Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 lutego 2017 r. w Warszawie

sprawy B. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania B. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 27 lipca 2016 r., znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w dniu 27 lipca 2016 roku wydał decyzję znak: (...), którą odmówił B. T. prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych. W treści decyzji organ rentowy wyjaśnił, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie wykazał wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach ( decyzja z dnia 27 lipca 2016 roku, k. 61 tom I a.r.).

Ubezpieczony B. T. w dniu 2 września 2016 roku odwołał się od decyzji z dnia 27 lipca 2016 roku i wniósł o przyznanie mu prawa do wcześniejszej emerytury. W treści odwołania B. T. wskazał, że w okresie od 21 stycznia 1975 roku do 24 sierpnia 1985 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych ( odwołanie z dnia 2 września 2016 roku, k. 2 - 2v a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. , w odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 czerwca 2015 roku, wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy w uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie w całości podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko zaprezentowane w decyzji z dnia 22 maja 2015 roku i ponownie podniósł, że ubezpieczony nie spełnił (na dzień 1 stycznia 1999 roku) wymogu legitymowania się 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach ( odpowiedź na odwołanie z dnia 24 czerwca 2015 roku, k.7 - 8 a.s.).

Strony postępowania do zamknięcia rozprawy w dniu 28 lutego 2017 roku co do zasady nie modyfikowały zgłoszonych stanowisk i wywodziły jak dotychczas. Odwołujący w toku postępowania doprecyzował, że odwołuje się także od decyzji z dnia 14 września 2016 roku. ( protokół rozprawy z dnia 21 grudnia 2016 roku, k. 28 a.s., protokół rozprawy z dnia 28 lutego 2017 roku, k. 48 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony B. T. – urodzony w dniu (...) – w dniu 8 lipca 2016 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniosek o ustalenie prawa do wcześniejszej emerytury ( wniosek o emeryturę z dnia 8 lipca 2016 roku, k. 1 – 3 tom I a.r.).

Powyższe skutkowało zainicjowaniem postępowania wyjaśniającego po przeprowadzeniu którego organ rentowy ustalił na podstawie posiadanej dokumentacji, że ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia od dnia 1 marca 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w (...) S.A. w W. wynoszący 5 lat, 5 miesięcy i 5 dni.

Na podstawie powyższych ustaleń organ rentowy w dniu 27 lipca 2016 roku wydał decyzję znak: (...), którą odmówił ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. Jako przyczynę wydania decyzji odmownej organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnił przesłanki dotyczącej wykazania stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat. ( decyzja organu rentowego z dnia 27 lipca 2017 roku, k.61 tom I a.r.). Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia odwołującego od dnia 21 stycznia 1975 roku do dnia 24 sierpnia 1985 roku oraz od dnia 25 listopada 1985 roku do dnia 16 sierpnia 1991 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W..

W dniu 14 września 2016 roku organ rentowy wydał ponownie decyzję odmawiającą odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy przedmiotową decyzją zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 27 lipca 2016 roku jedynie w zakresie dotyczącym ogólnego stażu pracy. Organ rentowy uwzględnił do ogólnego stażu pracy okres pracy na Węgrzech od dnia 22 kwietnia 1990 roku do dnia 4 lutego 1992 roku, okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 17 sierpnia 1991 roku do dnia 15 listopada 1991 roku oraz okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) s.c. w W. od dnia 16 listopada 1991 roku do dnia 31 marca 1992 roku. W związku z powyższym organ ustalił, że ogólny staż pracy odwołującego na dzień 1 stycznia 1991 roku wynosi 26 lat, 9 miesięcy i 13 dni ( decyzja z dnia 14 września 2016 roku, k. 65 tom I a.r.).

B. T. od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego odwołał się inicjując postępowanie sądowe w toku którego ustalono, że ubezpieczony z zawodu jest ślusarzem - cieślą. Od dnia od dnia 21 stycznia 1975 roku do dnia 24 sierpnia 1985 roku oraz od dnia 25 listopada 1985 roku do dnia 16 sierpnia 1991 roku odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W..

W zakresie objętym odwołaniem ustalono, że ubezpieczony do 21 stycznia 1975 roku pracował jako pomocnik cieśli, a następnie od roku 1984 kiedy nabył stosowne uprawnienia pracował jako cieśla. Praca odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) polegała na szalowaniu wieńcy, szalowaniu stropów, szalowaniu schodów, szalowaniu słupów, wykonywaniu stopów kielichowych, na których mocuje się słupy. Odwołujący w ramach zatrudnienia pracował przy budowie (...), kompleksu hotelowego w J., budynku przy P., Domu (...), C. na ul. (...) oraz laboratorium w G.. Odwołujący pracował także w mrozy, ponieważ nie wykonywał prac betoniarskich. Odwołujący zajmował się także układaniem blach trapezowych na przykrycia dachowe (częściowo zeznania odwołującego k. 27 - 28 a.s., częściowo zeznania świadka A. G. k. 26 - 27 a.s., opinia biegłego z zakresu bhp z dnia 17 stycznia 2017 roku k. 32 - 39 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie: dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, dokumentów znajdujących się w aktach rentowych oraz dołączonych akt osobowych, zeznań świadka A. G. oraz częściowo zeznań ubezpieczonego złożonych przez niego w charakterze strony, jak również na podstawie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu bhp J. P. powołanego w sprawie.

Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny.

Z zeznań świadka A. G. oraz z zeznań odwołującego złożonych w charakterze strony wynika, że w spornym okresie świadczył pracę na rzecz Przedsiębiorstwa (...). Sąd dał wiarę zeznaniom zarówno świadka jak i odwołującego w tym zakresie. Zeznania świadków znajdują potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych.

Sąd w toku sprawy odwołał się do wiadomości specjalnych biegłego sądowego z zakresu bhp i na podstawie złożonych opinii ustalił, że czynności wykonywane przez ubezpieczonego w spornych okresach nie kwalifikują się do zaliczenia ich jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd wziął pod uwagę fakt, że sporządzona przez biegłego opinia uwzględnia i odnosi się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornych okresach czasu i wykonywanych przez niego obowiązków, co biegły szczegółowo omówił. W tym zakresie Sąd uznał przedmiotową opinię za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną, a także zgodną z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym przede wszystkim z zeznaniami świadka, a także odwołującego.

Sąd zważył też, że zarówno organ rentowy jaki i przede wszystkim strona nie wniosła żadnych zastrzeżeń do opinii biegłego z zakresu bhp.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie B. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 27 lipca 2016 roku oraz od decyzji z dnia 14 września 2016 roku (znak: (...)) jest niezasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (aktualnie Dz.U. z 2016 r. poz. 887 t.j.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art.196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Na mocy powyższego odesłania również w stosunku do ubezpieczonego dopuszczalne jest zatem badanie możliwości zastosowania art. 32 ustawy, w myśl którego ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 natomiast ust. 4 cytowanego artykułu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie których tym osobom przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. W związku z powyższym w sprawie odpowiednie zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43, ze zm.). W myśl § 3 i 4 w/w rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku emerytura przysługuje mężczyźnie zatrudnionemu w szczególnych warunkach, który

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia wynoszący 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach,

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

4)  warunki do uzyskania emerytury spełnił do 31 grudnia 2007 roku.

Przy czym okres wykonywania tego rodzaju zatrudnienia stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy zgodnie z § 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Tym samym zgodnie z przepisami § 2 rozporządzenia, tylko praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy może zostać uznana za pracę wykonywaną w warunkach szczególnych.

Sąd zauważył, że w dacie wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji możliwość dowodzenia była ściśle ograniczona przepisami Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r., Nr 237, poz.1412). Z tego też powodu ubezpieczony ubiegając się o świadczenie obowiązany był do złożenia na etapie postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym zgodnej z przepisami dokumentacji potwierdzającej jego zatrudnienie w warunkach szczególnych. Jednak jak wynika to z materiału dowodowego wnioskodawca nie otrzymał od pracodawcy świadectwa potwierdzającego zatrudnienie w warunkach szczególnych i w konsekwencji - wobec ograniczonej dopuszczalności zastosowania innych środków dowodowych w postępowaniu przed organem rentowym (np. zeznań świadków czy ogólnych wpisów w książeczce ubezpieczeniowej) – nie mógł nabyć prawa do świadczenia.

Sąd zważył jednak, że zgodnie z utrwalonym i zachowującym dalszą aktualność stanowiskiem orzecznictwa (odnoszącym się bezpośrednio do wcześniej obowiązującego aktu prawnego regulującego kwestię postępowania przed organami rentowymi tj. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń - Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm., które zostało następnie zastąpione Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe - Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz.1412) - w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w treści Rozporządzenia w sprawie postępowania dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, sygn. akt II URN 3/95). W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych obowiązują odstępstwa od ogólnych zasad dowodzenia podyktowane dążeniem do pełnego i wszechstronnego rozstrzygnięcia wszystkich kwestii spornych. W praktyce oznacza to, że w postępowaniu tym dopuszczalne jest wykazanie wszelkimi dowodami okoliczności, od których zależą uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, także wówczas, gdy z dokumentów wynika co innego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1995 roku, sygn. akt II URN 23/95). W trakcie postępowania dowodowego w sprawach z ubezpieczenia społecznego, mogą być przeprowadzane wszelkie dowody przewidziane przepisami kodeksu postępowania cywilnego, w tym także dowód z zeznań świadków, w celu udowodnienia wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia (odmiennie niż w trakcie postępowania przed organem rentowym), ale wiarygodność i moc wszystkich dowodów jest oceniana przez Sąd według jego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2007 roku, sygn. akt III AUa 482/07, Apel.-W-wa 2008/1/154). W ocenie Sądu Okręgowego powołane powyżej tezy, wyrażone w orzecznictwie, w sposób jednoznaczny wskazują te okoliczności, których spełnienie jest niezbędne dla ustalenia prawa do świadczenia zgodnie z przepisami ustawy o Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a ponadto wskazują te uprawnienia strony, które umożliwiają dowodzenie swoich racji zarówno w postępowaniu administracyjnym, jak też w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przechodząc do meritum Sąd zważył, że ze zgormadzonego materiału dowodowego wynika, że ubezpieczony w okresie od dnia 21 stycznia 1975 roku do dnia 24 sierpnia 1985 roku oraz od dnia 25 listopada 1985 roku do dnia 16 sierpnia 1991 roku nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze w Przedsiębiorstwie (...).

Jak wynika z utrwalonego poglądu orzecznictwa - w świetle § 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43), warunkiem uznania danego okresu pracy za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest to, aby była ona wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 3 września 2015 roku, sygn. akt III AUa 378/15).

Jednocześnie jak zauważył to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 stycznia 2015 roku (sygn. akt III UK 82/15) - pracownik nie może się ubiegać o wcześniejszą emeryturę, jeśli nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego w tym również zeznań samego odwołującego rzeczywisty zakres obowiązków odwołującego i charakter jego pracy w spornym okresie nie pozwala na zakwalifikowanie go zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego do pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd w pełni podzielił stanowisko biegłego specjalisty z zakresu bhp J. P., który w sporządzonej opinii (której odwołujący nie kwestionował) jednoznacznie wskazał, iż błędne i niezasadne jest upatrywanie przez ubezpieczonego szczególnych warunków w wykonywanej przez niego pracy cieśli.

Tym samym, niniejsze postępowanie wykazało, że ubezpieczony nie spełnia naczelnej przesłanki warunkującej prawo do wcześniejszej emerytury wynikającej z art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - a mianowicie nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych. Z tych przyczyn, jak zasadnie przyjął to organ rentowy w decyzji z dnia 27 lipca 2016 roku oraz w decyzji z dnia 14 września 2016 roku, że ubezpieczony nie ma prawa do wcześniejszej emerytury. Tym samym decyzja organu rentowego okazała się słuszna i odpowiada ona prawu.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)