Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 14 lutego 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. M. (1), J. W. (1), R. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o odstąpienie od orzeczenia o osobistej odpowiedzialności z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez płatnika (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

na skutek odwołania A. M. (1), J. W. (1), R. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 24 grudnia 2014 r. znak (...)

z dnia 24 grudnia 2014 r. znak (...)

z dnia 24 grudnia 2014 r. znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 24 grudnia 2014 r., znak: (...), w ten sposób, że ustala, iż wnioskodawca A. M. (1) nie ponosi osobistej odpowiedzialności jako członek zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych przez płatnika (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w P. składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwotach i za okresy objęte zaskarżoną decyzją,

II.  oddala odwołania wnioskodawców J. W. (1) i R. S. (1),

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy A. M. (1) kwotę 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 181/15

UZASADNIENIE

Decyzją z 24 grudnia 2014r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności A. M. (1) z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. w P. przy ul. (...) (...), w wysokości odpowiednio:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

-266.666,65 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do kwietnia 2012r.,

-123.183,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

-79.190,19 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2008 r. do kwietnia 2012 r.

-37.374,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

-21.567,15 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do kwietnia 2012r.,

-10.074,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.

Decyzją z 24 grudnia 2014r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności J. W. (1) z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. w P. przy ul. (...), w wysokości odpowiednio:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

-277.078,40 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do lipca 2012 r.,

-126.019,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

-81.666,77 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2008 r. do lipca 2012r.,

-38.048,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

-22.366,75 z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do lipca 2012 r.,

-10.292,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.

Decyzją z 24 grudnia 2014r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności R. S. (1) z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. w P. przy ul. (...) (...), w wysokości odpowiednio:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

-277.078,40 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do lipca 2012 r.,

-126.019,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

-81.666,77 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2008 r. do lipca 2012r.,

-38.048,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.,

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

-22.366,75 z tytułu nieopłaconych składek za okres od lipca 2009 r. do lipca 2012 r.,

-10.292,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 24 grudnia 2014 r.

W uzasadnieniach wszystkich ww. decyzji organ rentowy - powołując się na treść art. 116 Ordynacji podatkowej oraz art. 17, 46 i 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - podał, iż w sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające orzeczenie o odpowiedzialności ww. członków zarządu spółki (...) Sp. z o.o. w P., gdyż prowadzone w stosunku do tej spółki postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne, co zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej z 3 lipca 2013r. w sprawie o sygn. VIII GUp 49/12, a A. M. (1), J. W. (1) i R. S. (1) w okresach wskazanych w decyzjach, w czasie których powstały zaległości składkowe, pełnili funkcję członków zarządu ww. spółki. W toku zaś prowadzonego postępowania administracyjnego wymienieni nie wykazali przesłanek uwalniających ich od odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek.

Odwołania od ww. decyzji wnieśli wszyscy ww. byli członkowie zarządu: A. M. (1), J. W. (1) i R. S. (1), domagając się ich uchylenia i ustalenia, że nie są oni odpowiedzialni osobiście za zaległości z tytułu nieopłaconych składek w spółce (...) Sp. z o.o. Wnieśli nadto o zasądzenie na ich rzecz od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Zdaniem skarżących, organ rentowy nie wykazał, że egzekucja z majątku spółki okazała się bezskuteczna. O wykazaniu tej okoliczności nie świadczy bowiem samo powołanie się na postanowienie w przedmiocie stwierdzenia zakończenia postępowania upadłościowego VIII GUp 49/12, bez szerszego uzasadnienia, na czym polegała bezskuteczność egzekucji oraz jaki miała charakter, w szczególności w sytuacji częściowego zaspokojenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Odwołujący podnieśli także, że w ich przypadku wystąpiła przesłanka skutkująca ich zwolnieniem od odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki, gdyż wniosek o upadłość spółki został złożony we właściwym terminie. Podali, iż wniosek o upadłość został złożony 30 kwietnia 2012r., spowodował ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika (z dniem 17 sierpnia 2012 r.), a więc wszczęcie postępowania upadłościowego, które zakończyło się stwierdzeniem zakończenia postępowania upadłościowego w dniu 2 lipca 2013 r. Wskazali, iż Sąd Rejonowy właściwy dla spraw upadłościowych i naprawczych stwierdził nawet, że postępowanie upadłościowe spółki (...), a w szczególności jego wynik, potwierdziło „że ogłoszenie upadłości (...) Sp. z o.o. w P. miało uzasadnienie nie tylko prawne, ale i ekonomiczne”. Zdaniem skarżących, rzeczywiste wszczęcie postępowania o upadłość oraz jego zakończenie skutkujące częściowym zaspokojeniem wierzycieli i całkowitą likwidacją masy upadłości oznacza, że wniosek o ogłoszenie upadłości został zgłoszony we właściwym czasie. Odwołujący podnieśli, że (...) Sp. z o.o. cały czas aż do momentu wniosku o upadłość funkcjonowała na rynku, osiągała pewne dochody oraz częściowo regulowała swoje zobowiązania. Zarząd spółki liczył na przezwyciężenie trudności finansowych i poprawę kondycji finansowej, a w dalszej perspektywie - na pełne zaspokojenie wierzycieli. Wierzytelności pracownicze i skarbowe były regulowane, a zobowiązania wobec ZUS - z uwagi na ich wielkość - spółce było pokryć najtrudniej. Zarząd spółki podejmował rozmowy z organem rentowym odnośnie ustalenia ratalnego programu regulowania należności jesienią 2011 r., ale nie zakończyły się one osiągnięciem porozumienia z uwagi na niedostosowanie propozycji ZUS do ówczesnej sytuacji spółki. Istotne - zdaniem skarżących - jest także to, że spółka nie wyprzedawała swojego majątku, ale cały czas stanowił go w głównej mierze zestaw urządzeń produkcyjnych, który potem spieniężony, pokrył koszty postępowania upadłościowego i częściowego zaspokojenia pozostałych wierzycieli. Dlatego też wcześniejsze zgłoszenie wniosku o upadłość nie sprawiłoby, ze spółka dysponowałaby większymi środkami na uregulowanie zadłużenia. Jej zarząd widział główną szansę na jak najpełniejsze zaspokojenie wierzycieli w kontynuowaniu działalności gospodarczej, która cały czas przynosiła określone dochody. W ocenie skarżących, do ostatecznego niekompletnego uregulowania należności wobec ZUS przyczynił się także sam Zakład. Nie prowadził on bowiem cały czas, kiedy mógł to robić, postępowań egzekucyjnych względem spółki. W czasie, kiedy prowadził egzekucję, pobierał znaczne (kilkutysięczne) kwoty z jej konta. Umożliwiając zaś zdjęcie zajęcia rachunku bankowego co do kwot przeznaczonych na wypłaty dla pracowników, zdaniem skarżących, ZUS podzielał pogląd zarządu spółki, że kontynuowanie działalności gospodarczej przyniesie lepsze rezultaty niż ukierunkowanie jedynie na egzekucję. Ponadto, niefrasobliwie zgłaszał niektóre swoje wierzytelności, robiąc to po terminie do tego wyznaczonym.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu powołał te same argumenty, co w zaskarżonych decyzjach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) dokonanego dnia 24 marca 2005r. Przedmiotem działalności spółki była produkcja izolacji.

Od 24 marca 2005r. funkcję Prezesa zarządu w spółce pełnił R. S. (1), funkcję wiceprezesa zarządu - J. W. (1), a funkcję członka zarządu - A. M. (1).

W dniu 25 maja 2011r. A. M. (1) sprzedał 20 z posiadanych 40-tu udziałów w spółce (...) Sp. z o.o. J. W. (1), za cenę 2.000 zł.

W dniu 28 grudnia 2011r. A. M. (1) złożył pisemną rezygnację z funkcji członka zarządu spółki (...) Sp. z o.o. Powyższa rezygnacja stanowiła podstawę wykreślenia go z rejestru KRS wpisem z 30 maja 2012r.

Spółka zatrudniała ok. 15pracowników. Z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Do czerwca 2009r. włącznie spółka regulowała należności składkowe wobec ZUS. Za lipiec 2009r. spółka dokonała wpłaty w wysokości niższej niż naliczone składki. Począwszy od składek za sierpień 2009r., których termin płatności przypadał do 15 września 2009r., spółka zaprzestała trwale regulować zobowiązania wobec ZUS.

ZUS w okresie od czerwca 2009r. do października 2010r., a następnie od stycznia 2011r. do października 2012r. zajmował rachunki bankowe spółki w (...) S.A. Każdorazowo bezskutecznie - z uwagi na brak środków pieniężnych na rachunkach, które umożliwiałyby realizację zajęcia.

Sytuacja finansowa spółki pod koniec 2011 r. znacznie się pogorszyła. W tym czasie spółka straciła kilku kontrahentów, w tym jednego kluczowego.

Pod koniec 2011 r. zaległość spółki z tytułu składek wobec ZUS wynosiła ok. 395.000 zł. Wobec kontrahentów, pracowników i Urzędu Skarbowego spółka nie posiadała zaległości.

W tym czasie zarząd spółki czynił starania w zakresie uzyskania zgody ZUS na rozłożenie spłaty zadłużenia na raty. Organ rentowy zaproponował spółce ponowne spotkanie po zapłaceniu przez nią 2/3 zaległości, informując jednocześnie, że spłata taka nie gwarantuje możliwości podpisania układu.

W styczniu 2012 r. do wierzycieli spółki dołączyła Gminna Spółdzielnia (...) w P., od której spółka wynajmowała pomieszczenia pod działalność. Do 15 stycznia 2012r. spółka nie uregulowała wobec Spółdzielni w całości faktury VAT nr (...) z 2 stycznia 2012r. na kwotę 5.944,27 zł. Do zapłaty z tej faktury po 15 stycznia 2012r. pozostała kwota 972,50 zł. Po tej dacie spółka zaprzestała trwale regulować kolejne należności wobec Spółdzielni, tj. z tytułu faktury VAT nr (...) – w kwocie 5.995,95 zł (do 15 lutego 2012r.), z faktury VAT nr (...) – w kwocie 5.995,95 zł (do 1 marca 2012r.), z faktury VAT nr (...) – w kwocie 781,74 zł (do 3 kwietnia 2012r.), z faktury VAT nr (...) – w kwocie 5.995,95 zł (do 16 kwietnia 2012r.), z faktury VAT nr (...) – w kwocie 211,73 zł (do 22 maja 2012r.) i z faktury VAT nr (...) – w kwocie 240,71 zł (do 19 czerwca 2012r.)

Na dzień 15 stycznia 2012r. spółka posiadała wymagalne i nieuregulowane zobowiązania wobec dwóch wierzycieli:

- wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie wynoszącej 395.995,07 zł,

- wobec Gminnej Spółdzielni (...) w P. w kwocie 972,50 zł.

W tym dniu spółka stała się niewypłacalna, a osoby zobowiązane do jej reprezentacji obciążał obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony 30 kwietnia 2012r. Postanowieniem z 17 sierpnia 2012r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Fabrycznej we Wrocławiu, VIII Wydział Gospodarczy dla Spraw Upadłościowych i Naprawczych, ogłosił upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika (VIII GU 148/12). Po przeprowadzeniu postępowania upadłościowego - postanowieniem z 3 lipca 2013 r. (w sprawie VIII GUp 49/12) Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego. Wierzytelność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych została zaspokojona w toku postępowania upadłościowego w kwocie 309,83 zł ( tj. 0,14%).

Według stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. wartość majątku spółki (...) Sp. z o.o. wynosiła 661.314,02 zł i przewyższała o 145.406,97 zł wartość zobowiązań tej spółki (wynoszących na ten moment 515.907,05 zł).

Na dzień 19 czerwca 2012r. wartość majątku spółki wynosiła 653.150,43 zł, a wartość jej zobowiązań - 507.986,87 zł.

Na dzień przed ogłoszeniem upadłości, tj. na dzień 16 sierpnia 2012r., wartość księgowa majątku spółki była niższa od wartości jej zobowiązań - wynosiła 8.931,51 zł, podczas gdy jej zobowiązania wynosiły 488.904,14 zł.

Postanowieniem z 11 września 2013r. organ rentowy umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko (...) Sp. z o.o. na podstawie tytułów wykonawczych z 26 września 2012r. z uwagi na informację o wszczętym przeciwko (...) Sp. z o.o. postępowaniu upadłościowym.

Pismami z 20 listopada 2014r. organ rentowy zawiadomił wnioskodawców o wszczęciu postępowania mającego na celu orzeczenie o ich odpowiedzialności jako członków zarządu za zobowiązania spółki (...) Sp. z o.o. w P..

Decyzjami z 24 grudnia 2014r., zaskarżonymi w niniejszej sprawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności A. M. (1), J. W. (1) i R. S. (1) z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Sp. z o.o. w P. za okres od lipca 2009r. do kwietnia 2012r. (w przypadku A. M. (1)) i za okres od lipca 2009r. do lipca 2012r. (w przypadku J. W. (1) i R. S. (1)), przy czym w przypadku zaległości składkowych na ubezpieczenie zdrowotne okres ten rozpoczął się od grudnia 2008r.

dowód: - dokumenty z akt ubezpieczeniowych, w tym: zawiadomienia o wszczęciu postępowania z urzędu, ogłoszenia w MSIG (...) i (...), wykaz dotyczący reprezentacji (...) Sp. z o.o., decyzje z dnia 24.12.2014 r. wraz z potwierdzeniami odbioru;

- dokumenty z akt egzekucyjnych ZUS (skoroszyt);

- umowa sprzedaży udziałów z 25.05.2011r., k. 75-76;

- opinia biegłego sądowego z zakresu ekonomii i wyceny przedsiębiorstw, k. 136-157;

- przesłuchanie wnioskodawcy J. W. (1), k. 77v-78, e-protokół z 25.08.2015r. 00:02:57 i nast.

- przesłuchanie wnioskodawcy R. S. (1), k. 78, e-protokół z 25.08.2015r. 00:21:17 i nast.

- przesłuchanie wnioskodawcyA. M. (1), k. 78v, e-protokół z 25.08.2015r. 00:30:50 i nast.

- akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydziału VIII Gospodarczego dla spraw upadłościowych i naprawczych o sygn. VIII GU 148/12 i VIII GUp 49/12;

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. M. (1) było zasadne. Nieuzasadnione były natomiast odwołania J. W. (1) i R. S. (1).

W rozpoznawanej sprawie sporu nie budziło, że spółka (...) Sp. z o.o. w P. jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach nie realizowała ciążących na niej obowiązków w zakresie zapłaty ww. składek. Skarżący nie kwestionowali ani istnienia tych zaległości ani ich wysokości. Kwestią sporną było natomiast, czy skarżący mogą zostać obciążeni odpowiedzialnością za zaległości ww. spółki z tytułu składek w kwotach i za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach z 24 grudnia 2015r., skoro zgłosili wniosek o ogłoszenie upadłości spółki.

Sytuację powyższą reguluje przepis art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.jedn.: Dz.U. z 2012 r., poz. 749), który poprzez odesłanie zawarte w art. 31 i 32 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, znajduje odpowiednie zastosowanie do zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zgodnie z treścią § 1 tego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonych decyzji, za zaległości podatkowe (w niniejszej sprawie - składkowe) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)  nie wykazał, że:

a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2)  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe ( składkowe ) z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu (§ 2). Przepisy powyższe stosuje się również do byłego członka zarządu (§ 4).

W myśl zaś art. 107 § 1 i § 2 pkt 1, 2 i 4 o.p. w zw. z art. 32 i art. 32 u.s.u.s., odpowiedzialność osób trzecich za zaległości płatnika z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych obejmuje: należność główną, odsetki za zwłokę oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Odpowiedzialność tę osoby trzecie ponoszą całym swoim majątkiem solidarnie z płatnikiem.

W rozpoznawanej sprawie Sąd - na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu - nie miał wątpliwości, że egzekucja zaległości składowych na rzecz ZUS z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Świadczą o tym w sposób niebudzący wątpliwości dokumenty związane z przeprowadzonym postępowaniem upadłościowym, w ramach którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako wierzyciel uzyskał zaspokojenie jedynie co do kwoty 309,83 zł ( tj. 0,14%), podczas gdy całość zobowiązania wymagalnego na dzień ogłoszenia upadłości (17 sierpnia 2012r.) wynosiła 487.458,70 zł. Uzyskane w toku postepowania upadłościowego kwoty zaspokoiły - wbrew twierdzeniom wnioskodawców - w istocie jedynie koszty postępowania upadłościowego. Wątpliwości nie budzi, czego zresztą skarżący nie kwestionowali, że majątek spółki został w wyniku przeprowadzonego postępowania upadłościowego zlikwidowany, a spółka wykreślona z rejestru KRS. Nie ma zatem żadnych składników majątkowych, z których możnaby było dalej prowadzić jakąkolwiek egzekucję. Stąd też twierdzenia ZUS o bezskuteczności egzekucji nie budzą wątpliwości, a organ rentowy, poza dowodami z postępowania upadłościowego, na które się powołał - wbrew twierdzeniom skarżących - nie ma obowiązku przedstawiania innych okoliczności, w tym np. uzasadniania „na czym polegała bezskuteczność egzekucji i jaki miała charakter”.

Odwołujący w niniejszej sprawie twierdzili, że zwolnili się z odpowiedzialności za zaległości składkowe, gdyż w odpowiednim czasie zgłosili wniosek o ogłoszenie upadłości spółki.

Jak wskazano wyżej, przepisy Ordynacji podatkowej, które poprzez odesłanie zawarte w art. 31 i 32 ustawy systemowej stosuje się również do zaległości składowych, przewidują ściśle określone przesłanki, których wykazanie powoduje zwolnienie członka zarządu/byłego członka zarządu spółki z odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki. Należą do nich:

- wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

- wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez winy członka zarządu,

- wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części.

Wykazanie ww. przesłanek zwalniających członka zarządu lub byłego członka zarządu do odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki obarcza te podmioty (tj. członka lub byłego członka zarządu), a nie organ ubezpieczeń społecznych (tak: SN w wyroku z 14.05.2008r., II UK 283/07). Podstawową zasadą jest bowiem odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki powstałe w okresie pełnienia funkcji w zarządzie. Wyłączenie tej odpowiedzialności występuje natomiast w ściśle określonych przypadkach - wprost określonych przepisami.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawcy J. W. (1) i R. S. (1) nie wykazali, aby w ich przypadku wystąpiła którakolwiek ze wskazanych wyżej przesłanek wyłączających ich odpowiedzialność. Przesłankę polegającą na zgłoszeniu we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości Sąd zbadał, powołując na tę okoliczność biegłego sądowego z zakresu ekonomii i wyceny przedsiębiorstw. Biegły, po analizie dokumentacji finansowej z postępowania upadłościowego spółki (...) Sp. z o.o. stwierdził, iż spółka stała się niewypłacalna w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z 28 lutego 2003r. - Prawo upadłościowe (w brzmieniu obowiązującym w dacie stwierdzania niewypłacalności) już w dniu 15 stycznia 2012r. W tym dniu bowiem spółka posiadała wymagalne i nieuregulowane zobowiązania wobec dwóch wierzycieli, tj. wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie wynoszącej 395.995,07 zł oraz wobec Gminnej Spółdzielni (...) w P. w kwocie 972,50 zł. A zatem, w myśl art. 21 ust. 1 ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2012r.), osoby uprawnione do reprezentacji spółki - członkowie jej zarządu, którymi w tym czasie byli tylko: J. W. (1) i R. S. (1), zobowiązani byli najpóźniej do 29 stycznia 2012r. złożyć w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki. Wymienieni nie uczynili tego w ww. terminie. Wniosek taki złożyli w sądzie dopiero 30 kwietnia 2012r. Powyższe sprawia, że nie uwolnili się od odpowiedzialności za zaległości składkowe zlikwidowanej spółki, a ich argumenty, że nie ponoszą winy za niezgłoszenie wniosku o upadłość spółki w odpowiednim terminie, gdyż nieuregulowane na dzień 15 stycznia 2012r. wobec Gminnej Spółdzielni (...) w P. zobowiązanie było niewielkie (wynosiło jedynie 972,50 zł z faktury, która opiewała na kwotę 5.944,27 zł), i mogło zostać przeoczone w realiach trudnej sytuacji finansowej spółki, a nadto w praktyce obrotu gospodarczego powszechną jest praktyka regulowania należności po upływie terminu ich wymagalności z kilkudniowym, kilkutygodniowym czy nawet kilkumiesięcznym opóźnieniem - nie zasługują na uwzględnienie. Podobnie jak twierdzenia odwołujących, że spółka przez cały czas posiadała nadwyżki majątku nad zobowiązaniami. Jak wyjaśnił biegły sądowy, art. 11 Prawa Upadłościowego reguluje dwie postacie niewypłacalności: pierwszą określa ust. 1 wymienionego przepisu, a drugą ust. 2. W myśl tego ostatniego przepisu, dłużnika będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, uważa się za niewypłacalnego także wtedy, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco te zobowiązania wykonuje. Faktem niekwestionowanym w niniejszej sprawie było, że do 19 czerwca 2012r. wartość majątku spółki przewyższała jej zobowiązania i taki stan utrzymywał się do dnia poprzedzającego ogłoszenie upadłości. Nie mniej jednak - mimo tego, że spółka przed dniem złożenia przez członków zarządu wniosku o ogłoszenie upadłości, tj. przed 30 kwietnia 2012r. nie była niewypłacalna w rozumieniu powołanego wyżej art. 11 ust. 2 p.u., nie oznacza, że nie była też niewypłacalna w rozumieniu ust. 1 tego przepisu. Przeciwnie -jak stwierdził biegły zaprzestanie wykonywania przez spółkę jej wymagalnych zobowiązań pieniężnych (na rzecz dwóch wierzycieli) nastąpiło już w dniu 15 stycznia 2012 r. Znaczenia przy tym nie ma fakt, że drugi wierzyciel posiadał mniejszą niż ZUS wierzytelność nieuregulowaną (tj. w wysokości 972,50 zł, podczas gdy ZUS - wierzytelność w wys. 395.995,07 zł). W następnym miesiącu bowiem wierzytelność Gminnej Spółdzielni (...) powiększyła się o dalsze 5.995,95 zł nieuregulowane do 15 lutego 2012r., a mimo to członkowie zarządu spółki w dalszym ciągu nie złożyli wniosku o upadłość. Sytuacja nie zmieniła się po otrzymaniu przez spółkę kolejnych faktur (nr (...)). Ich nieuregulowanie do 1 marca 2012r. i 3 kwietnia 2012r. spowodowało powiększenie długu, a tym samym „pogłębienie” stanu niewypłacalności. Zaległość wobec ww. wierzyciela na dzień 3 kwietnia 2012 r. wyniosła 13.746,14 zł i nie można już powiedzieć, że była niewielka, a mimo to członkowie zarządu w ciągu najbliższych 2 tygodni nadal nie złożyli wniosku o upadłość spółki. Na tą czynność zdecydowali się dopiero 30 kwietnia 2012 r., a więc w terminie znacznie przekraczającym termin odpowiedni, o którym mowa w art. 21 ust. 1 p.u. Na uznanie nie zasługuje przy tym powoływanie się na przeoczenie zapłaty niewielkiej części faktury nr (...) w dniu 15 stycznia 2012 r. i w związku z tym brak winy w kontekście zawinienia, jakie członkom zarządu można przypisać w związku z długotrwałym nieregulowaniem należności składkowych wobec ZUS (co najmniej od 15 września 2009r.).

W świetle powyższego, zdaniem Sądu, wnioskodawcy J. W. (1) i R. S. (1) nie uwolnili się od odpowiedzialności za nieopłacone w terminie i w pełnej wysokości składki do ZUS przez spółkę (...) Sp. z o.o., której członkami zarządu byli w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami. Od odpowiedzialności tej natomiast uwolnił się wnioskodawca A. M. (1), który dokumentami złożonymi w niniejszym postępowaniu - nie kwestionowanymi przez żadną ze stron - wykazał, że 25 maja 2011r. sprzedał część swoich udziałów w spółce (...), a w dniu 28 grudnia 2011 r. złożył pisemną rezygnację z funkcji członka zarządu spółki (...) Sp. z o.o. Rezygnacja ta - w myśl art. 202 § 4 i 5 k.s.h. - była skuteczna i doprowadziła do wykreślenia wpisem z 30 maja 2012r. jego osoby z rejestru KRS, co znajduje też odzwierciedlenie w wydruku z MSiG-KRS spółki (...) znajdującym się w aktach ZUS. Skuteczność tej rezygnacji potwierdzili pozostali członkowie zarządu, a nadto strony niniejszego postępowania, w szczególności organ rentowy, jej nie kwestionowały. Skoro zatem z opinii biegłego sądowego wynika, że na dzień 31 grudnia 2011r. wartość majątku spółki (...) Sp. z o.o. wynosiła 661.314,02 zł i przewyższała o 145.406,97 zł wartość zobowiązań tej spółki (wynoszących na ten moment 515.907,05 zł), to nie można uznać, że (...) Sp. z o.o. w momencie, kiedy A. M. (1) rezygnował z funkcji członka jej zarządu była niewypłacalna, zwłaszcza że biegły ustalił moment niewypłacalności spółki dopiero na dzień 15 stycznia 2012r. Jak natomiast wskazuje orzecznictwo, odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe spółki (tu: składkowe wobec ZUS) nie może mieć miejsca, jeśli przesłanki do złożenia wniosku o upadłość zaistniały, gdy nie miał on już wpływu na podjęcie kroków zmierzających do ogłoszenia upadłości spółki (por. wyrok NSA Ośrodek zamiejscowy w Warszawie z 20.11.2003r., III SA 110/02). W wyroku z 4.11.2005r. (I FSK 266/05, MoPod 2006 nr 3, str. 40) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił zaś, że jeżeli w momencie, gdy członek zarządu spółki z o.o. przestał pełnić tę funkcję istniały zaległości podatkowe spółki, lecz jej kondycja finansowa nie dawała podstaw do zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcia postępowania zapobiegającego upadłości (postępowania układowego), co uległo zmianie w czasie kiedy nie pełnił on już tejże funkcji i nie miał wpływu na podjęcie tych działań - spełniona jest w rozumieniu art. 116 § 1 o.p. przesłanka wykazania braku winy tego członka za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego we właściwym ku temu czasie.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, iż nie ma podstaw do obciążania wnioskodawcy A. M. (1) odpowiedzialnością za zaległości składkowe płatnika (...) Sp. z o.o. w P. powstałe w okresach i kwotach wskazanych w zaskarżonej decyzji z 24 grudnia 2014r., znak: (...). Stąd też decyzja ta - na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. - podlegała zmianie, o czym Sąd orzekł w pkt I wyroku.

Ponieważ odwołania pozostałych wnioskodawców nie zawierały uzasadnionych argumentów skutkujących zmianą zaskarżonych przez nich decyzji Sąd uznał, iż decyzje te są prawidłowe. Skutkiem powyższego było oddalenie odwołań J. W. (1) i R. S. (1), na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz wnioskodawcy A. M. (1) od strony pozwanej Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 461) i w związku z § 21 rozporządzenia z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800).