Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 stycznia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku W. B. z dnia 13 września 2013 roku o uwzględnienie w postawie wymiaru dodatkowego składnika wynagrodzenia ponownie ustalił od 1 września 2013 roku emeryturę w wysokości proporcjonalnej.

Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2009 roku, nr 153, poz.1227 ze zm.) oraz (...) Kanadyjskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym z 2 kwietnia 2008 roku (Dz.U. z 2009 roku, nr 133, poz.1095).

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury Zakład przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym ubezpieczony przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą, to jest od stycznia 1978 roku do grudnia 1987 roku.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 84,33%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika podstawy wymiaru (84,33%) przez kwotę bazową (2.565,18 zł) wynosi 2.380,35 zł. Podstawa wymiaru po waloryzacji w okresie od 1 marca 2012 roku do 1 marca 2013 roku w dniu 1 września 2013 roku wynosi 2.565,18 zł.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład przyjął 41 lat i 5 miesięcy okresów składkowych (497 miesięcy).

Emerytura została obliczona w następujący sposób:

24% x 2.822,66 zł = 677,44 zł

[(497 x 1,3%) : 12] x 2.380,35 zł = 1.281,58 zł

i wynosi 1.959,02 zł.

Od 1 września 2013 roku świadczenie wynosi 2.111,22 zł.

Zakład ustalił emeryturę według proporcji 210 miesięcy pracy w Polsce do 497 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą to jest w kwocie 892,07 zł.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony W. B..

Ubezpieczony wniósł o ponowne przeliczenie emerytury z dodaniem lat pracy w TECHMA W..

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie.

W piśmie procesowym z dnia 29 grudnia 2014 roku (k.25) ubezpieczony wyjaśnił, iż nie zgadza się z ustalonym przez Zakład 10-letnim stażem pracy. Nadto wskazał, iż jego zarobki były wyższe niż przyjęte przez Zakład.

W piśmie procesowym z dnia 12 października 2016 roku ubezpieczony wniósł o zaliczenie do stażu pracy okresu pobytu na terenie Niemiec od 4 kwietnia 1986 roku do 26 stycznia 1988 roku. Ubezpieczony wskazał, iż w tym okresie podlegał ubezpieczeniom społecznym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. B. urodził się (...).

W dniu 9 grudnia 2011 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek – k.1 kat ZUS)

Decyzją z dnia 27 czerwca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. przyznał ubezpieczonemu W. B. emeryturę od dnia 1 grudnia 2011 roku.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury Zakład przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym ubezpieczony przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granią, to jest od stycznia 1978 roku do grudnia 1987 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 83,54%.

Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika podstawy wymiaru przez kwotę bazową (2.822,66 zł) i wyniosła 2.358,05 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład przyjął 41 lat i 5 miesięcy okresów składkowych (497 miesięcy).

Emerytura została obliczona w następujący sposób:

24% x 2.822,66 zł = 677,44 zł

[(497 x 1,3%) : 12] x 2.358,05 zł = 1.269,57 zł

i wynosi 1.947,01 zł.

Zakład ustalił emeryturę wg proporcji 210 miesięcy pracy w Polsce do 497 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Tak ustalona emerytura wyniosła 852,69 zł.

(decyzja – k.173 akt ZUS)

W dniu 3 września 2013 roku ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury poprzez zaliczenie do okresu zatrudnienia wynagrodzeń uzyskanych w Przedsiębiorstwie (...) za lata 1982-1983 i 1984-1986 na podstawie kart wynagrodzeń.

(wniosek – k.101 akt ZUS)

Ubezpieczony był zatrudniony w następujących okresach:

1)  od 7 sierpnia 1967 roku do 3 maja 1973 roku we (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym we W.,

2)  od 11 czerwca 1973 roku do 9 marca 1974 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)-2” we W.,

3)  od 21 marca 1974 roku do 17 grudnia 1977 roku w Przedsiębiorstwie (...) w C.,

4)  od 2 lutego 1978 roku do 31 maja 1978 roku w (...) Spółce (...) w C.,

5)  od 5 czerwca 1978 roku do 31 maja 1982 roku w Przedsiębiorstwie (...) w D.,

6)  od 1 czerwca 1982 roku do 31 maja 1983 roku w Przedsiębiorstwie (...)

7)  od 1 czerwca 1983 roku do 31 lipca 1984 roku w Przedsiębiorstwie (...) w D.,

8)  od 25 września 1984 roku do 30 czerwca 1986 roku w Przedsiębiorstwie (...)

(świadectwa pracy – k.15, k.16, k.17, k.18, k.19, k.20, k.23, k.24 akt ZUS)

W następujących okresach ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców:

1)  od 18 lutego do 31 sierpnia 1968 roku,

2)  od 1 lipca do 31 sierpnia 1965 roku,

3)  od 1 lipca do 31 sierpnia 1966 roku,

4)  od 1 lipca do 6 sierpnia 1967 roku.

(oświadczenie – k.12 akt ZUS)

Ubezpieczony przedstawił zaświadczenia o wynagrodzeniu za następujące okresy pracy:

1)  w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...)-2” we W.,

2)  w Przedsiębiorstwie (...) za lata 1982-1983, 194-1986,

3)  w Przedsiębiorstwie (...),

4)  w C. (...) Spółce (...) w C.,

5)  Przedsiębiorstwie (...) w D.,

na podstawie których Zakład przyjął wysokość wynagrodzeń.

(zaświadczenia – k.29, k.30-31, k.32, k.33-40, k.41-45, pismo – k.27 akt ZUS, k.21-22 akt ZUS)

Od stycznia 1988 roku ubezpieczony przystąpił do ubezpieczeń społecznych w Kanadzie.

(formularz – k.60-61 akt ZUS)

Za okres zatrudnienia od 7 sierpnia 1967 roku do 3 maja 1973 roku Zakład przyjął wynagrodzenie minimalne.

(okoliczność bezsporna)

Staż pracy ubezpieczonego w Polsce wynosi 17 lat 6 miesięcy i 23 dni (210 miesięcy), natomiast staż pracy za granicą 23 lata 11 miesięcy (287 miesięcy).

(notatka w sprawie zatrudnienia – k.66 akt ZUS)

We (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym ubezpieczony otrzymywał następujące wynagrodzenie wg stawki godzinowej, wskazanej w umowie o pracę:

1)  od 7 sierpnia 1967 roku w wysokości 5,20 zł,

2)  od 1 października 1970 roku w wysokości 7 zł,

3)  od 1 marca 1972 roku w wysokości 8 zł,

4)  od 1 maja 1972 roku w wysokości 9,50 zł

5)  od 2 do 3 maja 1973 roku 13,50 zł.

(akta osobowe – k.57)

Wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło:

1)  w 1967 roku – 4.898 zł,

2)  w 1968 roku – 12.189 zł,

3)  w 1969 roku – 12.158 zł,

4)  w 1970 roku – 13.265 zł,

5)  w 1971 roku – 16.436 zł,

6)  w 1972 roku – 20.666 zł,

7)  w 1973 roku – 14.940 zł.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat od 1967 roku do 1986 roku wynosi 87,04 %.

(obliczenie wskaźnika – akta ZUS, II plik)

Ubezpieczony we (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym pracował wg stawki akordowej.

(zeznania świadka E. Z. – k.154, zeznania ubezpieczonego min.00:09:12-00:20:33 protokół z 22.03.2017 r.)

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z ww. dokumentów, których autentyczności ani treści merytorycznej strony nie kwestionowały.

Sąd pominął zeznania świadka S. M., bowiem świadek nie ma wiedzy o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonego w spornym okresie we (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym. Wysokości wynagrodzenia ubezpieczonego nie można również ustalić na podstawie zeznań świadka E. Z.. Świadek poza potwierdzeniem, że wynagrodzenie było ustalone wg stawki akordowej nie ma szczegółowej wiedzy o jego wysokości.

Ubezpieczony nie zgłaszał zastrzeżeń co do poprawności wyliczenia świadczenia przy przyjęciu wynagrodzeń z lat 1967-1973 przy przyjęciu stawki za godzinę pracy. Kwestionował zasadność przyjęcia stawki godzinowej, wskazując, że prawidłowo wynagrodzenie powinno być obliczone wg stawki akordowej. W toku postępowania ubezpieczony nie wskazał jakie konkretnie otrzymywał wynagrodzenie w spornym okresie. Wynagrodzenia ubezpieczonego nie można również ustalić na podstawie kart wynagrodzeń świadka E. Z., nie można bowiem przyjąć, że ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w tej samej wysokości. Nadto wynagrodzenie określone wg stawki akordowej cechuje duża zmienność, zależna od ilości wykonanej pracy, zatem sam wysokość stawki akordowej nie pozwala na ustalenie wysokości wynagrodzenia, a przyjęcie że ubezpieczony wykonywał określoną normę, jest pewna hipotezą. Również ubezpieczony nie wskazał jakie konkretnie otrzymywał wynagrodzenie w spornym okresie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Wskazać należy, że na podstawie art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 1440, z późn. zm.) wysokość świadczeń emerytalno – rentowych ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na ich wysokość.

Zgodnie z art.111 ust.1 ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art.15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z treścią art.15 ust.1 przytoczonej ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6).

Wskazać należy, że zgodnie z §21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku obowiązuje od 23 listopada 2011 roku i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z §20 punkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku sygn. akt II UKN 186/97, OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku sygn. I UK 115/06, OSNP 2007/17-18/257). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd podziela ww. stanowiska podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2013 roku o sygn. akt III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Podkreślić bowiem należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą a jego konkretnym pracownikiem.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w spornym okresie zatrudnienia we (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym we W. ubezpieczony był zatrudniony od 7 sierpnia 1967 roku do 3 maja 1973 roku.

Ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie wg stawki godzinowej, które wynosiło: w 1967 roku – 4.898 zł, w 1968 roku – 12.189 zł, w 1969 roku – 12.158 zł, w 1970 roku – 13.265 zł, w 1971 roku – 16.436 zł, w 1972 roku – 20.666 zł, w 1973 roku – 14.940 zł. Wynagrodzenie to stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Jak wyżej wskazano brak jest podstaw do przyjęcia wynagrodzenia wg stawki akordowej, bowiem ubezpieczony nie przedstawił pewnych, konkretnych dowodów z których wynikałoby jakie wynagrodzenie otrzymywał w spornym okresie. Natomiast w przypadku pozostałych okresów zatrudnienia wynagrodzenie zostało ustalone na podstawie zaświadczeń o wynagrodzeniu.

W toku postępowania organ rentowy obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia przy przyjęciu wynagrodzeń uzyskanych przez ubezpieczonego we (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym we W.. Wskaźnik ten obliczony na podstawie wynagrodzeń z 20 lat od 1967 roku do 1986 roku wynosi 87,04 %.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych do przeliczenia świadczenia ubezpieczonego przy przyjęciu wskaźnika podstawy wymiaru 87,04% od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek – od dnia 1 września 2013 roku.

Wbrew twierdzeniom ubezpieczonego wysokość emerytury nie może być ustalona tylko na podstawie okresów ubezpieczenia w Polsce. Zgodnie z treścią art.27 i 28 ww. ustawy o emeryturach i rentach mężczyzna nabywa prawo do emerytury po udowodnianiu co najmniej 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczony na terenie Polski udowodnił 210 miesięcy okresów składkowych i nieskładkowych. Zaliczenie do stażu pracy, pracy w gospodarstwie rolnym rodziców na podstawie art.10 ww. ustawy przez okres 11 miesięcy (od 18 lutego do 31 sierpnia 1968 roku, od 1 lipca do 31 sierpnia 1965 roku, od 1 lipca do 31 sierpnia 1966 roku, od 1 lipca do 6 sierpnia 1967 roku) nie zwiększy okresu zatrudnienia w Polsce do wymaganych 240 miesięcy. Dlatego też na mocy art.16 (...)Kanadyjskiej umowy o zabezpieczeniu społecznym z 2 kwietnia 2008 roku (Dz.U. z 2009 roku, nr 133, poz.1095) ubezpieczonemu przysługuje mu emerytura w odpowiedniej proporcji okresów ubezpieczenia w Polsce do okresów ubezpieczenia za granicą.

Odwołanie w tym zakresie nie zasługuje zatem na uwzględnienie i Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. odwołanie ubezpieczonego oddalił.

Na podstawie art.464§1 k.p.c. Sąd przekazał do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. wniosek ubezpieczonego o zaliczenie do okresu ubezpieczenia pobytu na terenie Niemiec w okresie od 4 kwietnia 1986 roku do 26 stycznia 1988 roku.

ZARZĄDZENIE

1)  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS, z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

2)  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w przypadku złożenia apelacji.

3)  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS odpis protokołów rozpraw.

20.04.2017 r.