Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Dnia 8 listopada 2016 roku powódka (...) spółka komandytowa w S. wniosła przeciwko R. M. pozew o zapłatę kwoty 2202,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 2 października 2016 roku do dnia zapłaty, a także złożyła wniosek o zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że wykonała usługę transportową i z tego tytułu wystawiła pozwanemu fakturę VAT na kwotę 2202,36 złotych, która nie została uregulowana.

Dnia 23 listopada 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem powódki.

W przepisanym terminie pozwany złożył sprzeciw, w którym wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że powództwo nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia w wysokości 420 euro, a nie 2202,36 złotych.

Pismem z dnia 20 lutego 2017 roku powódka ograniczyła powództwo ponad kwotę 1790,54 złotych wraz z odsetkami ustawowymi liczony od dnia 7 października 2016 roku do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. M. zlecił (...) spółce komandytowej w S. transport ładunku. Datę załadunku określono na dzień 10 sierpnia 2016 roku, a rozładunku na 11 sierpnia 2016 roku, zaś wynagrodzenie na kwotę 420 euro. Przewóz został wykonany. Z tego tytułu powódka wystawiła pozwanemu fakturę VAT na kwotę 2202,36 złotych, zakreślając termin płatności na 45 dni od dnia jej otrzymania. Dnia 17 października 2016 roku powódka wezwała pozwanego do zapłaty wyżej wymienionej kwoty. Wezwanie zostało

-niesporne, a nadto zlecenie transportowe, k. 10;

-faktura VAT, k. 9;

-wezwanie wraz z potwierdzeniem wysłania, k. 17-18;

-pismo, k. 46.

Sąd zważył, co następuje.

Niesporne w niniejszej sprawie było to, że pozwany zlecił powódce wykonanie usługi transportowej oraz to, że została ona w sposób prawidłowy wykonana. Sporna natomiast była waluta, w której miała nastąpić zapłata za wykonany przewóz.

Powódka wywodzi swoje roszczenie z umowy zawartej z pozwaną. Była to umowa przewozu, której elementy istotne określa art. 774 k.c., w myśl którego przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do przewiezienia, za wynagrodzeniem, osób lub rzeczy, a szczegółowe prawa i obowiązki stron reguluje konwencja genewskiej o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49 poz. 238). Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 konwencji akt ten stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

Zawarcie umowy przewozu nie było kwestionowane przez stronę pozwaną, nadto fakty te wynikały z przedłożonych przez powódkę dokumentów – zlecenia transportowego pochodzącego od pozwanej oraz dokumentu CMR.

Jak wskazano sporna była tylko waluta w jakiej ma być spełnione świadczenie przez pozwanego.

Przepis art. 358 § 1 k.c. stanowi, że jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana (art. 358 § 1 k.c.). Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna zastrzega inaczej (art. 358 § 2 k.c.).

Wreszcie zgodnie z art. 358 § 3 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonywana. Zdaniem Sądu Rejonowego wskazany przepis zawiera samodzielną normę prawną nakazującą dłużnikowi spełnienie świadczenia walucie polskiej w sytuacji kiedy wierzyciel tego zażąda – wg określonego kursu. Prawdą jest że orzecznictwo zajmuje także przeciwne stanowisko, tyle że pochodzi ono z okresu, gdy nie obowiązywał art. 358 § 3 k.c. – wprowadzony od 8 września 2016 r. – stąd jest ono w tym zakresie nieaktualne. Z. należy, że zgodnie z art. 23 ustawy (nowelizacyjnej) z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Ustawa wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia (…). Nie ma normy intertemporalnej określającej, że do stosunków prawnych sprzed wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Dodatkowo wierzyciel skorzystał z prawa dochodzenia należności w walucie polskiej już w czasie obowiązywania wskazanego art. 358 § 3 k.c.

Nadto nawet w poprzednim stanie prawnym Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 24 czerwca 2014 r. w sprawie I ACa 184/14 uznał, że zwłoka dłużnika nie przyznaje wierzycielowi prawa wyboru waluty, a jedynie dnia według którego miałby zostać przeliczony kurs waluty obcej. W uzasadnieniu tym, ów Sąd odwołał się do stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy w wyroku z 16 maja 2012 r. w sprawie III CSK 273/11 i wskazuje że to (jedno) stanowisko zostało powielone przez sądy apelacyjne. Jednakowoż sam Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku (już w poprzednim stanie prawnym) wskazał na rozbieżności interpretacyjne „ Problem pojawia się w sytuacji drugiej, czyli wówczas, gdy dłużnik nie wykonuje zobowiązania wyrażonego w walucie obcej i popada w zwłokę, a strony nie zastrzegły w umowie dla wierzyciela uprawnienia wyboru waluty. Rozważenia wymaga czy paragraf pierwszy reguluje także kwestię wyboru waluty w wypadku zwłoki dłużnika, czy sytuacja taka została unormowana w paragrafie drugim . Zdanie drugie paragrafu 2 art. 358 k.c. stanowi bowiem, że w razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana. Niejasna redakcja tego przepisu powoduje dokonywanie przez komentatorów różnych wykładni zagadnienia, czy w wypadku zwłoki dłużnika daje on wierzycielowi uprawnienie do wyboru waluty oraz wyboru kursu, czy tylko uprawnienie do wyboru kursu. Sąd Najwyższy w niniejszym składzie wyraża pogląd, że art. 358 § 2 zd. 2 k.c. należy wykładać w ten sposób, iż w wypadku zwłoki dłużnika w spełnieniu świadczenia w wykonaniu zobowiązania, którego przedmiotem jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, wierzyciel ma prawo wyboru kursu, według którego jest określana wartość waluty obcej, jeżeli dłużnik dokona wyboru waluty polskiej”. Swoje stanowisko Sąd Najwyższy uzasadnił wykładnią historyczną, gramatyczną oraz wolą ustawodawcy zwiększenia ochrony wierzyciela, jednakowoż jak zaznaczono na wstępie po zmianie stanu prawnego podane orzecznictwo utraciło walor aktualności. Odnosząc się do obecnego stanu prawnego to punktem wyjścia jest w procesie wykładni rozróżnienie przepisu prawa od normy prawnej. Przepis prawa to tylko jednostka redakcyjna tekstu prawnego. Nakazy i zakazy określonego zachowania, wynikają z norm prawnych które są zakodowane w przepisach prawa. Norma postępowania jest to wypowiedź, która pewnemu podmiotowi zwanemu adresatem, w pewnych okolicznościach nakazuje względnie zakazuje jakieś zachowanie się – wg schematu A, O, n/z, Z. Przy czym norma prawna składa się z elementów zawartych w różnych zdaniach tekstu prawnego. Istnieją dwa typy rozczłonkowania normy: syntaktyczne (składniowe) i treściowe. Przy rozczłonkowaniu syntaktycznym poszczególne elementy normy prawnej (obowiązującej wg schematu A, O, n/z, Z) znajdują się w różnych przepisach. Zaś przy treściowym ustawodawca w poszczególnych przepisach zawiera normy, które mają określoną treść, ale treść poszczególnych norm jest tak kształtowana, że jest ona zawarta w kilku przepisach, które współwyznaczają ową treść (por. Maciej Zieliński. Wykładnia prawa. Zasad. Reguły. Wskazówki. wyd. Wolters Kluwer). W ocenie Sądu Rejonowego ze względu na inne elementy normy prawnej § 1 i § 3 to różne normy prawne. Paragraf pierwszy zawiera nakaz (n) skierowany do wierzyciela (A) przyjęcia świadczenia w walucie polskiej (Z), w okolicznościach jeżeli przedmiotem zobowiązania podlegającego wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, a ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia wyłącznie w walucie obcej (O). Z kolei paragraf trzeci zawiera nakaz (n), skierowany do dłużnika (A), spełnienia świadczenia w walucie polskiej (Z), jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, a wierzyciel tego zażąda, według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonywana (O).

W sprawie przedmiotem zobowiązania była kwota 420 euro. W niniejszej sprawie brak jest danych, kiedy strona pozwana otrzymała fakturę VAT, wobec tego Sąd przyjął, że roszczenie stało się wymagalne po 45 dniach od dnia doręczenia pozwu, a więc w dniu 16 stycznia 2017 roku. Zgodnie z tabelą Tabela nr (...) z dnia 16 stycznia 2017 roku średni kurs euro wynosił 4,3792 zł.

Powódka wniosła o zasądzenie jej kwoty 2202,36 zł, wg kursu wynoszącego 4,2632 zł, a więc mniejszego, aniżeli kurs z dnia wymagalności roszczenia.

W punkcie I wyroku, Sąd na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., umorzył postępowanie w zakresie cofniętego roszczenia.

W punkcie II, Sąd na podstawie art. 358 § 1 i 2 k.c., zasądził na rzecz powódki kwotę 1790,54 zł - odpowiadającej równowartości 420 euro według kursu 4, (...), który jest mniejszy od średniego kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, to jest dnia 16 stycznia 2017 roku.

Natomiast na podstawie art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych oraz art. 481 k.c. i 482 § 1 k.c., Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych liczone od dnia następnego po dniu wymagalności roszczenia, a więc od dnia 17 stycznia 2017 roku.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie IV wyroku, na podstawie art.100 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia. Powódka wygrała sprawę w 80% co oznacza, że w tym zakresie przysługuje jej zwrot poniesionych kosztów procesu od strony przeciwnej. Poniosła przy tym koszty procesu w kwocie 1017 zł, na którą składają się: 100 zł tytułem opłaty od pozwu oraz 917 zł kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Przysługuje jej zatem od strony pozwanej zwrot kwoty 813,60 zł stanowiącej 80% z kwoty 1017 zł. Jednocześnie strona pozwana wygrała sprawę w 20 % i w tym zakresie przysługuje jej względem powódki zwrot kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową, tj. 20% z kwoty 917 zł, co stanowi kwotę 183,40 zł. Dokonując wzajemnej kompensaty tychże kosztów, pozwany winien zwrócić stronie powodowej kwotę 630,20 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)