Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj (sprawozdawca)

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SO Agnieszka Woźniak

Protokolant: stażysta Paulina Rynkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy w postępowaniu upadłościowym Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

na skutek zażalenia syndyka T. S. (1) na postanowienie Sądu Rejonowego

w G. z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt V GUp 2/11

postanawia:

I. uchylić zaskarżone postanowienie w punkcie I. i w tym zakresie przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania;

II. oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.

SSO Anna Budzyńska SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak

Sygn. akt VIII Gz 424/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2011 r. (sygn. akt V GU 5/11) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim ogłosił upadłość Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. obejmującą likwidację majątku dłużnika, wyznaczając syndyka w osobie T. S. (1).

W piśmie z dnia 13 czerwca 2013 r. A. L., działając jako członek rady wierzycieli, wniósł o odwołanie T. S. (1) z pełnionej funkcji syndyka masy upadłości z powodu rażącego naruszania prawa, przekroczenia udzielonych mu uprawnień i niedopełnienia obowiązków wynikających z Prawa upadłościowego i naprawczego oraz zachowań naruszających zasady współżycia społecznego i etykę zawodu zaufania publicznego poprzez: pomawianie sędziego-komisarza o zachowania przestępne oraz celowe wprowadzanie w błąd sędziego-komisarza i członków rady; poświadczanie nieprawdy co do rzeczywistego stanu rzeczy dotyczących wierzytelności upadłej spółki, jak i postępowania egzekucyjnego, co polegać miało na:

a)  fałszywym wykazywaniu stanu faktycznego i prawnego sędziemu-komisarzowi i radzie wierzycieli, co do wierzytelności upadłej spółki ściąganej w toczącej się egzekucji i doprowadzenia do zawarcia „porozumienia” z dłużnikiem rzeczowym;

b)  nie dochodzeniu wierzytelności i roszczeń należących się upadłej spółce;

c)  uzasadnianiu zawarcia „porozumienia” z egzekwowanym dłużnikiem rzeczowym (...) sp. z o.o. ze świadomym naruszeniem prawa.

W odpowiedzi na zarzuty syndyk wniósł o oddalenie wniosku uznając go za chybiony i pozbawiony argumentacji merytorycznej.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. (sygn. akt V GUp 2/11) Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim odwołał syndyka masy upadłości Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego (...) sp. z o.o. w S. T. S. (1) (pkt I.) i ustanowił do czasu zakończenia postępowania w przedmiocie odwołania syndyka zarządcę tymczasowego w osobie S. L. (pkt II.).

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że uznał zastrzeżenia dotyczące sposobu działania syndyka T. S. (1) za zasadne w części ze względu na nienależyte pełnienie obowiązków syndyka, nieprzejrzyste działanie, ujmowanie na liście wierzytelności wierzycieli o wątpliwej legitymacji, nieodzyskanie całości majątku upadłej spółki. Istotnym również były kontakty syndyka z pełnomocnikiem adwokatem S. Z., który składa wnioski w imieniu syndyka czy zarządcy w postępowaniu egzekucyjnym w S. (sprawa (...) sp. z o.o. w S.) i jednocześnie działa przeciwko syndykowi składając wnioski np. przed Sądem Okręgowym w Gorzowie Wielkopolskim o zabezpieczenie powództwa w zakresie porozumienia, które syndyk podpisał.

Wprowadzaniem sędziego komisarza w błąd były wnioski o zbycie wierzytelności. Pismem z 24.04.2012 r. syndyk wystąpił o zgodę na sprzedaż egzekwowanej wierzytelności „z wolnej ręki” wskazując cenę sprzedaży jako 630.000 zł. W tym czasie z czynszów uzyskano kwotę kilkuset tysięcy oraz co najmniej 350.000 zł zaległych czynszów. Syndyk nie wnosił skarg na czynności komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne, mimo dokonywania przez tego wielokrotnych zajęć zajętych już czynszów, co było następnie uchylane przez sąd na skutek działań innych podmiotów.

W dniu 14.05.2013 r. syndyk zawarł z (...) sp. z o.o. w P. porozumienie zgodne z uchwałą rady wierzycieli z dnia 4.02.2013 r.

Z rozmowy nagranej przez upadłego wynika, iż syndyk zawierał porozumienie w złej wierze i postępuje nielojalnie wobec kontrahentów, upadłej i wobec sędziego-komisarza.

Z rozmowy nagranej podczas spotkania z sędzią komisarzem wynika, iż syndyk przyznał, że nigdy nie rozmawiał z sędzią-komisarzem na tematy, które przekazywał upadłemu, nigdy też sędzia komisarz nie groził syndykowi odwołaniem. Sam syndyk przyznał, że tak było, lecz co innego przekazywał uczestnikom postępowania. Wyjaśnienia syndyka, że miała to być chęć „utrzymania pozytywnych i dobrych relacji ze wszystkimi uczestnikami postępowania, nawet za cenę konfabulacji pewnych czynności i zdarzeń (…) oraz być może na spotkaniu z A. L. użyłem niewłaściwych słów”, należy uznać za karygodne. Nadto prywatne spotkania z uczestnikami postępowania oraz ton wypowiedzi, analizowanie ze stroną postępowania procedury działania oraz strategii omijania prawa należy uznać za wysoce nieprawidłowe.

Syndyk nie dochodził wierzytelności i roszczeń należących się upadłej. W tym wynikających z prawomocnego nakazu zapłaty wobec Z. M. (1) i G. M. na kwotę 150.000 zł, zabezpieczonej hipoteką na nieruchomościach położonych w Z., dla których prowadzone są księgi wieczyste oznaczone nr (...) (...) oraz (...).

Mając powyższe na uwadze sąd stwierdził, że syndyk w niniejszym postępowaniu nie pełni należycie swoich obowiązków i na mocy art. 170 ust. 1 prawa upadłościowego i naprawczego postanowił odwołać syndyka.

Zgodnie z art. 172 ust. 2 prawa upadłościowego i naprawczego do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie odwołania syndyka ustanowiono zarządcę tymczasowego w osobie S. L..

Syndyk T. S. (1) złożył zażalenie na powyższe orzeczenie, zaskarżając je w całości i zarzucając mu:

1. Wydanie w warunkach skutkujących nieważnością postępowania, a to poprzez naruszenie art. 170 ust. 1 zd. pierwsze PUiN w zw. z art. 151 PUiN i w zw. z art. 150 ust. 1 PUiN polegające na wydaniu postanowienia o odwołaniu Syndyka przez Sędziego-komisarza, podczas gdy z treści art. 170 ust. 1 jednoznacznie wynika, że postanowienie w tym zakresie może być wydane wyłącznie przez sąd upadłościowy, a art. 151 PUiN precyzuje, że sędzia-komisarz może wykonywać czynności postępowania upadłościowego z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd, natomiast w doktrynie ugruntowane jest stanowisko, iż sędzia-komisarz wyznaczony w danym postępowaniu upadłościowym nie może pełnić również funkcji sądu, gdy sąd ten orzeka jednoosobowo (czyli m.in. w przypadku określonym w art. 170 ust. 1 PUiN). Powyższe naruszenie skutkuje nieważnością postępowania w tym zakresie (in concreto całości postępowania wpadkowego zakończonego wydaniem postanowienia z dnia 22 sierpnia 2013 r.) na podstawie art. 379 pkt 4) k.p.c. w z w. z art. 229 PUiN. tj. z uwagi na fakt, że skład sądu był sprzeczny z przepisami prawa.

2. Naruszenie następujących przepisów prawa procesowego, które miało wpływ na wynik postępowania:

II.1. naruszenie art. 128 § 1 k.p.c. w zw. z art. 130 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 229 PUiN poprzez niedoręczenie Syndykowi załącznika do wniosku o jego odwołanie w postaci nośnika danych zawierającego nagrania dwóch rozmów ze spotkań z Syndykiem, co uniemożliwia Syndykowi weryfikację treści, prawdziwości oraz legalności tych nagrań, a jednocześnie stanowi brak formalny otrzymanego pisma, który - w razie jego nieuzupełnienia - obligował Sąd do zwrotu pisma na podstawie art. 130 § 1 k.p.c.;

Powyższe doprowadziło w istocie do pozbawienia Syndyka możności obrony jego praw, co stosownie do art. 379 pkt 5) k.p.c. również samoistnie prowadzi do nieważności zaskarżonego postanowienia.

II.2. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 PUiN w zw. z art. 170 ust. 1 PUiN poprzez brak dokonania wszechstronnej oceny dowodów wyrażające się w nieuprawnionym przyjęciu, że syndyk nie pełnił należycie swoich obowiązków, tj. postępował nielojalnie wobec upadłej spółki, wierzycieli i Sędziego-komisarza, wyłącznie w oparciu o twierdzenia przedstawione we wniosku i wypis ze stenogramu, podczas gdy analiza wniosku, a zwłaszcza wypisu nie dają podstaw do wysuwania tego typu twierdzeń, natomiast całokształt materiału dowodowego znajdujący się w aktach postępowania upadłościowego potwierdza, że Syndyk wypełniał wszystkie swoje obowiązki i działał w interesie masy upadłości oraz wierzycieli;

II.3 naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 PUiN w zw. z art. 170 ust.1 PUiN poprzez brak wszechstronnej oceny dowodów wyrażający się w uznaniu, iż sam fakt kontaktu Syndyka z adwokatem S. Z. może prowadzić do wniosku, że Syndyk nie pełni należycie swoich obowiązków, podczas ody związku takiego nie wykazano i brak jest przesłanek, by Syndyk ponosił odpowiedzialność za działania osoby trzeciej, która w dodatku samodzielnie podlega odpowiedzialności zawodowej;

II.4. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 PUiN w zw. z art. 170 ust. 1 PUiN poprzez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego i w konsekwencji błędne przyjęcie, że Syndyk na dzień 24 kwietnia 2012 r. „z czynszów posiadał na swoim koncie sumę kilkuset tysięcy złotych i do ściągnięcia zaległych czynszów na sumę co najmniej 350.000,00zł”, podczas gdy ze sprawozdania rachunkowego Zarządcy w postępowaniu egzekucyjnym wynika, iż była to kwota kilkunastu tysięcy złotych, a w konsekwencji błędne przyjęcie, że działania Syndyka mogły narazić masę upadłości na szkodę;

II.5. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 PUiN w zw. z art. 170 ust. 1 PUiN poprzez brak wszechstronnej oceny materiału dowodowego polegający na wybiórczej ocenie dowodów skutkujący błędnym ustaleniem, że Syndyk nie podejmował działań mających na celu uchylenie nieprawidłowych działań komornika K. G., podczas gdy Syndyk podejmował takie działania, czego wyrazem są dokumenty urzędowe przedłożone przez Syndyk w przedmiocie uchylenia tych zajęć, co jednoznacznie wskazuje, że Syndyk skutecznie przeciwdziałał czynnościom komornika podejmowanym względem masy upadłości;

II.6. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 PUiN w zw. z art. 170 ust. 1 PUiN poprzez nieuzasadnione pominięcie wyjaśnień Syndyka zawartych w piśmie z dnia 8 lipca 2013 r., wskazujące iż Syndyk podjął działania mające na celu dochodzenie roszczeń od Z. M. (1), jak również pominięcie wyjaśnień Syndyka odnośnie dochodzenia kwoty 20.000 zł, a w konsekwencji przyjęcie, że Syndyk nie dochodził tych wierzytelności, podczas gdy Syndyk podjął działania egzekucyjne względem Z. M. (2), natomiast kwoty 20.000 zł nie mógł skutecznie dochodzić, ponieważ nie był w posiadaniu stosownych dokumentów wobec ich nieprzekazania przez Upadłego (Wnioskodawcę);

II.7. naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. oraz w z w. z art. 229 PUiN poprzez niewskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia podstawy rozstrzygnięcia, a mianowicie niewskazanie dowodów, na których Sąd oparł się, rozstrzygając, że Syndyk w niniejszym postępowaniu nie pełni należycie swoich obowiązków, jak również nie wskazanie przyczyn, dla których odmówił wiarygodności dowodom wskazującym, że zarzuty kierowanie względem Syndyka były nieuzasadnione, co w zasadniczej mierze powoduje, że zaskarżone postanowienie uchyla się kontroli instancyjnej.

Mając powyższe na względzie skarżący wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, zniesienie postępowania w pełnym zakresie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

2) ewentualnie, gdyby Sąd uznał, że nie zachodzi nieważność zaskarżonego postanowienia, skarżący wniósł o zmianę postanowienia poprzez oddalenie wniosku o odwołanie Syndyka, chyba że Sąd uzna, iż Sąd I instancji nie rozpoznał sprawy co do istoty - w takim przypadku skarżący również wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania;

3) dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postaci:

- postanowienia o umorzeniu śledztwa z dnia 9 sierpnia 2011 r. sygn. 1 Ds 982/11 na okoliczność zaburzeń psychicznych wnioskodawcy,

- sprawozdań Syndyka oraz prawomocnych postanowień Sądu o zatwierdzeniu tych sprawozdań, na okoliczność działań podejmowanych przez Syndyka, braku wcześniejszych zastrzeżeń ze strony sędziego-komisarza co do działalności Syndyka, jak również na okoliczność ustalenia wysokości pobranych i zaległych czynszów,

- postanowienia Sądu Rejonowego w Słubicach z dnia 16 kwietnia 2013 r. (sygn. I Co 108/13) oraz postanowienia Sądu Rejonowego w Słubicach z dnia 8 marca 2013 r. (I Co 1340/12) na okoliczność składania przez Syndyka skarg na czynności komornika oraz skuteczności tych skarg;

- postanowienia Sądu Rejonowego w Słubicach z dnia 11 października 2012 r. (sygn. I Co 885/12) na okoliczność podejmowania przez Syndyka skutecznych działań mających na celu uchylenie zajęć komorniczych,

- wezwań Syndyka z dnia 2 lipca 2013 r. i 18 lipca 2013 r. na okoliczność braku przekazywania dokumentów Syndykowi przez upadłego, co w konsekwencji uniemożliwiło podjęcie działań windykacyjnych wobec osób wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, podejmowania przez Syndyka działań mających na celu dochodzenie roszczeń od dłużników upadłego,

- pisma Syndyka z dnia 27 grudnia 2011 r., na okoliczność dochodzenia zaspokojenia wierzytelności upadłego od G. i Z. M. (1);

4) zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W piśmie z 27 lutego 2017 r. wnioskodawca wniósł o oddalenie zażalenia T. S. (1), podtrzymując twierdzenia zawarte we wniosku i dalszych wystąpieniach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, choć nie wszystkie zarzuty skarżącego i argumentacja przytoczona na ich uzasadnione okazały się uzasadnione.

W szczególności Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska skarżącego co do wystąpienia w okolicznościach przedmiotowej sprawy przesłanek nieważności postępowania przewidzianych w treści przepisu art. 379 pkt 4 k.p.c. w zw. z art. 229 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej p.u.n) oraz w przepisie art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 229 p.u.n.

Skarżący, uzasadniając zarzut nieważności postępowania wskazany w treści przepisu art. 379 pkt 4 k.p.c. podniósł, że z treści art. 170 ust. 1 p.u.n. jednoznacznie wynika, że postanowienie w przedmiocie odwołania syndyka może być wydane wyłącznie przez sąd upadłościowy, zaś art. 151 p.u.n. precyzuje, że sędzia-komisarz może wykonywać czynności postępowania upadłościowego z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd, przy czym sędzia-komisarz wyznaczony w danym postępowaniu upadłościowym nie może pełnić również funkcji sądu, gdy ten orzeka jednoosobowo, czyli w przypadku określonym w art. 170 ust. 1 p.u.n. Powyższe – zdaniem skarżącego - prowadzi do wniosku, że skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa, gdyż postanowienie z dnia 22 sierpnia 2013 r. zostało wydane przez Sąd w składzie jednoosobowym, tj. przez sędziego Łukasza Staszaka, który w przedmiotowym postępowaniu pełni również funkcję sędziego-komisarza.

Odnosząc się do powyższych kwestii Sąd Okręgowy zauważa, że kwestionowane orzeczenie zostało wydane w składzie zgodnym z treścią art. 151 w zw. z art. 170 ust. 1 p.u.n., a więc przez Sąd Rejonowy – Sąd upadłościowy w składzie jednoosobowym. I chociaż w uzasadnieniu tego postanowienia omyłkowo wskazano, że to sędzia-komisarz postanowił odwołać syndyka, to w dniu 3 października 2013 r. Sąd Rejonowy sprostował oczywistą omyłkę pisarską w uzasadnieniu swojego postanowienia z dnia 22 sierpnia 2013 r. w ten sposób, że w miejsce słów „sędzia-komisarza” wpisano „Sąd” (k. 1064). Oczywiście ten jednoosobowy skład Sądu tworzył sędzia Łukasz Staszak, pełniący także funkcję sędziego-komisarza w niniejszym postępowaniu upadłościowym (wcześniej orzekał w składzie trzyosobowym w przedmiocie ogłoszenia upadłości dłużnika), ale w ocenie Sądu drugiej instancji nie jest to wystarczająca podstawa do uznania, że zastosowanie znajdzie regulacja przepisu art. 379 pkt 4 k.p.c., a więc, że zaskarżone orzeczenie wydane zostało przez sędziego wyłączonego z mocy ustawy.

Otóż analiza treści art. 150 p.u.n. nie daje – zdaniem Sądu Okręgowego - podstaw do uznania, że istnieje ustawowe wyłączenie udziału sędziego-komisarza w składzie sądu orzekającego w przedmiocie odwołania syndyka. Treść przepisu art. 150 ust. 3 p.u.n. prowadzi bowiem do wniosku, iż sędzia-komisarz ustawowo wyłączony jest jedynie ze składu sądu upadłościowego rozpoznającego zażalenie na jego postanowienie jako sędziego-komisarza. Dodać należy, że w doktrynie przyjmuje się przy tym, iż wyłączenie wskazane w powyższym przepisie jest wyłączeniem ustawowym o charakterze zamkniętym, co oznacza, że nie może być interpretowane rozszerzająco na inne sytuacje.

Zgodzić się należy jednocześnie z wywodami skarżącego co do istnienia na tle regulacji przepisów prawa upadłościowego i naprawczego dwóch organów sądowych postępowania upadłościowego, tj. sądu i sędziego-komisarza. Stanowią one odrębne, obligatoryjne organy tego postępowania, posiadające odmienne kompetencje. O ile sąd upadłościowy jest przy tym zasadniczo jedynym organem sądowym uprawnionym do podejmowania decyzji merytorycznych i rozstrzygnięć formalnych w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, o tyle w toku postępowania upadłościowego po ogłoszeniu upadłości – jest jednym z dwóch organów, wydających takie rozstrzygnięcia w toku właściwego postępowania upadłościowego. Podkreślić należy, że w trakcie prowadzonego postępowania upadłościowego właściwego zasadą jest samodzielne działanie sędziego-komisarza (stosownie do art. 151 p.u.n. po ogłoszeniu upadłości czynności postępowania upadłościowego wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest sąd), sąd upadłościowy wydaje natomiast orzeczenia w zakresie ustawowego upoważnienia oraz działa jako sąd odwoławczy od orzeczeń sędziego komisarza - w przypadkach wskazanych w ustawie.

Mając na uwadze odrębność obydwu organów i ich kompetencji – Sąd Okręgowy uznaje za celowe i uzasadnione niełączenie funkcji sędziego-komisarza oraz funkcji sądu upadłościowego działającego jednoosobowo (jak w okolicznościach rozpoznawanej sprawy), gdyż – jak wskazuje się w doktrynie osłabia to funkcję nadzorczą sędziego komisarza oraz grozi zachwianiem zasady obiektywizmu sądu. Zaistnienie takiej sytuacji w okolicznościach badanej sprawy nie prowadzi jednak do przyjęcia, że w sprawie doszło do nieważności postępowania, określonej w art. 379 pkt 4 k.p.c., powinno to zostać jednak uwzględnione w toku dalszego postępowania, tak aby było zapewnione prawo dostępu strony do bezstronnego sądu.

Podobnie należało ocenić w okolicznościach przedmiotowej sprawy zarzut nieważności postępowania uzasadniany pozbawieniem syndyka możliwości obrony jego praw (art. 379 pkt 5 k.p.c. w zw. z art. 229 p.u.n.). Skarżący zarzut ten uzasadniał niedoręczeniem mu załącznika do wniosku o jego odwołanie „w postaci nośnika danych zawierających nagrania dwóch rozmów ze spotkań z Syndykiem”, co uniemożliwiło skarżącemu weryfikację treści, prawdziwości oraz legalności tych nagrań, a jednocześnie stanowiło brak formalny pisma.

W powołanym przez skarżącego przepisie art. 379 pkt 5 k.p.c. przewidziano, że nieważność postępowania zachodzi, jeżeli strona została pozbawiona możliwości obrony swoich praw. Utrwalone jest stanowisko, że przesłanki te są spełnione wtedy, gdy strona wbrew swej woli, na skutek wadliwości proceduralnych sądu lub strony przeciwnej, nie mogła brać i faktycznie nie brała udziału w postępowaniu lub w jego istotnej części, jeżeli skutki tych uchybień nie mogły być usunięte przed wydaniem w danej instancji wyroku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 10 czerwca 1974 r., II CR 155/74, OSPiKA 1975/3/66; z 10 maja 2000 r., III CKN 416/98, OSNC 2000/12/220; z 10 stycznia 2001 r., I CKN 999/98, LEX nr 52705; z 10 lipca 2002 r., II CKN 822/00, LEX nr 55519; postanowienie z 28 listopada 2002 r., II CKN 399/01, LEX nr 19607).

W rozpoznawanej sprawie złożony przez członka rady wierzycieli – A. L. (będącego jednocześnie przedstawicielem upadłego oraz wierzycielem) wniosek z 13 czerwca 2013 r. o odwołanie syndyka rzeczywiście jako dowód przywoływał: „nagranie audio ze spotkania z reprezentującym upadłą” (str. 2 wniosku, k. 811/tom V akt) i „załączona kopia płyty CD (oryginał w materiałach śledztwa P.O. sygn. akt Ds. 7/13)” (str. 8, k. 817). Na tejże str. 8 przywołane zostały wypisy ze stenogramu (sam stenogram nie został złożony), tj. fragmenty wypowiedzi syndyka T. S. (1), ale wniosek nie zawiera spisu załączników i przylega do niego wyłącznie potwierdzenie nadania przesyłki P.. Brak jest zatem ww. płyty CD i Sąd Okręgowy nie dopatrzył się tego dowodu w aktach sprawy.

W takiej postaci pismo z 13 czerwca 2013 r. doręczone zostało syndykowi na podstawie zarządzenia sędziego Łukasza Staszaka z dnia 21 czerwca 2013 r., w którym nakazano syndykowi odniesienie się w terminie 7 dni do każdego zdania pisma wierzyciela i do każdego zarzutu z osobna, dołączając dokumenty oraz informacje jakie działania przedsiębrał – pod rygorem odwołania z funkcji syndyka.

W odpowiedzi na to zobowiązanie syndyk złożył pismo datowane na dzień 8.07.2013 r. (k. 842), w którym wniósł o oddalenie wniosku o jego odwołanie, odnosząc się do postawionych mu zarzutów i załączając kilka dokumentów. W piśmie tym syndyk odniósł się również do kwestii własnych wypowiedzi, utrwalonych przez A. L., których fragmenty zamieszczone zostały we wniosku, dołączając nadto mail od ww. przedstawiciela upadłego wraz z załącznikiem w postaci dalszych wypisów ze stenogramu rozmowy z udziałem syndyka (k. 850-851). Tłumacząc się z wypowiedzianych słów syndyk T. S. jednocześnie podkreślił, że „nagrania zostały przygotowane z pełną świadomością przez wnioskodawcę (…) i mogą zawierać treści zmanipulowane”. Przy czym syndyk w żadnym miejscu nie podniósł, że nie może w pełni odnieść się do nagranych rozmów z uwagi na niedoręczenie mu płyty CD z rzeczonymi nagraniami i nie wnosił też o doręczenie mu tego dowodu powołanego we wniosku z 13 czerwca 2013 r. Kwestia ta pojawiła się dopiero w zażaleniu, choć do czasu wydania zaskarżonego orzeczenia syndyk składał jeszcze pismo z 29.07.2013 r., w którym ustosunkowywał się do wniosku upadłego o zmianę sposobu prowadzenia postepowania upadłościowego.

W tym stanie rzeczy nie sposób uznać, że skarżący został pozbawiony możności obrony jego praw w rozumieniu przepisu art. 379 pkt 5 k.p.c. Syndyk miał możliwość ustosunkowania się do wniosku o jego odwołanie i z niej skorzystał; nie sygnalizował braku jakiegokolwiek załącznika do wniosku, nie wnosił o wydłużenie czasu na ustosunkowanie się do twierdzeń wnioskodawcy, w tym do fragmentów stenogramów z nagranych – bez wiedzy i zgody syndyka – rozmów, które przedstawiały go w niekorzystnym świetle.

Niezależnie od powyższego Sąd Okręgowy stwierdza, że wniosek o odwołanie syndyka rzeczywiście dotknięty był brakiem formalnym, ale w pierwszej kolejności w postaci niewymienienia załączników (art. 126 § 1 pkt 5 k.p.c.), co nie pozwala na jednoznaczne ustalenie czy kopia płyty CD faktycznie została załączona, zwłaszcza że w aktach sprawy nie ma tej płyty, a w odpowiedzi na wniosek syndyk nie podnosił braku jakiegokolwiek załącznika ustosunkowując się do fragmentów stenogramu i samemu przedkładając inne fragmenty nadesłane mu mailem przez A. von L.. Niemniej Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia powołał się na rozmowę nagraną podczas spotkania z sędzią-komisarzem, co może sugerować, że w posiadaniu Sądu upadłościowego znajdowała się rzeczona płyta CD. Kwestia ta podlegać więc będzie ewentualnemu wyjaśnieniu przy ponownym rozpoznaniu sprawy w zakresie wniosku o odwołanie syndyka.

Przechodząc do dalszych zarzutów zażalenia Sąd Odwoławczy stwierdza, że nie sposób nie zgodzić się ze skarżącym, iż doszło do naruszenia przepisu art. 328 § 2 w zw. z art. 361 k.p.c. w zw. z art. 229 p.u.n., co powoduje, że zaskarżone orzeczenie wymyka się spod kontroli instancyjnej.

Zgodnie z pierwszym z tych przepisów uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Sąd Najwyższy w wyroku z 5 czerwca 2009 r. (sygnatura akt I UK 21/09, LEX nr 515699) wskazał, że powołanie się w skardze kasacyjnej na podstawę naruszenia w postaci art. 328 § 2 k.p.c. jest usprawiedliwione tylko wówczas, gdy z uzasadnienia orzeczenia nie daje się odczytać, jaki stan faktyczny lub prawny stanowił podstawę rozstrzygnięcia, co uniemożliwia kontrolę kasacyjną. Z kolei w wyroku z 4 marca 2009 r. (II PK 201/08, LEX nr 523527) SN wskazał, że zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia może okazać się zasadny tylko wówczas, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wymienionych w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej, czyli gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie toku wywodu, który doprowadził do jego wydania. To, czy w istocie sprawa została wadliwie, czy prawidłowo rozstrzygnięta nie zależy od tego, jak zostało napisane uzasadnienie, co znajduje potwierdzenie w art. 398 ¹⁴ k.p.c., w myśl którego Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną także wtedy, gdy mimo błędnego uzasadnienia orzeczenie odpowiada prawu. Rozwijając tę myśl Sąd Najwyższy w wyroku z 16 grudnia 2008 r. (I PK 96/08, LEX nr 529754) dodał, że sporządzenie uzasadnienia w sposób nie w pełni odpowiadający stawianym mu wymaganiom może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej wyjątkowo wtedy, gdy przedstawione w nim motywy nie pozwalają na przeprowadzenie kontroli kasacyjnej zaskarżonego orzeczenia. Jedynie w takim wypadku uchybienie art. 328 § 2 k.p.c. może być - w świetle art. 398 ³ § 1 pkt 2 k.p.c. - uznane za mogące mieć wpływ na wynik sprawy. Podobne stanowisko SN zajął w wyroku z 3 października 2008 r. (II PK 48/08, LEX nr 513006) podnosząc, że jedynie wyjątkowo naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. może wypełniać podstawę kasacyjną, o której mowa w art. 398 ³ § 1 pkt 2 k.p.c. Może to mieć miejsce wówczas, gdy wskutek uchybienia wymaganiom wynikającym z art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli kasacyjnej.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy Sąd Okręgowy stwierdził, że Sąd Rejonowy nie wskazał podstawy faktycznej rozstrzygnięcia i praktycznie nie poczynił ustaleń faktycznych, ograniczając się do bliżej nieumotywowanych wniosków, bez wskazania dowodów, na podstawie których się oparł. Już bowiem pierwsze zdanie na drugiej stronie zaskarżonego postanowienia, w którym Sąd zarzuca syndykowi nienależyte pełnienie obowiązków, nieprzejrzyste działanie, ujmowanie na liście wierzytelności wierzycieli o wątpliwej legitymacji i nieodzyskanie całości majątku upadłej spółki, nie znajduje dalej rozwinięcia, tzn. wskazania dowodów, na których podstawie taka negatywna ocena działań syndyka T. S. (1) jest usprawiedliwiona. W szczególności w jaskrawej sprzeczności z zarzutem ujmowania na liście wierzytelności wierzycieli o wątpliwej legitymacji pozostaje fakt, że do czasu wydania postanowienia z dnia 22 sierpnia 2013 r. syndyk przedstawił listę wierzytelności i pierwsza listę wierzytelności uzupełniającą i obie te listy zostały postanowieniami sędziego-komisarza prawomocnie zatwierdzone. Nie sposób też dowiedzieć się z lektury uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia jakie to obowiązki syndyk pełnił nienależycie ( nota bene do tego momentu sędzia-komisarz nie stosował wobec syndyka żadnych środków dyscyplinujących i zatwierdził wszystkie sprawozdania finansowe). To samo dotyczy „ustaleń” dotyczących uzyskanej kwoty czynszów w wysokości kilkuset tysięcy złotych, zaś w aktach sprawy nie było dokumentów na tę okoliczność. Zarzucając syndykowi brak aktywności w postępowaniu egzekucyjnym Sąd Rejonowy również nie wskazał podstaw tych ustaleń, przy jednoczesnym pominięciu twierdzeń i dowodów wskazywanych przez syndyka w odpowiedzi na wniosek o jego odwołanie. Zresztą Sąd w ogóle nie odniósł się do wyjaśnień syndyka z 8.07.2013 r. i przedłożonych przez niego dowodów, m.in. na okoliczność dochodzenia wierzytelności upadłego, powielając w zasadzie twierdzenia wniosku bez ich oparcia w konkretnym materiale dowodowym.

Wobec braku płyty CD z nagraniami rozmów syndyka z przedstawicielem upadłego nieweryfikowalne są rzeczone rozmowy czy nawet przytoczone przez wnioskodawcę A. von L. fragmenty stenogramów rozmów. W konsekwencji nie poparte dowodowo są zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ustalenia Sądu o zawieraniu przez syndyka porozumienia z (...) spółką z o.o. w złej wierze i nielojalnym postępowaniu wobec kontrahentów, upadłego i sędziego-komisarza. I choć syndyk w odpowiedzi na wniosek przyznał pewną niestosowność jego wypowiedzi wobec reprezentanta upadłego, to jednak powoływanie się przez Sąd na zarejestrowane rozmowy wymaga pełnego zapoznania się z tymi nagraniami, zwłaszcza że sposób ich pozyskania może sprzyjać manipulacjom ze strony nagrywającego. Sąd Okręgowy nie jest też w stanie ustalić na jaką to „rozmowę nagraną podczas spotkania z sędzią-komisarzem” powołał się Sąd upadłościowy.

Mając powyższe na uwadze zgodzić się należy ze skarżącym, że sfera motywacyjna postanowienia z dnia 22 sierpnia 2013 r. pozostaje nieujawniona, co uniemożliwia poddanie jej ocenie instancyjnej. Wyszczególnione braki uzasadnienia zaskarżonego postanowienia uniemożliwiają dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził Sąd Rejonowy do wydania tegoż orzeczenia (por. wyrok SA w Warszawie z 20 listopada 2012 r., I ACa 599/12).

W rezultacie Sąd Okręgowy uchylił zaskarżone postanowienie w punkcie I. i w tym zakresie przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania (art. 386 § 4 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.). Sąd ten orzeknie też o kosztach postępowania zażaleniowego w instancji odwoławczej (art. 108 § 2 k.p.c.).

W pozostałym zakresie, tj. co do pkt. II. o ustanowieniu do czasu zakończenia postępowania w przedmiocie odwołania syndyka zarządcy tymczasowego S. L., zażalenie podlegało oddaleniu (art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).

Ustanowienie tymczasowego zarządcy podyktowane jest koniecznością podejmowania czynności za syndyka do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia w przedmiocie odwołania syndyka (art. 172 ust. 2 p.u.n.), które to postępowanie trafia do punktu wyjścia. I chociaż rozstrzygnięcie o odwołaniu syndyka T. S. (1) zostało uchylone, to jednakże uwzględnieniu podlegało, że wyżej wymieniony, już po wydaniu zaskarżonego postanowienia, wniósł o odwołanie go z funkcji syndyka z uwagi na sytuację rodziną i związaną z tym zmianę miejsca zamieszkania, które to czynniki uniemożliwiałyby właściwe sprawowanie funkcji syndyka. W tej sytuacji pozostawienie tymczasowego nadzorcy, który nota bene w dniu 20 listopada 2013 r. postanowieniem sędziego-komisarza (k. 1087/tom VI) ustanowiony został syndykiem (poza zakresem niniejszego postępowania zażaleniowego pozostaje kontrola prawidłowości tego orzeczenia) ma zapewnić dalszy, niezakłócony tok postępowania upadłościowego.

Powyższe rozstrzygnięcie o charakterze kasacyjnym czyni zbędnym odnoszenie się przez Sąd Okręgowy do pozostałych zarzutów zażalenia. S. zatem tylko należy wskazać, że zasadne wydają się być zarzuty dotyczące naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., co w zdecydowanej większości jest wynikiem zaniechania wskazania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy. Przykładowo wskazać należy kwestię rzekomego niedochodzenia przez syndyka roszczeń wobec Z. M. (2), choć do odpowiedzi na wniosek o jego odwołanie T. S. (1) przedłożył pismo z 27.12.2011 r. (k. 849) do Komornika sądowego przy SR w Zielonej Górze, w którym zgłoszona została, wobec obwieszczenia o licytacji nieruchomości ww. dłużnika, wierzytelność upadłej Spółki. Z kolei zawarcie przez syndyka porozumienia ze spółką z o.o. (...) za zgodą rady wierzycieli i przy braku sprzeciwu sędziego-komisarza do uchwały rady wierzycieli w tym zakresie, poddaje w wątpliwość wniosek Sądu o działaniu syndyka w złej wierze i nielojalnie wobec kontrahentów, upadłego i sędziego-komisarza.

Przy ponownym rozpoznaniu wniosku o odwołanie syndyka Sąd Rejonowy uwzględni nie tylko twierdzenia wnioskodawcy, ale i wyjaśnienia syndyka, konfrontując te stanowiska ze zgromadzonym w aktach materiałem dowodowym. Rolą Sądu będzie też ocena wiarygodności dowodu w postaci nagrań rozmów na płycie CD, przy założeniu że stanowiła ona załącznik do wniosku z 13 czerwca 2013 r. Następnie zebrany materiał dowodowy Sąd podda wszechstronnej ocenie przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., uwzględniając także aktualną sytuację w postępowaniu upadłościowym Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo-Handlowego (...) spółki z o.o. w S.. Zaś sporządzając na wniosek którejkolwiek ze stron uzasadnienie wydanego orzeczenia Sąd uwzględni zasady wynikające z przepisu art. 328 § 2 k.p.c.

SSO Anna Budzyńska SSO Piotr Sałamaj SSO Agnieszka Woźniak