Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 17 lutego 2017 r.

H.Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od R. G. kwoty 4143,39 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 marca 2016 do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu powód twierdził, że pozwany R. G. zawarł z Bankiem (...) w W. umowę pożyczki o nr (...), na podstawie której otrzymał świadczenie oraz był zobowiązany do spłaty zadłużenia zgodnie z warunkami umowy. Ponieważ R. G. nie uregulował zadłużenia, umowa został wypowiedziana, a wobec dłużnika wszczęto działania windykacyjne z wszczęciem egzekucji sądowej na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego włącznie. Na podstawie umowy cesji wierzytelności z dnia 23 listopada 2015 r. powód stał się wierzycielem R. G. (pozew k. 2-3).

W dniu 29 marca 2016 r. Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy w Warszawie, w I Wydziale Cywilnym w sprawie I Nc 2378/16 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty k. 24).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany M. K. zaskarżył nakaz zapłaty w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazywał, że dokonał spłaty całego zadłużenia w toku wszczętego wobec niego postępowania komorniczego (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 34-35).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 marca 2012 r. Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z R. G. umowę pożyczki gotówkowej. W ramach zawartej umowy Bank wydał R. G. kwotę 5000 zł, który zobowiązał się spłacić ją wraz z odsetkami i innymi wskazanymi w regulaminie pożyczki opłatami w 48 ratach po 172 zł każda (okoliczności bezsporne; dowód, umowa pożyczki gotówkowej k. 4-6).

Z uwagi na zaległości w zakresie spłaty rat pożyczki Bank (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. pismem z dnia 29 maja 2014 r. wypowiedział R. G. umowę pożyczki gotówkowej, z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia umowy, licząc od daty otrzymania pisma oraz poinformował pozwanego, że rozwiązanie umowy zobowiązuje do niezwłocznego zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami, opłatami i prowizjami należnymi Bankowi (dowód: wypowiedzenie umowy k. 53 potwierdzenie nadania k. 53v-54).

Poprzednik prawny powoda Bank (...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 29 sierpnia 2014 r. wystawił przeciwko pozwanemu R. G. bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), w którym stwierdził, że pozwany na podstawie umowy pożyczki gotówkowej ma zapłacić na rzecz Banku: kwotę 3440,23 zł z tytułu niespłaconej pożyczki wraz z odsetkami umownymi w wysokości 16 % rocznie od dnia 26 maja 2014 r. do dnia zapłaty; kwotę 184,26 zł tytułem odsetek umownych za faktyczne opóźnienia w spłacie rat pożyczki liczonych za okres od 15 marca 2012 r. do dnia 25 maja 2014 r. wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wystawienia bte do dnia zapłaty oraz kwotę 110 zł tytułem opłat manipulacyjnych naliczonymi zgodnie z regulaminem pożyczki gotówkowej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wystawienia bte do dnia zapłaty (dowody: bankowy tytuł egzekucyjny k. 56).

Postanowieniem z dnia 30 września 2014 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie, I Wydział Cywilny nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 29 sierpnia 2014 r. przeciwko dłużnikowi R. G. (dowód: postanowienie k 57).

W dniu 25 marca 2015 r. Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wystąpił do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w dla W.-M. w W. o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi G. G. (dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji k. 62-63).

Postanowieniem z dnia 1 grudnia 2015 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Mokotowa w W. na podstawie przepisu art. 820 k.p.c. zawiesił postępowanie egzekucyjne w związku z wnioskiem wierzyciela złożonym w tym przedmiocie ( okoliczności bezsporne, dowód: postanowienie z dnia 1 grudnia 2015 r, k. 36).

Po zawieszeniu postępowania egzekucyjnego dłużnik kontynuował spłatę zadłużenia względem pierwotnego wierzyciela, a wpłaty te komornik składał do depozytu. Ostatecznie w depozycie komorniczym znajdowała się kwota 1 576,84 zł, która po umorzeniu postępowania egzekucyjnego została zwrócona pozwanemu ( okoliczności niezaprzeczone przez pozwanego, dowód: potwierdzenia wpłat k. 37-42, karta rozliczeniowa k. 70).

W dniu 23 listopada 2015 r. Bank (...) S.A. zawarł z H.Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą w W. umowę przelewu wierzytelności detalicznych, powstałych w stosunku do osób fizycznych, między innymi z tytułu kart kredytowych, w tym wierzytelności w stosunku do pozwanego R. G., wynikające z umowy pożyczki z dnia 15 marca 2012 r. (dowód: umowa przelewu k.8-10, Załącznik nr 8 wraz z wyciągiem z wykazu wierzytelności w formie tabeli k. 11-13).

W dniu 14 marca 2016 r. powód H.Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej nr (...), w którym stwierdzono wysokość w całości wymagalnego zobowiązania R. G. na dzień wystawienia wyciągu w kwocie 4143,39 zł (dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu k. 7).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, a także twierdzeń samych stron, nie zakwestionowanych przez stronę przeciwną, które na podstawie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. Sąd przyjął za udowodnione. Strony nie kwestionowały autentyczności powołanych powyżej dokumentów, ani ich treści. Sąd również nie miał wątpliwości co do ich wartości dowodowej, wobec czego brak było podstaw do odmówienia wiarygodności danych w nich zawartych.

W toku postępowania pozwany wnosił o przeprowadzenie dowodu z zeznań stron, ograniczając ten wniosek do przesłuchania pozwanego. W myśl art. 299 k.p.c. jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. W ocenie Sądu całokształt materiału dowodowego w postaci dokumentów przedstawiony przez strony jest wystarczający do ustalenia całokształtu okoliczności istotnych z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy i w związku z tym wniosek o przesłuchanie pozwanego należało oddalić.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że pozew w części, w jakiej powód dochodził zasądzenia kwoty 333,81 zł tytułem kosztów sądowych i egzekucyjnych, podlegał odrzuceniu.

Zgodnie z treścią art. 199 pkt 1 k.p.c. Sąd odrzuci pozew, jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna. Dopuszczalność drogi sądowej jest podstawową przesłanką procesową o charakterze bezwzględnym, którą sąd bierze z urzędu pod uwagę w każdym stanie sprawy. Przyjęcie niedopuszczalności drogi sądowej (art. 199 § 1 pkt 1) i w konsekwencji odmowa rozstrzygnięcia sprawy przez sąd może nastąpić tylko przy spełnieniu określonych przesłanek. Niedopuszczalność drogi sądowej zachodzi wówczas, gdy sprawa nie ma charakteru sprawy cywilnej lub gdy sprawa ze swej istoty ma wprawdzie charakter sprawy cywilnej, jednakże z mocy wyraźnego przepisu została przekazana do właściwości innego organu niż sąd powszechny.

Artykuł 1 k.p.c. podaje ustawową definicję "sprawy cywilnej", opartą na dwóch niezależnych kryteriach: materialnoprawnym i formalnym. Według kryterium materialnoprawnego sprawami cywilnymi są te sprawy, w których stosunki prawne stron układają się na zasadzie równorzędności podmiotów i ekwiwalentności świadczeń, co za tym idzie, są one już ze swej istoty sprawami cywilnymi. W tym rozumieniu sprawy cywilne to sprawy z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy (Bodio J., Komentarz do art. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, opublikowany w systemie LEX). Sprawami cywilnymi w ujęciu formalnym są sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz inne sprawy, do których przepisy Kodeksu postępowania cywilnego znajdują zastosowanie z mocy ustaw szczególnych. Chodzi tu zarówno o sprawy o charakterze administracyjnym, jak i o inne sprawy, których źródłem nie jest prawo cywilne. Przyznanie im cywilnego charakteru jest wyłącznie wynikiem decyzji legislatora, tj. ustawa traktuje je jako cywilne wówczas, gdy ich rozpoznanie przekazane jest do kompetencji sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Ich źródłem jest prawo publiczne. Uchodzą one za cywilne wyłącznie dlatego, że rozpoznawane są według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego na mocy odpowiednich przepisów. Zastosowanie kryterium formalnego w celu poszerzenia zakresu art. 1 podyktowane jest względami celowościowymi (Zembrzuski T., Komentarz do art. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, opublikowany w systemie LEX).

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, które Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela i przyjmuje za własne, koszty poniesione w innych postępowaniach nie mogą być dochodzone w postępowaniu cywilnym jako roszczenie mające oparcie w przepisach prawa materialnego. Koszty postępowania są ze swej natury kosztami ubocznymi związanymi z wynikiem procesu (por. SN w wyroku z 21 grudnia 1996 r., I CKU 40/96 i w uchwale z 30 października 1978 r., III CZP 72/78). Regulacja rozkładu kosztów postępowania między strony oraz określania wysokości należnych kosztów została dokonana przez przepisy prawa formalnego (art. 98 i nast. KPC) w sposób "autonomiczny", wyłączający zatem dopuszczalność potraktowania zasądzonych z tego tytułu sum jako roszczenia podlegającego przepisom prawa materialnego (por. uchwałę SN z dnia 14 maja 1965 r., OSNCP 1966, z. 7-8, poz. 108, stwierdzającą niemożliwość dochodzenia w drodze odrębnego powództwa kosztów postępowania spadkowego; uchwałę SN z dnia 10 lutego 1995 r., OSNC 1995, z. 6, poz. 88, stwierdzającą niemożliwość zastosowania do prawomocnie zasądzonej sumy kosztów art. 3581 § 3 KC o waloryzacji; uchwałę SN z dnia 31 stycznia 1996 r., OSNC 1996, z. 4, poz. 57, stwierdzającą niemożliwość zastosowania art. 481 § 1 KC do zobowiązań z tytułu prawomocnego rozstrzygnięcia o kosztach). Przytoczone orzecznictwo Sądu Najwyższego w sposób jednolity i konsekwentny wskazuje, że po zakończeniu procesu nie można dochodzić w odrębnym postępowaniu jakichkolwiek należności z tytułu kosztów tego procesu. Koszty postępowania są definitywnie rozliczane w tym postępowaniu i nie mogą być dochodzone w odrębnym procesie (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 1965 roku, III CO 73/64, OSNCP 1966, z. 7-8, póz. 108; uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1995 roku, III CZP 8/95, OSNC 1995/6/88; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 roku, CK 139/05, LEX nr 186929). Analogicznie koszty postępowania egzekucyjnego mogą być ustalone wyłącznie w tym postępowaniu, w którym powstały, co wyklucza możliwość ich ustalenia w jakimkolwiek innym postępowaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1973r., I CR 250/73, publ. OSNC 1974/6/110).

Tym samym żądanie powoda w zakresie zasądzenia kosztów sądowych i egzekucyjnych poniesionych przez pierwotnego wierzyciela nie może być dochodzone w ramach procesu cywilnego i w związku z powyższym orzeczono jak w pkt I wyroku na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c.

Przechodząc do rozważań nad istotą sprawy należy wskazać, że powód wywodził swe żądanie z umowy cesji wierzytelności, zawartej w dniu 23 listopada 2015 r. z Bankiem (...) spółka akcyjna z siedzibą w W., obejmującej wierzytelność wynikającą z zawartej pomiędzy pozwanym a pierwotnym wierzycielem umowy pożyczki gotówkowej z dnia 15 marca 2012 r. Podstawą prawną tak sformułowanego żądania jest art. 509 § 1 k.c., który stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl zaś § 2 powołanego uregulowania wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Pozwany w toku postępowania podniósł zarzut spłaty całości zadłużenia, który w okolicznościach niniejszej sprawy nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 k.p.c. obowiązek przedstawienia dowodów ciąży na stronach. Natomiast według z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. W tej konkretnej sytuacji, to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia zarówno zasadności, jak i wysokości roszczenia w stosunku do pozwanego. Natomiast gdy powód wykaże, że roszczenie to zarówno co do zasady, jak i wysokości mu przysługuje, ciężar udowodnienia, że roszczenie to jest nienależne, bądź jego wysokość jest inna, zostaje przerzucony na stronę pozwaną.

Powód wywiązał się z tak zakreślonego obowiązku, bowiem wykazał – za pomocą wskazanych dokumentów prywatnych i urzędowych - fakt istnienia zobowiązania objętego żądaniem. W szczególności niesporne było w niniejszej sprawie istnienie wskazanej umowy pożyczki gotówkowej łączącej pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda, skuteczne wypowiedzenie tego stosunku prawnego przez poprzednika prawnego powoda z uwagi na niespełnienie przez pozwanego należności wynikających z umowy, jak i ważność i skuteczność przelewu wierzytelności, wynikających ze wskazanej umowy, na powoda.

Powód przedstawił nadto dowody wykazujące wysokość dochodzonego żądania, w zakresie należności głównej, a to w szczególności bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony w dniu 29 sierpnia 2014 r. nr (...), obejmujący wierzytelności wynikające z umowy pożyczki gotówkowej, zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie, I Wydział Cywilny z dnia 30 września 2014 r. oraz wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda nr (...) z dnia 14 marca 2016 r., obejmujący należności objęte żądaniem, wynikające ze wskazanego stosunku prawnego w kwocie łącznej 4143,39 zł.

W odpowiedzi pozwany przedstawił potwierdzenia dokonanych w celu spłaty zadłużenia przelewów z okresu od lipca 2015 r. do maja 2016 r. Wpłaty te dokonywane były w toku prowadzonego przeciwko pozwanemu postępowania egzekucyjnego i w związku z tym kwoty te wpływały na konto komornika sądowego. W wyniku wydania przez komornika sądowego w dniu 1 grudnia 2015 r. postanowienia, postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone z uwagi na złożony w tym przedmiocie wniosek dłużnika. Od tego momentu wpłaty nie trafiały już do pierwotnego wierzyciela, lecz składane były na koncie depozytowym. Ostatecznie wobec umorzenia postępowania egzekucyjnego, kwota depozytu została zwrócona pozwanemu. Powyższe okoliczności zostały przytoczone przez powoda w piśmie stanowiącym odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty oraz nie zostały przez stronę przeciwną zakwestionowane na późniejszym etapie postepowania i w związku z tym sąd wziął je pod uwagę przy orzekaniu o zasadności roszczenia. Mając na uwadze fakt zwrotu części uiszczonych kwot, Sąd uznał, że w tym zakresie wierzyciel nie został zaspokojony i w związku z tym zarzut spełnienia roszczenia w tej części należy uznać za bezzasadny. Jednocześnie podkreślić należy, że wcześniej dokonane wpłaty zostały zaliczone na poczet należności przysługującej wierzycielowi i z tego powodu wysokość roszczenia została odpowiednio przez Sąd zmieniona. Jak wynika z karty rozliczeniowej w sprawie Km 45924/15 należność wynikająca ze świadczenia głównego wynosiła 3440,23 zł. W wyniku wpłat dokonywanych przez pozwanego przed zawieszeniem postępowania egzekucyjnego pierwotny wierzyciel otrzymał kwotę 617,89 zł i w związku z tym kwota należności głównej w dniu 1 grudnia 2015 r. wynosiła 2822,34 zł.

W konsekwencji, uznać należy, że powód wykazał zarówno zasadność jak i wysokość dochodzonego żądania, obejmującego kwotę 2822,34 zł tytułem niespłaconej kwoty kapitału, kwotę 861,03 zł tytułem odsetek umownych naliczonych do dnia 14 marca 2016 r. oraz kwotę 26,52 zł jako kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 2822,34 zł za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 18 stycznia 2016 r. Łącznie zasądzeniu na rzecz powoda podlegała kwota 3709,89 zł (pkt II wyroku), natomiast w pozostałym zakresie powództwo należało oddalić.

Odnosząc się do żądania dotyczącego dalszych odsetek za opóźnienie podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, w myśl zaś par. 2 zd. 1 powołanego uregulowania – w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 9 października 2015 roku, o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1830) - jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych, przy czym w myśl art. 56 cytowanej ustawy, do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy- tj. 1 stycznia 2016 r. w myśl art. 57 cytowanej ustawy - stosuje się przepisy dotychczasowe.

Mając na uwadze powyższe powód uprawniony był do dochodzenia dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie, od dnia wniesienia pozwu - tj. od dnia 17 marca 2016 roku do dnia zapłaty, o czym orzeczono w punkcie II wyroku.

Orzekając o kosztach postępowania Sąd zastosował zasadę finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. oraz dokonał ich stosunkowego rozdzielenia, stosownie do reguły z art. 100 zd. 1 k.p.c. Z dochodzonej kwoty 4143,39 zł powód utrzymał się ze swym żądaniem co do kwoty 3709,89 zł, zatem wygrał sprawę w około 90 %, a przegrał w około 10 %, zaś pozwany w takim stosunku sprawę wygrał. Strony powinny zatem ponieść koszty procesu w następujących udziałach: powód w 10 %, a pozwany w 90 %.

Powód poniósł faktycznie koszty postępowania w wysokości 1317 zł, na które złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 100 zł, koszty zastępstwa prawnego ustalone na podstawie § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie w brzmieniu obowiązującym w dniu wniesienia pozwu (Dz. U. z 2015 r., nr 1800) tj. w wysokości 1200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Uwzględniając wynik sprawy pozwany powinien zatem zwrócić powodowi kwotę 1185,30 zł. Z kolei R. G. nie wykazał jakichkolwiek kosztów, które poniósłby w związku z toczącym się postępowaniem i w związku z tym powód nie był zobowiązany do dokonania jakiejkolwiek spłaty na rzecz pozwanego.

SSR Paweł Szymański

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda.