Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku Z. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania Z. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 15 września 2016 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 15 września 2016 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy Z. P. (1) prawo do emerytury od dnia 09 sierpnia 2016 roku,

II.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy Z. P. (1) kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Sygn. akt V U 1090/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 15 września 2016r. odmówił Z. P. (1) prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym wskazał, iż art. 184 ust. 2 ww. ustawy emerytury stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się natomiast - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia – pracownik (mężczyzna), który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, uzyskuje prawo do emerytury jeżeli ukończył 60 lat, ma 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca udowodnił jedynie 10 lat, 5 miesięcy i 27 dni okresów pracy w warunkach szczególnych (10.05.1988r.-31.12.1998r.). Nie uwzględniono mu do okresów pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w

- (...) S.A. – od 22 października 1974r. do 9 maja 1979r.

- Zakładzie (...) w W. – od 22 maja 1979r. do 4 maja 1988r.

gdyż określony w świadectwach pracy w szczególnych warunkach charakter pracy jest niezgodny z wykazem prac z załącznika do rozporządzeniem RM z 7 lutego 1983r

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca Z. P. (1) wnosząc o jej zmianę przez przyznanie mu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podał, że spełnił warunek przepracowania 15 lat w warunkach szczególnych, pracował bowiem w (...) na stanowisku jako maszynisty żurawi i wykonywał prace maszynisty żurawi samojezdnych kołowych i gąsienicowych, zaś w Zakładzie (...) będąc zatrudnionym na stanowisku kierowcy-operatora żurawia wykonywał prace operatora maszyn, urządzeń i sprzętu budowlanego.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie. W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał w całości argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

Z. P. (1) urodził się (...)

Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 10 lat, 5 miesięcy i 27 dni okresów pracy w szczególnych warunkach (okres od10.05.1988r. do 31.12.1998r.).

W dniu 29 lipca 2016r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. Wraz z nim złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochodu budżetu państwa.

Skarżoną decyzją z 15 września 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił mu prawa do emerytury.

(bezsporne)

Wnioskodawca był zatrudniony w:

1.  (...) S.A. we W. (poprzednio (...) i (...)) okresie od 22 października 1974r. do 9 maja 1979r., w tym do 31 sierpnia 1975r. na stanowisku pomocnika maszynisty, od 1 kwietnia 1975r. na stanowisku maszynisty żurawi. W okresie tego zatrudnienia odbywał również służbę wojskową od 29 kwietnia 1977r. do 12 kwietnia 1979r., przy czym nie wrócił po odbyciu służby wojskowej do tego zakładu, tylko podjął pracę od 10 maja 1979r. w (...) Oddział w G.. Podczas zatrudnienia w (...), w lutym 1975r. uzyskał uprawnienia maszynisty ciężkiego sprzętu. Następnie został zatrudniony na stanowisku maszynisty żurawi od kwietnia 1975r. W tym czasie wnioskodawca kierował 10-tonowym dźwigiem. Pracował przy rozładunku wagonów, którymi transportowane były elementy konstrukcyjne do budowy konstrukcji metalowych na potrzeby (...). Na terenie tych hut pracował przy budowie konstrukcji hal przemysłowych, przy podnoszeniu i przemieszczaniu ciężkich elementów. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

2.  Zakładzie (...) w W. od 22 maja 1979r. do 4 maja 1988r.- operatora żurawia (kierowcy żurawia). W zakładzie tym wnioskodawca był jedynym operatorem dźwigu. Pracował przy załadunku i rozładunku wagonów i samochodów ciężarowych z surowca drzewnego przywożonego z lasu i załadunku wytworzonej w zakładzie tarcicy. Prace te wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowody:

- akta emerytalne: świadectwa pracy k.26, 28, 29, ksero książeczki wojskowej k.14-20,

- akta osobowe z (...): umowy o pracę, angaże, podanie o przyjęcie do pracy, kwestionariusz, wypowiedzenie zmieniające

- książeczka maszynisty ciężkich maszyn budowlanych i drogowych k.19,

- ksero akt osobowych z (...) k.43-49

- zeznania świadków: e-protokół z 10.02.2017r. (k.50-51): T. Z. 00:17:30-00:24:14; J. B. 00:09:20-00:15:21; F. W. 00:15:2-00:17:30; M. Z. 00:20:45- 00:24:14

- wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół jw. 00:24:14-00:30:06.

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym art. 184 ust. 2 ww ustawy stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się natomiast - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie wydania decyzji przez ZUS wnioskodawca miał ukończone 60 lat i wymagany okres zatrudnienia 25 lat, oraz ze złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE na dochody budżetu państwa oaz że wykazał w prawidłowy sposób 10 lat, 5 miesięcy i 27 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

Sporną kwestią wymagają ustalenia sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada łącznie 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a w szczególności czy do tego rodzaju zatrudnienia należy mu zaliczyć okres pracy w (...) S.A. – od 22 października 1974r. do 9 maja 1979r. oraz w Zakładzie (...) w W. – od 22 maja 1979r. do 4 maja 1988r.

Z treści § 21 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wynika, że jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury. W świetle natomiast § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W świetle ugruntowanych już poglądów wyrażanych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, powyższe ograniczenia dowodowe obowiązują jedynie w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach także w oparciu o inne dowody” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84). W orzeczeniu z dnia 27 maja 1985r. (III UZP 5/85) Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, że „w postępowaniu odwoławczym przed (..) okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Z kolei w uchwale z dnia 10 marca 1984r. Sąd Najwyższy orzekł, że „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (...) mogą być ustalone w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż zaświadczenie zakładu pracy” (III UZP 6/84).

Wnioskodawca przedstawił dokumenty, które potwierdzały w nieprawidłowy sposób charakter wykonywanej przez niego w obu spornych okresach pracy. Jednak w powiązaniu dokumentami zawartymi w aktach osobowych wnioskodawcy z obu tych zatrudnień oraz z treścią złożonych przez świadków zeznań (odnośnie pracy w (...) oraz T. Z., J. B., F. W. i , M. Z. odnośnie pracy w (...)) zgodnych i jednoznacznych oraz w świetle wyjaśnień wnioskodawcy nie ma wątpliwości, iż:

- w (...) od 1 kwietnia 1975r. (moment zatrudnienia na stanowisku maszynisty żurawi) do 28 kwietnia 1977r. (do momentu powołania do odbycia służby wojskowej) (2 lata i 28 dni) - stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych – ujętych w wykazie A dział V pkt 3 załącznika nr 1 do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze

- w (...) od 22 maja 1979r. do 4 maja 1988r. (8 lat, 11 miesięcy i 13 dni) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych – ujętych w wykazie A dział V pkt 3 załącznika nr 1 do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze

Łącznie z uznanym przez organ rentowy okresem wnioskodawca ma ponad 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Pozostałe nieznane okresy: zatrudnienia na stanowisku pomocnika maszynisty (przed uzyskaniem uprawnień operatora ciężkiego sprzętu) oraz okres odbywania służby wojskowej nie zostały uwzględnione, ale pozostaje to bez wpływu na prawo wnioskodawcy do emerytury.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił skarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 9 sierpnia 2016r. (...)

W punkcie II wyroku, sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji zawartej w aktach osobowych możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 15 września 2016r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. Wobec czego sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach uzasadnione jest treścią art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony.

Mając na uwadze powyższe, sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.