Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 marca 2017 r.

sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej w T.

z udziałem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w I.

o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 8 kwietnia 2014 r.

sygn. akt XI Ns 825/13

p o s t a n a w i a :

I. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I. (pierwszym) sentencji w ten sposób, że stwierdzić, iż z dniem 1 października 2010r. (...) S.A. w T. nabyła przez zasiedzenie służebność przesyłu obciążającą nieruchomość położoną w T. przy ulicy (...), stanowiącą działkę o numerze (...), dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (...), uprawniającą do prowadzenia przez nieruchomość odcinka sieci ciepłowniczej:
o średnicy Dn 100 i długości 14,6m, o średnicy Dn 80 i długości 18 m,
o średnicy Dn 65 i długości 8,7 m oraz do swobodnego dostępu
do urządzeń ciepłowniczych w celu przeprowadzenia inspekcji stanu tych urządzeń, usunięcia wszelkich usterek i awarii, a także konserwacji i remontów, w tym wymiany zużytych elementów urządzeń, jak również ich odbudowy, z ograniczeniem prawa własności polegającym
na zakazie zabudowy oraz dokonywania nasadzeń w pasie eksploatacyjnym o szerokości jednego metra w obie strony od skrajnej krawędzi ciepłociągu;

II. ustalić, iż każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania apelacyjnego, kasacyjnego i zażaleniowego związane
ze swoim udziałem w sprawie.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Włodzimierz Jasiński/

VIII Ca 796/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Toruniu w sprawie z wniosku (...) S.A. w T. z udziałem (...) Sp. z o.o. w I. oddalił wniosek (...) S.A. w T. o stwierdzenie nabycia w drodze zasiedzenia służebności przesyłu energii cieplnej obciążającej nieruchomość położoną w T. przy ul. (...), stanowiącą działkę gruntu nr (...) w obrębie (...) dla której Sąd Rejonowy w Toruniu VI Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Sąd Rejonowy ustalił, iż działka nr (...) położona przy ul. (...) powstała w wyniku zmiany numeracji działek objętych księgę wieczystą Kw nr (...), będących własnością Skarbu Państwa w zarządzie Ministerstwa Obrony Narodowej. 15 listopada 1999r. z wyżej wymienionej księgi wieczystej odłączono część o obszarze 0.05.09 ha, dla której urządzono księgę wieczystą Kw nr (...), w której wpisano :

- w dziale I: T., ulica (...), działka nr (...) o pow. 0.05.09 ha,

- w dziale II: Skarb Państwa – Wojskowa Agencja Mieszkaniowa - Oddział Rejonowy w B..

W dniu 22 listopada 2005 r. przedmiotowa nieruchomość została sprzedana (...) sp. z o.o. z siedzibą w I.. W 2008r. ulegała zmianie numeracja działki stanowiącej nieruchomość położoną w T. przy ul. (...) z nr (...)na nr (...). (...) sp. z o.o. z siedzibą w I. jest nadal właścicielem tej nieruchomości.

Na nieruchomości położonej w T. przy ul. (...), oznaczonej obecnie numerem (...), w latach 1973-1974 wybudowana została sieć ciepłownicza niskoparametrowa. Budowa sieci odbyła się w oparciu o projekty techniczne sporządzone w 1973 r. przez Wojskowe (...)w B.. Inwestycja miała na celu zapewnienie dostaw energii cieplnej do wznoszonych budynków mieszkalnych osiedla wojskowego. Przedmiotowe budynki mieszkalne zostały wybudowane w 1974 r. Grunty, na których wybudowano osiedle wojskowe, jak również infrastrukturę ciepłowniczą, stanowiły wówczas mienie Skarbu Państwa i zarządzane były w imieniu Skarbu Państwa przez Garnizonową Administrację Mieszkaniową.

Przedmiotowa infrastruktura cieplna została przekazana poprzednikowi prawnemu wnioskodawczyni – Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu (...) w B.. Przedmiotowa sieć ciepłownicza została zaksięgowana jako środek trwały dnia 31 grudnia 1974 r. Przedmiotowa sieć istniała i była eksploatowana w 1978 r., kiedy miała miejsce modernizacja kotłowni, która ją zasila.

W dniu 1 lipca 1976 r. z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w B. wydzielono Wojewódzkie Przedsiębiorstwo (...) w T., które zostało zlikwidowane w dniu 30 czerwca 1983 r., a w to miejsce powołano dwa nowe przedsiębiorstwa – (...) w T. (dalej: (...) w T.) i (...) Przedsiębiorstwo (...) w G..

W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. wprowadzającej ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych doszło do komunalizacji majątku (...) w T.. Uchwałą nr 187/91 Rady Miejskiej T. z dnia 5 grudnia 1991 r. (...) w T. uległo podziałowi i w oparciu o część jego majątku utworzono Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w T. (dalej (...)). W skład majątku (...) weszły składniki majątku Gminy M. T., które uzyskała ona w drodze komunalizacji mienia (...) w T..

W dniu 29 października 1991 r. Wojewoda (...) stwierdził nabycie przez gminę T. z mocy prawa nieodpłatnie własności nieruchomości położonej przy ul.(...)w T., oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...), o powierzchni 0.02.09.ha. Własność przedmiotowej nieruchomości została przeniesiona na rzecz Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w T. na podstawie umowy z dnia 4 kwietnia 1996 r.

W dniu 15 maja 2002 r. nastąpiła zmiana brzmienia firmy spółki z Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o. na Przedsiębiorstwo (...) spółka z o.o.

W dniu 1 lutego 2006 r. nastąpiło przejęcie Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. przez (...) S.A. W dniu 10 września 2012 r. zmieniono brzmienie firmy wnioskodawczyni z (...) S.A. na (...) S.A.

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd Rejonowy w oparciu o przedłożone przez wnioskodawczynię dowody z dokumentów, w tym w szczególności akta ksiąg wieczystych nr (...), (...) i (...), których treść i prawdziwość przedmiotowych dokumentów co do zasady nie była kwestionowana przez uczestnika postępowania, oraz zeznania świadka K. Ł., uznane za wiarygodne jako zgodne z przedłożonymi dokumentami.

Przechodząc do rozważań prawnych Sąd Rejonowy za nie budzące wątpliwości uznał wykazanie realizacji przez wnioskodawczynię oraz jej poprzedników prawnych przesłanki w postaci posiadania służebności przesyłu (w przypadku poprzedników prawnych - służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu), które sprowadzało się do trwałego korzystania z sieci ciepłowniczej. Ponadto, nie rodził zastrzeżeń fakt występowania po stronie (...) S.A. oraz jej poprzedników prawnych ciągłości posiadania przedmiotowej służebności, co skutkowało możliwością przewidzianego w art. 176 k.c. doliczenia do okresu zasiedzenia posiadania służebności poprzedników prawnych wnioskodawczyni.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było przede wszystkim ustalenie, czy po stronie przedsiębiorstwa energetycznego występowała w chwili objęcia służebności w posiadanie dobra, czy też zła wiara. Od tej bowiem okoliczności uzależnione było przyjęcie, czy oraz ewentualnie, w jakiej dacie doszło do zasiedzenia z mocy prawa wskazanej we wniosku służebności.

W tym zakresie Sąd Rejonowy wskazał, iż jak wynika z ustaleń, sieć ciepłownicza została wybudowana na nieruchomości stanowiącej obecnie działkę nr (...) w latach 1973-1974. Przedmiotowa sieć została zaksięgowana jako środek trwały poprzednika prawnego wnioskodawczyni – Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa (...) w B. w dniu 31 grudnia 1974 r. Sama instalacja urządzeń przesyłowych nie spowodowała jednak rozpoczęcia w 1974 r. biegu terminu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu. Wynika to z tego, iż zarówno nieruchomość, na której została wybudowana sieć ciepłownicza, jak i poprzednik prawny wnioskodawczyni(...)Przedsiębiorstwo (...)w B. stanowiły w tamtym okresie własność Skarbu Państwa. Z samej istoty instytucji zasiedzenia jako jednego ze sposobów nabycia prawa własności (lub ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności) wynika natomiast, iż właściciel nieruchomości oraz jej samoistny posiadacz nie mogą stanowić tożsamego podmiotu prawa. Nie ulega również wątpliwości, iż służebność gruntowa może być ustanowiona jedynie na rzecz nieruchomości (lub – jak w przedmiotowej sprawie – przedsiębiorstwa), której właściciel stanowi odrębny podmiot od właściciela nieruchomości obciążonej, w przeciwnym wypadku jej ustanowienie byłoby całkowicie bezcelowe i przeczyłoby istocie ograniczonego prawa rzeczowego, co znajduje potwierdzenie również w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. postanowienie z dnia 5 czerwca 2009r. I CSK 495/08, MEX nr 511975). W rozpoznawanej sprawie w okresie, w którym nastąpiła budowa sieci ciepłowniczej właścicielem nieruchomości, na której sieć wybudowano (nieruchomości obciążonej) był Skarb Państwa, który był jednocześnie właścicielem przedsiębiorstwa przesyłowego korzystającego ze służebności. (...) Przedsiębiorstwo (...)w B. jako przedsiębiorstwo państwowe wykonywało bowiem jedynie zarząd mieniem państwowym na rzecz Skarbu Państwa, co wynikało z obowiązującego w tym okresie art. 128 k.c., przewidującego tzw. zasadę jednolitości własności państwowej. Zgodnie z tą zasadą, własność państwowa przysługiwała niepodzielnie państwu, a państwowe osoby prawne, w tym przedsiębiorstwa państwowe wykonywały jedynie w imieniu własnym względem zarządzanych przez nie części mienia państwowego uprawnienia płynące z własności państwowej. Przedstawiony powyżej stan prawny trwał do dnia wejścia w życie 1 lutego 1989 r. ustawy nowelizującej kodeks cywilny, w drodze której poprzez skreślenie art. 128 k.c. doszło do zniesienia zasady jednolitości własności państwowej. Począwszy od tej daty przedsiębiorstwa państwowe, w tym poprzednik prawny wnioskodawczyni, uzyskały możliwość nabywania na swoją rzecz składników majątku, również w drodze zasiedzenia służebności. W związku z tym, wobec rozdzielenia osoby posiadacza służebności oraz właściciela nieruchomości obciążonej z dniem 1 lutego 1989 r. stało się możliwe zasiedzenie służebności gruntowej przez posiadające ją przedsiębiorstwo państwowe ( (...) Przedsiębiorstwo (...) w T.).

W tym miejscu Sąd Rejonowy wskazał jednakże, iż powyższa zmiana – wbrew twierdzeniu wnioskodawcy – nie spowodowała w przedmiotowej sprawie rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia służebności, z uwagi na obowiązywanie do dnia 1 października 1990 r. przepisu art. 177 k.c., który statuował zakaz nabywania w drodze zasiedzenia nieruchomości stanowiących własność państwową, do których w dalszym ciągu należała w tym okresie nieruchomość obciążona. W judykaturze wskazywano, iż zakaz ten obejmował również nabywanie służebności gruntowych obciążających nieruchomości stanowiące przedmiot własności państwowej (por. orz. SN z 7 marca 2002 r., II CKN 160/00, LexPolonica nr 385117). W czasie obowiązywania powołanego przepisu art. 177 k.c. zasiedzenie stawało się w związku z tym możliwe dopiero z chwilą, z którą nieruchomość przestała być przedmiotem własności państwowej. Ponieważ do dnia 1 października 1990r. nie doszło do przejścia własności nieruchomości obciążonej na odrębny od Skarbu Państwa podmiot, bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się dopiero z dniem 1 października 1990 r., w związku z uchyleniem przepisu art. 177 k.c.

Natomiast z uwagi na to, iż termin zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu rozpoczął swój bieg w dniu 1 października 1990 r. nie ulega wątpliwości, iż zastosowanie w tym przypadku mają terminy zasiedzenia przewidziane przez aktualne brzmienie art. 172 k.c., a mianowicie termin dwudziestoletni w przypadku występowania po stronie posiadacza służebności dobrej wiary lub też termin trzydziestoletni w razie wystąpienia złej wiary, przy czym ocena występowania po stronie posiadacza służebności dobrej lub złej wiary powinna być dokonywana z uwzględnieniem chwili objęcia służebności w posiadanie. W tym kontekście Sąd Rejonowy, odwołując się do stanowiska Sądu Okręgowego w Toruniu (sygn. akt VIII Ca 630/13) podniósł jednakże, iż za chwilę objęcia służebności w posiadanie uznać należy dzień 1 października 1990 r. (dzień, w którym rozpoczął swój bieg termin zasiedzenia), a nie chwilę budowy sieci ciepłowniczej. W latach 1973-1974, kiedy Skarb Państwa wzniósł sporną sieć ciepłowniczą na własnym gruncie, nie mogły być one traktowane jako przedmiot służebności, a tym samym nie można w odniesieniu do nich mówić o posiadaniu (art. 352 § 1 k.c.).

Dokonując natomiast oceny zachowania wnioskodawcy Sąd Rejonowy ocenił, iż wynikająca z art. 6 k.c. zasada domniemania dobrej wiary została na gruncie niniejszej sprawy wzruszona. Zgodnie z utrwalonym poglądem w dobrej wierze jest ten, kto pozostaje w usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, że prawo mu przysługuje. W niniejszej sprawie brak było cywilnoprawnego tytułu do korzystania przez poprzednika prawnego wnioskodawczyni ( (...) Przedsiębiorstwo (...) w T.) z nieruchomości oznaczonej obecnie numerem działki (...), ewentualnie decyzji administracyjnej uprawniającej do ingerencji w tę nieruchomość. W związku z powyższym, termin zasiedzenia w niniejszej sprawie wynosił 30 lat, który upłynąłby dopiero z dniem 1 października 2020 r. W konsekwencji z uwagi na brak obecnej realizacji przesłanki zasiedzenia służebności przesyłu w postaci upływu terminu zasiedzenia, Sąd Rejonowy oddalił wniosek orzekając na podstawie art. 292 k.c. w zw. z art. 172 § 2 k.c. i w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c. o kosztach postępowania.

(...) S.A. w T. wniosła apelację od powyższego orzeczenia zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania – art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia polegające na braku przedstawienia przyczyn, które uzasadniały uznanie, że domniemanie dobrej wiary w zakresie posiadania służebności na nieruchomości uczestniczki zostało wzruszone, co doprowadziło Sąd Rejonowy do przyjęcia, że wnioskodawczyni była posiadaczem służebności w złej wierze, a w konsekwencji zastosowanie 30-letniego terminu zasiedzenia i oddalenie wniosku wobec nie spełniania przesłanki jego upływu, ewentualnie naruszenie art. 172 k.c. w zw. z art. 176 k.c. oraz art. 285 k.c. w zw. z art. 292 k.c. poprzez oddalenie wniosku wnioskodawczyni w sytuacji, gdy przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło, że posiadała ona służebność gruntową – po 3 sierpnia 2008 r. służebność przesyłu – na nieruchomości uczestniczki przez okres 20 lat, zaś domniemanie dobrej wiary, wynikające z przepisu art. 7 k.c., nie zostało skutecznie podważone, co nakazywało Sądowi Rejonowemu stwierdzenie zasiedzenia służebności zgodnie z żądaniem wnioskodawczyni.

Mając na uwadze powyższe apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu wraz z rozstrzygnięciem o kosztach postępowania apelacyjnego; ewentualnie o zmianę skarżonego postanowienia i stwierdzenie, że z dniem 1 lutego 2009 r. spółka (...) S.A. (obecnie (...) S.A.) nabyła wskutek zasiedzenia w dobrej wierze służebność przesyłu zgodnie z wnioskiem oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów wynagrodzenia radcy prawnego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację uczestniczka (...) Sp. z o.o. w I. wniosła o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Postanowieniem z dnia 17 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił apelację i ustalił, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie w instancji odwoławczej.

Wnioskodawca wniósł skargę kasacyjną od postanowienia z dnia 17 września 2014r., zaskarżając postanowienie całości i wnosząc o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu i pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Wnioskodawca zarzucił postanowieniu naruszenie art. 292 k.c. w związku z art. 172 § 1 k.c. i art. 7 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że posiadanie służebności gruntowej na potrzeby urządzeń przesyłowych rozpoczęło się w złej wierze podczas, gdy fakt budowy i eksploatacji urządzenia przesyłowego przez Skarb Państwa na jego nieruchomości przesądza o rozpoczęciu posiadania tej służebności w dobrej wierze - z chwilą rozdzielenia praw do przedsiębiorstwa i do nieruchomości obciążonej.

Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 16 grudnia 2015r. uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy wskazał, że poprzednik prawny wnioskodawcy obejmując z dniem 1 października 1990r. posiadanie nieruchomości Skarbu Państwa w zakresie odpowiadającym służebności zbliżonej do służebności przesyłu nie miał podstaw do przypuszczenia, że korzystając w takim zakresie z nieruchomości narusza prawa właściciela gruntu. Nie można również przyjąć, że dopuścił się niedbalstwa przez niedołożenie należytej staranności w ustalaniu swojego statusu prawnego w zakresie korzystania z urządzeń. To zaś daje podstawy do przyjęcia, że objęcie w posiadanie nieruchomości w zakresie służebności odpowiadającej służebności przesyłu nastąpiło w dobrej wierze.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 6 maja 2016r. uchylił zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

Na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie z dnia 6 maja 2016r. Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 10 listopada 2016r. uchylił to postanowienie i pozostawił rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja jako uzasadniona podlegała uwzględnieniu i prowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia.

Na wstępie należy zauważyć, iż ustalenia faktyczne Sądu I instancji były prawidłowe, znajdowały oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym, ocenionym należycie, bez naruszenia granic swobody sędziowskiej. W konsekwencji Sąd Okręgowy podzielił je w całości i przyjął za własne. W związku z tym nie istniała już potrzeba ich szczegółowego powtarzania (por. postanowienie SN z dnia 19 czerwca 2013 r., I CSK 156/13, LEX nr 1365587).

W toku postepowania przed Sądem Okręgowym postępowanie dowodowe zostało uzupełnione, co daje postawę do poczynienia niżej opisanych ustaleń faktycznych.

Sieci ciepłownicze posadowione na nieruchomości, której dotyczy sprawa zostały skartowane na mapę zasadniczą znajdującą się w zasobach Urzędu Miasta T. w marcu 1982r. W dniu 28 maja 2004r. rzeczoznawca majątkowy K. D. sporządził operat szacunkowy wartości nieruchomości, której dotyczy sprawa. Z operatu wynika, że nieruchomość jest wyposażona w sieć centralnego ogrzewania. W umowie sprzedaży nieruchomości z dnia 22 listopada 2005r. zawartej między uczestnikiem postępowania, jako kupującym a Skarbem Państwa jako sprzedawcą znajduje się zapis, że strony okazały i przedłożyły operat szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego K. D..

/dowód: pismo Urzędu Miasta T. z dnia 24 lutego 2017r. – k. 340 akt,

operat szacunkowy – k. 349 – 361 akt,

umowa sprzedaży z dnia 22 listopada 2005r. – k. 9 – 13 akt księgi wieczystej (...)

Uzupełniony stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów przedłożonych przez wnioskodawcę oraz znajdujących się w aktach księgi wieczystej (...). Żaden z uczestników postępowania nie kwestionował autentyczności tych dokumentów.

W apelacji nie został postawiony zarzut błędnych ustaleń faktycznych, a więc należy przyjąć, że ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny pozostaje poza sporem.

Bezzasadny okazał się zarzut naruszenia art. 328 §2 k.p.c. w związku z art. 13 §2 k.p.c. Sąd Okręgowy podziela pogląd, że zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych przypadkach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia. O skutecznym jego postawieniu można mówić tylko wtedy, gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska sądu, a braki uzasadnienia w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej muszą być tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona, bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 sierpnia 2015 r., I ACa 199/15). W niniejszej sprawie uzasadnienie zostało przez Sąd Rejonowy sporządzone w sposób prawidłowy i Sąd Okręgowy nie miał trudności z ustaleniem motywacji, jaka legła u podstaw rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Przechodząc do rozważań prawnych należy zauważyć, że zgodnie z art. 398 ²⁰ k.p.c., stosowanym odpowiednio w postępowaniu nieprocesowym, Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Związanie to dotyczy przede wszystkim wykładni art. 292 k.c. w związku z art. 172§1 k.c. i art. 7 k.c. W postanowieniu z dnia 16 grudnia 2015r. Sąd Najwyższy wyraził jednoznaczny pogląd, iż wnioskodawca w dobrej wierze posiadał nieruchomość, której dotyczy sprawa w zakresie odpowiadającym służebności zbliżonej do służebności przesyłu. Oznacza to tym samym, że wystarczający jest okres 20 lat korzystania z widocznego i trwałego urządzenia, aby doszło do zasiedzenia służebności. Jako datę początkową biegu terminu zasiedzenia Sąd Najwyższy wskazał datę 1 października 1990r.

Bardziej szczegółowego rozważenia wymaga jednak przesłanka trwałości i widoczności urządzenia znajdującego się na nieruchomości, jaka ma zostać obciążona służebnością przesyłu. Zgodnie z treścią art. 292 zdanie pierwsze k.c. w związku z art. 305 ⁴ k.c. służebność przesyłu może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Bez wątpienia sieć ciepłownicza jest urządzeniem trwałym. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstawy do przyjęcia, że urządzenia wchodzące w skład sieci ciepłowniczej znajdujące się na nieruchomości, której dotyczy sprawa, są widoczne w tym sensie, że osoba znajdująca się na nieruchomości może te urządzenia zobaczyć. Jest oczywistym, że znajdują się one pod powierzchnią ziemi. Zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawca nie udowodnił, że istnieją na gruncie lub na gruntach sąsiednich oznaczenia wymagane właściwymi przepisami dla danego rodzaju urządzenia podziemnego, które dawałyby podstawę do tego, aby przyjąć, że przez nieruchomość przebiega sieć ciepłownicza Zdaniem Sądu Okręgowego są jednak podstawy do przyjęcia, że skoro uczestnik postępowania, będący właścicielem nieruchomości w okresie biegu zasiedzenia uzyskał wiedzę, że urządzenia wchodzące w skład sieci ciepłowniczej są posadowione na nieruchomości oznacza to, że urządzenie stało się dla niego widoczne w rozumieniu art. 292 k.c. Jak wskazano wyżej z operatu szacunkowego wartości nieruchomości wynika, że nieruchomość jest wyposażona w sieć ciepłowniczą. Treść tego operatu była znana uczestnikowi postępowania z pewnością w chwili zawierania umowy sprzedaży w listopadzie 2005 roku. W akcie notarialnym umowy sprzedaży nieruchomości znajduje się zapis, że strony, w tym uczestnik postępowania, okazują operat szacunkowy. Skoro więc uczestnik postępowania oraz ówczesny właściciel zawierając umowę sprzedaży powołali się na treść operatu nie sposób przyjąć, że treść tego operatu nie była im znana. Ponadto sieci ciepłownicza została naniesiona na mapy znajdujące się w zasobach Urzędu Miasta T., do których uczestnik postępowania jako osoba zainteresowana zakupem nieruchomości, a później właściciel, mógł mieć dostęp i w ten sposób uzyskać szczegółową wiedzę o przebiegu sieci ciepłowniczej przez nieruchomość. Należy podzielić pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu postanowienia z dnia 14 lutego 2013r. (II CSK 389/12), według którego jeżeli każdoczesny właściciel nieruchomości w czasie biegu zasiedzenia miał wiedzę o zlokalizowaniu na niej gazociągu, to spełnienie przesłanki widoczności urządzenia wątpliwości budzić nie może. Oczywiście pogląd ten jest aktualny również w sytuacji urządzeń ciepłowniczych. Sytuacja jaką wskazuje Sąd Najwyższy w powołanym orzeczeniu ma miejsce w niniejszej sprawie. Daje to podstawę do przyjęcia, że z dniem 1 października 2010 roku nastąpiło nabycie przez zasiedzenie służebności przesyłu na rzecz (...) S.A. w T. - poprzednika prawnego wnioskodawcy.

Z wyżej wymienionych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w pkt I., na mocy art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., orzekając o tym w pkt I. sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania apelacyjnego, kasacyjnego i zażaleniowego orzeczono po myśli art. 520 § 1 k.p.c.. Zdaniem Sądu Okręgowego zarówno wnioskodawca jak i uczestnik postępowania są w równym stopniu zainteresowani uregulowaniem kwestii związanej z posadowieniem na nieruchomości stanowiącej własność uczestnika postępowania sieci ciepłowniczej wchodzącej w skład przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że miałby mieć zastosowanie art. 520 § 2 lub 3 k.p.c.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Marek Paczkowski/ /SSO Włodzimierz Jasiński/