Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2016 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. B.

przeciwko J. P., M. P. (1), P. P. (1), D. P. M. M. P.

o ochronę dóbr osobistych i zadośćuczynienie

I.  Powództwo oddala.

II.  Przyznaje adwokatowi A. S. wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w kwocie 7 200 (siedem tysięcy dwieście) złotych podwyższoną o stawkę podatku VAT i nakazuje wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Białymstoku.

III.  Odstępuje od obciążania powódki nieuiszczonymi kosztami procesu.

Sygn. akt I C 439/14

UZASADNIENIE

Powódka A. B. wnosiła o nakazanie pozwanym J. P., D. P., P. P. (1), M. P. (2), M. P. (1) i M. P. (3) zaprzestania niszczenie jej mieszkania, podtruwania powietrza i wody, kradzieży energii i energii cieplnej, zakłócania odbioru programów telewizyjnych, zniesławiania powódki, przechwytywania korespondencji, włamań do mieszkania i niszczenia jego wyposażenia, niszczenie domofonu, kłódek, zamków, filaru podpierającego taras, zanieczyszczania miejsca przed drzwiami wejściowymi, prowadzenia podsłuchów w związku z naruszeniem dóbr osobistych. Mając na uwadze powyższe wniosła o zasądzenie zadośćuczynienie od J. P., D. P., P. P. (1), M. P. (2) w kwocie po 140.000,00 zł, a od M. P. (1) i M. P. (3) w kwocie po 15.000,00 zł oraz kwotę po 2.000,00 zł miesięcznie począwszy od listopada 2009r. od każdego z pozwanych.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazali, iż nie podejmowali jakichkolwiek działań szkodzących powódce, w szczególności tych wskazanych w pozwie, a niniejsze powództwo ma na celu wyłącznie uprzykrzenie życia pozwanym i próbę wzbogacenia się ich kosztem.

Sąd ustalił, co następuje:

A. B. zamieszkuje na nieruchomości stanowiącej współwłasność jej oraz pozwanych J. P. i D. P.. Wszyscy pozwani zamieszkują nad powódką. Powódka zajmuje lokal wraz z matką, którą się opiekuje oraz 17 letnią córką N. B.. Małoletnia cierpi na zaburzenia rytmu serca i przewlekłą alergię. Jest często nieobecna w szkole z powodu zawrotów i bóli głowy. Potwierdza zarzuty matki kierowane względem pozwanych.

Dowód: zeznania stron (k. 291-293); zeznanie świadka N. B. (k. 206-208); zaświadczenie lekarskie (k. 124), usprawiedliwienia (k. 125-129); skierowanie do szpitala (k. 169)

Powódka wielokrotnie zgłaszała do różnych instytucji, że pozwani ja nękają. Rodzina oraz interweniujący w przeszłości funkcjonariusze policji nie zaobserwowali jednak działań opisywanych w pozwie.

Dowód: postanowienie (k. 171-173v); pismo z dnia 12.12.2013r. (k. 174-174v); protokół kontroli (k. 175); protokół serwisowy (k. 176); skarga (k. 177-178v); pismo z dnia 14.02.2013r. (k. 179-179v); poświadczenie (k. 180-180v); oświadczenie (k. 181-181v); instrukcja obsługi (k. 182); pismo z dnia 21.01.2015r. (k. 202); pismo z dnia 15.12.2013r. (k. 230-231); zeznania świadków H. G. (k. 239-240); K. P. (k. 240); B. K. (k. 205); J. S. (k. 205-206); P. B. (k. 208-209); K. F. (k. 289); M. J. (k. 289-290); M. K. (k. 290-291); notatki urzędowe (k. 247-248, 280, 253-254, 285)

Na wniosek powódki w dniach 2.09.2008r. oraz 30.03.2010r. były przeprowadzano kontrole prawidłowości poboru gazu, w wyniku których nie stwierdzono nieprawidłowości. W dniu 7.12.2010r. powódka zawiadomiła (...) S.A. Odział w B. o podejrzeniu korzystania z energii elektrycznej niezgodnie z prawem przez pozwanego J. P.. Przeprowadzona w dniu 15.12.2010r. kontrola nie wykazała żadnych nieprawidłowości. W dniu 15.10.2013r. wymieniono niesprawny licznik energii elektrycznej.

Dowód: pismo z dnia 21.01.2015r. (k. 202); protokoły kontroli (k. 231-233) Wyrokiem z dnia 17 sierpnia 2011r. Sąd Rejonowy w Białymstoku Wydział XIII Karny w sprawie sygn. akt XIII W 297/11 uniewinnił powódkę od zarzutu popełnienia wykroczenia z art. 66 § 2 k.w. dotyczącego złośliwego zgłaszania zalewania mieszkania.

Dowód: wyrok (k. 214)

Decyzją z dnia 23.02.2015r. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego nakazał powódce wykonanie okresowego przeglądu instalacji wentylacyjnego, kanałów dymowych i instalacji gazowej.

Dowód: decyzja (w aktach (...))

Powódka znajduje się pod opieką lekarza psychiatry ze względu na zaburzenia adaptacyjne i objawy depresyjne. W dniu 8.07.2013r. powódka została przyjęta na (...) Szpitala (...) w B. ze względu na podejrzenie spożycia środka chemicznego. Powódka przedłożyła także do akt wyniki innych badań lekarskich przeprowadzanych na przestrzeni lat.

Dowód: zaświadczenie lekarskie (k. 45-46, 93-94 132-134); karta informacyjna (k. 167-168); wynik badania (k. 166); karta informacyjna (k. 183)

Prawomocnym postanowieniem z dnia 18 listopada 2014r. wydanym w sprawie sygn. akt V Ns 681/14 Sąd Rejonowy w Białymstoku Wydział V Rodzinny i Nieletnich orzekł przyjęcie powódki do (...) Psychiatrycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. w trybie art. 29 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.

Dowód: postanowienie (k. 329); dokumenty zgromadzone w aktach sygn. II Ca 115/15

Sąd oddalił wnioski dowodowe strony powodowej o zażądanie od Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Rzecznika Praw Dziecka, Rezcnika Praw Obywatelskich, (...) Urzędu Wojewódzkiego w B. i Ministerstwa Cyfryzacji i Administracji w W. akt postępowań toczących się przed nimi, na okoliczność zgłaszania przez powódkę zachowań opisanych pozwem do tych organów, poszukiwania tam pomocy i środków zaradczych, a także na okoliczność ustalenia stanowiska pozwanych prezentowanego w tych postępowaniach, zgłaszanej argumentacji i przedkładanej dokumentacji. Bezspornym jest fakt, że powódka zwracała się z pismami dotyczącymi zachowania powodów do szeregu instytucji. Przedmiotem postępowania dowodowego winny być jednak okoliczności rzeczywistego występowania zachowań wskazywanych w pismach, a nie zawiadamiania o ich wystąpieniu. Przeprowadzenie dowodu na okoliczności wskazane w tym piśmie nie przybliżyłoby zatem Sądu do wyjaśnienia, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych powódki. Podobnie uzyskanie od (...) Sp. z o.o. Zakład w B. informacji o ilości zużytego przez strony gazu przez okres 10 lat nie przybliżyłby Sądu do wyjaśnienia czy pozwani rzeczywiście nielegalnie podłączali się do sieci należącej do powódki. Nawet wykazanie ewentualnych dysproporcji w poborze gazu nie świadczyłoby wszakże automatycznie, że pozwani dopuszczają się jego kradzieży. To samo dotyczy wykazania ilości odebranych na zlecenie J. P. nieczystości. Zgłaszane dowody były zatem nieprzydatne, albowiem ich przedmiot nie miał istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

Dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach (art. 23 k.c.). Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Przesłankami ochrony dóbr osobistych, które muszą być spełnione łącznie są więc: istnienie dobra osobistego, zagrożenie lub naruszenie tego dobra, bezprawność zagrożenia lub naruszenia. Podstawą prawną tej ochrony stanowią przede wszystkim art. 23 i 24 k.c. Pierwszy z tych przepisów wymienia przykładowy katalog dóbr osobistych, drugi zaś precyzuje przesłanki udzielenia ochrony niemajątkowej naruszonemu dobru osobistemu oraz roszczenia przysługujące pokrzywdzonemu w takim wypadku. Przepis ten wymienia dwa roszczenia przysługujące wobec naruszyciela – zaniechanie działania naruszającego dobra osobiste oraz dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym, pokrzywdzony może również żądać zadośćuczynienia pieniężnego.

Rozpoznając sprawę w przedmiocie ochrony dóbr osobistych Sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, a dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne. Dowód, że dobro osobiste zostało naruszone ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej na podstawie art. 24 k.c. Wskazać bowiem należy, że zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego (art. 232 k.p.c.). To one, a nie Sąd są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania. Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne.

Jakkolwiek powódka pozostawała w pełnym przekonaniu o istnieniu wskazywanych faktów, tym niemniej – poza własnymi subiektywnymi przeczuciami - nie przedłożyła żadnych dowodów potwierdzających jej wersję zdarzeń. Na takich samych, nie popartych dowodami przeczuciach opierały się bowiem zeznania jedynego świadka wspierającego twierdzenia powódki – jej córki N. B.. Znamiennym jest przy tym, iż strona powodowa nie wskazała jakie konkretnie dobra osobiste miałyby zostać przez pozwanych naruszone. Powódka nie zaoferowała dowodów pozwalających na przyjęcie, że do takiego naruszenia doszło, a nawet że pozwani podejmowali jakiekolwiek działania zmierzające do naruszenia dóbr osobistych powódki. Co istotne, okoliczność nawet wielokrotnego zgłaszania rzekomych naruszeń do różnych instytucji w żaden sposób nie potwierdza ich wystąpienia skoro brak jest dowodów, że te zgłoszenia były uzasadnione.

Podsumowując, do udzielenie przez Sąd ochrony nie jest wystarczające subiektywne przekonanie o naruszeniu dobra osobistego w sytuacji, gdy obiektywnie nie doszło do takiego naruszenia. W warunkach rodzinnych powinno się brać pod uwagę zarówno całokształt wzajemnych relacji, jak również kontekst sytuacyjny. W sprawie niniejszej nie ulega wątpliwości, iż powódka jest z pozwanymi skonfliktowana, co z pewnością wzmacnia jej subiektywne odczucia dotyczące naruszania przez pozwanych jej dóbr osobistych, co – jak pokazało przeprowadzone postępowanie dowodowe – faktycznie nie miało miejsca.

W świetle powyższych okoliczności Sąd nie znalazł podstaw do przyjęcia, że doszło do naruszenia jakichkolwiek dóbr osobistych powódki, co uzasadniałoby żądanie ochrony przewidzianej w art. 24 k.c. Skutkowało to zatem oddaleniem powództwa na tej podstawie.

Rozstrzygając w przedmiocie kosztów procesu, Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążania powódki powstałymi kosztami przyjmując, że w sprawie niniejszej zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony. Zważyć bowiem należy, iż prawomocnym postanowieniem z dnia 18 listopada 2014r. wydanym w sprawie
sygn. akt V Ns 681/14 Sąd Rejonowy w Białymstoku Wydział V Rodzinny i Nieletnich orzekł przyjęcie powódki do (...) Psychiatrycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. w trybie art. 29 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Stan zdrowia powódki, na który ona sama kilkukrotnie powoływała się w toku niniejszego procesu, z pewnością wpływał na wzmocnienie subiektywnego przekonania powódki o zasadności zgłaszanych roszczeń. Powyższe w połączeniu z trudną sytuacją materialną powódki uzasadniało w ocenie Sądu orzekającego zastosowanie w niniejszym przypadku tej wyjątkowej instytucji i odstąpienie od obciążania kosztami strony przegrywającej proces.