Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 maja 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi zasądził od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda M. P. kwotę 26.647,95 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 sierpnia 2012 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku i z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 1.350,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (wyrok – 184).

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła pozwana spółka, zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu wyrokowi skarżąca zarzuciła:

1.  niezależnie od dalszych zarzutów - naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. poprzez przerzucenie ciężaru dowodu w sprawie w całości na pozwaną wskutek przyjęcia:

a)  że pozwana nie wykazała, iż powód nie wykonał prac stanowiących podstawę pozwu;

b)  ewentualnie, że pozwana nie wykazała, że powód nie wykonał należycie prac stanowiących podstawę pozwu,

i de facto na tej podstawie zasądzenie należności objętych pozwem, w sytuacji, gdy to powód powinien wykazać:

c) że wykonał prace stanowiące podstawę pozwu,

d) że wykonał je w określonym wymiarze,

2.  naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niedokonanie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia w ogóle weryfikacji tego, czy i ewentualnie jeżeli tak, to w jakim zakresie dowody przedstawione przez powoda potwierdzają okoliczności wskazane w pkt 1 ppkt c) i d) poprzedniego zarzutu, tj. potwierdzają że powód:

a)  wykonał prace stanowiące podstawę pozwu,

b)  wykonał je w określonym wymiarze,

w konsekwencji czego uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia w istocie nie poddaje się kontroli,

3.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że „/...] Płatność wynagrodzenia miała nastąpić po wykonaniu pracy, w oparciu o wystawioną przez powoda fakturę VAT (s. 2 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy wspomniane ustalenie w żaden sposób nie wynika z zebranego oraz ze wskazanego przez sąd w uzasadnieniu materiału dowodowego, natomiast jego prawidłowa ocena prowadzi do wniosku, że płatność wynagrodzenia przez pozwaną miała nastąpić po oddaniu dzieła przez powoda, co nie nastąpiło;

4.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że opóźnienie wykonania prac przez powoda „[...] było wynikiem stanu zdrowia, w jakim wówczas znajdował się powód, a także spowodowane było koniecznością znalezienia przez powoda kwater dla swoich pracowników — wszak prace te firma powoda wykonywała w G., na terenie (...) (zeznania świadka G. J. k. 93-94)” (s. 2 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy wspomniane ustalenie w żaden sposób nie wynika z zebranego oraz ze wskazanego przez sąd w uzasadnieniu materiału dowodowego, natomiast jego prawidłowa ocena prowadzi do wniosku, że opóźnienie wykonania prac przez powoda nastąpiło z niewiadomych przyczyn, przy czym w związku z terminami na ich przeprowadzenie zostały one w znacznej części wykonane przez pozwaną;

5.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że „[...] W trakcie wykonywania prac na jednostce pływającej przedstawiciel pozwanej Spółki ponownie skontaktował się z powodem [...] i powierzył jego firmie wykonanie kolejnych prac w postaci blachowania siłowni jachtu, który znajdował się na terenie(...)[...] Płatność wynagrodzenia również miała nastąpić po wykonaniu prac, w oparciu o wystawioną przez powoda fakturę VAT (s. 2 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji gdy wspomniane ustalenie w żaden sposób nie wynika z zebranego oraz ze wskazanego przez sąd w uzasadnieniu materiału dowodowego, natomiast jego prawidłowa ocena prowadzi do wniosku, że pozwana skierowała pracowników powoda do innej pracy, gdyż nie potrafili sobie poradzić z powierzonymi im pracami, natomiast płatność wynagrodzenia przez pozwaną miała nastąpić po oddaniu dzieła przez powoda, co nie nastąpiło;

6.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że w trakcie wykonywania prac przez powoda „[...] nikt ze strony pozwanej nie zgłaszał zastrzeżeń co do jakości czy terminowości ich wykonywania” (s. 2 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy zebrany materiał dowodowy prowadzi do przeciwnych wniosków,

7.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że, „[...] jeżeli chodzi o pracy wykonywane na jachcie (blachowanie siłowni jachtu), to zostały one przerwane przez G. J. niedługo przed ich zakończeniem. G. J. nie podał przyczyny, z powodu której pracownicy powoda mieli je przerwać, nie ukończywszy ich w całości. W przeważającym zakresie prace te zastały jednak wykonane” (s. 2/3 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy zebrany materiał dowodowy prowadzi do przeciwnych wniosków;

8.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek nie dania wiary zeznaniom świadków G. J. i Z. S. oraz korespondującym całkowicie z tymi zeznaniami e-mailom z 30 maja 2012 roku oraz z 28 czerwca 2012 roku w sytuacji, gdy treść wspomnianych dowodów jest spójna, logiczna, konsekwentna i całkowicie korespondują one ze sobą, przy czym, co istotne — z e-maili z 2012 roku wynika zobiektywizowany opis okoliczności sprawy;

9.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] jeśli chodzi o złą jakość obydwu zleconych firmie powoda prac, wskazać należy, że poza gołosłownymi twierdzeniami świadków J. i S. nie został zawnioskowany na tę okoliczność żaden inny w tym — nieosobowy materiał dowodowy” (s. 5 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy strona wskazała w toku sprawy m.in. na dowody w postaci e-maili z 30 maja 2012 roku oraz z 28 czerwca 2012 roku;

10.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] pozwana [...] w tym zakresie (przyp. chodzi o kwestię reklamacji) oparła się na emailu, którego treść jest na tyle ogólna i nieprecyzyjna, że żadnym razie nie może zaświadczać o złej jakości wykonanych przez firmę powoda prac” (s. 7 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy m.in. treść emaili z 30 maja 2012 roku oraz z 28 czerwca 2012 roku prowadzi do zupełnie odmiennych wniosków;

11.  z ostrożności - naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że twierdzenia świadków G. J. oraz Z. S. w zakresie dotyczącym codziennego zgłaszania pracownikom powoda uwag co do jakości wykonywanych przez nich prac pojawiły się dopiero w czasie ich ponownego przesłuchania [...] “Pierwotnie świadkowie Ci nie wspominali nic na temat tego, aby G. J., jako osoba nadzorująca prace wykonywane przez pracowników firmy powoda z ramienia pozwanej Spółki, zgłaszał jakiekolwiek uwagi co do świadczonej przez pracowników powoda pracy” (s. 7 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy okoliczność ta była już wskazywana w trakcie ich pierwszego przesłuchania;

12.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] poza sporem pozostaje, że łączna powierzchnia wykonanych przez firmę powoda prac na jednostce pływającej (...) wyniosła 210 m ², zaś łączna ilość godzin przepracowanych przez pracowników przy blachowaniu siłowni jachtu wyniosła 139 godzin” (s. 9 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji gdy okoliczność ta jest sporna, chociażby z uwagi na fakt, że prace powoda nigdy nie zostały odebrane przez pozwaną oraz niezależnie — kwestionowała ona ich zakres;

13.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] wszelkie zastrzeżenia co do jakości wykonanych przez pracowników powoda prac pojawiły się dopiero w momencie, w którym powód zasygnalizował, że zamierza wystąpić do pozwanej ze swoimi roszczeniami w zakresie wypłaty umówionego wynagrodzenia (s. 10 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do przeciwnych wniosków. Wnosząca apelację z całą mocą podkreśla przy tym całkowitą i absolutną nieprawidłowość wskazanego ustalenia;

14.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] w przedmiotowej sprawie nie może być mowy o obniżeniu wynagrodzenia przez pozwaną z powodu wad dzieła. Wszak pozwana nie wykazała, aby dzieło miało wady [...] Argumenty podnoszone przez pozwaną z całą pewnością nie wskazują ani na wady dzieła, ani na nieusunięcie tych wad w wyznaczonym terminie" (s. 11 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do przeciwnych wniosków;

15.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] w przedmiotowej sprawie nie może być mowy o obniżeniu wynagrodzenia przez pozwaną z powodu wad dzieła. Wszak pozwana nie wykazała, aby dzieło powoda miało wady” (s. 11 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do przeciwnych wniosków;

16.  z ostrożności — naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 227 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. wskutek przyjęcia, że „[...] kluczowe znaczenie ma też fakt, że pozwana nigdy nie odesłała powodowi spornej faktury VAT bez jej księgowania, czyniąc do niej jakiekolwiek zastrzeżenia” (s. 12 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia), w sytuacji, gdy po pierwsze twierdzenie to jest całkowicie błędne samo w sobie, a niezależnie — nie ma żadnego uzasadnienia w kontekście materiału dowodowego zebranego w sprawie.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

1.  uchylenie zaskarżonego w sprawie wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

2.  ewentualnie o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie w całości wniesionego w niniejszej sprawie pozwu,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej spółki obowiązku zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego za I i II instancję w wysokości stanowiącej jednokrotność stawki minimalnej przewidzianej przez właściwe przepisy (apealcja – k. 196 – 208).

W odpowiedzi na apelację pozwanej powód wniósł o jej oddalenie w całości i obciążenie pozwanej kosztami postępowania apelacyjnego (odpowiedź na apelację – k. 219 – 220).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego żaden z zarzutów podniesionych w apelacji nie zasługiwał na uwzględnienie. Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i jako trafnie i prawidłowo ocenione oraz logicznie wywiedzione ze zgromadzonego materiału dowodowego, przyjął za własne.

Pozbawiony racji jest zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 6 k.c. poprzez przerzucenie ciężaru dowodu w sprawie w całości na pozwaną wskutek przyjęcia, że pozwana nie wykazała, iż powód nie wykonał prac stanowiących podstawę pozwu, ewentualnie, że pozwana nie wykazała, że powód nie wykonał należycie prac stanowiących podstawę pozwu i de facto na tej podstawie zasądzenie należności objętych pozwem, w sytuacji, gdy to powód powinien wykazać, że wykonał prace stanowiące podstawę pozwu oraz że wykonał je w określonym wymiarze.

Przepis art. 6 k.c. ustanawia podstawową regułę dowodową, zgodnie z którą ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Działanie reguły ogólnej z art. 6 k.c. wymaga wskazania, że na gruncie prawa cywilnego materialnego fakty (okoliczności), z którymi prawo łączy powstanie, zmianę lub ustanie stosunków cywilnoprawnych, są zdarzeniami cywilnoprawnymi. Stanowi to podstawę do podziału, na tle omawianego artykułu, faktów dowodzonych w procesie cywilnym na trzy rodzaje: a) fakty prawotwórcze, b) fakty tamujące powstanie prawa, c) fakty niweczące prawo. Reguła art. 6 k.c. ma więc złożone znaczenie materialnoprawne i procesowe. Powszechnie w doktrynie przyjmuje się, że powód powinien udowodnić fakty prawotworzące, a pozwany fakty niweczące to prawo lub uniemożliwiające jego powstanie. Do naruszenia art. 6 k.c. dochodzi gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne (stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy, Izba Cywilna w wyroku z 15 marca 2012 roku, I CSK 345/11, opubl.: L.).

Sąd I instancji słusznie wskazał, iż zebrany materiał dowodowy nie dostarczył podstaw, aby przyjąć, iż powód nie wykonał ciążących na nim zobowiązań wynikających z zawartej z pozwanym umowy. Prawidłowo Sąd Rejonowy uznał, że strona pozwana zobligowana treścią art. 6 k.c. nie zaoferowała żadnego materiału dowodowego, który potwierdziłby prawdziwość głoszonych przez nią twierdzeń.

Z niekwestionowanych i niewadliwych ustaleń Sądu Rejonowego wynika, że strony łączyły ustne umowy o dzieło polegające na montażu izolacji oraz wykonaniu blachowania rurociągów spalinowych na jednostce pływającej (...), jak również na blachowaniu siłowni jachtu. Bezsporne było, że strony umówiły się na wynagrodzenie w kwocie 80,00 złotych netto za 1 m ² w przypadku wykonywania robót na jednostce pływającej (...) oraz w kwocie 35,00 złotych netto za roboczogodzinę za prace wykonane na jachcie. Płatność wynagrodzenia miała nastąpić po wykonaniu prac na podstawie wystawionej przez powoda faktury VAT. Łączna powierzchnia wykonanych przez firmę powoda prac na jednostce pływającej (...) wyniosła 210 m ², zaś łączna ilość godzin przepracowanych przez pracowników powoda przy blachowaniu siłowni jachtu 139 godzin.

Pozwana odmówiła zapłaty za wykonane prace, wskazując na niezadowalającą jakość robót. Zwrócić należy uwagę, iż zarówno w trakcie wykonywania przez pracowników powoda prac, jak i zaraz po ich wykonaniu, pozwana nie zgłaszała żadnych zastrzeżeń co do jakości czy terminowości tych prac. Na okoliczności podnoszone przez pozwaną nie został sporządzony ani protokół zdawczo-odbiorczy wykonanych robót, który wyszczególniałby uchybienia w zakresie jakości czy terminowości wykonanych prac, nie sporządziła też pisemnej reklamacji co do jakości wykonanego dzieła ani jakiegokolwiek innego pisma, w którym wskazane byłyby uchybienia, jakich dopuścili się pracownicy firmy powoda. Wszelkie zastrzeżenia do jakości wykonanych przez pracowników powoda prac pojawiły się dopiero na etapie postępowania przedsądowego, w momencie, w którym powód zasygnalizował, że zamierza wystąpić przeciwko pozwanemu ze swoimi roszczeniami w zakresie wypłaty umówionego wynagrodzenia. Również argumentacja jakoby pracownicy powoda zostali przeniesieni do innej pracy jakoby z uwagi właśnie na wadliwość ich pracy, jak trafnie zauważył to Sąd Rejonowy, pojawiła się dopiero na późniejszym etapie postępowania. Stanowisko takie zresztą zaprezentowali tylko świadkowie strony pozwanej, czemu zaprzeczyli pracownicy powoda, a potwierdzenia to nie ma w żadnym innym dowodzie, wobec czego nie sposób nie zgodzić się z Sądem I instancji, który w tym zakresie świadkom pozwanego wiary nie dał. Zastanawiające przy tym jest, że nawet w pierwszym swoim piśmie procesowym w sprawie pozwana nie podniosła tych argumentów, kwestionując jedynie am fakt wykonania prac. To na pozwanym jako zamawiającym spoczywał ciężar dowodowy wykazania, czy wady dotyczące wykonanych przez powoda robót blachowania są wadami istotnymi, bowiem od tych ustaleń zależał rodzaj i zakres zarzutów i roszczeń przysługujących zamawiającemu. Temu celowi mógłby służyć wniosek dowodowy pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego określonej specjalności, który dokonałby oceny prawidłowości wykonanych przez firmę powoda prac, istnienia wad, ich charakteru i zakresu. W przypadku bowiem wykazania przez zamawiającego, że dzieło obarczone jest wadami, które są istotne pozwana mogła by bronić się zarzutem niewymagalności roszczenia, lub korzystając z rękojmi odstąpić od umowy. Gdyby zaś okazało się, że wady nie są istotne, przysługiwałoby jej żądanie obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku - wskazanym przez biegłego. Niezależnie jednak od tego, czy pozwana zgłosiłaby prawidłowy wniosek dowodowy, to nie mógłby on zostać uwzględniony z tego chociażby powodu, że nie została w ogóle oznaczona przyczyna odmowy zapłaty wynagrodzenia. Pozwany nie sprecyzował bowiem, czy korzysta z zarzutu niewymagalności roszczenia, czy z zarzutu obniżenia wynagrodzenia na podstawie rękojmi.

Reasumując, prawidłowa pozostaje konstatacja Sądu Rejonowego wskazująca, że na gruncie przedmiotowej sprawy strona pozwana nie zakwestionowała w skuteczny sposób jakości wykonanego przez firmę powoda dzieła.

Odnosząc się do terminowości wykonania dzieła, bezsporne było, że na etapie początkowym pracownicy powoda opóźnili się z podjęciem prac o dwa tygodnie. Jednakże przyczyny z powodu których doszło do opóźnienia zostały wyjaśnione i nie budziły wątpliwości. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na dokonanie ustalenia co do uzgodnień stron odnoszących się do terminu zakończenia dzieła. W ustnych uzgodnieniach stron nie przewidziano jakichkolwiek kar umownych przysługujących zamawiającej dzieło – pozwanej spółce, z tytułu opóźnienia w rozpoczęciu lub w wykonaniu prac. Wobec tego, co zasadnie podniósł Sąd I instancji, obciążanie powoda jakąkolwiek kwotą z tytułu kary umownej za opóźnienie w rozpoczęciu bądź w wykonaniu dzieła pozbawione było podstaw prawnych.

W tym miejscu wskazać należy, iż odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady dzieła nie ma charakteru odpowiedzialności odszkodowawczej, jest to swoisty rodzaj odpowiedzialności, której celem jest zapewnienie ekwiwalentności świadczeń. Przesłanką wystąpienia z roszczeniem z tytułu rękojmi nie jest powstanie szkody po stronie zamawiającego, która pozostaje w związku z wadliwym wykonaniem umowy przez przyjmującego zamówienie. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi powstaje wtedy, gdy zamawiający odebrał dzieło, które okazało się być wadliwe. Bez znaczenia pozostaje przy tym wina przyjmującego zamówienie.

Zasadnie Sąd Rejonowy uznał, iż w przedmiotowej sprawie żądanie pozwanej obniżenia wynagrodzenia z powodu wad dzieła nie mogło być uwzględnione, gdyż pozwana nie wykazała, aby dzieło powoda miało wady. Pozwana wprawdzie podnosiła konieczność obniżenia wynagrodzenia, jednakże okoliczność tę wiązała nie z wadami wykonanych robót, lecz z opóźnieniem w rozpoczęciu przez firmę powoda prac, które spowodowało, że część prac, które mieli wykonać pracownicy powoda, wykonali pracownicy pozwanej oraz chaosem panującym w trakcie trwania tych prac i zauważalnym brakiem zgrania zespołu ludzi powoda. Jednakże obniżenia ceny można żądać, jeśli występują wady dzieła, choćby nieistotne, a także niezależnie, od charakteru wad, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego. Argumenty podnoszone przez pozwaną, jak zasadnie zauważył Sąd Rejonowy, z całą pewnością nie wskazują ani na wady dzieła, ani na nieusunięcie tych wad w wyznaczonym terminie.

Stosowanie do treści art. 635 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła. Dodatkowo, zgodnie z treścią art. 636 § 1 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Pozwana nie wykazała, by strony ustaliły niższą kwotę wynagrodzenia za dzieło w postaci montażu izolacji i blachowania rurociągów spalinowych na jednostce pływającej (...). Wysokość wynagrodzenia za wykonanie prac była wynikiem uzgodnień stron, co zostało w sprawie wykazane (żadna ze stron nie zaprzeczyła tej okoliczności, wręcz przeciwnie przyznała ją), natomiast obniżenie wynagrodzenia została określone jednostronnie przez pozwaną, która samowolnie bez wskazania przyczyn dopiero po zakończeniu prac, w skierowanym do powoda e-mailu. postanowiła tego dokonać. Biorąc pod uwagę charakter umowy łączącej strony, która jest przecież umową konsensualną, to takie postępowanie pozwanej nie zasługiwało na akceptację.

Kluczowe znaczenie ma też fakt, że pozwana nigdy nie odesłała powodowi spornej faktury VAT bez jej księgowania, czyniąc do niej jakiekolwiek zastrzeżenia. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że faktura VAT może stanowić dowód stwierdzający wierzytelność, jeżeli zawiera dane niezbędne do jej identyfikacji. Znaczenie faktury jako dokumentu rozliczeniowego na gruncie prawa podatkowego nie wyłącza możliwości przypisania jej wystawieniu i doręczeniu skutków wynikających z prawa cywilnego (tu powołano wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2004 roku, III CK 173/03, Lex nr 174179). Ponadto w praktyce gospodarczej faktura VAT jest powszechnie stosowanym dokumentem rozliczeniowym. Jej doręczenie umożliwia dłużnikowi podjęcie czynności mających na celu sprawdzenie, czy świadczenie jest zasadne co do zasady jak i co do wysokości. Pozwana przyjęła faktury VAT, zaksięgowała je i ich nie zwróciła jako niezgodnych z ustaleniami. Wobec tego Sąd Okręgowy popiera stanowisko prezentowane w orzecznictwie, że faktura jest dokumentem księgowym, jednym z tzw. dowodów źródłowych, stwierdzających dokonanie danej operacji gospodarczej. Wystawienie faktury, następnie jej przyjęcie przez kontrahenta, zaksięgowanie bez korekt daje podstawę do domniemania, że dokonywane w ewidencji księgowej zapisy odzwierciedlają rzeczywisty przebieg zafakturowanej operacji gospodarczej (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 24 października 2002 roku, I ACa 219/02, opubl. OSA 2004/2/6).

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego i słusznie stwierdził brak podstaw do uznania, że umowa łącząca strona nie została przez powoda wykonana należycie. W ocenie dowodów Sądu I instancji nie sposób dopatrzeć się niespójności czy niejasności, które by ją podważały czy dyskredytowały.

Ostatecznie podnieść należy, że pozwana nie wykazała, aby z tytułu niewłaściwego wykonania przez powoda dzieła - czego starała się dowieść w tym procesie - poniosła jakąkolwiek szkodę, za powstanie której odpowiedzialność miałby ponieść powód. Jej twierdzenia o konieczności sprowadzenia dodatkowych materiałów z zagranicy i ponownym wykonaniu prac pozostały całkowicie gołosłowne.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego. To one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (por. m.in. wyrok SN z dnia 15 lipca 1999 roku, I CKN 415/99, LEX nr 83805; wyrok SN z dnia 7 października 1998 roku, II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662; postanowienie SN z dnia 28 września 1999 roku, II CKN 269/99, Prok. i Pr.-wkł. 2000, nr 2, poz. 27; uzasadnienie wyroku SN z dnia 11 października 2000 roku, II UKN 33/00, OSNP 2002, nr 10, poz. 251). Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodzenia co do tych okoliczności na niej spoczywał, zaś sąd powinien wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 roku, I ACa 613/12, LEX nr 1294695).

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd I instancji nie naruszył dyspozycji przepisu art. 233 § 1 k.p.c., a ze zgromadzonego materiału dowodowego wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Zatem ocena ta nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i jako taka musi się ostać. Należy podnieść, że tylko w wypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo – wbrew zasadom doświadczenia życiowego – nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 15 grudnia 2005 roku, sygn. akt I ACa 513/05, LEX nr 186115). Strona apelująca uchybień takich, jak powyższe nie wykazała.

Samo przytoczenie w apelacji odmiennej, własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego nie może być uznane za wystarczające do podważenia dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 1969 roku, I PR 228/69, LEX nr 6553).

Wywody apelacji pozwanej w sprawie ograniczają się do polemiki z dokonaną w zaskarżonym wyroku oceną dowodów bez równoczesnego wykazania, by ocena ta była sprzeczna z zasadami logicznego rozumowania lub z innych względów naruszała art. 233 § 1 k.p.c. Nie wystarczą stwierdzenia, że ustalenia faktyczne są wadliwe, ani też wskazanie stanu faktycznego, który zdaniem pozwanej, odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie, umiejscowionych w realiach konkretnej sprawy przyczyn, dla których ocena dowodów nie spełnia kryteriów określonych w art. 233 § 1 k.p.c.

Nie jest także uzasadniony zarzut obrazy art. 328 § 2 k.p.c., który zobowiązuje Sąd orzekający do zawarcia w uzasadnieniu wyroku wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

W tym miejscu należy przypomnieć o fundamentalnej roli, jaką pełni uzasadnienie orzeczenia sądowego. Jest to w istocie jedyny czynnik, przez pryzmat którego można dokonać oceny zasadności abstrakcyjnie brzmiącej formuły sentencji orzeczenia. Uzasadnienie orzeczenia sądowego spełnia także istotną rolę porządkującą, obligując stosującego prawo do prawidłowej i pełnej rekonstrukcji stanu faktycznego pod kątem jego dalszego przyrównania do miarodajnej normy prawa materialnego i ustalenia na tej podstawie ostatecznego wyniku sprawy. Dlatego też składające się na uzasadnienie dwie podstawy rozstrzygnięcia: faktyczna i prawna tworzą łącznie jedną całość, którą powinna cechować wewnętrzna spójność, tak aby nie było zasadniczych wątpliwości co do tego, jaki stosunek faktyczny i w jaki sposób sąd wiążąco uregulował.

W ocenie Sądu Okręgowego uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wszystkie wymagane przez treść art. 328 § 2 k.p.c. elementy. Wart podkreślenia jest fakt, iż skarżąca spółka nie wykazała wpływu zarzucanego uchybienia na wynik sprawy, a przy tym zarzucie wykazanie tego związku wymaga szczególnie wyrazistej i przekonywającej argumentacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2002 roku, III CKN 213/01, Legalis nr 56263).

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy jednoznacznie można stwierdzić, iż Sąd orzekający w I instancji dokonał stosownych ustaleń dotyczących przedmiotu sprawy. W sposób wyczerpujący wskazał podstawę faktyczną rozstrzygnięcia, jak również wyjaśnił podstawę prawną rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa. Powołał stanowiska stron, przeprowadził postępowanie dowodowe stosownie do złożonych wniosków stron. Uznając twierdzenia i żądanie powoda za uzasadnione wskazał przyczyny takiej decyzji. W uzasadnieniu Sądu Rejonowego nie sposób znaleźć ogólnikowych bądź też lakonicznych ustaleń czy też twierdzeń.

Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień kwestionowanego wyroku, które winny być uwzględnione w toku kontroli instancyjnej z urzędu. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy nie orzekł z uwagi na to, że pozwana ich nie poniosła.

Jarosław Pawlak Beata Matysik Bartosz Kaźmierak