Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 lutego 2017 r. w Gdańsku

sprawy Z. R. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

o ponowne rozpatrzenie wniosku o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

od wyroku Sądu Okręgowego w Elblągu - IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 lipca 2016 r., sygn. akt IV U 1569/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na rzecz Z. R. (1) kwotę 270,00 (dwieście siedemdziesiąt 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

SSA Grażyna Czyżak SSA Grażyna Horbulewicz SSA Aleksandra Urban

Sygn. akt III AUa 1636/16

UZASADNIENIE

Z. R. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 30.09.2015r., odmawiającej ponownego rozpatrzenia wniosku o prawo do wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu odwołania skarżący, domagając się przyznania prawa do emerytury podniósł, że w okresie od 1980 do 1982r. pracował w (...) Fabryce (...) w E. jako ślusarz-piaskarz. Przy tym ubezpieczony zaznaczył, że Sąd Okręgowy w Elblągu w sprawie IV U 39/15 o emeryturę przyjął, iż skarżący w tym okresie pełnił obowiązki robotnika transportu i operatora urządzeń transportowych, a od 18.10.1982r. pracował jako piaskarz. Nadto skarżący powołał się na nową okoliczność w postaci zeznań świadka D. T. (1), który to dowód nie został przeprowadzony w poprzednim postępowaniu o ustalenie uprawnień emerytalnych skarżącego. Na rozprawie w dniu 23.02.2016r. skarżący sprecyzował, iż domaga się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych od 16.08.1980r. do 27.10.1980r. jako ślusarz przy budowie i remoncie statków oraz od 01.07.1982r. do 22.10.1982r. w charakterze piaskarza. Dodatkowo na tej rozprawie skarżący domagał się zaliczenia do stażu pracy w Zakładach (...). K. Ś. w E. od 03.08.1976r. do 28.08.1976r. jako ślusarz oraz w Spółdzielni Kółek Rolniczych w G. od 01.09.1976r. do 23.10.1979r. jako mechanik.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. wniósł o jego oddalenie. Pozwany powołał przepisy ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, powołując się, że skarżący w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Elblągu o emeryturę nie wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych i nie przedłożył do wniosku, inicjującego wydanie zaskarżonej decyzji, żadnych nowych dowodów z dokumentów wystawionych przez zakład pracy. Do tego pozwany wskazał, że w trakcie postępowania administracyjnego nie jest dopuszczalne przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków.

Pozwany organ rentowy na rozprawie w dniu 23.02.2016r. wniósł o odrzucenie odwołania od zaskarżonej decyzji, powołując się na orzeczenie Sądu Okręgowego w Elblągu w sprawie IV U 39/15.

Wyrokiem z dnia 19 lipca 2016r. Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu Z. R. (1) prawo do emerytury od 7.09.2015 roku oraz zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. na rzecz ubezpieczonego Z. R. (1) kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Ubezpieczony Z. R. (2) w dniu 02.09.2014r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o emeryturę.

Decyzją z dnia 14.11.2014r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, wskazując w uzasadnieniu decyzji, że ubezpieczony nie wykazał 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji.

Sąd Okręgowy w Elblągu wyrokiem z 22.04.2015r. w sprawie IV U 39/15 oddalił odwołanie od tej decyzji. W toku postępowania Sąd Okręgowy w Elblągu ustalił, iż ubezpieczony wykazał okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat, 8 miesięcy i 25 dni.

Sąd Okręgowy w Elblągu w sprawie IV U 39/15 zważył, że do stażu pracy w warunkach szczególnych skarżącemu należało uznać uwzględniony przez pozwany organ rentowy okres 12 lat, 2 miesięcy i 11 dni, wyłączone przez pozwanego okresy pobierania zasiłku chorobowego w rozmiarze 6 miesięcy i 1 dnia, a nadto ze spornego okresu zatrudnienia (od 16.08.1980r. do 30.04.1986r.) w (...) Fabryce (...) w E. okres 2 lat i 13 dni. Sąd Okręgowy ustalił, że skarżący w trakcie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w E. był zatrudniony w okresie od 16.08.1980r. do 30.04.1986r. i przyjął, że od dnia 22.10.1982r. do końca zatrudnienia (z wyłączeniem okresów 6-cio miesięcznych ochronnych) wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako piaskowacz. Z kolei we wcześniejszym okresie ubezpieczony został zatrudniony jako ślusarz, a następnie pracował na stanowisku robotnika transportu wewnętrznego. Sąd swoje ustalenia oparł o zabrany materiał dowodowy w postaci dokumentacji z akt osobowych, zeznań świadków S. B., B. G., K. J., T. G. oraz zeznań ubezpieczonego w połączeniu z jego wyjaśnieniami.

Skarżący nie zgadzając się z powyższym wyrokiem wywiódł apelację z przekroczeniem ustawowego terminu, która podlegała odrzuceniu przez Sąd. W apelacji ubezpieczony zarzucił Sądowi błędne ustalenia w zakresie oceny charakteru jego pracy przed 22.10.1982r. i wystosował wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. T. (1).

W dniu 07.09.2015r. ubezpieczony złożył do organu rentowego ponownie wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 30.09.2015r. organ rentowy odmówił ponownego rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie emerytury, wskazując jako podstawę prawną mojego rozstrzygnięcia art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji pozwany wskazał, że w sprawie nie ujawniono żadnych dowodów ani okoliczności, które stanowiłyby o konieczności ponownego rozpatrzenia wniosku. Organ rentowy nie uwzględnił wniosku skarżącego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. T. (1), zaznaczając, iż w postępowaniu administracyjnym okresy pracy w warunkach szczególnych podlegają zaliczeniu na podstawie dokumentów wystawionych przez zakład pracy.

Ubezpieczony złożył odwołanie od powyższej decyzji, zarzucając pozwanemu organowi rentowemu naruszenia przepisu z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej przez przyjęcie, iż w sprawie nie wystąpiły nowe okoliczności w sprawie. Skarżący domagał się przyznania prawa do emerytury, podnosząc, że w trakcie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w E. wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako ślusarz i piaskarz już przed dniem 22.10.1982r. Na potwierdzenia swojego stanowiska skarżący powołał nową okoliczność w postaci zeznań świadka D. T. (1), który to dowód nie został przeprowadzony w poprzednim postępowaniu o ustalenia uprawnień emerytalnych skarżącego. Do tego w trakcie postępowania odwoławczego skarżący wniósł o przesłuchanie świadków J. W., Z. P., R. Ł. i M. K..

W pierwszej kolejności Sad Okręgowy wskazał, iż prawomocny wyrok Sądu rozstrzygający negatywnie wniosek ubezpieczonego nie musi stanowić przeszkody do wystąpienia z wnioskiem o to samo świadczenie w sytuacji gdy po uprawomocnieniu wyroku nastąpiły nowe okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia, a spawa tocząca się w wyniku rozpoznawania nowego wniosku i wydania nowej decyzji nie jest sprawą o to samo roszczenie będące przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie poprzednio zakończonej prawomocnym wyrokiem.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zaskarżonej decyzji powoływał się na art. 114 ustawy emerytalnej, wskazując, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów mających wpływ na zaskarżenie decyzji. W odwołaniu ubezpieczony wskazywał nowe dowody, które w jego ocenie, uzasadniały ponowne ustalenie prawa do świadczenia.

W ocenie Sądu I instancji, przedstawienie nowych dowód przez ubezpieczonego w postaci zeznań świadka w szczególności D. T. (1) spowodowało, że Sąd był zobligowany do oceny tych dowodów i ustalenie w oparciu o nie uprawnień emerytalnych wnioskodawcy.

Na podstawie dokumentacji zgromadzonej w trakcie postępowania administracyjnego pozwany organ rentowy ustalił, iż wnioskodawca na dzień 01.01.1999r. legitymuje się ponad 25-letnim okresem ubezpieczenia, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i ukończył wiek 60 lat.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, że skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat;

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.;

- legitymowania się 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego.

Spornym pozostawało, czy skarżący na dzień 01.01.1999r. legitymuje się 15-letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy podkreślił, że szczególne znaczenie przy ustalaniu uprawnień skarżącego do uprawnień emerytalnych miał okres jego pracy w (...) Fabryce (...) w E. przed dniem 22.10.1982r. w charakterze piaskarza. Ubezpieczony na potwierdzenie swojego stanowiska wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. T. (1), na okoliczność, iż już przed tą datą rozpoczął pracę piaskarza. Świadek, który w spornym okresie był szefem produkcji, w swoich zeznaniach przedstawił okoliczności rozpoczęcia pracy skarżącego na stanowisku piaskarza. Świadek wskazał, że skarżący w 1982r. wykonując obowiązki transportowe został oddelegowany na stanowisko piaskarza w okresie miesiąca czerwca i lipca 1982r. z uwagi na braki kadrowe i duże zapotrzebowanie produkcyjne okrętowe i kotłowe. Nadto świadek zobrazował specyfikę linii produkcyjnej fabryki urządzeń okrętowych. Przy tym podkreślenia wymaga, że zeznania świadka znajdują odzwierciedlenie w dokumentacji z akt osobowych ubezpieczonego i wyjaśniają daty zmiany stawek płacowych widniejących w angażach pracy z dnia 22.10.1982r. i 06.11.1982r. Świadek zeznał, że skarżący rozpoczął pracę piaskarza już na przełomie czerwca i lipca 1982r., przy czym w początkowym okresie przechodził okres szkolenia z zaznaczeniem, że już w tym okresie pracował samodzielnie na tym stanowisku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadek ten dodał, że ubezpieczony pomimo wykonywania pracy piaskarza w dokumentacji figurował w dalszym ciągu jako pracownik transportowy, a dopiero po upływie pewnego okresu dokonano zmiany w angażach z datą wsteczną. Podkreślenia wymaga, że zgodnie z angażem z dnia 22.10.1982r. skarżący miał rozpocząć pracę piaskarza z dniem 18.10.1982r. i otrzymać stawkę płacową z IX grupy w wysokości 28 zł. Z kolei zgodnie z angażem z dnia 06.11.1982r. skarżący miał otrzymywać wynagrodzenie w tożsamej wysokości odpowiadającej stawce z IX grupy płacowej już od 01.07.1982r. Zatem zgodnie z zasadami logiki trudno jest przyjąć, że skoro skarżący pracował jako piaskarz otrzymując wynagrodzenie w tej samej wysokości z IX grupy płacowej i otrzymał wynagrodzenie w tej samej wysokości, które de facto stanowiło wyrównanie płacowe to pracę na tym stanowisku rozpoczął wykonywać dopiero w dniu 22.10.1982r. Powyższe z angaży korelują z treścią zeznań świadka D. T. (1), które zasługiwały w ocenie Sądu I instancji na uwzględnienie. Sąd w tym zakresie oparł swoje ustalenia o dokumentację z akt osobowych oraz zeznania świadka D. T. (1). O dacie początkowej pracy ubezpieczonego w tym charakterze od 01.07.1982r. świadczą nie tylko zeznania świadka D. T., ale również dokumentacja z akt osobowych w postaci angaży. W takiej sytuacji nie budziło wątpliwości Sądu, że skarżący w trakcie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w E. już od dnia 01.07.1982r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zgodnie z cytowanym rozporządzeniem 1983r., które w wykazie A, w Dziale III W hutnictwie i przemyśle metalowym pod poz. 80 wymienia piaskowanie na sucho i śrutowanie wewnątrz komór, jako podstawę do prawa do emerytury w niższym wieku.

W świetle powyższych rozważań, Sąd I instancji uznał, że powyższy okres zatrudnienia skarżącego (w połączeniu z okresem pracy skarżącego w warunkach szczególnych ustalonym w trakcie postępowania przed Sądem Okręgowym w Elblągu w sprawie IV U 39/15) jest wystarczający do wykazania na dzień 01.01.1999r. 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Odnośnie żądania skarżącego w pozostałym zakresie na uwagę zasługuje, że w ocenie Sądu I instancji pozostałe sporne okresy zatrudnienia nawet przy ich jednostkowym uwzględnieniu nie miałyby wpływu na wykazanie przez ubezpieczonego okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zdaniem Sądu zaliczeniu do stażu pracy skarżącego w warunkach szczególnych podlegałyby nadto okresy pracy w Zakładach (...). K. Ś. w E. od 03.08.1976r. do 28.08.1976r. oraz w (...) Fabryce (...) w E. od 16.08.1980r. do 27.10.1980r. ze względu wykonywania pracy przy szlifowaniu wyrobów metalowych i polerowania mechanicznego, które zostały uznane za pracę w warunkach szczególnych, zgodnie z wykazem A rozporządzenia z 1983r., w którym, w Dziale III - W hutnictwie i przemyśle metalowym pod poz. 78 wymienia się szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie mechaniczne. Ustalenia w tym zakresie Sąd Okręgowy oparł o zeznania świadków J. W., Z. P., M. K. z rozprawy w dnia 05.04.2016r. i świadka i R. Ł. z rozprawy w dniu 19.07.2016r., które zysk łady walor wiarygodności Sądu. Dodatkowo jedynie można wskazać, że strona błędnie podniosła, że okres pracy od dnia 16.08.1980r. do dnia 27.10.1980r. podlegał zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych zgodnie wykazem A rozporządzenia z 1983r., Dział III - W hutnictwie i przemyśle metalowym, poz. 90 (Prace wykonywane bezpośrednio przy budowie i remoncie statków na stanowiskach znajdujących się na tych statkach, pochylniach, dokach i nabrzeżach), gdyż ubezpieczony sam wskazał, iż obowiązki zawodowe wykonywał w halach produkcyjnych, a nie w miejscach wymienionych w tej pozycji, to do stażu pracy w warunkach szczególnych nie można było zaliczyć okresu pracy ubezpieczonego w Spółdzielni Kółek Rolniczych w G. w stresie od 01.09.1976r. do 23.10.1979r., gdyż skarżący wprost zeznał, iż w tym okresie świadcząc pracę mechanika nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prac wykonywanych w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych stale i w pełnym wymiarze pracy.

Konkludując, Sąd Okręgowy zważył, że skarżący w niniejszej sprawie oferując nowe dowody w postaci zeznań świadków, które zasługiwały na uwzględnienie i nie były ocenione w trakcie postępowanie w sprawie IV U 39/15, a które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, wykazał przesłankę 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W rezultacie ubezpieczony spełnił tym samym kumulatywnie przesłanki do nabycia uprawnień do wcześniejszej emerytury.

Dlatego też, stosownie do art. 477 ¹⁴§2 k.p.c., Sąd I instancji zmienił zaskarżoną decyzję pozwanego i przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego od dnia 07.09.2015r. /daty złożenia wniosku o emeryturę/.

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 98 ust. 1 i 3 k.p.c., art. 108 ust. 1 k.p.c. oraz §11 ust. 2 w zw. z §2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013r. poz. 490 ze zmianami, w brzmieniu po dniu 01.08.2015r.) z uwagi na datę złożenia odwołania.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając:

• naruszenie prawa materialnego tj. art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez ustalenie, że w sprawie został przedłożony nowy dowód mający wpływ na prawo do świadczenia .

• naruszenie prawa materialnego w szczególności z art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z F. Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze przez przyjęcie, że wnioskodawca spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury, w sytuacji gdy nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach

• naruszenie prawa procesowego, w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegające na przyjęciu, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w E. w okresie od 16.08.1980 r. do 27.10.1980 r., na stanowisku ślusarza, oraz w okresie od 01.07.1982 r. w tym samym zakładzie pracy na stanowisku piaskarza.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że nie stanowią nowego dowodu zeznania kolejnego świadka na okoliczność pracy w szczególnych warunkach wnioskodawcy w (...) Fabryce (...) w okresie od 16.08.1980 r. do 30.04.1986 r., albowiem dowód z zeznań świadków na ta okoliczność był już przeprowadzony. Zdaniem pozwanego wnioskodawca był piaskarzem od 01.01.1983 r., a do 31.12.1982 r. był robotnikiem transportowym, przy czym w okresie tym mógł się przyuczać do zawodu piaskarza, jednakże pracy tej nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odnosząc się do okresu pracy wnioskodawcy w ELFIE od 16.08.1980 r. do 27.10.1980r. na stanowisku ślusarza, pozwany wskazał, że w pkt.7 zarządzenia zostało wymienione stanowisko ślusarz - wyrównywacz tarcz szlifierskich. Z opisu pracy wnioskodawcy nie wynika natomiast aby wykonywał tego rodzaju prace. Z wyjaśnień wnioskodawcy nie wynika aby tego rodzaju prace wykonywał też w okresie zatrudnienia w Zakładach (...) w E. w okresie od 03.08.1976 r. do 28.8.1976 r.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów zastępstwa prawnego w apelacji. W uzasadnieniu podniósł, że to Sąd a nie Organ Rentowy jest władnym do ustalenia czy wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka D. T. (1) jest nowym dowodem w sprawie czy nie. W wypadku uznania, iż jest to nowy dowód istniejący przed wydaniem decyzji - to oczywistym jest że taki dowód może mieć wpływ na ustalenie innego stanu faktycznego, w oparciu o który Sąd wydaje następnie stosowne orzeczenie. W tym stanie prawy powoływanie się przez Organ na stan faktyczny ustalony w sprawie sygn. akt IV U 39/15 jako nie podlegający modyfikacji w wyniku przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka powołanego w niniejszej sprawie - jest nieporozumieniem. Organ rentowy nawet nie usiłował ustalić jaką wiedzę w sprawie pracy Skarżącego ma nowy świadek.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszej sprawy była kwestia, czy zaszły podstawy do wznowienia postępowania w sprawie o emeryturę zakończonej przez Sąd Okręgowy w Elblągu prawomocnym wyrokiem z dnia 22.04.2015 r. w sprawie IV U 39/15 oraz czy wnioskodawca spełnił przesłanki przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Wskazać na wstępie należy, iż Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej uzasadniających ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. W konsekwencji Sąd odwoławczy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne dokonane przez Sąd pierwszej instancji uznał je za własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, opubl. OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

W niniejszej sprawie bezspornym było, że wyrokiem z dnia 22.04.2015 r. w sprawie IV U 39/15 Sąd Okręgowy w Elblągu oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiającej ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury. Sąd Okręgowy zaliczył wnioskodawcy staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat 8 miesięcy i 25 dni, który jednak nie był wystarczający do spełnienia przesłanki z art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016, poz. 887, j.t., dalej: ustawa emerytalna). Podkreślenia wymaga, że wyrok ten nie został zaskarżony i jest prawomocny.

Ubezpieczony pismem z dnia 05.09.2015 r. ponownie wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury, powołując się na nowy dowód w postaci zeznań świadka D. T. (1). Organ rentowy odmówił ponownego rozpatrzenia wniosku o prawo do wcześniejszej emerytury, podnosząc, iż nie zachodzą podstawy do wznowienia postępowania.

Po pierwsze wskazać należy, że zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zgodnie z ust. 2 art. 114 ustawy emerytalnej jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem organu odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1:

1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub podwyższającą ich wysokość;

2) występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie postępowania przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo do świadczeń nie istnieje lub że świadczenia przysługują w niższej wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może wystąpić w każdym czasie;

3) wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części, jeżeli emeryt lub rencista korzystał ze świadczeń na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań albo w innych wypadkach złej woli.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji trafnie ustalił, iż w niniejszej sprawie zachodziły wskazane w art. 114 ustawy emerytalnej podstawy wznowienia postępowania, bowiem ubezpieczony powołał dowód z zeznań świadka D. T. (1), pracującego na stanowisku kierownika wnioskodawcy w spornym okresie. Dowód ten, istotny niewątpliwe dla sprawy, nie został zaś przeprowadzony we wcześniejszym postępowaniu.

Przypomnieć należy, iż podstawę prawną przyznania wcześniejszej emerytury stanowi art. 184 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym, ubezpieczeni urodzeni po dniu 31.12.1948 roku uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy jeżeli m.in. w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy (25 lat dla mężczyzn, 20 lat dla kobiet). Kwestię stażu pracy w warunkach szczególnych reguluje natomiast § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 Nr 8, poz. 43; dalej: rozporządzenie), zgodnie z którym okres ten winien wynosić co najmniej 15 lat, a sama praca musi być wymieniona w wykazie A stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia.

W przedmiotowej sprawie sporną była jedynie przesłanka co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy we wcześniejszym postępowaniu zaliczył wnioskodawcy staż pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat 8 miesięcy i 25 dni. W niniejszym postępowaniu ubezpieczony domagał się doliczenia do tego stażu okresów pracy w (...) Fabryce (...) w E. od 16.08.1980r. do 27.10.1980r. jako ślusarz przy budowie i remoncie statków oraz od 01.07.1982r. do 22.10.1982r. w charakterze piaskarza.

W ocenie Sądu II instancji, Sąd Okręgowy trafnie uznał, iż postępowanie dowodowe z akt osobowych wnioskodawcy oraz z udziałem świadków J. W., Z. P., R. Ł., M. K. i D. T. (1) wykazał, iż wnioskodawca w okresie od 01.07.1982 r. do 21.10.1982 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych, o jakiej mowa w rozporządzeniu w wykazie A, w Dziale III (W hutnictwie i przemyśle metalowym) pod poz. 80, tj. piaskowanie na sucho i śrutowanie wewnątrz komór. Okoliczność tę potwierdzili wszyscy przesłuchani w sprawie świadkowie, w tym przede wszystkim świadek D. T. (1), pełniący w spornym okresie funkcję szefa produkcji. Z zeznań tego świadka jasno wynika, że z uwagi na duże braki kadrowe i zapotrzebowanie produkcyjne, pomimo formalnego pozostawania w dziale transportu, ubezpieczony już na przełomie czerwca i lipca 1982 r. został oddelegowany na stanowisko piaskarza, po początkowym okresie przyuczania, od początku lipca 1982 r. pracę te wykonując stale i w pełnym wymiarze. Okoliczność tę potwierdzają zdaniem Sądu Apelacyjnego także angaże wnioskodawcy, z których wynika, iż już od 1.07.1982 r. ubezpieczony otrzymał stawkę płacową z IX grupy w wysokości 28 zł, który otrzymywał pracując na stanowisku piaskarza.

Odnosząc się zaś do zarzutów skarżącego dotyczących okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 22.10.1982 r. do 01.08.1983 r. wyjaśnić należy, iż okres ten został przesądzony prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie IV U 39/15.

Doliczenie spornego okresu od 01.07.1982 r. do 21.10.1982 r. (3 miesiące i 21 dni) do zaliczonego już stażu pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 14 lat 8 miesięcy i 25 dni powoduje, iż wnioskodawca ma łączny staż 15 lat i 16 dni pracy w warunkach szczególnych. Nie zachodzi zatem potrzeba odnoszenia się do okresu pracy na stanowisku ślusarza od 16.08.1980 r. do 27.10.1980 r., bowiem nawet bez zaliczenia tego okresu ubezpieczony spełnia wszystkie przesłanki przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego, jak w punkcie 1.

W punkcie 2 wyroku zgodnie z § 9 ust. 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015, poz. 1804) w zw. z art. 108 § l k.p.c., art. 98 § l i 3 k.p.c. Sąd Apelacyjny, uwzględniając nakład pracy pełnomocnika, orzekł o kosztach postępowania w ten sposób, że zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz wnioskodawcy kwotę 270 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

SSA Grażyna Czyżak SSA Grażyna Horbulewicz SSA Aleksandra Urban