawo do emerytury ulega zawieszeniu od dnia 1.10.2011 r., jeżeli ubezpieczony nadal, tj. po nabyciu emerytury, kontynuuje zatrudnienie bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą.

Nad konstytucyjnością tej regulacji pochylił się Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z 13.11.2012 r. K2/2012 Trybunał stwierdził, iż przepisy te w zakresie, w jakim znajdują zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1.01.2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, są niezgodne z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skutkiem powyższego orzeczenia była utrata, z dniem 22.11.2012 r. mocy art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010 r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. A zatem, obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą - jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury - nie ma zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8.01.2009 r. do 31.12.2010 r.

W następstwie powyższego wprowadzono do obrotu prawnego ustawę z dnia 13.12.2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1.10.2011 r. do dnia 21.11.2012 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 169). Decyzja z dnia 18.08.2015 r. jak również zaskarżona decyzja zostały wydane właśnie w oparciu o art. 1 tejże ustawy.

Tym samym doprowadzono do dwóch odmiennych sytuacji w zakresie prawa do wypłaty zawieszonej emerytury.

Po pierwsze, emerytury należne za okres od 1.10.2011 r. do dnia 21.11.2012 r. przysługiwały ubezpieczonym i były wypłacane na podstawie art. 1 ustawy z dnia 13.12.2013 r. Tak też nastąpiło w przypadku B. K., co wynika z decyzji z 18.08.2015 r.

Odnośnie natomiast prawa do wypłaty emerytury po dniu 21.11.2012 r., sytuacja kształtowała się odmiennie i dla uzyskania tego prawa konieczna była aktywność osoby ubezpieczonej.

Otóż, omawiana grupa ubezpieczonych, do których zalicza się B. K., mogła złożyć do organu rentowego wniosek o wznowienie postępowania w oparciu o art. 145a kpa, tj. w terminie miesiąca od ogłoszenia wyroku TK (22.11.2012 r.), tj. do 22.12.2012 r. Osoby zaś, które odwoływały się od decyzji organu rentowego o wstrzymaniu wypłaty emerytury i uzyskały niekorzystne orzeczenie, mogły złożyć wniosek do sądu o wznowienie postępowania na podstawie art. 401 ¹ kpc w terminie 3 miesięcy, tj. do 22.02.2013 r.

Ubezpieczona nie zgłosiła powyższego wniosku w trybie art. 145a § 1 i § 2 kpa. Nie budzi wątpliwości, iż w jej przypadku nie doszło do drugiej z przywołanych możliwości, a zatem nie odwoływała się od decyzji organu rentowego i nie wnosiła o wznowienie postępowania w oparciu o art. 401 ¹ kpc.

Brak powyższej aktywności ubezpieczonej powodował, iż nie jest ona uprawniona do wypłaty emerytury za okres od 22.11.2012 r. do 30.06.2015 r.

B. K. w dniu 16.07.2015 r. złożyła wniosek o wypłacenie zawieszonej emerytury, począwszy od dnia 1.10.2011 r. Wniosek ten nie jest tożsamy z wyżej wymienionym wnioskiem w trybie art. 145a § 1 kpa, a ponadto został złożony po upływie wyznaczonego terminu (co nastąpiło z dniem 22.12.2012 r.). W tej sytuacji wniosek z 16.07.2015 r. może wywierać skutki w zakresie wypłaty prawa do emerytury jedynie od 1.07.2015 r. W tym przypadku zastosowanie bowiem znalazł art. 135 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zgodnie z którym w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu.

Tym samym, stanowisko prezentowane przez organ rentowy na gruncie niniejszego postępowania, jest trafne.

Mając na uwadze powyższe, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach Sąd oparł na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu, która została wyrażona w art. 98 § 1 kpc. W konsekwencji, na podstawie art. 98 § 3 kpc w zw. z art. 99 kpc w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015r. poz. 1804), w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia odwołania, Sąd zasądził od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.