Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR del Adam Mitkiewicz

Protokolant Martyna Sajdak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 września 2015 roku w Warszawie

sprawy z powództwa A. D. i I. D.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o ustalenie

I.  Oddala powództwo

II.  Zasądza solidarnie od powodów A. D. i I. D. na rzecz pozwanego (...) Bank S.A. w W. kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt XXVC 746/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 kwietnia 2015 r. A. D. i I. D. wnieśli przeciwko (...) Bank S.A. pozew o stwierdzenie nieważności § 1 pkt 1 umowy kredytu z dnia 25 sierpnia 2008 r. nr. (...) zawartej pomiędzy powodami a pozwanym jako poprzednikiem prawnym (...) Bank S.A. w zakresie udzielenia kredytu indeksowanego kursem waluty Frank Szwajcarski CHF, poprzez ustalenie, iż pozwany udzielił kredytu w walucie polski złoty. Powodowie wnieśli również o stwierdzenie nieważności w części § 10 ust. 3, powyższej umowy poprzez uznanie, że klauzula ta rażąco narusza zasadę równości kontraktowej stron oraz rażąco narusza interes powodów.
W związku z powyższym strona powodowa wniosła o ustalenie sposobu rozliczania pomiędzy stronami poprzez uznanie dotychczas dokonanej przez powodów spłaty kredytu w wysokości 117440,63 zł, uznanie spłaty kapitału w określonej wysokości przeliczonej przez Sąd z uwzględnieniem warunków kredytów udzielanych w walucie polskiej oraz uznanie, iż pozostała część zobowiązania wykonana będzie w ratach w walucie polskiej.

Powodowie wnieśli również o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów procesu wg. norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu powodowie wskazali, że domagają się ustalenia przez Sąd nieważności klauzuli walutowej oraz postanowienia odnoszącego się do sposobu ustalania wysokości zobowiązania, w związku z nadużyciem prawa podmiotowego przez bank, w tym naruszenia przez pozwanego zasad współżycia społecznego, dobrych obyczajów handlowych poprzez m.in. wprowadzenie powodów w błąd i nieudzieleniu informacji powodom
o istnieniu ryzyka walutowego ( pozew k. 4-17).

W odpowiedzi na pozew (...) Bank S.A wniósł o oddalenie powództwa
w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych, uzasadniając, że powodowie nie wykazali istnienia interesu prawnego wytoczenia powództwa w tej sprawie (odpowiedź na pozew k.103 – 112).

Na rozprawie w dniu 21 września 2015 r. strony poparły swoje dotychczasowe stanowiska (stanowiska stron k.190).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 25 sierpnia 2008 r. poprzednik prawny pozwanego (...) Bank S.A. – (...)Oddział w Ł. zawarł z powodami umowę kredytu hipotecznego nr (...), na łączną kwotę 294 353,28 zł indeksowanego kursem CHF, przeznaczonego na spłaty kredytów, pożyczek hipotecznych, składek ubezpieczeniowych oraz na dowolny cel konsumpcyjny, ze spłatą kredytu w 276 comiesięcznych ratach.

W § 1 pkt. 1 powyższej umowy kredytu zawarto informacje, że Bank udziela kredytobiorcom kredytu w kwocie 294 353, 28 zł indeksowanego kursem CHF, przy założeniu, że uruchomiono całość kredytu w dacie sporządzenia umowy równowartość kredytu wynosiłaby 151 26, 68 CHF, rzeczywista równowartość zostanie określona po wypłacie ostatniej transzy kredytu. Kredytobiorcy oświadczyli, że świadomi są ryzyka walutowego związanego ze zmianą kursu waluty indeksacyjnej w stosunku do złotego, w całym okresie walutowania.

W § 10 pkt 3 powyższej umowy określono, że wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w (...) po jej przeliczeniu wg. kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych oraz indeksowanych kursem walut obcych” (umowa k. 55-60v).

W dniach 28.09.2009r., 25.11.2009r., 21.09.2011r. 24.01.2012r. i 27.11.3013r. strony zawarły aneksy do umowy kredytu (k.41-60) .

Na skutek nieuregulowania przez powodów zaległości w spłacie wskazanego wyżej kredytu, pozwany pismem z dnia 23 września 2014 r. wypowiedział umowę kredytu, która została rozwiązana a zadłużenie postawione zostało w stan natychmiastowej wykonalności. (...) Bank S.A. w dniu 26 stycznia 2015 r. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny, który następnie został zaopatrzony przez Sąd Rejonowy w G. klauzulą wykonalności ( (...) k.65). Na mocy powyższego tytułu wykonawczego przeciwko A. D. i I. D. komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w G. wszczął postępowanie egzekucyjne które prowadzone jest pod sygn. KM171/15 (okoliczność bezsporna wezwanie k. 67).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy odpisów dokumentów, nie kwestionowanych przez strony.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Konieczną przesłanką rozstrzygnięcia powództwa o ustalenie jest ocena istnienia po stronie powodowej interesu prawnego. Dokonanie jego oceny świadczy o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy. Interes prawnym dotyczy szeroko rozumianych praw i obowiązków. Interes prawny zachodzi wtedy jeżeli sam skutek jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów czyli definitywnie zakończy istniejący spór lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Przyjmuje się, że jest to obiektywna, czyli wywołana rzeczywistą koniecznością ochrony określonej sfery prawnej, potrzeba uzyskania przez stronę powodową odpowiedniej treści wyroku. Interes prawny istnieje wówczas, gdy istnieje niepewność stosunku prawnego lub prawa, wynikająca z obecnego lub przewidywanego ich kwestionowania lub naruszenia, zatem gdy zachodzi swoista potrzeba ich potwierdzenia, wynikająca z sytuacji prawnej w jakiej znajduje się powód (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 lipca 1972 r., III CRN 607/71, OSNC 1973, nr 4, poz. 64 i z dnia 22 września 1999 r., I PKN 263/99, OSNAP 2000, nr 2, poz. 36 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2014 r., III CZP 121/13).

Podzielić także należy wyrażone w orzecznictwie stanowisko, że interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego w zasadzie nie zachodzi, jeżeli zainteresowany może na innej drodze osiągnąć w pełni ochronę swoich praw ( m.in. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2009 r. III CZP 79/09 nie publikowane).

Powodowie w niniejszej sprawie wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. nie wykazali, że mają interes prawny do wytoczenia powództwa o ustalenie. Nie wskazał go również pełnomocnik strony powodowej na rozprawie w dniu 21 września 2015 r. (k.191). W odpowiedzi na pytanie przewodniczącego o istnienie wymaganego interesu prawnego. wskazał jedynie, że interesem powodów jest ustalenie wysokości pierwotnego zobowiązania, wysokości spłaconej kwoty, wysokości aktualnego zobowiązania.

Okolicznością bezsporną jest fakt, że przeciwko powodom jest prowadzone postępowanie egzekucyjne o sygn. KM 171/15 z wniosku pozwanego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności dnia 6 lutego 2015 r. To postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed wytoczeniem powództwa w sprawie niniejszej. W postępowaniu tym pozwany prowadzi egzekucję przeciwko powodom na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzającego zobowiązanie solidarne A. D. i I. D. z tytułu umowy kredytu hipotecznego nr. (...) z dnia 25.08.2008r. (bankowy tytuł egzekucyjny k.65).

Umowa kredytu została rozwiązana przez jej wypowiedzenie dokonane przez pozwanego, ustalenie innej treści nie wiążącego już strony stosunku prawnego niczego już nie zmieni.

Uzyskanie przez powodów wyroku ustalającego w kształcie w jakim się domagają nie wpłynie na sytuację prawną powodów, wyrokiem takim nie będą mogli się posłużyć w postępowaniu egzekucyjnym.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2000 r. II CKN 261/00 (nie publikowany) wskazano, że nie ma interesu prawnego do wytoczenia powództwa o ustalenie, że umowa poręczenia jest nieważna z powodu wady oświadczenia woli, jeśli pozew został wniesiony po wszczęciu na wniosek banku egzekucji na podstawie bankowych tytułów wykonawczych. W tej sytuacji przysługuje środek obrony przewidziany w art. 53 ust. 3 Prawa bankowego z 1989 r., a mianowicie możliwość żądania umorzenia egzekucji prowadzonej przez banki.

Aczkolwiek wyrok ten zapadł na tle uchylonego już art. 53 ust. 3 Prawa bankowego z 1989 r. stanowisko to pozostaje aktualne również w odniesieniu do powództwa przeciwegzekucyjnego o którym mowa w art. 840 §1 pkt 1 k.p.c.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy Sąd stanął na stanowisku, że z chwilą nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności co do wymagalnych świadczeń pieniężnych i wszczęcia postepowania w celu wyegzekwowania tych świadczeń interes prawny powodów w dochodzeniu ustalenia z art. 189 k.p.c. ustaje. Na obecnym etapie sprawy powodom przysługuje inny dalej idący środek dochodzenia swoich spraw, a mianowicie wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego, a jeśli wierzytelność została wyegzekwowana to powodom przysługuje roszczenie o zapłatę.

Uznając, że powodowie nie mają interesu prawnego w wytoczeniu powództwa Sąd na mocy art. 189 k.p.c. oddalił powództwo.

Wobec oddalenia powództwa z uwagi na brak interesu prawnego oddaleniu podlegały także wnioski dowodowe o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków i przesłuchania stron.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł na treści art. 98 § 1 k.p.c.. W niniejszej sprawie Sąd w całości oddalił powództwo, dlatego też to powodowie są tą stroną procesu, która przegrała przedmiotową sprawę, w związku z tym zobowiązani są zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty procesu. Warunkiem zasądzenia od strony przegrywającej na rzecz przeciwnika kosztów procesu jest zgłoszenie żądania, który w niniejszej sprawie został spełniony, albowiem wniosek taki zgłoszony został już w pozwie. W skład kosztów należnych stronie pozwanej wchodzą: wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 3600, 00 złotych (§ 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17, 00 zł.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.

Z. odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron