Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Andrzej Borucki

Sędziowie: SO Anna Harmata

SO Marta Zalewska (spr.)

protokolant: sekretarz sądowy Agnieszka Kozłowska

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2017 r. w Rzeszowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa W. G.

przeciwko P. M.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie zawarte w pkt II wyroku Sądu Rejonowego w Rzeszowie V Wydziału Gospodarczego z dnia 30 czerwca 2016 r., sygn. akt V GC 223/16

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  zasądzić od pozwanego P. M. na rzecz powoda W. G. kwotę 300 zł (trzysta złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2016 r. Sąd Rejonowy w Rzeszowie oddalił powództwo (pkt I) oraz postanowił nie obciążać powoda kosztami postępowania na rzecz pozwanego (pkt II).

W uzasadnieniu wyroku odnosząc się do kosztów procesu wskazał, że orzekł stosownie do brzmienia art. 102 k.p.c. uznając, że zachodzi sytuacja szczególna, gdzie biorąc pod uwagę datę szkody, na skutek braku działania pozwanego nie doszło do sprawnego zakończenia sprawy o odszkodowanie z ubezpieczycielem. Pozew wniesiono skutecznie dopiero w 2016 r.

Na powyższe postanowienie pozwany złożył zażalenie, zarzucając mu, iż zapadło z naruszeniem:

1.  przepisu art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie, w sytuacji gdy Sąd zgodnie z zasadą ogólną wynikającą z dyspozycji ww. przepisu winien zasądzić od strony przegrywającej sprawę na rzecz strony wygrywającej i na jej żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony,

2.  przepisu art. 102 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie w niniejszej sprawie, w sytuacji gdy nie zachodzi szczególny wypadek uzasadniający nie obciążenie strony powodowej kosztami postępowania, a z okoliczności sprawy jednoznacznie wynika, iż nie ma ona precedensowego charakteru, wobec czego strona powodowa winna zostać uznana za stronę przegrywającą i ponieść koszty postępowania,

3.  przepisu art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania przez Sąd I instancji motywów swojego rozstrzygnięcia oraz niedostatecznego wyjaśnienia, dlaczego zastosowana przez Sąd regulacja prawna winna mieć zastosowanie w niniejszej sprawie, a w szczególności brak przedstawienia okoliczności i przyczyn uzasadniających nie obciążenie strony powodowej kosztami postępowania.

W związku z powyższym wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Ewentualnie wniósł o zmianę postanowienia w przedmiocie kosztów postępowania poprzez jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Nadto wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego na jego rzecz.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie, jako nieuzasadnione, podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Do kręgu okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 k.p.c. należy zaliczyć zarówno fakty związane, jak również niezwiązane z przebiegiem procesu. Do pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa oddalenia żądania, przedawnienie, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego, który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powoda, co do zasadności zgłoszonego roszczenia – trudne do zweryfikowania a limine, a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą. Zalicza się do nich także niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika. Drugą grupę okoliczności wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r. II CZ 95/12).

Zastosowanie art. 102 k.p.c. wymaga w każdym przypadku ustalenia, że istnieje szczególna (wyjątkowa) podstawa uzasadniająca odstąpienie od reguły określonej w art. 98 § 1 k.p.c. Przepis art. 102 k.p.c. pozostawia – ze względów słuszności – sądowi pewną swobodę w przyznawaniu zwrotu kosztów procesu, gdyby stosowanie zasady odpowiedzialności za wynik (art. 98 k.p.c.) nie dałoby się pogodzić z zasadami słuszności. Sama treść przepisu mówiąca o wypadkach szczególnie uzasadnionych przemawia za tezą, że wyłącza się stosowanie wykładni rozszerzającej. Jednocześnie należy przyjąć, że przepis ten może być stosowany w zależności od konkretnego stanu faktycznego.

Całokształt okoliczności sprawy wskazuje, że należy uznać za trafne stanowisko Sądu I instancji, iż w niniejszym wypadku zachodzą szczególne okoliczności, które zezwalały na zwolnienie powoda z obowiązku zwrotu pozwanemu kosztów postępowania. W rozpoznawanej sprawie powód mógł mieć subiektywne przekonanie o przysługującym mu roszczeniu. Podkreślić należy, że oddalenie powództwa nie nastąpiło dlatego, że powodowi dochodzone roszczenie się nie należy, lecz dlatego, że powód nie zdając sobie sprawy ze skutków prawnych podpisał prolongatę długu. Jak podał w uzasadnieniu Sąd I instancji podstawowym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia w sprawie była kwestia ważności i skuteczności oświadczenia z dnia 24 czerwca 2015 r. podpisanego przez powoda, w którym sprolongował on przysługującą mu należność względem pozwanego do czasu wypłaty należności przez zakład ubezpieczeń pozwanemu. Powód próbował się uchylić od skutków prawnych niniejszego oświadczenia, które jak twierdził podpisał pod wpływem błędu. Sąd jednak uznał te twierdzenia jako nieuzasadnione i ostatecznie powództwo na podstawie art. 84 k.c. oddalił. Podkreślić należy, iż pozwany jak zauważył Sąd I instancji, nie dołożył wszelkich starań w celu sprawnego i szybkiego dochodzenia roszczeń od ubezpieczyciela (...) .U. S.A., od zakończenia którego uzależniono skuteczne dochodzenie roszczenia przez powoda z tytułu umowy najmu.

Na zakończenie podkreślić należy, iż kwestia zastosowania art. 102 k.p.c. pozostawiona jest sądowi orzekającemu z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności. Wprawdzie kwestia trafności i zasadności skorzystania z tego uprawnienia, co do zasady może być objęta kontrolą sądu wyższego rzędu, niemniej jednak ewentualna zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna być tylko wyjątkowa. W związku z tym może być podważona przez sąd wyższej instancji tylko wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 12 października 2012 r. IV CZ 69/12). Takiej cechy zaskarżone postanowienie – w ocenie Sądu Okręgowego – nie posiada. W niniejszej sprawie zastosowanie art. 102 k.p.c. zostało uzasadnione, a argumentacja Sądu Rejonowego została w pełni podzielona przez Sąd Okręgowy.

Z podanych względów na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c. orzeczono jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Na zasądzoną kwotę składają się koszty zastępstwa procesowego w kwocie 300 zł (§ 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz.U. 2015 poz. 1804).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)