Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 września 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie P. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z dnia 10 lutego 2016 roku, odmawiającej wnioskodawcy prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Zaskarżoną decyzją z dnia 10 lutego 2016 roku organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Prawomocnym wyrokiem z dnia 7 lutego 2014 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi oddalił odwołanie wnioskodawcy o prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, w związku z tym samym zdarzeniem. W dniu 4 lutego 2013 roku wnioskodawca, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, jechał do Castoramy w S. samochodem N. (...). Była zima, termometr pokazywał około 3st.C., asfalt był czarny, wyglądało na bardzo dobrą przyczepność. Wnioskodawca znał trasę, jeździł nią ok. 2 razy w tygodniu. Po około 15 km wnioskodawca zbliżał się do łuku drogi, zwolnił do około 30-40 km. Zobaczył w lusterku, że wyprzedza go inny pojazd. Po wyprzedzeniu pojazd ten wpadł w poślizg. Żeby nie uderzyć w ten pojazd, wnioskodawca wykonał manewr wjechania w płytki rów z boku szosy, za którym były pola. Pojazd wnioskodawcy ściągnęło, nie zmieścił się pomiędzy dwa przydrożne drzewa, nie był w stanie wyhamować i uderzył w jedno z drzew. Wnioskodawca był trzeźwy. Do wypadku doszło w terenie zabudowanym, o dozwolonej prędkości maksymalnej 50 km/h. Wnioskodawca został prawomocnie uznany za winnego popełnienia wykroczenia wyrokiem Sądu Rejonowego w Skierniewicach z dnia 28 czerwca 2013 roku.

Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z protokołu rozprawy przeprowadzonej w sprawie XU 129/13, w zakresie zeznań przesłuchanych tam świadków, ze względu na obowiązująca zasadę bezpośredniości. Jeśli pełnomocnik wnioskodawcy uważał, że zeznania te mają istotne znaczenie w niniejszej sprawie, nic nie stało na przeszkodzie aby powołał tych samych świadków, choćby w celu potwierdzenia zeznań złożonych w tamtej sprawie. Nie może być jednak – w świetle art. 271 § 1 k.p.c. w zw. z art. 258 k.p.c. – traktowany jako dowód z przesłuchania świadków protokół czynności przeprowadzonych w innym postępowaniu.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż odwołanie jako niezasadne podlega oddaleniu.

Sąd meriti odnosząc się do dyspozycji art. 3 ust. 1 , art. 11 ust 1 i art. 21 ust 1 ustawy z dnia 30 października 2003 r. o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) wskazał, że zachowanie pracownika musi być wyłączną i jedyną przyczyną wypadku, a wyłączna wina musi nosić znamiona umyślności lub rażącego niedbalstwa.

Sąd Rejonowy zauważył, że policja na miejscu zdarzenia ustaliła, iż przyczyną wypadku było niedostosowanie prędkości do panujących warunków na łuku drogi. Wnioskodawca został prawomocnie uznany za winnego popełnienia wykroczenia wyrokiem z dnia 28 czerwca 2013 roku. Oznacza to w sensie prawnym, iż gdyby wnioskodawca jechał wolniej, to być może do poślizgu by nie doszło. Dodatkowe okoliczności wskazują ponadto, że do wypadku doszło wskutek nagłego, gwałtownego wykonania przez wnioskodawcę niebezpiecznego manewru związanego z zamiarem zjechania z szosy w celu uniknięcia kolizji z innym pojazdem. Wszystkie te okoliczności rozpatrywane łącznie oznaczają niedbalstwo wnioskodawcy w stopniu rażącym.

Mając powyższe na uwadze, Sąd stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik wnioskodawcy.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie prawa procesowego - art. 207 § 6 k.p.c., 217 § 1 k.p.c., 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z dokumentu w postaci protokołu rozprawy z dnia 5 lutego 2014 roku, odbytej w sprawie o sygn. akt X U 129/13 w zakresie zeznań świadków K. D. i A. R.;

2. naruszenie prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

- nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego we wnioskowanym przez ubezpieczonego zakresie, co doprowadziło do błędnego wniosku, iż ubezpieczony w sposób zawiniony naruszył przepisy ustawy o ruchu drogowym, będące przepisami dotyczącymi ochrony życia i zdrowia w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 199, poz. 1673 ze zm.), nadto pominięcie okoliczności, w jakich doszło do zdarzenia,

- dowolne uznanie, że sam fakt uderzenia w drzewo świadczy o zawinionym naruszeniu przepisów, dotyczących ochrony życia i zdrowia, choć nie ma żadnych podstaw, by twierdzić, że nawet gdyby ubezpieczony jechał z jeszcze mniejszą prędkością, wówczas do zdarzenia by nie doszło,

- pominięcie okoliczności, w jakich doszło do uderzenia w drzewo przez ubezpieczonego;

3. naruszenie prawa materialnego - art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 199, poz. 1673 ze zm.) poprzez jego zastosowanie, choć w realiach sprawy niniejszej nie powinien on mieć zastosowania;

4. naruszenie prawa materialnego - art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych poprzez jego niezastosowanie, choć w realiach sprawy niniejszej powinien on mieć zastosowanie.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę wyroku i przyznanie ubezpieczonemu jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy prowadzeniu działalności gospodarczej, zaistniałego w dniu 4 lutego 2013 roku oraz zasądzenie na rzecz P. S. od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed sądem I i II instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi X Wydziałowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym i obowiązujących przepisach prawa. Dlatego Sąd Okręgowy przyjmuje za własne zarówno ustalenia faktyczne, jak i wywody prawne, poczynione przez Sąd Rejonowy.

Wbrew twierdzeniom apelacji, Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego skuteczny zarzut przekroczenia granic swobody w ocenie dowodów może mieć miejsce tylko w okolicznościach szczególnych. Dzieje się tak w razie pogwałcenia reguł logicznego rozumowania, bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego (por. wyrok SN z 6.11.2003 r. II CK 177/02 niepubl.). Dla skuteczności zarzutu naruszenia swobodnej oceny dowodów nie wystarcza zatem stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest bowiem wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny dowodów naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Ponadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to dokonana ocena nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego można było wysnuć wnioski odmienne (post SN z 23.01.2001 r. IV CKN 970/00, niepubl. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00).

Zdaniem Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, a także ocenił materiał dowodowy w sposób wyczerpujący i spójny, wskazując na podstawy swojego rozstrzygnięcia. Ma to swoje odzwierciedlenie w pisemnym uzasadnieniu wyroku.

Przede wszystkim zwrócić należy uwagę, że po stronie wnioskodawcy zabrakło wymaganej aktywności dowodowej w zakresie wykazania, że zdarzenie jakiemu uległ w dniu 4 lutego 2013 roku nie zostało spowodowane jego zawinionym naruszeniem przepisów ustawy o ruchu drogowym będące przepisami dotyczącymi ochrony życia i zdrowia w rozumieniu art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 199, poz. 1673 ze zm.). Z dokonanych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych - wbrew twierdzeniom apelacji - wynika w sposób bezsporny, że przyczyną wypadku z dnia 4 lutego 2013 roku było niedostosowanie przez wnioskodawcę prędkości do panujących warunków na łuku drogi. P. S. wykonał nagły, gwałtowny i niebezpieczny manewr zjechania z szosy w celu uniknięcia kolizji z innym pojazdem. Sąd Rejonowy uwzględnił w poczynionych ustaleniach faktycznych okoliczności poruszania się innego pojazdu przed pojazdem wnioskodawcy. Jednak nie zmienia to faktu, że wnioskodawca nie zachował wymaganej ostrożności, jaką powinien przedsięwziąć w warunkach, w jakich przyszło mu się poruszać tj. łuk drogi, nawierzchnia asfaltu, inny pojazd oraz pora roku. Zaistnienie tych wszystkich okoliczności obligowało wnioskodawcę do zachowania szczególnej ostrożności. Samo poruszanie się z prędkością przepisową nie było wystarczające. Należało mieć na względzie fakt, że wnioskodawca wjeżdżał na łuk drogi, a ponadto warunki atmosferyczne, panujące o tej porze roku (luty) bywają różne. Wymusza to na kierowcy zachowanie szczególnej ostrożności, gdyż nawierzchnia może być mokra, czy zamarznięta. Ponadto, do zdarzenia doszło w godzinach porannych, zatem można było przypuszczać, że nawierzchnia po nocy może być jeszcze śliska, nawet, jeżeli na taką nie wyglądała. Nie można również pominąć okoliczności, że pojazd przed wnioskodawcą miał także problemy z utrzymaniem się w łuku drogi, co tym bardziej winno zobligować wnioskodawcę do wzmożonej ostrożności w wykonywaniu manewrów na drodze. Niezachowanie tych wszystkich wymogów spowodowało, że zachowaniu wnioskodawcy należy przypisać rażące niedbalstwo.

Dodatkowo, powyższe ustalenia wzmacnia także rozstrzygnięcie, zapadłe w sprawie XU 129/13, a dotyczące oddalenia odwołania wnioskodawcy od decyzji odmawiającej mu prawa do zasiłku chorobowego w związku z wypadkiem przy pracy. Sąd Rejonowy w poprzednio toczącym się postępowaniu doszedł do wniosku, iż brak było podstaw do wskazanego świadczenia. To zaś oznacza, że wnioskodawca nie udowodnił, iż do zdarzenia z dnia 4 lutego 2013 roku doszło nie z jego winy. W związku z tym trudno było w niniejszej sprawie wywieść przeciwne wnioski w sytuacji, gdy wnioskodawca nie wykazał się wymaganą aktywnością dowodową. Wprawdzie złożył wniosek o dopuszczenie dowodu z protokołu rozprawy z dnia 5 lutego 2014 roku, odbytej w sprawie o sygn. akt X U 129/13 w zakresie zeznań świadków K. D. i A. R., który jednak słusznie został przez Sąd Rejonowy oddalony. Strona reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika kompletnie pomija obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadę bezpośredniości. Zasada ta dotyczy reguł zapoznania się sądu z materiałem procesowym. Zgodnie z nią, sąd orzekający w procesie cywilnym bezpośrednio zapoznaje się z całym materiałem zgromadzonym w sprawie, w ramach czego dowody przeprowadza się bezpośrednio przed sądem orzekającym.

Oznacza to, że wniosek o dopuszczenie dowodu z protokołu zeznań świadków złożonych w innej sprawie mógłby być uwzględniony, gdyby faktycznie zaistniały przeszkody uniemożliwiające przeprowadzenie tego dowodu przed Sądem orzekającym w niniejszej sprawie. Pełnomocnik, poza zgłoszeniem wskazanego dowodu oraz okoliczności, na jakie ma być przeprowadzony nie wyjaśnił zasadniczej kwestii, dlaczego nie było możliwe przeprowadzenie wskazanego dowodu bezpośrednio przed Sądem I instancji. W związku z tym Sąd Rejonowy nie był zobligowany do przeprowadzenia przedmiotowego dowodu, skoro strona powodowa nie przytoczyła jakichkolwiek okoliczności, wyłączających taką możliwość.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że wnioskodawca, naruszając zasady wynikające z prawa o ruchu drogowym nie zachował szczególnej ostrożności, nie dostosowując prędkości do panujących warunków na drodze, co nosiło cechy rażącego niedbalstwa i stanowiło przyczynę wypadku przy prowadzeniu działalności. Słusznym więc było przypisanie wnioskodawcy udowodnionego naruszenia przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowanego przez niego wskutek rażącego niedbalstwa, a skutkujące odmową przyznania jednorazowego odszkodowania z ubezpieczenia wypadkowego.

Z tych też względów, zarówno zarzuty naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa procesowego jak i prawa materialnego, uznać należało za chybione.

Wyrok Sądu I instancji odpowiada zatem prawu.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

E.W.