Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn

SSO del. Jacek Chrostek

Protokolant: sekr. sądowy Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2013 r. w Łodzi

sprawy I. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o wysokość kapitału początkowego,

na skutek apelacji I. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2012 r., sygn. akt: VIII U 4206/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 241/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 października 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. ustalił dla I. B. wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku na kwotę 144.782,66 zł. Organ rentowy nie uwzględnił do wartości kapitału okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych od dnia 26 lutego 1997 roku do dnia 31 stycznia 1998 roku.

W odwołaniu od tej decyzji z dnia 26 października 2012 roku I. B. domagał się ustalenia wysokości kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, jako okresu składkowego. Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 19 grudnia 2012 roku odwołanie ubezpieczonego oddalił.

Sąd Okręgowy ustalił, że I. B. był uprawniony do renty inwalidzkiej II grupy od dnia 1 czerwca 1993 roku, z mocy decyzji ZUS z dnia 9 grudnia 1993 roku. Decyzją z dnia 6 grudnia 1996 roku organ rentowy wstrzymał wnioskodawcy dalszą wypłatę renty od dnia 1 stycznia 1997 roku, gdyż w wyniku badań lekarskich kontrolnych nie zaliczono wnioskodawcy do co najmniej II grupy inwalidów. Odwołanie od tej decyzji do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wywiódł ubezpieczony i odwołanie to wyrokiem z dnia 17 kwietnia 1997 roku zostało oddalone. Na skutek apelacji I. B. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 16 grudnia 1997 roku w sprawie sygn. akt III AUa 310/97 zmienił zaskarżony wyrok i decyzję ZUS i przyznał wnioskodawcy prawo do renty inwalidzkiej pracowniczej według trzeciej grupy inwalidów od dnia 1 stycznia 1997 roku.

Z kolei decyzją z dnia 6 lutego 1998 roku organ rentowy, wykonując prawomocny wyrok, przyznał I. B. prawo do renty od dnia 1 stycznia 1997 roku, tj. od daty określonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego. Wypłacono ubezpieczonemu należność za okres od 1 stycznia 1998 roku do 28 lutego 1998 roku wraz z odsetkami z tytułu opóźnienia w wypłacie za okres od 14 stycznia 1998 roku do 12 lutego 1998 roku wskazując w uzasadnieniu decyzji, że w celu wpłaty wyrównania za okres od 1 stycznia 1997 roku do 31 grudnia 1997 roku wnioskodawca powinien złożyć oświadczenie o osiągnięciu przychodu z zatrudnienia i jego wysokości. I. B. złożył wówczas zaświadczenie stwierdzające, że w okresie od 18 lutego 1997 roku do 31 stycznia 1998 roku był zarejestrowany jako bezrobotny, zasiłek dla bezrobotnych pobierał od 26 lutego 1997 roku do 31 stycznia 1998 roku. Łącznie otrzymał kwotę 4.342,50 złotych.

W konsekwencji ZUS naliczył dla wnioskodawcy należne wyrównanie za okres od 1 stycznia 1997 roku do 31 grudnia 1997 roku w kwocie netto 432 zł i przekazał ubezpieczonemu łącznie z rentą w miesiącu kwietniu 1998 roku. Kwota wyrównania stanowi różnicę pomiędzy wysokością renty inwalidzkiej za 1997 rok (4.875,80 zł), a wysokością pobranego zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 1 stycznia 1997 roku do 31 stycznia 1998 roku (4.3542,50 zł).

W świetle tak ustalonego, bezspornego stanu faktycznego Sąd uznał odwołanie za bezzasadne. Powołał przepis art. 174 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który reguluje zasady ustalania wysokości kapitału początkowego stanowiąc m.in., że przy ustalaniu kapitału początkowego uwzględnia się przebyte przed dniem 1 stycznia 1999 roku okresy składkowe i nieskładkowe. Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych jest okresem składkowym. Słusznie jednak organ rentowy zaskarżoną decyzją nie doliczył do stażu I. B. okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych od 26 lutego 1997 roku do 31 stycznia 1998 roku, gdyż od dnia 1 stycznia 1997 roku przywrócono ubezpieczonemu prawo do renty inwalidzkiej, co spowodowało wycofanie prawa do zasiłku i rozliczenie świadczenia rentowego. Dochodząc do takiej konkluzji Sąd Okręgowy oddalił odwołanie z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W apelacji od powyższego rozstrzygnięcia I. B. nie sformalizował zarzutów, wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, bądź o zmianę wyroku i zaliczenie mu okresu pozostawania na zasiłku dla bezrobotnych w okresie od dnia 26 lutego 1997 roku do 31 stycznia 1998 roku do kapitału początkowego, jako okresu składkowego. Podkreślił, że okres pobierania zasiłku jest okresem składkowym, faktycznie ten zasiłek pobierał, a więc wydany wyrok pozbawia go praw nabytych.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie jest zasadna.

Instytucja kapitału początkowego, wprowadzona ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.), związana jest z nowymi zasadami ustalania emerytury, którą oblicza się na podstawie sumy składek zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym w całym okresie ubezpieczenia (art. 25 ust. 1). Jak wynika z art. 173 ust. 1 ustawy, dla osób objętych tymi nowymi zasadami, które podlegały ubezpieczeniu przed wejściem w życie ustawy gdy składki nie były jeszcze obowiązkowo ewidencjonowane na indywidualnych kontach, ustala się kapitał początkowy. Kapitał oblicza się według reguł określonych w art. 174, z odesłaniem do art. 53 ustawy emerytalnej. W świetle art. 53 i art. 174 ust. 1 kapitał początkowy stanowi wypadkową trzech wielkości: kwoty bazowej (art. 174 ust. 7), podstawy wymiaru świadczenia (obliczonej stosownie do art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 i art. 18 w zw. z art. 174 ust. 3) oraz okresów składkowych i nieskładkowych (art. 6 i 7 w zw. z art. 174 ust. 2).

Spór w sprawie niniejszej dotyczy długości okresów składkowych ubezpieczonego, pozostałe elementy decyzji nie były kwestionowane. Ustawodawca wymienił okresy składkowe w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał, że w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS są okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, przepisach o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz przepisach o pomocy społecznej. Innymi słowy, okresami składkowymi są te, za które składka została faktycznie zapłacona lub okresy bez składki, wymienione enumeratywnie, które zaliczone zostały do okresów składkowych mimo nieopłacania składek.

Gdy chodzi o okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, to przepisy o zatrudnieniu i bezrobociu - do których odsyła art. 6 ust. 2 ustawy emerytalnej - obowiązujące w latach 1997/1998 zawierają się w ustawie z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatrudnieniu i bezrobociu (t.j. Dz.U. z 2003r., Nr 58, poz. 514 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 tej ustawy, bezrobotnemu, któremu przyznano prawo do renty inwalidzkiej za okres, za który wypłacono mu zasiłek lub inne świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy rentowe, które przyznały świadczenie, wypłacają to świadczenie pomniejszone o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconych za ten okres zasiłków. Tak też postąpił ZUS w 1998 roku wypłacając I. B. stosowną róznicę. Zważyć należy, że prawo do zasiłku dla bezrobotnych ustawało w ówczesnym stanie prawnym z dniem, w którym osoba uprawniona przestała spełniać warunki z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu. Przepis ten przewidywał warunki przyznania statusu bezrobotnego, do których należy, jako przesłanka negatywna, nabycie prawa do renty inwalidzkiej. O ile więc I. B. w dacie rejestracji jako bezrobotny nie posiadał prawa do renty, to wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 16 grudnia 1997 roku w sprawie sygn. akt III AUa 310/97, ucieleśniony w decyzji wykonawczej ZUS z dnia 6 lutego 1998 roku, sprawił, że wnioskodawca przestał spełniać przesłanki z art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu, od których uzależnione było przyznanie statusu osoby bezrobotnej. Rozliczenie świadczeń w trybie art. 29 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu jest równoznaczne ze stwierdzeniem utraty uprawnień do zasiłku w okresie objętym rozliczeniem. Dodatkowo zważyć należy, że w dniu 1 czerwca 2004 roku weszła w życie ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2013r., Nr 674 ze zm.), która w art. 78 reguluje kwestię rozliczenia świadczeń pieniężnych z tytułu pozostawania bez pracy pobranych w okresie, za który przyznano świadczenia emerytalno-rentowe w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kwoty świadczeń z tytułu pozostawania bez pracy (w tym zasiłku dla bezrobotnych) zalicza się na poczet świadczeń rentowych i traktuje się je jako świadczenia z FUS wypłacone w kwocie zaliczkowej. Zasady te objęły również świadczenia z tytułu bezrobocia przyznane za okres do dnia 1 czerwca 2004 roku, z mocy art. 139 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia. Z przywołaną regulacją koresponduje brzmienie art. 139 ust. 1 pkt 9 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w którym stanowi się, iż ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie (…) podlegają potrąceniu: zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytury lub renty.

Sąd Okręgowy w pełni zasadnie uznał zatem, że okres wypłaty na rzecz I. B. zasiłku dla bezrobotnych, za który następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi przyznano wnioskodawcy prawo do renty, nie stanowi okresu składkowego w rozumieniu art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, gdyż jest to okres, w którym odwołujący był (z mocy prawa) niezdolny do pracy i uprawniony do renty. Taka osoba traci następczo status osoby bezrobotnej z prawem do zasiłku, który to zasiłek podlega stosownemu rozliczeniu przez organ rentowy, w ramach kwoty należnej renty. Prawo do zasiłku dla bezrobotnych zrealizowane przez urząd pracy w latach 1997/98 w żadnym razie nie stało się „prawem nabytym” przez ubezpieczonego, toteż całkowicie chybione są jego twierdzenia, jakoby zaskarżony wyrok godził w zasadę ochrony praw nabytych.

Z wyżej omówionych względów Sąd drugiej instancji apelację I. B. oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

Sędziowie: Przewodnicząca: